Dane szczegółowe książki

I. WPROWADZENIE 11

II. PROBLEM POCZUCIA SPRAWSTWA 17
A. MOTYWACJA WYWIERANIA WPŁYWU NA ZDARZENIA GŁÓWNĄ SIŁĄ NAPĘDOWĄ DZIAŁAŃ CZŁOWIEKA — CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA DOMINUJĄCEGO W PSYCHOLOGII WSPÓŁCZESNEJ 17
B. MOTYWACJA NIE WYWIERANIA WPŁYWU 24
1. Awersywne reakcje emocjonalne w warunkach obligacji podmiotu do wywierania wpływu na zdarzenia 25
2. Sądy atrybucyjne jako wynik skłonności do spostrzegania siebie w kategoriach jednostki pozbawionej wpływu na zdarzenia 28
3. Unikanie osobistego zaangażowania w zdarzenia losowe 37
4. Decyzje o rezygnacji z kontroli osobistej i zachowania zmierzające do ograniczenia swego wpływu na zdarzenia 39
5. Ukłon w stronę Ericha Fromma 51

III. PROBLEM WIARY W SPRAWIEDLIWOŚĆ ŚWIATA 55
A. MELVINA LERNERA KONCEPCJA WIARY W SPRAWIEDLIWY ŚWIAT JAKO PRZYKŁAD STANOWISKA DOMINUJĄCEGO WE WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII SPOŁECZNEJ 56
1. Podstawowe założenia teorii 56
2. Kto wierzy w sprawiedliwy świat? 59
B. WIARA W NIESPRAWIEDLIWOŚĆ ŚWIATA 61
1. Czynniki kulturowe sprzyjające krystalizacji przekonania o niesprawiedliwości świata 61
2. Funkcjonalność wiary w niesprawiedliwość świata 65
3. Wizja niesprawiedliwości świata nie zawsze jest funkcjonalna 71

IV. PROBLEM DĄŻENIA DO POZNAWANIA ŚWIATA I SIEBIE 75
A. CZŁOWIEK JAKO AKTYWNY POSZUKIWACZ INFORMACJI O SOBIE I SWOIM ŚRODOWISKU 75
1. Pierwotna wersja teorii porównań społecznych, czyli popęd do dokonywania rzetelnych ocen 76
2. Rozwój teorii porównań społecznych, czyli popęd do wiedzy nie zawsze dominuje 78

B. UNIKANIE INFORMACJI DIAGNOSTYCZNYCH O „JA” I BRAK MOTYWACJI DO SPRAWOWANIA KONTROLI POZNAWCZEJ 82
1. Wszystkie porównania są wstrętne (Cervantes) 83
2. Unikanie zadań diagnostycznych dla poziomu kompetencji 86
3. Spostrzeganie powszechności własnych reakcji 93
4. Generowanie przyczyn dodatkowych 95
5. Strategia samoutrudniania 98
6. Strategia ułatwiania zadania innym 104
7. Unikanie sprawowania kontroli poznawczej 107

V. PROBLEM KONFORMIZMU I NIEZALEŻNOŚCI 111
A. NIEZALEŻNOŚĆ JEDNOSTKI JAKO POSTULAT PSYCHOLOGII WSPÓŁCZESNEJ 111
B. WYZNACZNIKI ZACHOWAŃ KONFORMISTYCZNYCH 113
1. Badania nad determinantami zachowań konformistycznych 114
2. Samoocena a konformizm 118
3. Obronny charakter konformizmu 123

VI. PROBLEM OPTYMIZMU, PESYMIZMU I PLANOWANIA PRZYSZŁOŚCI 125
A. OPTYMIZM JAKO SIŁA NAPĘDOWA AKTYWNOŚCI CZŁOWIEKA 125
1. Zjawisko nierealistycznego optymizmu 126
B. PUŁAPKI OPTYMIZMU I FUNKCJONALNOŚĆ PESYMIZMU 127
1. O nierealistycznym optymizmie inaczej 128
2. Strategiczny pesymizm jako sposób radzenia sobie z przyszłym, niepewnym wynikiem 130
3. Ograniczenia funkcjonalności optymizmu i pesymizmu 133

VII. MOTYWACJA OSIĄGANIA ZYSKÓW I MOTYWACJA UNIKANIA STRAT JAKO WYZNACZNIKI FUNKCJONOWANIA CZŁOWIEKA 141
A. PODMIOT NASTAWIONY NA OSIĄGANIE SUKCESU, CZYLI CZŁOWIEK JAKIM WIDZI GO DOMINUJĄCY NURT PSYCHOLOGII WSPÓŁCZESNEJ 141
B. MOTYWACJA UNIKANIA PORAŻKI JAKO PODSTAWOWY WYZNACZNIK ZADANIOWEGO FUNKCJONOWANIA CZŁOWIEKA 142
1. Motyw osiągania sukcesów miewa swego przeciwnika — motyw unikania porażki 143
2. Motywacja wynikająca z obawy przed porażką 144
3. Lęk przed sukcesem — jeszcze jedna siła hamująca motywację osiągnięć 146
4. Odraczanie przygotowywania się do aktywności zadaniowej 150
C. NASTAWIENIE NA OSIĄGANIE ZYSKU VS. NASTAWIENIE NA UNIKANIE STRAT 151

VIII. ORIENTACJA DEFENSYWNA; MIĘDZY PODMIOTOWOŚCIĄ A DEPRESJĄ 154
A. MOTYWACJA UNIKANIA ZDARZEŃ NEGATYWNYCH 154
1. Zyski nie równoważą strat
2. Rozkład częstości zdarzeń a motywacja poszukiwania „umiarkowanego szczęścia” 155
3. Mobilizacja — minimalizacja jako typowa reakcja organizmu na sygnał zagrożenia; koncepcja Shelley Taylor 157
B. GDY ŚWIAT JEST (SUBIEKTYWNIE) NIEPRZEWIDYWALNY I NIEKONTROLOWALNY 158
1. Przyjęcie orientacji defensywnej — warunki i przejawy 158
2. Egotyzm vs. wyuczona bezradność, czy też sekwencja: egotyzm — wyuczona bezradność 160
3. Orientacja defensywna — stan oparty na iluzjach 163
C. BLASKI, CIENIE I PUŁAPKI ORIENTACJI DEFENSYWNEJ 164

IX. BIBLIOGRAFIA 167