Dane szczegółowe książki
Centralna administracja wyznaniowa II RP : Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego / Leszczyński, Paweł A. ((1975- ))
Tytuł
Centralna administracja wyznaniowa II RP : Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe "Semper", 2006
ISBN
83-89100-85- 1
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
WSTĘP 7
Przypisy do Wstępu 15
ROZDZIAŁ I. Podłoże i kształt prawodawstwa wyznaniowego II RP 1918-1939 17
1.1. Struktura narodowościowa i wyznaniowa przedwojennej Polski 17
1.2. Koncepcje stosunków państwowo-kościelnych w myśli politycznej lat 1918-1939 20
1.2.1. Stosunki państwo-Kościół w myśli socjalistycznej 22
1.2.2. Stosunki państwo-Kościół w myśli i rządach piłsudczyków 25
1.2.3. Stosunki państwo-Kościół w programach ruchu ludowego 39
1.2.4. Stosunki państwo-Kościół w ujęciu chrześcijańskich demokratów 43
1.2.5. Relacje państwo-Kościół w myśli konserwatywnej 47
1.2.6. Stosunki państwo-Kościół w myśli narodowej 51
1.3. Historyczne podłoże prawodawstwa wyznaniowego II RP 59
1.4. Prawo wyznaniowe II RP - uwagi ogólne 66
1.5. Problematyka naruszeń wolności sumienia i wyznania w II RP 93
Przypisy do Rozdziału I 104
ROZDZIAŁ II. Administracja centralna II RP 113
2.1. Pojęcie administracji 113
2.2. Rada Ministrów i ministrowie - zagadnienia ustrojowo-prawne 117
2.3. Stabilizacja i zmienność w administracji centralnej 1918-1939 125
Przypisy do Rozdziału II 133
ROZDZIAŁ III. U źródeł powstania Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 135
3.1. Akt 5 listopada - Tymczasowa Rada Stanu - Rada Regencyjna - Niepodległość 135
3.2. Centralna administracja wyznaniowa państw zaborczych. Powstanie Departamentu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego TRS 138
3.2.1. Rosja 139
3.2.2. Austro-Węgry 141
3.2.3. Prusy 143
3.3. Centralna administracja wyznaniowa wybranych państw Europy międzywojennej 146
3.3.1. Rumunia 146
3.3.2. Węgry 147
3.3.3. Łotwa 148
3.4. Transformacja organizacyjna: od Departamentu WRiOP do Ministerstwa WRiOP 149
3.4.1. Tło historyczne. Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie 149
3.4.2. Tymczasowa Rada Stanu 151
3.5. Organizacja MWRiOP 154
3.6. Działalność legislacyjna MWRIOP w kwestiach wyznaniowych - refleksja ogólna 173
3.7. Kompetencje innych organów władzy II RP w sprawach wyznaniowych 179
Przypisy do Rozdziału III 183
ROZDZIAŁ IV. Organizacja i działalność Departamentu Wyznań MWRiOP 187
4.1. Organizacja Departamentu Wyznań 187
4.2. Wewnętrzne aspekty funkcjonowania Departamentu Wyznań 188
4.2.1. Normy wewnątrzorganizacyjne 188
4.2.2. Ocena podziału organizacyjnego Departamentu Wyznań 193
4.2.3. Sprawa dekoncentracji administracji wyznaniowej 202
4.3. Działalność Departamentu Wyznań - wybrane zagadnienia 206
4.3.1. Sprawozdania z prac Departamentu Wyznań 206
4.3.2. Niektóre kwestie urzędnicze w funkcjonowaniu Departamentu Wyznań 210
4.4. Nadzór Ministra WRiOP nad Kościołami i związkami wyznaniowymi 214
Przypisy do Rozdziału IV 220
ROZDZIAŁ V. Czynnik ludzki w centralnej administracji wyznaniowej II RP 222
5.1. Retrospekcja ogólna 222
5.2. Ministrowie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego - informacje biograficzne 224
Józef Mikułowski-Pomorski 224
Antoni Ponikowski 225
Ksawery Prauss 226
Jan Łukasiewicz 227
Tadeusz Łopuszański 228
Maciej Rataj 229
Artur Śliwiński 230
Julian Nowak 231
Kazimierz Kumaniecki 231
Stanisław Głąbiński 232
Stanisław Grabski 233
Bolesław Miklaszewski 237
Jan Zawidzki 237
Antoni Sujkowski 238
Kazimierz Bartel 238
Gustaw Dobrucki 239
Kazimierz Świtalski 240
Sławomir Czerwiński 241
Janusz Jędrzejewicz 242
Wacław Jędrzejewicz 244
Konstanty Chyliński 245
Wojciech Świętosławski 245
5.3. Studium wpływu: podsekretarz stanu w MWRiOP ksiądz prof. Bronisław Żongołłowicz 246
5.4. Dyrektorzy Departamentu Wyznań MWRiOP - noty biograficzne 260
Bronisław Dembiński 260
Stanisław Piekarski 261
Kazimierz Okulicz 262
Franciszek Potocki 63
Henryk Dunin-Borkowski 265
5.5. Ważniejsi urzędnicy Departamentu Wyznań 267
Ks. bp Adolf Piotr Szelążek 267
Stanisław Głowacki 268
Hipolit Grynwaser 269
Wiktor Piotrowicz 269
Janusz Woliński 270
Samuel Adalberg 271
Jakub Sawicki 271
Przypisy do Rozdziału V 274
ZAKOŃCZENIE 280
Przypisy do Zakończenia 287
ZAŁĄCZNIK nr 1 288
ŹRÓDŁA i LITERATURA 289
Przypisy do Wstępu 15
ROZDZIAŁ I. Podłoże i kształt prawodawstwa wyznaniowego II RP 1918-1939 17
1.1. Struktura narodowościowa i wyznaniowa przedwojennej Polski 17
1.2. Koncepcje stosunków państwowo-kościelnych w myśli politycznej lat 1918-1939 20
1.2.1. Stosunki państwo-Kościół w myśli socjalistycznej 22
1.2.2. Stosunki państwo-Kościół w myśli i rządach piłsudczyków 25
1.2.3. Stosunki państwo-Kościół w programach ruchu ludowego 39
1.2.4. Stosunki państwo-Kościół w ujęciu chrześcijańskich demokratów 43
1.2.5. Relacje państwo-Kościół w myśli konserwatywnej 47
1.2.6. Stosunki państwo-Kościół w myśli narodowej 51
1.3. Historyczne podłoże prawodawstwa wyznaniowego II RP 59
1.4. Prawo wyznaniowe II RP - uwagi ogólne 66
1.5. Problematyka naruszeń wolności sumienia i wyznania w II RP 93
Przypisy do Rozdziału I 104
ROZDZIAŁ II. Administracja centralna II RP 113
2.1. Pojęcie administracji 113
2.2. Rada Ministrów i ministrowie - zagadnienia ustrojowo-prawne 117
2.3. Stabilizacja i zmienność w administracji centralnej 1918-1939 125
Przypisy do Rozdziału II 133
ROZDZIAŁ III. U źródeł powstania Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 135
3.1. Akt 5 listopada - Tymczasowa Rada Stanu - Rada Regencyjna - Niepodległość 135
3.2. Centralna administracja wyznaniowa państw zaborczych. Powstanie Departamentu Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego TRS 138
3.2.1. Rosja 139
3.2.2. Austro-Węgry 141
3.2.3. Prusy 143
3.3. Centralna administracja wyznaniowa wybranych państw Europy międzywojennej 146
3.3.1. Rumunia 146
3.3.2. Węgry 147
3.3.3. Łotwa 148
3.4. Transformacja organizacyjna: od Departamentu WRiOP do Ministerstwa WRiOP 149
3.4.1. Tło historyczne. Księstwo Warszawskie i Królestwo Polskie 149
3.4.2. Tymczasowa Rada Stanu 151
3.5. Organizacja MWRiOP 154
3.6. Działalność legislacyjna MWRIOP w kwestiach wyznaniowych - refleksja ogólna 173
3.7. Kompetencje innych organów władzy II RP w sprawach wyznaniowych 179
Przypisy do Rozdziału III 183
ROZDZIAŁ IV. Organizacja i działalność Departamentu Wyznań MWRiOP 187
4.1. Organizacja Departamentu Wyznań 187
4.2. Wewnętrzne aspekty funkcjonowania Departamentu Wyznań 188
4.2.1. Normy wewnątrzorganizacyjne 188
4.2.2. Ocena podziału organizacyjnego Departamentu Wyznań 193
4.2.3. Sprawa dekoncentracji administracji wyznaniowej 202
4.3. Działalność Departamentu Wyznań - wybrane zagadnienia 206
4.3.1. Sprawozdania z prac Departamentu Wyznań 206
4.3.2. Niektóre kwestie urzędnicze w funkcjonowaniu Departamentu Wyznań 210
4.4. Nadzór Ministra WRiOP nad Kościołami i związkami wyznaniowymi 214
Przypisy do Rozdziału IV 220
ROZDZIAŁ V. Czynnik ludzki w centralnej administracji wyznaniowej II RP 222
5.1. Retrospekcja ogólna 222
5.2. Ministrowie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego - informacje biograficzne 224
Józef Mikułowski-Pomorski 224
Antoni Ponikowski 225
Ksawery Prauss 226
Jan Łukasiewicz 227
Tadeusz Łopuszański 228
Maciej Rataj 229
Artur Śliwiński 230
Julian Nowak 231
Kazimierz Kumaniecki 231
Stanisław Głąbiński 232
Stanisław Grabski 233
Bolesław Miklaszewski 237
Jan Zawidzki 237
Antoni Sujkowski 238
Kazimierz Bartel 238
Gustaw Dobrucki 239
Kazimierz Świtalski 240
Sławomir Czerwiński 241
Janusz Jędrzejewicz 242
Wacław Jędrzejewicz 244
Konstanty Chyliński 245
Wojciech Świętosławski 245
5.3. Studium wpływu: podsekretarz stanu w MWRiOP ksiądz prof. Bronisław Żongołłowicz 246
5.4. Dyrektorzy Departamentu Wyznań MWRiOP - noty biograficzne 260
Bronisław Dembiński 260
Stanisław Piekarski 261
Kazimierz Okulicz 262
Franciszek Potocki 63
Henryk Dunin-Borkowski 265
5.5. Ważniejsi urzędnicy Departamentu Wyznań 267
Ks. bp Adolf Piotr Szelążek 267
Stanisław Głowacki 268
Hipolit Grynwaser 269
Wiktor Piotrowicz 269
Janusz Woliński 270
Samuel Adalberg 271
Jakub Sawicki 271
Przypisy do Rozdziału V 274
ZAKOŃCZENIE 280
Przypisy do Zakończenia 287
ZAŁĄCZNIK nr 1 288
ŹRÓDŁA i LITERATURA 289