Dane szczegółowe książki
Psychopatologia nerwic / Kępiński, Antoni (1918-1972); Brzezicki, Eugeniusz
Tytuł
Psychopatologia nerwic
Wydawnictwo
Warszawa: Państ. Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1986
Numer wydania
4
ISBN
8320008956
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa.…………………………………………………………………………………………………………………….. 5
Rodzaje nerwic………………………………………………………………………………………………………………… 13
Uwagi wstępne………………………………………………………………………………………………………………….. 13
Częstość występowania nerwic 13; Nerwice i nerwice rzekome 13; Rozpoznanie nerwicy 14; Klasyfikacja nerwic 16
Nerwica neurasteniczna………………………………………………………………………………………………………… 18
Zmęczenie 18; Rozdrażnienie 19; Tzw. nerwica dyrektorska 20; Pośpiech i nuda 20; Objawy neurastenii na podłożu organicznym 21; "Urodzeni" neurastenicy 22; Próba interpretacji neurofizjologicznej 22
Nerwica histeryczna…………………………………………………………………………………………………………… . 25
Uwagi historyczne 25; "La grande simulatrice" 26; Konwersja 26; Osobowość histeryczna 27; Objawy konwersyjne 28; Objawy konwersyjne ruchowe 28; Objawy konwersyjne czuciowe 30; Tzw. ucieczka w chorobę 33; Zaburzenia mowy 34; Zaburzenia psychiczne 36; "Zaraźliwość histerii 40; Histeria a hipnoza 41; Dysocjacja 42; Próba interpretacji neurofizjologicznej 43; "Belle indifference" 43; "Abreaction" 44; Konwersja jako objaw upośledzenia czynności integracyjnych 44
Nerwica hipochondryczna………………………………………………………………………………………………………. 46
Rola chorego 46; Przedmiotowe i podmiotowe pojęcie choroby 47; Psyche i soma 48; Obraz własnego ciała 51; Uwagi neurofizjologiczne 52; Wahania progu świadomości dla interocepcji 56; Korzystne aspekty choroby 57; Rola zaburzeń obrazu własnego ciała w genezie zespołów hipochondrycznych 59; Percepcja bólu 60, Kilka uwag praktycznych o postępowaniu z pacjentami hipochondrycznymi 66
337
Nerwica natręctw……………………………………………………………………………………………………………… . 68
Objawy anankastyczne w życiu codziennym 68, Myśli natrętne 70; Czynności przymusowe 72; Fobie 74, Objawy anankastyczne w innych zaburzeniach psychicznych 77, Przymus (ananke) a wolność woli 77; Krystalizacja lęku" 82, Myślenie magiczne 84, Perseweracja 84
Nerwica depresyjna…………………………………………………………………………………………………………….. 87
Depresja nerwicowa a cyklofreniczna (endogenna) 87; Tłumiona agresja 89; "Bagaż" emocjonalny 90; Zagęszczenie i generalizacja uczuć 91; Poczucie krzywdy i winy 91; Postawa despotyczna 92; Rezygnacja 94; "Kto nie miłuje, trwa w śmierci" 94; Autoagresja 95
Objawy osiowe nerwic…………………………………………………………………………………………………………. 96
Lęk……………………………………………………………………………………………………………………………… 96
Formy lęku nerwicowego 96; Lęk w świecie zwierzęcym 97; Zasadnicza orientacja: postawy "do" i "od" 98; Problem lęku w medycynie 104
Lęk biologiczny 105
Zagrożenie z zewnątrz l05; Zagrożenie z wewnątrz 108; Zagrożenie prawa zachowania gatunku 110
Lęk społeczny. "Srodowisko macierzyńskie" 112
Lęk społeczny a lęk biologiczny 116; Zwierciadło społeczne (sprzężenie zwrotne) 117; Imprinting 120
Lęk moralny (internalizacja zwierciadła społecznego) 123
Zniekształcenie własnego odbicia wskutek internalizacji 123; Dziedziczenie społeczne 124; Schisis 125
Lęk dezintegracyjny. Dynamiczna struktura metabolizmu informacyjnego 126
Zasada prawdopodobieństwa 128; Gradient trwałości 130; Odruch orientacyjny 131; Antycypacja 134, Integracja i dezintegracja 136
Zaburzenia wegetatywne……………………………………………………………………………………………………….. 138
Uwagi neuroanatomiczne i neurofizjologiczne. Układ nerwowy somatyczny i autonomiczny 138
Układ współczulny i przywspółczulny 139; Podwzgórze i węchomózgowie 141; Marginesowe uwagi o medycyme naukowej 144.; Integracja genetyczna, endokrynna i nerwowa 146
Symptomatologia zaburzeń wegetatywnych. Skargi cielesne w chorobach somatycznych i nerwicach 148
Zaburzenia snu 149; "Zaraźliwość" nerwicowych zaburzeń wegetatywnych 155; Zaburzenia łaknienia 156; Zaburzenia seksualne 157; Inne zaburzenia wegetatywne 160
338
Egocentryzm……………………………………………………………………………………………………………………. 166
Dlaczego irytujący 166; Centralny układ odniesienia 167; "Biorę" i "daję" 168; Swoistość egocentryzmu nerwicowego 169; Egocentryzm a ewolucja jednostki 173
Błędne koło…………………………………………………………………………………………………………………… .. 175
Przykłady 175; Sprzężenie zwrotne dodatnie 176
Tło i przyczyny nerwic…………………………………………………………………………………………………………. 178
Uwagi wstępne
Etiologia wieloczynnikowa 178; Srodowisko rodzinne i środowisko pracy 179; Dystans społeczny 180
Rodzina generacyjna…………………………………………………………………………………………………………….. 183
Przerwanie pępowiny 183; Zabawa 184; Konflikt między rodzicami a dzieckiem 184; "Ciepło rodzinne" (rezonans uczuciowy) 186; Pierwszy związek ze światem społecznym 188; Matka 189
Rodzina prokreacyjna…………………………………………………………………………………………………………… 191
Problem ewolucji 191; Postawa heroiczna 192; Zespolenie 192; Dobór naturalny 193; Trudna bliskość 195; "Różnica charakterów 196; Niezrozumienie 196; Konflikty klanowe 197; Odpowiedzialność 198; Małżeństwa "spokojne" i "burzliwe" 200; Problem maski 200; Wysiłek eksploracyjny 202; "Zniechęcenie" w małżeństwie 203; Walka o władzę 204; Wpływ związków erotycznych na rozwój osobowości 205; Polaryzacja cech osobowości 206; Konflikty 207
Praca…………………………………………………………………………………………………………………………….. 209
Dwa modele stosunku emocjonalnego do pracy 209; Praca jako akt twórczy 209; Transcendentny charakter pracy twórczej 211; Poczucie bezsensu pracy 212; Konflikt między planem a rzeczywistością 214; Wysiłek i nagroda 215; Przekształcanie otoczenia 815; Nerwice "ex vacuo" 217; Nerwica "dyrektorska" 217; Twórczy i użytkowy aspekt pracy (postawa walki i oczekiwania) 218; Ocena pracy 219; Wpływ obu aspektów pracy na osobowość 220; Frustracja 220
Srodowisko kulturowe………………………………………………………………………………………………………….. 222
Aspekt nerwicorodny 222; "Wiek złoty" 223; Smętek spełnionej baśni 223; Czy skok ewolucyjny? 224
339
Stereotyp uczuciowy………………………………………………………………………………………………………… 225
Wyjaśnienie wstępne 225; Analiza wczesnego dzieciństwa 225; Nerwice sytuacyjne, przewlekłe i cykliczne 226; Patologiczna struktura osobowości 227; Skrzywienie (asymetria) ludzkiej natury 228; Zachwianie równowagi i zatrzymanie się w miejscu 229; Psychiatryczne porządkowanie 230
Leczenie nerwic…………………………………………………………………………………………………………….. 232
Uwagi ogólne………………………………………………………………………………………………………………... 232
Medycyna prymitywna 232; Całościowe i częściowe oddziaływanie na ustrój 233; Metoda czy osoba 233
Wiara………………………………………………………………………………………………………………………… 235
Cierpliwość………………………………………………………………………………………………………………….. 237
Czy zmarnowany wysiłek? 237; Dlaczego leczenie neurotyków jest męczące? 238
Zdolność zrozumienia……………………………………………………………………………………………………….. 239
Nieskończoność procesu poznawczego 239; Aktywne i bierne metody psychoterapii 239; "Gnothi seauton" 240; Odwrotna strona medalu 241; Pierwsze wrażenie 242
Kontakt psychiatryczny……………………………………………………………………………………………………… 244
Indywidualność biologiczna i psychologiczna 244; Milczenie jest złotem 246; Kontakt pozasłowny 248; "Zmysł psychologiczny" 249; Postawa uczuciowa 252; "Trójkąt psychiatryczny" 253
Psychoterapia………………………………………………………………………………………………………………... 254
Metoda z wyboru 254; Wspólnota życia 257; Szerokie i wąskie pojęcie psychoterapii 258; Manipulacja 260; Lekarz jako lek najważniejszy 260; Płaszczyzna kontaktu psychiatrycznego 262; Trzy błędne postawy. Pseudonaukowe uprzedmiotowienie 265
Maska 266; Ocena moralna 269
Osobowość psychiatry 271; Swoistość kontaktu psychiatrycznego 272; Transference i countertransference 274; O czym mówić? Łączność procesu diagnostycznego i terapeutycznego 275
Poszerzenie pola świadomej decyzji 276; Stłumienie 279; Zmiana chorego. Rekonstrukcja procesu decyzji 280
Autonomia chorego 282
Związek uczuciowy. Geneza funkcji lekarskiej 283
Zaufanie 284; Projekcja 285; Akceptacja 286; Uświadomienie 287; Katharsis - oczyszczenie 289
Kilka uwag technicznych 290
340
Farmakoterapia………………………………………………………………………………………………………………… 293
Ocena leku 293; Pobudzenie i hamowanie 294; Diagnozą a terapia 295; Klasyfikacja leków psychotropowych 296; Lekomania 297; Psychoterapia a farmakoterapia 298
Inne metody leczenia somatycznego…………………………………………………………………………………………... 299
Socjoterapia……………………………………………………………………………………………………………………. 301
Atmosfera szpitalna 301; Mała grupa 302; Zabawa 302; Stosunek uczuciowy do chorego 303; Azyl 304; "Drugie życie" oddziału psychiatrycznego a egocentryczna postawa chorego 304; "Społeczność terapeutyczna". Walka o "otwarte drzwi" w psychiatrii 307
Dwie granice: personel - pacjent, "normalny" - "nienormalny" 308; "Pecking order" 312; Pielęgniarka 313; Chorzy 314
Psychoterapia grupowa. Uwagi historyczne 316
Psychoterapia grupowa a indywidualna 316; Więź grupowa 320; Rola prowadzącego 321; Wielkość grupy 322; Grupy "otwarte" i "zamknięte" 322; Dobór chorych 323; Popularność psychoterapii grupowej 324; Trudny początek 325; Najczęstsze tematy rozmów 326; Od szczegółu do całości 327; Hipotetyczne czynniki terapeutyczne 327; Okresy stagnacji 329; Szukanie "kozła ofiarnego" 329; Sytuacje nieprzewidziane 330; Dokumentacja 330
Wskazówki bibliograficzne…………………………………………………………………………………………………. 333
Opracowania ogólne………………………………………………………………………………………………………….. 333
Ujęcia szczegółowe…………………………………………………………………………………………………………... 334
Inne……………………………………………………………………………………………………………………………. 334
Rodzaje nerwic………………………………………………………………………………………………………………… 13
Uwagi wstępne………………………………………………………………………………………………………………….. 13
Częstość występowania nerwic 13; Nerwice i nerwice rzekome 13; Rozpoznanie nerwicy 14; Klasyfikacja nerwic 16
Nerwica neurasteniczna………………………………………………………………………………………………………… 18
Zmęczenie 18; Rozdrażnienie 19; Tzw. nerwica dyrektorska 20; Pośpiech i nuda 20; Objawy neurastenii na podłożu organicznym 21; "Urodzeni" neurastenicy 22; Próba interpretacji neurofizjologicznej 22
Nerwica histeryczna…………………………………………………………………………………………………………… . 25
Uwagi historyczne 25; "La grande simulatrice" 26; Konwersja 26; Osobowość histeryczna 27; Objawy konwersyjne 28; Objawy konwersyjne ruchowe 28; Objawy konwersyjne czuciowe 30; Tzw. ucieczka w chorobę 33; Zaburzenia mowy 34; Zaburzenia psychiczne 36; "Zaraźliwość histerii 40; Histeria a hipnoza 41; Dysocjacja 42; Próba interpretacji neurofizjologicznej 43; "Belle indifference" 43; "Abreaction" 44; Konwersja jako objaw upośledzenia czynności integracyjnych 44
Nerwica hipochondryczna………………………………………………………………………………………………………. 46
Rola chorego 46; Przedmiotowe i podmiotowe pojęcie choroby 47; Psyche i soma 48; Obraz własnego ciała 51; Uwagi neurofizjologiczne 52; Wahania progu świadomości dla interocepcji 56; Korzystne aspekty choroby 57; Rola zaburzeń obrazu własnego ciała w genezie zespołów hipochondrycznych 59; Percepcja bólu 60, Kilka uwag praktycznych o postępowaniu z pacjentami hipochondrycznymi 66
337
Nerwica natręctw……………………………………………………………………………………………………………… . 68
Objawy anankastyczne w życiu codziennym 68, Myśli natrętne 70; Czynności przymusowe 72; Fobie 74, Objawy anankastyczne w innych zaburzeniach psychicznych 77, Przymus (ananke) a wolność woli 77; Krystalizacja lęku" 82, Myślenie magiczne 84, Perseweracja 84
Nerwica depresyjna…………………………………………………………………………………………………………….. 87
Depresja nerwicowa a cyklofreniczna (endogenna) 87; Tłumiona agresja 89; "Bagaż" emocjonalny 90; Zagęszczenie i generalizacja uczuć 91; Poczucie krzywdy i winy 91; Postawa despotyczna 92; Rezygnacja 94; "Kto nie miłuje, trwa w śmierci" 94; Autoagresja 95
Objawy osiowe nerwic…………………………………………………………………………………………………………. 96
Lęk……………………………………………………………………………………………………………………………… 96
Formy lęku nerwicowego 96; Lęk w świecie zwierzęcym 97; Zasadnicza orientacja: postawy "do" i "od" 98; Problem lęku w medycynie 104
Lęk biologiczny 105
Zagrożenie z zewnątrz l05; Zagrożenie z wewnątrz 108; Zagrożenie prawa zachowania gatunku 110
Lęk społeczny. "Srodowisko macierzyńskie" 112
Lęk społeczny a lęk biologiczny 116; Zwierciadło społeczne (sprzężenie zwrotne) 117; Imprinting 120
Lęk moralny (internalizacja zwierciadła społecznego) 123
Zniekształcenie własnego odbicia wskutek internalizacji 123; Dziedziczenie społeczne 124; Schisis 125
Lęk dezintegracyjny. Dynamiczna struktura metabolizmu informacyjnego 126
Zasada prawdopodobieństwa 128; Gradient trwałości 130; Odruch orientacyjny 131; Antycypacja 134, Integracja i dezintegracja 136
Zaburzenia wegetatywne……………………………………………………………………………………………………….. 138
Uwagi neuroanatomiczne i neurofizjologiczne. Układ nerwowy somatyczny i autonomiczny 138
Układ współczulny i przywspółczulny 139; Podwzgórze i węchomózgowie 141; Marginesowe uwagi o medycyme naukowej 144.; Integracja genetyczna, endokrynna i nerwowa 146
Symptomatologia zaburzeń wegetatywnych. Skargi cielesne w chorobach somatycznych i nerwicach 148
Zaburzenia snu 149; "Zaraźliwość" nerwicowych zaburzeń wegetatywnych 155; Zaburzenia łaknienia 156; Zaburzenia seksualne 157; Inne zaburzenia wegetatywne 160
338
Egocentryzm……………………………………………………………………………………………………………………. 166
Dlaczego irytujący 166; Centralny układ odniesienia 167; "Biorę" i "daję" 168; Swoistość egocentryzmu nerwicowego 169; Egocentryzm a ewolucja jednostki 173
Błędne koło…………………………………………………………………………………………………………………… .. 175
Przykłady 175; Sprzężenie zwrotne dodatnie 176
Tło i przyczyny nerwic…………………………………………………………………………………………………………. 178
Uwagi wstępne
Etiologia wieloczynnikowa 178; Srodowisko rodzinne i środowisko pracy 179; Dystans społeczny 180
Rodzina generacyjna…………………………………………………………………………………………………………….. 183
Przerwanie pępowiny 183; Zabawa 184; Konflikt między rodzicami a dzieckiem 184; "Ciepło rodzinne" (rezonans uczuciowy) 186; Pierwszy związek ze światem społecznym 188; Matka 189
Rodzina prokreacyjna…………………………………………………………………………………………………………… 191
Problem ewolucji 191; Postawa heroiczna 192; Zespolenie 192; Dobór naturalny 193; Trudna bliskość 195; "Różnica charakterów 196; Niezrozumienie 196; Konflikty klanowe 197; Odpowiedzialność 198; Małżeństwa "spokojne" i "burzliwe" 200; Problem maski 200; Wysiłek eksploracyjny 202; "Zniechęcenie" w małżeństwie 203; Walka o władzę 204; Wpływ związków erotycznych na rozwój osobowości 205; Polaryzacja cech osobowości 206; Konflikty 207
Praca…………………………………………………………………………………………………………………………….. 209
Dwa modele stosunku emocjonalnego do pracy 209; Praca jako akt twórczy 209; Transcendentny charakter pracy twórczej 211; Poczucie bezsensu pracy 212; Konflikt między planem a rzeczywistością 214; Wysiłek i nagroda 215; Przekształcanie otoczenia 815; Nerwice "ex vacuo" 217; Nerwica "dyrektorska" 217; Twórczy i użytkowy aspekt pracy (postawa walki i oczekiwania) 218; Ocena pracy 219; Wpływ obu aspektów pracy na osobowość 220; Frustracja 220
Srodowisko kulturowe………………………………………………………………………………………………………….. 222
Aspekt nerwicorodny 222; "Wiek złoty" 223; Smętek spełnionej baśni 223; Czy skok ewolucyjny? 224
339
Stereotyp uczuciowy………………………………………………………………………………………………………… 225
Wyjaśnienie wstępne 225; Analiza wczesnego dzieciństwa 225; Nerwice sytuacyjne, przewlekłe i cykliczne 226; Patologiczna struktura osobowości 227; Skrzywienie (asymetria) ludzkiej natury 228; Zachwianie równowagi i zatrzymanie się w miejscu 229; Psychiatryczne porządkowanie 230
Leczenie nerwic…………………………………………………………………………………………………………….. 232
Uwagi ogólne………………………………………………………………………………………………………………... 232
Medycyna prymitywna 232; Całościowe i częściowe oddziaływanie na ustrój 233; Metoda czy osoba 233
Wiara………………………………………………………………………………………………………………………… 235
Cierpliwość………………………………………………………………………………………………………………….. 237
Czy zmarnowany wysiłek? 237; Dlaczego leczenie neurotyków jest męczące? 238
Zdolność zrozumienia……………………………………………………………………………………………………….. 239
Nieskończoność procesu poznawczego 239; Aktywne i bierne metody psychoterapii 239; "Gnothi seauton" 240; Odwrotna strona medalu 241; Pierwsze wrażenie 242
Kontakt psychiatryczny……………………………………………………………………………………………………… 244
Indywidualność biologiczna i psychologiczna 244; Milczenie jest złotem 246; Kontakt pozasłowny 248; "Zmysł psychologiczny" 249; Postawa uczuciowa 252; "Trójkąt psychiatryczny" 253
Psychoterapia………………………………………………………………………………………………………………... 254
Metoda z wyboru 254; Wspólnota życia 257; Szerokie i wąskie pojęcie psychoterapii 258; Manipulacja 260; Lekarz jako lek najważniejszy 260; Płaszczyzna kontaktu psychiatrycznego 262; Trzy błędne postawy. Pseudonaukowe uprzedmiotowienie 265
Maska 266; Ocena moralna 269
Osobowość psychiatry 271; Swoistość kontaktu psychiatrycznego 272; Transference i countertransference 274; O czym mówić? Łączność procesu diagnostycznego i terapeutycznego 275
Poszerzenie pola świadomej decyzji 276; Stłumienie 279; Zmiana chorego. Rekonstrukcja procesu decyzji 280
Autonomia chorego 282
Związek uczuciowy. Geneza funkcji lekarskiej 283
Zaufanie 284; Projekcja 285; Akceptacja 286; Uświadomienie 287; Katharsis - oczyszczenie 289
Kilka uwag technicznych 290
340
Farmakoterapia………………………………………………………………………………………………………………… 293
Ocena leku 293; Pobudzenie i hamowanie 294; Diagnozą a terapia 295; Klasyfikacja leków psychotropowych 296; Lekomania 297; Psychoterapia a farmakoterapia 298
Inne metody leczenia somatycznego…………………………………………………………………………………………... 299
Socjoterapia……………………………………………………………………………………………………………………. 301
Atmosfera szpitalna 301; Mała grupa 302; Zabawa 302; Stosunek uczuciowy do chorego 303; Azyl 304; "Drugie życie" oddziału psychiatrycznego a egocentryczna postawa chorego 304; "Społeczność terapeutyczna". Walka o "otwarte drzwi" w psychiatrii 307
Dwie granice: personel - pacjent, "normalny" - "nienormalny" 308; "Pecking order" 312; Pielęgniarka 313; Chorzy 314
Psychoterapia grupowa. Uwagi historyczne 316
Psychoterapia grupowa a indywidualna 316; Więź grupowa 320; Rola prowadzącego 321; Wielkość grupy 322; Grupy "otwarte" i "zamknięte" 322; Dobór chorych 323; Popularność psychoterapii grupowej 324; Trudny początek 325; Najczęstsze tematy rozmów 326; Od szczegółu do całości 327; Hipotetyczne czynniki terapeutyczne 327; Okresy stagnacji 329; Szukanie "kozła ofiarnego" 329; Sytuacje nieprzewidziane 330; Dokumentacja 330
Wskazówki bibliograficzne…………………………………………………………………………………………………. 333
Opracowania ogólne………………………………………………………………………………………………………….. 333
Ujęcia szczegółowe…………………………………………………………………………………………………………... 334
Inne……………………………………………………………………………………………………………………………. 334