Dane szczegółowe książki
Bez Słowa: Komunikacyjne funkcje zachowań niewerbalnych / Głodowski, Włodzimierz
Autorzy
Tytuł
Bez Słowa: Komunikacyjne funkcje zachowań niewerbalnych
Wydawnictwo
Warszawa: HANSA COMMUNICATION, 1999
ISBN
83-911498-0-3
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp •••••••••••••••••••••••••••••••••••• 7
Część pierwsza. KOMUNIKOWANIE NIEWERBALNE-CECHY ZJAWISKA • • • • • 11
1. Badanie niewerbalnego komunikowania- ••••••••••••••••••••••... 13
2. Komunikowanie niewerbalne - analiza definicji ••••••••••••••••••••• 21
3. Kategorie niewerbalnego komunikowania- •••••••••••••••••••••••• 29
4. Cechy niewerbalnych kodów •••••••••••••••••••••••••••••••• 34
4.1. Komunikowaniem werbalne a niewerbalne-różnice •••••••••••••••• 37
5. Kontekst sytuacyjny a znaczenie niewerbalnych przekazów ••••••••••••••• 44
6. Problem niespójnych przekazów •••••••••••••••••••••••••••••• 48
6.1. Cechy niespójnych przekazów ••••••••••.••••••••••••••••••• 49
6.2. Dekodowanie niespójnych przekazów ••••••••••••••••••••••••• 52
7. Funkcje komunikacyjne zachowań niewerbalnych •••••••••••••••••••• 55
7.1. Rola niewerbalnych przekazów w ogólnym procesie interpersonalnego
komunikowania ••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 55
7.2. Podstawowe funkcje komunikacyjne zachowań niewerbalnych- •••••••••• 64
7.2.1. Funkcja informacyjna •••••••••••••••••••••••••••••• 66
7.2.2. Funkcja definiowania i wspierania przekazów werbalnych • ••••••••• 67
7.2.3. Funkcja wyrażania postawi emocji • •••••••••••••••••••••• 72
7.2.4. Funkcja definiowania relacji- •••••••••••••••••••••••••• 74
7.2.5. Funkcja kształtowania i kierowania wrażeniami- ••••••••••••••• 79
8. Determinant kulturowy w komunikowaniu niewerbalnym ••••••••••••••• 80
8.1. Kulturowe uniwersalizmy w komunikowaniu niewerbalnym •••••••••••• 82
8.2. Kulturowe zróżnicowanie w komunikowaniu niewerbalnym •••••••••••• 83
8.2.1. Model różnic kulturowych E.T.Halla ••.••••••••••••••••••• 86
8.3. Synchronizacja niewerbalnych kodów ••••••••••••••••••••••••• 88
8.4. Niewerbalne komunikowanie i kompetencja międzykulturowa •••••••••• 89
8.5. Różnice kulturowe w postrzeganiu i wykorzystaniu czasu • ••••••••••••• 91
8.5.1. Psychologiczne nastawienie do czasu- ••••••••••••••••••••• 92
8.5.2. System czasu biologicznego ••••••••••••••••••••••••••• 95
8.5.3. Kulturowe nastawienie do czasu •••••••••••••••••••••••• 95
Część druga. SYSTEMY NIEWERBALNEGO KOMUNIKOWANIA- ••••••• 105
9. Wizualny system niewerbalnego komunikowania •••••••••••••••••••• 107
9.1. Typ, kształt i wymiary ciała •••.•••••••••••••••••••••••••• 107
9.1.1.Atrakcyjność- ••••••••.••••••••••••••••••••••.•• 108
9.1.2. Wyobrażenie ciała • ••••••••••••••••••••••••••••••• m
9.1.3. Zadowolenie z ciała ••••••••••••••••••••••••••••••• 115
9.1.4. Przekazy prezentowane przez ciało •••••••••••••••••••••• H6
9.1.5. Cechy osobowościowe a typ ciała ••••••••••••••••••••••• 119
9.1.6. Postrzeganie atrakcyjności fizycznej i jej wpływ na zachowanie •••••• 124
9.2. Gesty, ruchy i pozycje ciała •••••••••••••••••••••••••••••• 131
9.2.1. Kinezyka -dwa główne podejścia ••••••••••••••••••••••• 135
9.2.2. Gestykulacja •••••.................••........... 137
9.2.3. Ruchy i pozycje ciała •••••••••••••••••••••••••••••• 148
• 153
• 155
158
159
162
167
168
173
173
177
9.2.4. Różnice międzypłciowe •••••••••••••
9.2.5. Postawa i poruszanie się • ••••••••••••
9.3. Proksemika • •••••••••••••••••••••••
9.3.1. Komunikacyjna funkcja otoczenia- •••••••
9.3.2. Reakcje na otoczenie •••••••••••••••
9.3.3. Aranżacja przestrzeni i zachowanie „siedzące" • Układ miejsc siedzących podczas interakcji • •
9.3.4. Terytorum, indywidualny dystans i zatłoczenie Terytorium- ••••••••••••••••••••
Naruszenie terytorium i formy reakcji na nie • Przestrzeń indywidualna • •
. ._____,..___„„. ........................ 180
Zatłoczenie ................................... 186
9.4. Ubiór i przedmioty osobistego użytku •••••••••••••••••••••••• 189
9.4.1. Funkcje ubioru- ••••••••••••••••••••••••••••••••• 190
192
194
196
9.4.2. Komunikacyjne komponenty ubioru ••••••••••••••••••
9.4.3. Współzależność ubioru i osobowości- ••••••••••••••••••
9.4.5. Przedmioty osobistego użytku
__,„ __„_b„ „„j^u - - - ...................... 201
9.4.6. Oddziaływanie ubioru ••••••••••.•••••••••••••••••••• 206
9.5. Ekspresja mimiczna •••••••••••••••••••••••••••••••••• 210
9.5.1. Rozwój ekspresji mimicznej • • • •
9.5.2. Uniwersalność i różnice kulturowe
9.5.3. Wyrażanie emocji
9.4.4. Postrzeganie ubioru • ••••••••••••••••••••••-•
................... 213
........:.......... 215
................... 221
9.5.4. Różnice w zależności od płci i sytuacji- •••••••••••••••••••• 224
9.6. Zachowanie wzrokowe • •••••••••••••••••••••••••••••••• 227
9.6.1. Funkcje zachowania wzrokowego ••••••••••••••••••••••• 229
9.6.2. Różnice w zachowaniu wzrokowym •••••••••••••••••••••• 234
9.6.3. Zwężanie i rozszerzanie źrenic- •••••••••••••••••••••••• 238
10. Niewidzialny system komunikowania niewerbalnego ••••••••••••••••• 239
10.1. Dotyk- ......................................... 239
10.1.1. Komunikacyjna funkcja dotyku- ••••••••••••••••••••••• 242
10.1.2. Dotyk i rozwój jednostki- •.•..•••••••••••••••••••••• 246
10.1.3. Normy dotykowe • .....••••••••.••••••••••••••••• 247
10.1.4. Semantyka dotyku ••••••••••••••••••••••••••••••• 252
10.1.5. Wpływ dotyku ........••........•.••••.•••.•••• 258
10.1.6. Różnice międzykulturowe a dotyk •••.•••••••••••••••••• 259
11. Audialny system komunikowania •••••••••••••••••••••••••••• 261
11.1. Komunikowanie parawerbalne ••••••••••••••••••••••••••• 261
11.1.1. Przekazy parawerbalne a główne parametry głosu ••••••••••••• 262
11.1.2. Funkcje komunikowania parawerbalnego • ••••••••••••••••• 266
11.1.3. Komunikowanie parawerbalne a różnice międzypłciowe- ••••••••• 276
11.1.4. Komunikowanie parawerbalne a różnice międzykulturowe •••••••• 278
Podsumowanie- •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 280
Bibliografia
Część pierwsza. KOMUNIKOWANIE NIEWERBALNE-CECHY ZJAWISKA • • • • • 11
1. Badanie niewerbalnego komunikowania- ••••••••••••••••••••••... 13
2. Komunikowanie niewerbalne - analiza definicji ••••••••••••••••••••• 21
3. Kategorie niewerbalnego komunikowania- •••••••••••••••••••••••• 29
4. Cechy niewerbalnych kodów •••••••••••••••••••••••••••••••• 34
4.1. Komunikowaniem werbalne a niewerbalne-różnice •••••••••••••••• 37
5. Kontekst sytuacyjny a znaczenie niewerbalnych przekazów ••••••••••••••• 44
6. Problem niespójnych przekazów •••••••••••••••••••••••••••••• 48
6.1. Cechy niespójnych przekazów ••••••••••.••••••••••••••••••• 49
6.2. Dekodowanie niespójnych przekazów ••••••••••••••••••••••••• 52
7. Funkcje komunikacyjne zachowań niewerbalnych •••••••••••••••••••• 55
7.1. Rola niewerbalnych przekazów w ogólnym procesie interpersonalnego
komunikowania ••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 55
7.2. Podstawowe funkcje komunikacyjne zachowań niewerbalnych- •••••••••• 64
7.2.1. Funkcja informacyjna •••••••••••••••••••••••••••••• 66
7.2.2. Funkcja definiowania i wspierania przekazów werbalnych • ••••••••• 67
7.2.3. Funkcja wyrażania postawi emocji • •••••••••••••••••••••• 72
7.2.4. Funkcja definiowania relacji- •••••••••••••••••••••••••• 74
7.2.5. Funkcja kształtowania i kierowania wrażeniami- ••••••••••••••• 79
8. Determinant kulturowy w komunikowaniu niewerbalnym ••••••••••••••• 80
8.1. Kulturowe uniwersalizmy w komunikowaniu niewerbalnym •••••••••••• 82
8.2. Kulturowe zróżnicowanie w komunikowaniu niewerbalnym •••••••••••• 83
8.2.1. Model różnic kulturowych E.T.Halla ••.••••••••••••••••••• 86
8.3. Synchronizacja niewerbalnych kodów ••••••••••••••••••••••••• 88
8.4. Niewerbalne komunikowanie i kompetencja międzykulturowa •••••••••• 89
8.5. Różnice kulturowe w postrzeganiu i wykorzystaniu czasu • ••••••••••••• 91
8.5.1. Psychologiczne nastawienie do czasu- ••••••••••••••••••••• 92
8.5.2. System czasu biologicznego ••••••••••••••••••••••••••• 95
8.5.3. Kulturowe nastawienie do czasu •••••••••••••••••••••••• 95
Część druga. SYSTEMY NIEWERBALNEGO KOMUNIKOWANIA- ••••••• 105
9. Wizualny system niewerbalnego komunikowania •••••••••••••••••••• 107
9.1. Typ, kształt i wymiary ciała •••.•••••••••••••••••••••••••• 107
9.1.1.Atrakcyjność- ••••••••.••••••••••••••••••••••.•• 108
9.1.2. Wyobrażenie ciała • ••••••••••••••••••••••••••••••• m
9.1.3. Zadowolenie z ciała ••••••••••••••••••••••••••••••• 115
9.1.4. Przekazy prezentowane przez ciało •••••••••••••••••••••• H6
9.1.5. Cechy osobowościowe a typ ciała ••••••••••••••••••••••• 119
9.1.6. Postrzeganie atrakcyjności fizycznej i jej wpływ na zachowanie •••••• 124
9.2. Gesty, ruchy i pozycje ciała •••••••••••••••••••••••••••••• 131
9.2.1. Kinezyka -dwa główne podejścia ••••••••••••••••••••••• 135
9.2.2. Gestykulacja •••••.................••........... 137
9.2.3. Ruchy i pozycje ciała •••••••••••••••••••••••••••••• 148
• 153
• 155
158
159
162
167
168
173
173
177
9.2.4. Różnice międzypłciowe •••••••••••••
9.2.5. Postawa i poruszanie się • ••••••••••••
9.3. Proksemika • •••••••••••••••••••••••
9.3.1. Komunikacyjna funkcja otoczenia- •••••••
9.3.2. Reakcje na otoczenie •••••••••••••••
9.3.3. Aranżacja przestrzeni i zachowanie „siedzące" • Układ miejsc siedzących podczas interakcji • •
9.3.4. Terytorum, indywidualny dystans i zatłoczenie Terytorium- ••••••••••••••••••••
Naruszenie terytorium i formy reakcji na nie • Przestrzeń indywidualna • •
. ._____,..___„„. ........................ 180
Zatłoczenie ................................... 186
9.4. Ubiór i przedmioty osobistego użytku •••••••••••••••••••••••• 189
9.4.1. Funkcje ubioru- ••••••••••••••••••••••••••••••••• 190
192
194
196
9.4.2. Komunikacyjne komponenty ubioru ••••••••••••••••••
9.4.3. Współzależność ubioru i osobowości- ••••••••••••••••••
9.4.5. Przedmioty osobistego użytku
__,„ __„_b„ „„j^u - - - ...................... 201
9.4.6. Oddziaływanie ubioru ••••••••••.•••••••••••••••••••• 206
9.5. Ekspresja mimiczna •••••••••••••••••••••••••••••••••• 210
9.5.1. Rozwój ekspresji mimicznej • • • •
9.5.2. Uniwersalność i różnice kulturowe
9.5.3. Wyrażanie emocji
9.4.4. Postrzeganie ubioru • ••••••••••••••••••••••-•
................... 213
........:.......... 215
................... 221
9.5.4. Różnice w zależności od płci i sytuacji- •••••••••••••••••••• 224
9.6. Zachowanie wzrokowe • •••••••••••••••••••••••••••••••• 227
9.6.1. Funkcje zachowania wzrokowego ••••••••••••••••••••••• 229
9.6.2. Różnice w zachowaniu wzrokowym •••••••••••••••••••••• 234
9.6.3. Zwężanie i rozszerzanie źrenic- •••••••••••••••••••••••• 238
10. Niewidzialny system komunikowania niewerbalnego ••••••••••••••••• 239
10.1. Dotyk- ......................................... 239
10.1.1. Komunikacyjna funkcja dotyku- ••••••••••••••••••••••• 242
10.1.2. Dotyk i rozwój jednostki- •.•..•••••••••••••••••••••• 246
10.1.3. Normy dotykowe • .....••••••••.••••••••••••••••• 247
10.1.4. Semantyka dotyku ••••••••••••••••••••••••••••••• 252
10.1.5. Wpływ dotyku ........••........•.••••.•••.•••• 258
10.1.6. Różnice międzykulturowe a dotyk •••.•••••••••••••••••• 259
11. Audialny system komunikowania •••••••••••••••••••••••••••• 261
11.1. Komunikowanie parawerbalne ••••••••••••••••••••••••••• 261
11.1.1. Przekazy parawerbalne a główne parametry głosu ••••••••••••• 262
11.1.2. Funkcje komunikowania parawerbalnego • ••••••••••••••••• 266
11.1.3. Komunikowanie parawerbalne a różnice międzypłciowe- ••••••••• 276
11.1.4. Komunikowanie parawerbalne a różnice międzykulturowe •••••••• 278
Podsumowanie- •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 280
Bibliografia