Dane szczegółowe książki
Teoria i praktyka terminologii / Felber, Helmut (1925-); Budin, Gerhard; Schatte, Czasława
Tytuł
Teoria i praktyka terminologii
Tytuł oryginału
Terminologie in Theorie und Praxis
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1994
ISBN
8323099618
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
SŁOWO OD WYDAWCY 18
OD TŁUMACZA 20
PRZEDMOWA 21
1. PODSTAWOWE POJĘCIA TERM1NOZNAWSTWA, TEORII ZASAD
I DZIAŁALNOŚCI TERMINOLOGICZNEJ 23
1.1. Teoria terminologii, terminożnawstwo, teoria zasad 23
1.2. Przedmiot 23
1.3. Pojęcie 24
1.4. Znak 25
1.5. Temat 27
1.6. Przyporządkowanie znaku pojęcia do pojęcia 28
1.7. Terminografia 28
1.8. Działalność terminologiczna 28
1.9. Alfabetyczny wykaz znaków pojęć wraz z numerem kolejnym 30
2. TERMINOZNAWSTWO 33
2.0. Uwagi ogólne 33
2.1. Myślenie a język 34
2.2. Powstanie terminoznawstwa 36
2.3. Terminologiczne badania podstawowe 41
2.31. Badania podstawowe wychodzące od pojęcia 41
2.311. Model teoriopoznawczy Wustera 41
2.311.1. Związek „przedmiot" - „pojęcie" - „pojęcie znaku" - „znak" 43
2.312. Nauka o bycie (ontologia) 44
2.313. Logika 44
2.313.1. Nauka o pojęciach 45
2.313.11. Pojęcie 45
2.313.12. Cechy 47
2.313.13. Systemy pojęć 48
2.313.14. Opis treści pojęcia 51
2.313.2. Wypowiedź 52
2.313.3. Teoria poznania 52
2.313.4. Metodologia 52
2.314. Teoria znaku (semiotyka) 53
6
2.315. Językoznawstwo 53
2.316. Językoznawstwo stosowane a język fachowy 57
2.317. Teoria informacji i dokumentacji 57
2.318 Terminografia 58
2,318,1 Terminografia komputerowa 58
2.318.11. Banki danych terminologicznych 58
2.319. Nauki empiryczne 60
2.32. Badania podstawowe wychodzące od znaku językowego 61
2.4. Kierunki we współczesnym terminoznawstwie 64
2.41. Szkoły terminologii 65
2.411. Szkoła wiedeńska 65
2.412. Szkoła praska 67
2.413. Szkoła radziecka 69
2.42. Terminologiczne badania podstawowe 73
2.421. Kanada 73
2.422. Republika Federalna Niemiec 75
2.423 Niemiecka Republika Demokratyczna 76
2.424. Dania, Finlandia, Szwecja 76
2.425. Wielka Brytania 77
2.426. Stany Zjednoczone 77
2.427. Kraje arabskie 77
2.428. Chiny i Japonia 78
2.429. Inne kraje 78
2.5. Kształcenie w zakresie terminologii 78
2.51. Kształcenie terminologiczne jednojęzyczne o charakterze fachowym i językowym 79
2.52. Kształcenie terminologiczne wielojęzyczne o charakterze fachowym i językowym 79
2.53. Dotychczasowy przebieg kształcenia w zakresie teorii terminologii 79
2.54. Międzynarodowe sympozjum na temat nauczania terminologii 81
3. OGÓLNA TEORIA ZASAD TERMINOLOGICZNYCH 82
3.0. Uwagi ogólne 82
3.1. Ogólne zasady i metody terminologiczne 83
3.11. Zasady ogólne 83
3.111. Priorytetowość poszczególnych zasad 83
3.112. Ekonomia językowa 83
3.113. Wyrażenia utarte 84
3.12. Przedmiot 84
3.121. Relacje i związki ontologiczne 85
3.121.1. Relacja między zakresami dwóch przedmiotów 85
3.121.11. Podrzędność (relacja całość - część) i nadrzędność zakresów (relacja część – całość) 85
3.121.12. Równorzędność zakresów (części tej samej całości) 86
3.121.13. Krzyżowanie się zakresów 86
3.121.14. Relacja diagonalna między zakresami (nie podrzędność i nie równorzędność) 86
3.121.15. Porównanie zakresów w różnych językach 86
7
3.121.2. Relacje między zakresami dwóch lub więcej przedmiotów 87
3.121.21. Relacja hierarchii ontologicznej zstępującej 87
3.121.22. Relacja szeregu ontologicznego 87
3.121.23. Połączenie ontologiczne (połączenie zakresów) 87
3.121.3. Relacje następstwa (styczność czasowa) 88
3.121.4. Relacje surowiec – produkt 88
3.121.5. Relacje przyczynowo-skutkowe 88
3.121.51. Kauzalność 88
3.121.52. Użycie narzędzi 88
3.121.53. Pochodzenie 88
3.122. Systemy i schematy ontologiczne 89
3.122.1 Klasyfikacja specjalistyczna 90
3.123. Opis całości zakresu i opisy częściowe 91
3.123.1. Integracyjny opis zakresu 91
3.13. Pojęcie 91
3.131. Treść pojęcia 92
3.132. Zakres pojęcia 92
3.133. Cecha 92
3.133.1. Podział cech 93
3.133.11. Cechy jakościowe 93
3.133.12. Cechy relacyjne 93
3.133.2. Cechy ekwiwalentne 94
3.133.21. Hierarchia cech ekwiwalentnych 94
3.133.3. Cechy nieekwiwalentne 95
3.133.31. Zakres pojęcia cechy 95
3.133.32. Cechy zależne i niezależne 95
3.133.321. Cechy zależne 95
3.133.322. Cechy niezależne 95
3.134. Relacje i powiązania logiczne 96
3.134.1. Relacje logiczne 96
3.134.11. Relacje logiczne między dwoma pojęciami 97
3.134.111. Logiczna podrzędność 97
3.134.112. Logiczna równorzędność 98
3.134.113. Logiczne krzyżowanie się 98
3.134.114. Logiczna relacja diagonalna 99
3.134.12. Relacje logiczne między trzema lub więcej pojęciami 99
3.134.121. Relacja hierarchii logicznej 99
3.134.122. Relacja szeregu logicznego 100
3.134.2. Powiązania logiczne 100
3.134.21. Determinacja 100
3.134.22. Koniunkcja pojęć (integracja) 101
3.134.23. Dysjunkcja pojęć (dezintegracja) 101
3.134.3. Systemy i schematy logiczne 101
3.134.31. Systemy i schematy pojęciowe partycyjne 103
3.134.311. Schematy w postaci drzewek rozga¬łęzionych 103
8
3.134.311.1.Schemat w postaci drzewka z podaniem hierarchii 103
3.134.311.2. Schemat w postaci drzewka z podaniem rodzaju cechy 103
3.134.311.3.Schemat w postaci drzewka z podaniem nazw 104
3.134.311.4. Schemat w postaci drzewka z podaniem numerów klasy¬fikacyjnych 104
3.134.311.5.Różne schematy w postaci drzewek pojęcia pojazd powietrzny 105
3.134.311.6. Schemat w postaci drzewka wspólnego pojęcia podrzęd¬nego 108
3.134.312. Schematy tabelaryczne 108
3.134.313. Schemat pojęciowy w formie wykazu 110
3.134.314. Klasyfikacja specjalistyczna 110
3.134.32. Mieszane systemy i schematy pojęć 111
3.134.33. Symbole klasyfikacji 111
3.134.34. Kombinatoryczne systemy i schematy pojęć 111
3.134.341. Schemat w postaci drzewka dychotomicznego 112
3.134.342. Tabela cech 112
3.134.343.Tabela nośników cech 114
3.134.344. Tabela krzyżówkowa 114
3.134.35. Systemy i schematy pojęć partycyjno-kombinatoryczne 115
3.134.351. Partycyjny schemat drzewka dychotomicznego 115
3.134.352. Partycyjna tabela nośników cech 116
3.135. Ujednolicenie pojęć i systemów pojęć 116
3.135.1. Unifikacja systemów pojęć 118
3.136. Opis pojęcia 121
3.136.1. Definicja 122
3.136.11. Koniunkcja pojęć jako definicja 123
3.136.12. Cechy specyficzne ograniczające 123
3.136.2. Określenie pojęcia 123
3.136.3. Określenie zakresu 124
3.136.31. Dysjunkcja pojęć jako określenie zakresu 124
3.136.4. Ilustracje 124
3.136.5. Opisy pojęć stwierdzające i ustalające 130
3.136.6. Zasady opisywania pojęć 130
3.136.61. Punkt wyjścia działalności terminologicznej 130
3.136.62. Pojęcia w opisach pojęć 131
3.136.63. Dobór opisów pojęć 131
3.136.64. Ważność opisu pojęcia 131
3.136.65. Jednolite stosowanie znaków pojęć 131
9
3.136.66. Ścisłość definicji i określenia pojęcia 131
3.136.67. Zwięzłość definicji i określenia pojęcia 131
3.136.68. Definicje niepełne (cząstkowe) 132
3.14. Temat 132
3.141. Relacje tematyczne 132
3.141.1. Relacje bezpośrednio-hierarchiczne 133
3.141.2. Relacje pośrednio-hierarchiczne 133
3.141.3. Hierarchia tematyczna 134
3.141.4. Szereg tematyczny 134
3.141.5. Krzyżowanie się 134
3.142. Połączenia tematów 135
3.142.1. Koniunkcja tematów 135
3.142.2. Dysjunkcja tematów 136
3.143. Systemy i schematy tematyczne 136
3.143.1. Tezaurus dokumentacyjny 136
3.143.2. Tezaurusy wielojęzyczne 139
3.143.3. Klasyfikacje leksykograficzne 142
3.143.4. Klasyfikacje terminograficzne 143
3.143.5. Klasyfikacje dokumentacyjne 144
3.143.6. Spisy treści 146
3.15. Znak pojęcia 147
3.151. Nazwy 147
3.151.1. Elementy słowotwórcze 147
3.151.11. Rodzaje elementów słowotwórczych 148
3.151.2. Wyrazy 148
3.151.21. Wyrazy proste 148
3.151.22. Wyrazy złożone 149
3.151.23. Wyrazy derywowane 149
3.151.3. Grupy wyrazów 149
3.151.4. Połączenia elementów 150
3.151.41. Stopień skrócenia 150
3.151.42. Rodzaje połączeń elementów 150
3.151.5. Wymagania stawiane nazwom 150
3.151.51. Poprawność językowa 151
3.151.52. Nazwy właściwe (motywowane) 151
3.151.53. Krótkość nazw 151
3.151.54. Derywowalność 151
3.151.55. Jedno-jednoznaczność 151
3.151.56. Jednoznaczność 152
3.151.57. Nazwa jako część systemu 152
3.151.6. Zasady nazewnictwa 152
3.151.61. Zasady ogólne 152
3.151.611. Homonimia i synonimia 152
3.151.612. Adekwatność nazwy w stosunku do opisu pojęcia 152
3.151.613. Zmiana pojęcia 153
3.151.614. Użycie przyjęte 153
3.151.615. Derywowalność 153
10
3.151.616. System nazewnictwa 153
3.151.617. Transliteracja i latynizacja 153
3.151.62. Zasady tworzenia nazw 153
3.151.621. Połączenia elementów w determinacji 153
3.151.621.1. Rodzaje połączeń 154
3.151.621.2. Stopień skrócenia 154
3.151.621.3.Części mowy występujące jako człon podrzędny 154
3.151.621.4.Kolejność członów 155
3.151.621.5. Wieloznaczność nazw wieloczłonowych 155
3.151.621.6. Opuszczanie członu podrzędnego 155
3.151.621.7.Opuszczanie członu nadrzędnego 155
3.151.621.8.Dobór członu podrzędnego 155
3.151.621.9. Dobór członu nadrzędnego 156
3.151.621.10. Elementy internacjonalne 156
3.151.622. Koniunkcja pojęć 157
3.151.623. Dysjunkcja pojęć 157
3.151.624. Integracja 157
3.151.625. Tworzenie skróconych form nazw 157
3.151.625.1.Rodzaje form skróconych 158
3.151.625.2.Formy złożone z elementów początkowych wyrazu 158
3.151.625.3.Formy złożone z elementów początkowych i końcowych wyrazu 158
3.151.625.4.Formy złożone z elementów końcowych wyrazu 158
3.151.625.5.Gramatyka form skróconych 158
3.151.63. Zasady doboru terminów 159
3.151.631. Nazwy o znaczeniu przeniesionym 159
3.151.631.1.Zapożyczenia z innych dziedzin 159
3.151.631.2.Zapożyczenia z języków obcych 160
3.151.632. Terminy międzynarodowe 160
3.151.632.1. Internacjonalizacja 160
3.151.632.11.Pojęcia jednolite w skali międzynarodowej 160
3.151.632.12.Internacjonalizacja terminów (DIN 1975: 3 i in) 161
3.151.632.121. Terminoelementy łacińskie 161
3.151.632.122. Formy prototypowe 161
3.151.632.13. Międzynarodowy klucz terminologiczny 162
11
3.151.633. Terminy znormalizowane lub uporząd¬kowane 162
3.152. Inne znaki pojęcia 162
3.152.1. Tworzenie i łączenie znaków 162
3.152.2. Systemy znaków 163
3.152.3. Skróty 163
3.152.4. Symbole cyfrowe 163
3.152.5. Symbole abstrakcyjne 164
3.152.51. Kolory 164
3.152.6. Nomeny 164
3.152.7. Połączenie symbolu z nazwą 165
3.153. Systemy znaków pojęć 165
3.16. Przyporządkowanie znaku pojęcia do pojęcia 165
3.161. Jedno-jednoznaczność 166
3.162. Homonimia 166
3.162.1. Podział homonimów w zależności od formy 166
3.162.2. Podział homonimów w zależności od sposobu powstania 167
3.163. Synonimia 168
3.163.1. Quasi-synonimia 168
3.17. Nazwy własne 168
3.18. Ilustracje 169
3.2. Zasady i metody terminograficzne˛ 169
3.21. Leksykografia i terminografia 169
3.22. Terminografia (retrospektywa i perspektywy) 170
3.23. Podstawowe zasady terminografii 173
3.231. Jednolitość metod 173
3.24. Symbole terminograficzne 174
3.241. Kody nazw języków i krajów 174
3.241.1. Kody nazw języków (fragment normy DIN 1986c: 3/5) 174
3.241.2. Kody nazw krajów (fragment normy DIN 1983: 3) 175
3.241.3. Łączenie kodów nazw języków z kodami nazw krajów 175
3.242. Kody nazw instytucji 176
3.243. Poszczególne symbole terminograficzne (fragment normy ÓNORM/ISO 1951, 1984a: 13 i nn) 177
3.244. Symbole stosowane w tezaurusach dokumentacyjnych (DIN 1987a: 11) 179
3.25. Zbiory danych terminograficznych 180
3.251. Słownik specjalistyczny o układzie systematycznym (słownik definicyjny) 180
3.252. Słownik specjalistyczny o układzie alfabetycznym 181
3.253. Tezaurus dokumentacyjny 181
3.254. Porównanie słownika specjalistycznego o układzie systematycznym (SS) z tezaurusem dokumentacyjnym (TD) 182
3.254.1. Znak pojęcia – temat 182
3.254.2. Płaszczyzna pojęciowa - płaszczyzna tematyczna 182
3.254.3. Treść pojęcia - treść tematu 182
3.254.4. Relacje pojęciowe - relacje tematyczne 182
3.254.5. Inwentarz znaków pojęć - inwentarz tematów 183
12
3.254.6. Tworzenie nowych tematów przez łączenie tematów już istniejących 183
3.26. Dane terminograficzne 183
3.261. Dane terminologiczne 183
3.261.1. Znaki pojęcia (zob. 3.15) i tematy (zob. 3.14) 184
3.261.2. Opisy pojęcia (zob. 3.136) i opisy zakresów (zob. 3.123) 185
3.261.3. Relacje pojęciowe, zakresowe i tematyczne (zob. 3.134.1, 3.121, 3.141) 185
3.261.4. Inne dane terminologiczne 186
3.262. Dane uzupełniające (informacje dodatkowe) 186
3.262.1. Wykaz możliwych danych uzupełniających 186
3.262.11. Dane uzupełniające poszczególne elementy danych terminologicznych 186
3.262.12. Dane uzupełniające zestaw danych (artykuł hasłowy) 187
3.262.13. Minimalny zestaw danych terminograficznych 187
3.27. Artykuł hasłowy 188
3.271. Kolejność danych terminologicznych w artykule hasłowym 189
3.271.1. Artykuł hasłowy jednojęzyczny 189
3.271.11. Słownik specjalistyczny znormalizowany (wydany przez organizację normalizacyjną) 189
3.271.12. Słownik specjalistyczny nieznormalizowany 190
3.271.13. Tezaurus 191
3.271.2. Artykuł hasłowy wielojęzyczny 193
3.271.21. Wzór pojęciowego artykułu hasłowego 193
3.271.22. Wzór artykułu hasłowego dotyczącego znaku pojęcia 194
3.271.23. Słownik specjalistyczny znormalizowany 194
3.271.231. Pojęciowy artykuł hasłowy 194
3.271.24. Słownik specjalistyczny nieznormalizowany 195
3.271.241. Pojęciowy artykuł hasłowy 195
3.271.242. Artykuł hasłowy dotyczący znaku pojęcia 198
3.271.25. Tezaurus 199
3.272. Układ artykułów hasłowych 202
3.272.1. Jednojęzyczne zbiory danych terminograficznych 203
3.272.11. Systematyczny układ haseł 203
3.272.111. Słownik specjalistyczny znormalizowany 204
3.272.112. Słownik specjalistyczny nieznormalizo¬wany (Kobyliński, Wiśniewski 1972: 7) 206
3.272.12. Alfabetyczny układ haseł 207
3.272.121. Słownik specjalistyczny znormalizowany 207
3.272.122. Słownik specjalistyczny nieznormalizo¬wany (Sharp 1981: 239) 208
3.272.13. Tezaurus 208
3.272.131. Systematyczny układ haseł 208
3.272.132. Alfabetyczny układ haseł 209
3.272.2. Wielojęzyczne zbiory danych terminograficznych 210
13
3.272.21. Systematyczny układ haseł 210
3.272.211. Słownik specjalistyczny znormalizowany 210
3.272.212. Słownik specjalistyczny nieznormalizowany 213
3.272.22. Alfabetyczny układ haseł 214
3.272.23. Tezaurus 214
3.273. Kartoteka i karty terminograficzne 215
3.273.1. Kartoteka terrninograficzna 216
3.273.2. Karty dokumentacyjne danych terminologicznych 217
3.273.21. Karta źródłowa 217
3.273.22. Karta terminu 217
3.273.23. Karta ilustracyjna 218
3.273.24. Karta systemu pojęć 218
3.273.25. Karta terminu i definicji (karta dokumentacyjna tekstowa) 219
3.273.3. Manuskrypt dyskusji 219
3.273.4. Karta do kartoteki tezaurusa 221
3.273.5. Kartoteka źródeł 221
3.28. Części składowe danych terminograficznych 222
3.281. Systematyczne słowniki specjalistyczne 223
3.281.1. Wstęp 223
3.281.2. Objaśnienie symboli terminograficznych 223
3.281.3. Wykaz grup pojęciowych 223
3.281.4. Schemat pojęciowy lub zakresowy 223
3.281.5. Wykaz pojęć lub przedmiotów (schemat pojęciowy lub zakreso¬wy w formie wykazu) 224
3.281.6. Hasła w układzie rzeczowym 225
3.281.61. Słowniki specjalistyczne jednojęzyczne 225
3.281.62. Słowniki specjalistyczne wielojęzyczne 226
3.281.7. Indeks alfabetyczny 227
3.281.71. Układ znaków i ciągów znaków 227
3.281.711. Puste miejsce 227
3.281.712. Cyfry 227
3.281.713. Litery alfabetu niełacińskiego 228
3.281.714. Litery oznaczające przegłos 228
3.281.72. Układ znaków różnojęzycznych 228
3.281.73. Układ złożonych znaków pojęć 229
3.281.74. Oznaczanie homonimów 229
3.282. Tezaurusy 230
3.282.1. Tezaurusy jednojęzyczne 230
3.282.2. Tezaurusy wielojęzyczne 230
3.29. Terminografia komputerowa 230
3.291. Zasady 231
3.292. Banki danych terminologicznych 231
3.292.1. Językowe banki danych terminologicznych 232
3.292.2. Przedmiotowe banki danych terminologicznych 232
3.293. Artykuł hasłowy 232
14
3.293.1. Schemat katalogu danych odpowiadających wymogom ogólnej teorii terminologii 233
3.293.2. Zapis haseł w różnych bankach danych 239
3.293.21. Terminologie znormalizowane 239
3.293.211. Austriacki Instytut Normalizacji (ON) Wiedeń, Austria 239
3.293.212. Niemiecki Instytut Normalizacji (DIN). Berlin, RFN 239
3.293.213. GOSSTANDART, Moskwa, ZSRR 240
3.293.22. Terminologie nieznormalizowane 241
3.293.221. Serwis Językowy Koncernu Siemensa, Monachium, RFN 241
3.293.222. Serwis Językowy Komisji Wspólnot Europejskich, Luksemburg 242
3.293.223. Uniwersytet Techniczny w Wiedniu, Austria 242
3.294. Wymiana danych terminograficznych 243
3.295. Nośniki danych w zbiorach danych terminograficznych 243
4. DZIAŁALNOŚĆ TERMINOLOGICZNA 244
4.1. Na czym polega działalność terminologiczna? 244
4.2. Dlaczego działalność terminologiczna jest tak ważna? 245
4.3. Cztery zakresy działalności terminologicznej 246
4.31. Ilustracja w postaci „komody" 246
4.32. Zakresy a i b 247
4.321. Pola pojęciowe dotyczące poszczególnych dziedzin i poszczególnych języków 247
4.321.1. Dziedziny specjalistyczne (zakres a) 248
4.321.2. Języki (zakres b) 248
4.321.21. Języki z terminologią w pełni rozwiniętą 248
4.321.22. Języki rozwijające własną terminologię 248
4.322. Działalność terminologiczna ogólnodziedzinowa i ogólnojęzykowa 249
4.322.1. Ogólnodziedzinowe kształtowanie terminologii w obrębie jednego języka 249
4.322.2. Ogólnojęzykowe kształtowanie terminologii poszczególnych dziedzin 249
4.33. Etapy działalności terminologicznej (zakresy c i d) 250
4.331. Podejście językowe (zakres c) 250
4.331.1. Terminologiczna działalność systemowa (etap c3) 250
4.331.11. Etapy pośrednie działalności systemowej 251
4.331.2. Stosowanie terminologii (etap c2) 252
4.331.21. Formułowanie 252
4.331.22. Kształcenie w zakresie terminologii 252
4.331.3. Koordynacja działalności terminologicznej (etap c1) 253
4.332. Przegląd językowy (zakres d) 253
4.4. Działalność terminologiczna rejestracyjna i normalizacyjna 254
4.41. Terminologiczna działalność rejestracyjna 255
4.411. Terminologiczna działalność tłumaczeniowa˛ 255
4.42. Terminologiczna działalność normalizacyjna 255
15
4.421. Działalność podstawowa 255
4.421.1. Działalność podstawowa ogólnodziedzinowa dotycząca poszczególnych języków 256
4.421.2. Działalność podstawowa ogólnojęzykowa dotycząca poszczególnych dziedzin 256
4.421.3. Działalność podstawowa ogólnojęzykowa i ogólnodziedzinowa 257
4.422. Porządkowanie i normalizacja terminologii 258
4.422.1. Porządkowanie terminologii 259
4.422.2. Normalizacja terminologii 259
4.422.3. Proces opracowywania norm 260
4.422.4. Ustanawianie norm 261
4.5. Proces kształtowania terminologii 261
4.51. Decyzje poprzedzające projekt terminologiczny 262
4.511. Wyodrębnienie opracowywanej dziedziny 262
4.512. Dobór danych terminograficznych 262
4.513. Dobór języków (w przypadku projektów wielojęzycznych) 262
4.514. Symbole terminograficzne 263
4.515. Zasady i metody 263
4.52. Wykorzystanie źródeł terminologicznych 263
4.521. Kartoteka dokumentacji bibliograficznej 263
4.53. Pozyskiwanie danych ze źródeł 264
4.54. Opracowywanie systemu terminologicznego (systemu pojęciowego lub zakreso¬wego) 264
4.55. Ustalanie opisów pojęcia i zakresu 265
4.56. Dobór i tworzenie znaków pojęć 265
4.57. Prace terminograficzne 266
4.571. Ręczne opracowywanie danych 266
4.572. Rejestracja danych terminologicznych 266
4.573. Karty manuskryptowe 266
4.574. Numer kolejny 267
4.575. Manuskrypt dyskusyjny i manuskrypt ostateczny 267
4.576. Kartoteka alfabetyczna 267
4.58. Komputerowa działalność terminologiczna 267
4.581. Format rejestracyjny 268
4.582. Formaty wyjściowe 268
4.583. Podstawowe rodzaje terminologicznych kartotek komputerowych 268
4.584. Przetwarzanie danych 269
4.6. Organizacja i koordynacja działalności terminologicznej 269
4.7. Jakie są wyniki działalności terminologicznej 271
4.8. Kto zajmuje się działalnością terminologiczną? 272
4.81. Teoria terminologii i teoria zasad 273
4.82. Działalność podstawowa 274
4.83. Praca systemowa 274
4.84. Działalność terminograficzna 274
4.85. Działalność w zakresie leksykografii specjalistycznej 274
4.86. Opracowywanie tezaurusów 275
16
4.87. Obsługa banków danych 275
4.88. Organizacja i koordynacja działalności terminologicznej 275
4.89. Kim jest terminolog? 275
4.9. Wytyczne (zasady, normy ...) działalności terminologicznej 276
4.91. Wytyczne o charakterze ogólnodziedzinowym i ogólnojęzykowym 277
4.92. Wytyczne o charakterze dziedzinowym i ogólnojęzykowym 277
4.93. Wytyczne o charakterze ogólnodziedzinowym dotyczące jednego języka 277
5. DZIAŁALNOŚĆ TERMINOLOGICZNA I JEJ KOORDYNACJA
NA PŁASZCZYŹNIE MIĘDZYNARODOWEJ 278
5.1. Uwagi ogólne 278
5.2. Rodzaje działalności terminologicznej 279
5.21. Indywidualna działalność terminologiczna 281
5.211. Działalność terminograficzna 282
5.212. Działalność terminologiczna o charakterze tłumaczeniowym 282
5.22. Terminologiczna praca zespołowa 283
5.221. Opracowywanie zasad terminologicznych 284
5.221.1. Opracowywanie ogólnych zasad terminologicznych 284
5.221.2 Opracowywanie specyficznych zasad terminologicznych 285
5.221.21. Akademie nauk 285
5.221.211. Akademia Nauk ZSRR 285
5.221.212. Akademie nauk czeskie i słowackie 285
5.221.213. Akademie językowe 286
5.221.213.1.Kraje arabskie 286
5.221.22. Organizacje zawodowe 286
5.221.221. Botanika 286
5.221.222. Zoologia 286
5.221.223. Medycyna 286
5.221.224. Chemia 287
5.221.225. Inne dziedziny 287
5.221.23. Organizacje normalizacyjne 287
5.221.231. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) 287
5.221.232. Międzynarodowa Komisja Elektro¬techniczna (IEC) 288
5.221.233. Narodowe organizacje normalizacyjne 288
5.221.24. Instytucje zajmujące się planowaniem terminologii 289
5.221.241. Conseil international de la langue francaise (CILF) 289
5.221.242. Office de la langue francaise (OLF) (Kanada) 289
5.221.243. Bureaii de Coordination de 1'Arabisation dans le Monde Arabe (Maroko) 290
5.221.244. Inne instytucje 290
5.221.3. Międzynarodowe organizacje do spraw terminologicznych badań podstawowych 290
5.221.31. AILA/COMTERM 290
5.221.32. TERMIA 290
5.222. Terminologiczna działalność specjalistyczna 291
17
5.222.1. Porządkowanie terminologii 291
5.222.11. Akademie nauk 291
5.222.2. Normalizacja terminologii 292
5.222.21. Organizacje normalizacyjne 292
5.222.211. Międzynarodowe organizacje normali¬zacyjne 292
5.222.212. Regionalne organizacje normalizacyjne 293
5.222.213. Narodowe organizacje normalizacyjne 293
5.222.22. Organizacje zawodowe 294
5.222.3. Przedsiębiorstwa przemysłowe 294
5.23. Koordynacja działalności terminologicznej na płaszczyźnie międzynarodowej 294
5.231. Uwagi ogólne 294
5.232. Koordynacja opracowywania zasad terminologicznych 294
5.233. Koordynacja terminologicznej działalności specjalistycznej 295
5.233.1. Założenia 295
5.233.2. Specjalistyczna działalność rejestracyjna 296
5.233.3. Specjalistyczna działalność normalizacyjna 297
5.233.31. Praca systemowa 297
5.234. Międzynarodowa koordynacja działalności terminologicznej 298
5.234.1. Działalność koordynacyjna lnfotermu 298
5.234.11. Powstanie lnfotermu 298
5.234.12. Podstawowe zadania i zakres działalności lnfotermu 298
5.234.13. TermNet 302
5.234.131. Zadania TermNetu 302
5.234.132. Programy TermNetu 302
5.234.133. Perspektywy rozwojowe 303
6. BIBLIOGRAFIA 305
7. ANEKS 321
7.1. Tabela relacji między teorią terminologii, działalnością terminologiczną i dokumentacją terminologiczną 321
7.2. Wybór znormalizowanych i nieznormalizowanych wytycznych działalności terminologicznej (wyciąg z Bibliografii Międzynarodowej nr 6 lnfotermu) 322
7.3. Wykaz Bibliografii Międzynarodowej lnfotermu 329
7.4. Wykaz prac wydanych przez Infoterm (wybór) 330
OD TŁUMACZA 20
PRZEDMOWA 21
1. PODSTAWOWE POJĘCIA TERM1NOZNAWSTWA, TEORII ZASAD
I DZIAŁALNOŚCI TERMINOLOGICZNEJ 23
1.1. Teoria terminologii, terminożnawstwo, teoria zasad 23
1.2. Przedmiot 23
1.3. Pojęcie 24
1.4. Znak 25
1.5. Temat 27
1.6. Przyporządkowanie znaku pojęcia do pojęcia 28
1.7. Terminografia 28
1.8. Działalność terminologiczna 28
1.9. Alfabetyczny wykaz znaków pojęć wraz z numerem kolejnym 30
2. TERMINOZNAWSTWO 33
2.0. Uwagi ogólne 33
2.1. Myślenie a język 34
2.2. Powstanie terminoznawstwa 36
2.3. Terminologiczne badania podstawowe 41
2.31. Badania podstawowe wychodzące od pojęcia 41
2.311. Model teoriopoznawczy Wustera 41
2.311.1. Związek „przedmiot" - „pojęcie" - „pojęcie znaku" - „znak" 43
2.312. Nauka o bycie (ontologia) 44
2.313. Logika 44
2.313.1. Nauka o pojęciach 45
2.313.11. Pojęcie 45
2.313.12. Cechy 47
2.313.13. Systemy pojęć 48
2.313.14. Opis treści pojęcia 51
2.313.2. Wypowiedź 52
2.313.3. Teoria poznania 52
2.313.4. Metodologia 52
2.314. Teoria znaku (semiotyka) 53
6
2.315. Językoznawstwo 53
2.316. Językoznawstwo stosowane a język fachowy 57
2.317. Teoria informacji i dokumentacji 57
2.318 Terminografia 58
2,318,1 Terminografia komputerowa 58
2.318.11. Banki danych terminologicznych 58
2.319. Nauki empiryczne 60
2.32. Badania podstawowe wychodzące od znaku językowego 61
2.4. Kierunki we współczesnym terminoznawstwie 64
2.41. Szkoły terminologii 65
2.411. Szkoła wiedeńska 65
2.412. Szkoła praska 67
2.413. Szkoła radziecka 69
2.42. Terminologiczne badania podstawowe 73
2.421. Kanada 73
2.422. Republika Federalna Niemiec 75
2.423 Niemiecka Republika Demokratyczna 76
2.424. Dania, Finlandia, Szwecja 76
2.425. Wielka Brytania 77
2.426. Stany Zjednoczone 77
2.427. Kraje arabskie 77
2.428. Chiny i Japonia 78
2.429. Inne kraje 78
2.5. Kształcenie w zakresie terminologii 78
2.51. Kształcenie terminologiczne jednojęzyczne o charakterze fachowym i językowym 79
2.52. Kształcenie terminologiczne wielojęzyczne o charakterze fachowym i językowym 79
2.53. Dotychczasowy przebieg kształcenia w zakresie teorii terminologii 79
2.54. Międzynarodowe sympozjum na temat nauczania terminologii 81
3. OGÓLNA TEORIA ZASAD TERMINOLOGICZNYCH 82
3.0. Uwagi ogólne 82
3.1. Ogólne zasady i metody terminologiczne 83
3.11. Zasady ogólne 83
3.111. Priorytetowość poszczególnych zasad 83
3.112. Ekonomia językowa 83
3.113. Wyrażenia utarte 84
3.12. Przedmiot 84
3.121. Relacje i związki ontologiczne 85
3.121.1. Relacja między zakresami dwóch przedmiotów 85
3.121.11. Podrzędność (relacja całość - część) i nadrzędność zakresów (relacja część – całość) 85
3.121.12. Równorzędność zakresów (części tej samej całości) 86
3.121.13. Krzyżowanie się zakresów 86
3.121.14. Relacja diagonalna między zakresami (nie podrzędność i nie równorzędność) 86
3.121.15. Porównanie zakresów w różnych językach 86
7
3.121.2. Relacje między zakresami dwóch lub więcej przedmiotów 87
3.121.21. Relacja hierarchii ontologicznej zstępującej 87
3.121.22. Relacja szeregu ontologicznego 87
3.121.23. Połączenie ontologiczne (połączenie zakresów) 87
3.121.3. Relacje następstwa (styczność czasowa) 88
3.121.4. Relacje surowiec – produkt 88
3.121.5. Relacje przyczynowo-skutkowe 88
3.121.51. Kauzalność 88
3.121.52. Użycie narzędzi 88
3.121.53. Pochodzenie 88
3.122. Systemy i schematy ontologiczne 89
3.122.1 Klasyfikacja specjalistyczna 90
3.123. Opis całości zakresu i opisy częściowe 91
3.123.1. Integracyjny opis zakresu 91
3.13. Pojęcie 91
3.131. Treść pojęcia 92
3.132. Zakres pojęcia 92
3.133. Cecha 92
3.133.1. Podział cech 93
3.133.11. Cechy jakościowe 93
3.133.12. Cechy relacyjne 93
3.133.2. Cechy ekwiwalentne 94
3.133.21. Hierarchia cech ekwiwalentnych 94
3.133.3. Cechy nieekwiwalentne 95
3.133.31. Zakres pojęcia cechy 95
3.133.32. Cechy zależne i niezależne 95
3.133.321. Cechy zależne 95
3.133.322. Cechy niezależne 95
3.134. Relacje i powiązania logiczne 96
3.134.1. Relacje logiczne 96
3.134.11. Relacje logiczne między dwoma pojęciami 97
3.134.111. Logiczna podrzędność 97
3.134.112. Logiczna równorzędność 98
3.134.113. Logiczne krzyżowanie się 98
3.134.114. Logiczna relacja diagonalna 99
3.134.12. Relacje logiczne między trzema lub więcej pojęciami 99
3.134.121. Relacja hierarchii logicznej 99
3.134.122. Relacja szeregu logicznego 100
3.134.2. Powiązania logiczne 100
3.134.21. Determinacja 100
3.134.22. Koniunkcja pojęć (integracja) 101
3.134.23. Dysjunkcja pojęć (dezintegracja) 101
3.134.3. Systemy i schematy logiczne 101
3.134.31. Systemy i schematy pojęciowe partycyjne 103
3.134.311. Schematy w postaci drzewek rozga¬łęzionych 103
8
3.134.311.1.Schemat w postaci drzewka z podaniem hierarchii 103
3.134.311.2. Schemat w postaci drzewka z podaniem rodzaju cechy 103
3.134.311.3.Schemat w postaci drzewka z podaniem nazw 104
3.134.311.4. Schemat w postaci drzewka z podaniem numerów klasy¬fikacyjnych 104
3.134.311.5.Różne schematy w postaci drzewek pojęcia pojazd powietrzny 105
3.134.311.6. Schemat w postaci drzewka wspólnego pojęcia podrzęd¬nego 108
3.134.312. Schematy tabelaryczne 108
3.134.313. Schemat pojęciowy w formie wykazu 110
3.134.314. Klasyfikacja specjalistyczna 110
3.134.32. Mieszane systemy i schematy pojęć 111
3.134.33. Symbole klasyfikacji 111
3.134.34. Kombinatoryczne systemy i schematy pojęć 111
3.134.341. Schemat w postaci drzewka dychotomicznego 112
3.134.342. Tabela cech 112
3.134.343.Tabela nośników cech 114
3.134.344. Tabela krzyżówkowa 114
3.134.35. Systemy i schematy pojęć partycyjno-kombinatoryczne 115
3.134.351. Partycyjny schemat drzewka dychotomicznego 115
3.134.352. Partycyjna tabela nośników cech 116
3.135. Ujednolicenie pojęć i systemów pojęć 116
3.135.1. Unifikacja systemów pojęć 118
3.136. Opis pojęcia 121
3.136.1. Definicja 122
3.136.11. Koniunkcja pojęć jako definicja 123
3.136.12. Cechy specyficzne ograniczające 123
3.136.2. Określenie pojęcia 123
3.136.3. Określenie zakresu 124
3.136.31. Dysjunkcja pojęć jako określenie zakresu 124
3.136.4. Ilustracje 124
3.136.5. Opisy pojęć stwierdzające i ustalające 130
3.136.6. Zasady opisywania pojęć 130
3.136.61. Punkt wyjścia działalności terminologicznej 130
3.136.62. Pojęcia w opisach pojęć 131
3.136.63. Dobór opisów pojęć 131
3.136.64. Ważność opisu pojęcia 131
3.136.65. Jednolite stosowanie znaków pojęć 131
9
3.136.66. Ścisłość definicji i określenia pojęcia 131
3.136.67. Zwięzłość definicji i określenia pojęcia 131
3.136.68. Definicje niepełne (cząstkowe) 132
3.14. Temat 132
3.141. Relacje tematyczne 132
3.141.1. Relacje bezpośrednio-hierarchiczne 133
3.141.2. Relacje pośrednio-hierarchiczne 133
3.141.3. Hierarchia tematyczna 134
3.141.4. Szereg tematyczny 134
3.141.5. Krzyżowanie się 134
3.142. Połączenia tematów 135
3.142.1. Koniunkcja tematów 135
3.142.2. Dysjunkcja tematów 136
3.143. Systemy i schematy tematyczne 136
3.143.1. Tezaurus dokumentacyjny 136
3.143.2. Tezaurusy wielojęzyczne 139
3.143.3. Klasyfikacje leksykograficzne 142
3.143.4. Klasyfikacje terminograficzne 143
3.143.5. Klasyfikacje dokumentacyjne 144
3.143.6. Spisy treści 146
3.15. Znak pojęcia 147
3.151. Nazwy 147
3.151.1. Elementy słowotwórcze 147
3.151.11. Rodzaje elementów słowotwórczych 148
3.151.2. Wyrazy 148
3.151.21. Wyrazy proste 148
3.151.22. Wyrazy złożone 149
3.151.23. Wyrazy derywowane 149
3.151.3. Grupy wyrazów 149
3.151.4. Połączenia elementów 150
3.151.41. Stopień skrócenia 150
3.151.42. Rodzaje połączeń elementów 150
3.151.5. Wymagania stawiane nazwom 150
3.151.51. Poprawność językowa 151
3.151.52. Nazwy właściwe (motywowane) 151
3.151.53. Krótkość nazw 151
3.151.54. Derywowalność 151
3.151.55. Jedno-jednoznaczność 151
3.151.56. Jednoznaczność 152
3.151.57. Nazwa jako część systemu 152
3.151.6. Zasady nazewnictwa 152
3.151.61. Zasady ogólne 152
3.151.611. Homonimia i synonimia 152
3.151.612. Adekwatność nazwy w stosunku do opisu pojęcia 152
3.151.613. Zmiana pojęcia 153
3.151.614. Użycie przyjęte 153
3.151.615. Derywowalność 153
10
3.151.616. System nazewnictwa 153
3.151.617. Transliteracja i latynizacja 153
3.151.62. Zasady tworzenia nazw 153
3.151.621. Połączenia elementów w determinacji 153
3.151.621.1. Rodzaje połączeń 154
3.151.621.2. Stopień skrócenia 154
3.151.621.3.Części mowy występujące jako człon podrzędny 154
3.151.621.4.Kolejność członów 155
3.151.621.5. Wieloznaczność nazw wieloczłonowych 155
3.151.621.6. Opuszczanie członu podrzędnego 155
3.151.621.7.Opuszczanie członu nadrzędnego 155
3.151.621.8.Dobór członu podrzędnego 155
3.151.621.9. Dobór członu nadrzędnego 156
3.151.621.10. Elementy internacjonalne 156
3.151.622. Koniunkcja pojęć 157
3.151.623. Dysjunkcja pojęć 157
3.151.624. Integracja 157
3.151.625. Tworzenie skróconych form nazw 157
3.151.625.1.Rodzaje form skróconych 158
3.151.625.2.Formy złożone z elementów początkowych wyrazu 158
3.151.625.3.Formy złożone z elementów początkowych i końcowych wyrazu 158
3.151.625.4.Formy złożone z elementów końcowych wyrazu 158
3.151.625.5.Gramatyka form skróconych 158
3.151.63. Zasady doboru terminów 159
3.151.631. Nazwy o znaczeniu przeniesionym 159
3.151.631.1.Zapożyczenia z innych dziedzin 159
3.151.631.2.Zapożyczenia z języków obcych 160
3.151.632. Terminy międzynarodowe 160
3.151.632.1. Internacjonalizacja 160
3.151.632.11.Pojęcia jednolite w skali międzynarodowej 160
3.151.632.12.Internacjonalizacja terminów (DIN 1975: 3 i in) 161
3.151.632.121. Terminoelementy łacińskie 161
3.151.632.122. Formy prototypowe 161
3.151.632.13. Międzynarodowy klucz terminologiczny 162
11
3.151.633. Terminy znormalizowane lub uporząd¬kowane 162
3.152. Inne znaki pojęcia 162
3.152.1. Tworzenie i łączenie znaków 162
3.152.2. Systemy znaków 163
3.152.3. Skróty 163
3.152.4. Symbole cyfrowe 163
3.152.5. Symbole abstrakcyjne 164
3.152.51. Kolory 164
3.152.6. Nomeny 164
3.152.7. Połączenie symbolu z nazwą 165
3.153. Systemy znaków pojęć 165
3.16. Przyporządkowanie znaku pojęcia do pojęcia 165
3.161. Jedno-jednoznaczność 166
3.162. Homonimia 166
3.162.1. Podział homonimów w zależności od formy 166
3.162.2. Podział homonimów w zależności od sposobu powstania 167
3.163. Synonimia 168
3.163.1. Quasi-synonimia 168
3.17. Nazwy własne 168
3.18. Ilustracje 169
3.2. Zasady i metody terminograficzne˛ 169
3.21. Leksykografia i terminografia 169
3.22. Terminografia (retrospektywa i perspektywy) 170
3.23. Podstawowe zasady terminografii 173
3.231. Jednolitość metod 173
3.24. Symbole terminograficzne 174
3.241. Kody nazw języków i krajów 174
3.241.1. Kody nazw języków (fragment normy DIN 1986c: 3/5) 174
3.241.2. Kody nazw krajów (fragment normy DIN 1983: 3) 175
3.241.3. Łączenie kodów nazw języków z kodami nazw krajów 175
3.242. Kody nazw instytucji 176
3.243. Poszczególne symbole terminograficzne (fragment normy ÓNORM/ISO 1951, 1984a: 13 i nn) 177
3.244. Symbole stosowane w tezaurusach dokumentacyjnych (DIN 1987a: 11) 179
3.25. Zbiory danych terminograficznych 180
3.251. Słownik specjalistyczny o układzie systematycznym (słownik definicyjny) 180
3.252. Słownik specjalistyczny o układzie alfabetycznym 181
3.253. Tezaurus dokumentacyjny 181
3.254. Porównanie słownika specjalistycznego o układzie systematycznym (SS) z tezaurusem dokumentacyjnym (TD) 182
3.254.1. Znak pojęcia – temat 182
3.254.2. Płaszczyzna pojęciowa - płaszczyzna tematyczna 182
3.254.3. Treść pojęcia - treść tematu 182
3.254.4. Relacje pojęciowe - relacje tematyczne 182
3.254.5. Inwentarz znaków pojęć - inwentarz tematów 183
12
3.254.6. Tworzenie nowych tematów przez łączenie tematów już istniejących 183
3.26. Dane terminograficzne 183
3.261. Dane terminologiczne 183
3.261.1. Znaki pojęcia (zob. 3.15) i tematy (zob. 3.14) 184
3.261.2. Opisy pojęcia (zob. 3.136) i opisy zakresów (zob. 3.123) 185
3.261.3. Relacje pojęciowe, zakresowe i tematyczne (zob. 3.134.1, 3.121, 3.141) 185
3.261.4. Inne dane terminologiczne 186
3.262. Dane uzupełniające (informacje dodatkowe) 186
3.262.1. Wykaz możliwych danych uzupełniających 186
3.262.11. Dane uzupełniające poszczególne elementy danych terminologicznych 186
3.262.12. Dane uzupełniające zestaw danych (artykuł hasłowy) 187
3.262.13. Minimalny zestaw danych terminograficznych 187
3.27. Artykuł hasłowy 188
3.271. Kolejność danych terminologicznych w artykule hasłowym 189
3.271.1. Artykuł hasłowy jednojęzyczny 189
3.271.11. Słownik specjalistyczny znormalizowany (wydany przez organizację normalizacyjną) 189
3.271.12. Słownik specjalistyczny nieznormalizowany 190
3.271.13. Tezaurus 191
3.271.2. Artykuł hasłowy wielojęzyczny 193
3.271.21. Wzór pojęciowego artykułu hasłowego 193
3.271.22. Wzór artykułu hasłowego dotyczącego znaku pojęcia 194
3.271.23. Słownik specjalistyczny znormalizowany 194
3.271.231. Pojęciowy artykuł hasłowy 194
3.271.24. Słownik specjalistyczny nieznormalizowany 195
3.271.241. Pojęciowy artykuł hasłowy 195
3.271.242. Artykuł hasłowy dotyczący znaku pojęcia 198
3.271.25. Tezaurus 199
3.272. Układ artykułów hasłowych 202
3.272.1. Jednojęzyczne zbiory danych terminograficznych 203
3.272.11. Systematyczny układ haseł 203
3.272.111. Słownik specjalistyczny znormalizowany 204
3.272.112. Słownik specjalistyczny nieznormalizo¬wany (Kobyliński, Wiśniewski 1972: 7) 206
3.272.12. Alfabetyczny układ haseł 207
3.272.121. Słownik specjalistyczny znormalizowany 207
3.272.122. Słownik specjalistyczny nieznormalizo¬wany (Sharp 1981: 239) 208
3.272.13. Tezaurus 208
3.272.131. Systematyczny układ haseł 208
3.272.132. Alfabetyczny układ haseł 209
3.272.2. Wielojęzyczne zbiory danych terminograficznych 210
13
3.272.21. Systematyczny układ haseł 210
3.272.211. Słownik specjalistyczny znormalizowany 210
3.272.212. Słownik specjalistyczny nieznormalizowany 213
3.272.22. Alfabetyczny układ haseł 214
3.272.23. Tezaurus 214
3.273. Kartoteka i karty terminograficzne 215
3.273.1. Kartoteka terrninograficzna 216
3.273.2. Karty dokumentacyjne danych terminologicznych 217
3.273.21. Karta źródłowa 217
3.273.22. Karta terminu 217
3.273.23. Karta ilustracyjna 218
3.273.24. Karta systemu pojęć 218
3.273.25. Karta terminu i definicji (karta dokumentacyjna tekstowa) 219
3.273.3. Manuskrypt dyskusji 219
3.273.4. Karta do kartoteki tezaurusa 221
3.273.5. Kartoteka źródeł 221
3.28. Części składowe danych terminograficznych 222
3.281. Systematyczne słowniki specjalistyczne 223
3.281.1. Wstęp 223
3.281.2. Objaśnienie symboli terminograficznych 223
3.281.3. Wykaz grup pojęciowych 223
3.281.4. Schemat pojęciowy lub zakresowy 223
3.281.5. Wykaz pojęć lub przedmiotów (schemat pojęciowy lub zakreso¬wy w formie wykazu) 224
3.281.6. Hasła w układzie rzeczowym 225
3.281.61. Słowniki specjalistyczne jednojęzyczne 225
3.281.62. Słowniki specjalistyczne wielojęzyczne 226
3.281.7. Indeks alfabetyczny 227
3.281.71. Układ znaków i ciągów znaków 227
3.281.711. Puste miejsce 227
3.281.712. Cyfry 227
3.281.713. Litery alfabetu niełacińskiego 228
3.281.714. Litery oznaczające przegłos 228
3.281.72. Układ znaków różnojęzycznych 228
3.281.73. Układ złożonych znaków pojęć 229
3.281.74. Oznaczanie homonimów 229
3.282. Tezaurusy 230
3.282.1. Tezaurusy jednojęzyczne 230
3.282.2. Tezaurusy wielojęzyczne 230
3.29. Terminografia komputerowa 230
3.291. Zasady 231
3.292. Banki danych terminologicznych 231
3.292.1. Językowe banki danych terminologicznych 232
3.292.2. Przedmiotowe banki danych terminologicznych 232
3.293. Artykuł hasłowy 232
14
3.293.1. Schemat katalogu danych odpowiadających wymogom ogólnej teorii terminologii 233
3.293.2. Zapis haseł w różnych bankach danych 239
3.293.21. Terminologie znormalizowane 239
3.293.211. Austriacki Instytut Normalizacji (ON) Wiedeń, Austria 239
3.293.212. Niemiecki Instytut Normalizacji (DIN). Berlin, RFN 239
3.293.213. GOSSTANDART, Moskwa, ZSRR 240
3.293.22. Terminologie nieznormalizowane 241
3.293.221. Serwis Językowy Koncernu Siemensa, Monachium, RFN 241
3.293.222. Serwis Językowy Komisji Wspólnot Europejskich, Luksemburg 242
3.293.223. Uniwersytet Techniczny w Wiedniu, Austria 242
3.294. Wymiana danych terminograficznych 243
3.295. Nośniki danych w zbiorach danych terminograficznych 243
4. DZIAŁALNOŚĆ TERMINOLOGICZNA 244
4.1. Na czym polega działalność terminologiczna? 244
4.2. Dlaczego działalność terminologiczna jest tak ważna? 245
4.3. Cztery zakresy działalności terminologicznej 246
4.31. Ilustracja w postaci „komody" 246
4.32. Zakresy a i b 247
4.321. Pola pojęciowe dotyczące poszczególnych dziedzin i poszczególnych języków 247
4.321.1. Dziedziny specjalistyczne (zakres a) 248
4.321.2. Języki (zakres b) 248
4.321.21. Języki z terminologią w pełni rozwiniętą 248
4.321.22. Języki rozwijające własną terminologię 248
4.322. Działalność terminologiczna ogólnodziedzinowa i ogólnojęzykowa 249
4.322.1. Ogólnodziedzinowe kształtowanie terminologii w obrębie jednego języka 249
4.322.2. Ogólnojęzykowe kształtowanie terminologii poszczególnych dziedzin 249
4.33. Etapy działalności terminologicznej (zakresy c i d) 250
4.331. Podejście językowe (zakres c) 250
4.331.1. Terminologiczna działalność systemowa (etap c3) 250
4.331.11. Etapy pośrednie działalności systemowej 251
4.331.2. Stosowanie terminologii (etap c2) 252
4.331.21. Formułowanie 252
4.331.22. Kształcenie w zakresie terminologii 252
4.331.3. Koordynacja działalności terminologicznej (etap c1) 253
4.332. Przegląd językowy (zakres d) 253
4.4. Działalność terminologiczna rejestracyjna i normalizacyjna 254
4.41. Terminologiczna działalność rejestracyjna 255
4.411. Terminologiczna działalność tłumaczeniowa˛ 255
4.42. Terminologiczna działalność normalizacyjna 255
15
4.421. Działalność podstawowa 255
4.421.1. Działalność podstawowa ogólnodziedzinowa dotycząca poszczególnych języków 256
4.421.2. Działalność podstawowa ogólnojęzykowa dotycząca poszczególnych dziedzin 256
4.421.3. Działalność podstawowa ogólnojęzykowa i ogólnodziedzinowa 257
4.422. Porządkowanie i normalizacja terminologii 258
4.422.1. Porządkowanie terminologii 259
4.422.2. Normalizacja terminologii 259
4.422.3. Proces opracowywania norm 260
4.422.4. Ustanawianie norm 261
4.5. Proces kształtowania terminologii 261
4.51. Decyzje poprzedzające projekt terminologiczny 262
4.511. Wyodrębnienie opracowywanej dziedziny 262
4.512. Dobór danych terminograficznych 262
4.513. Dobór języków (w przypadku projektów wielojęzycznych) 262
4.514. Symbole terminograficzne 263
4.515. Zasady i metody 263
4.52. Wykorzystanie źródeł terminologicznych 263
4.521. Kartoteka dokumentacji bibliograficznej 263
4.53. Pozyskiwanie danych ze źródeł 264
4.54. Opracowywanie systemu terminologicznego (systemu pojęciowego lub zakreso¬wego) 264
4.55. Ustalanie opisów pojęcia i zakresu 265
4.56. Dobór i tworzenie znaków pojęć 265
4.57. Prace terminograficzne 266
4.571. Ręczne opracowywanie danych 266
4.572. Rejestracja danych terminologicznych 266
4.573. Karty manuskryptowe 266
4.574. Numer kolejny 267
4.575. Manuskrypt dyskusyjny i manuskrypt ostateczny 267
4.576. Kartoteka alfabetyczna 267
4.58. Komputerowa działalność terminologiczna 267
4.581. Format rejestracyjny 268
4.582. Formaty wyjściowe 268
4.583. Podstawowe rodzaje terminologicznych kartotek komputerowych 268
4.584. Przetwarzanie danych 269
4.6. Organizacja i koordynacja działalności terminologicznej 269
4.7. Jakie są wyniki działalności terminologicznej 271
4.8. Kto zajmuje się działalnością terminologiczną? 272
4.81. Teoria terminologii i teoria zasad 273
4.82. Działalność podstawowa 274
4.83. Praca systemowa 274
4.84. Działalność terminograficzna 274
4.85. Działalność w zakresie leksykografii specjalistycznej 274
4.86. Opracowywanie tezaurusów 275
16
4.87. Obsługa banków danych 275
4.88. Organizacja i koordynacja działalności terminologicznej 275
4.89. Kim jest terminolog? 275
4.9. Wytyczne (zasady, normy ...) działalności terminologicznej 276
4.91. Wytyczne o charakterze ogólnodziedzinowym i ogólnojęzykowym 277
4.92. Wytyczne o charakterze dziedzinowym i ogólnojęzykowym 277
4.93. Wytyczne o charakterze ogólnodziedzinowym dotyczące jednego języka 277
5. DZIAŁALNOŚĆ TERMINOLOGICZNA I JEJ KOORDYNACJA
NA PŁASZCZYŹNIE MIĘDZYNARODOWEJ 278
5.1. Uwagi ogólne 278
5.2. Rodzaje działalności terminologicznej 279
5.21. Indywidualna działalność terminologiczna 281
5.211. Działalność terminograficzna 282
5.212. Działalność terminologiczna o charakterze tłumaczeniowym 282
5.22. Terminologiczna praca zespołowa 283
5.221. Opracowywanie zasad terminologicznych 284
5.221.1. Opracowywanie ogólnych zasad terminologicznych 284
5.221.2 Opracowywanie specyficznych zasad terminologicznych 285
5.221.21. Akademie nauk 285
5.221.211. Akademia Nauk ZSRR 285
5.221.212. Akademie nauk czeskie i słowackie 285
5.221.213. Akademie językowe 286
5.221.213.1.Kraje arabskie 286
5.221.22. Organizacje zawodowe 286
5.221.221. Botanika 286
5.221.222. Zoologia 286
5.221.223. Medycyna 286
5.221.224. Chemia 287
5.221.225. Inne dziedziny 287
5.221.23. Organizacje normalizacyjne 287
5.221.231. Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna (ISO) 287
5.221.232. Międzynarodowa Komisja Elektro¬techniczna (IEC) 288
5.221.233. Narodowe organizacje normalizacyjne 288
5.221.24. Instytucje zajmujące się planowaniem terminologii 289
5.221.241. Conseil international de la langue francaise (CILF) 289
5.221.242. Office de la langue francaise (OLF) (Kanada) 289
5.221.243. Bureaii de Coordination de 1'Arabisation dans le Monde Arabe (Maroko) 290
5.221.244. Inne instytucje 290
5.221.3. Międzynarodowe organizacje do spraw terminologicznych badań podstawowych 290
5.221.31. AILA/COMTERM 290
5.221.32. TERMIA 290
5.222. Terminologiczna działalność specjalistyczna 291
17
5.222.1. Porządkowanie terminologii 291
5.222.11. Akademie nauk 291
5.222.2. Normalizacja terminologii 292
5.222.21. Organizacje normalizacyjne 292
5.222.211. Międzynarodowe organizacje normali¬zacyjne 292
5.222.212. Regionalne organizacje normalizacyjne 293
5.222.213. Narodowe organizacje normalizacyjne 293
5.222.22. Organizacje zawodowe 294
5.222.3. Przedsiębiorstwa przemysłowe 294
5.23. Koordynacja działalności terminologicznej na płaszczyźnie międzynarodowej 294
5.231. Uwagi ogólne 294
5.232. Koordynacja opracowywania zasad terminologicznych 294
5.233. Koordynacja terminologicznej działalności specjalistycznej 295
5.233.1. Założenia 295
5.233.2. Specjalistyczna działalność rejestracyjna 296
5.233.3. Specjalistyczna działalność normalizacyjna 297
5.233.31. Praca systemowa 297
5.234. Międzynarodowa koordynacja działalności terminologicznej 298
5.234.1. Działalność koordynacyjna lnfotermu 298
5.234.11. Powstanie lnfotermu 298
5.234.12. Podstawowe zadania i zakres działalności lnfotermu 298
5.234.13. TermNet 302
5.234.131. Zadania TermNetu 302
5.234.132. Programy TermNetu 302
5.234.133. Perspektywy rozwojowe 303
6. BIBLIOGRAFIA 305
7. ANEKS 321
7.1. Tabela relacji między teorią terminologii, działalnością terminologiczną i dokumentacją terminologiczną 321
7.2. Wybór znormalizowanych i nieznormalizowanych wytycznych działalności terminologicznej (wyciąg z Bibliografii Międzynarodowej nr 6 lnfotermu) 322
7.3. Wykaz Bibliografii Międzynarodowej lnfotermu 329
7.4. Wykaz prac wydanych przez Infoterm (wybór) 330