Dane szczegółowe książki
Cuius regio, eius religio?: Zjazd Historyków Państwa i Prawa, Lublin, 20-23 IX 2006 r. / Górski, Grzegorz (1961-); Ćwikła, Leszek (1971-); Lipska-Toumi, Marzena (1969-)
Autorzy
Tytuł
Cuius regio, eius religio?: Zjazd Historyków Państwa i Prawa, Lublin, 20-23 IX 2006 r.
Wydawnictwo
Lublin: Wydawnictwo KUL, 2006
ISBN
8373634037
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Cuius regio, eius religio? : Zjazd Historyków Państwa i Prawa, Lublin, 20-23 IX 2006 r. / red. Grzegorz Górski, Leszek Ćwikła, Marzena Lipska ; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji. Katedra Historii Państwa i Prawa. Stanowi cz. 1.
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa 7
Starożytność i średniowiecze 14
O Edykcie Teodozjusza de fide catholica. Krótkie uwagi o tolerancji i nietolerancji religijnej na przełomie IV i V w. po Chr. 16
Wprowadzenie 16
1. Tło historyczne i polityczne końca IV w. po Chr. 17
2. Struktura tekstu edyktu de fide catholica 20
3. Novum edyktu de fide catholica 24
4. Konsekwencje wydania edyktu 26
4.1. Ustawodawstwo przeciwko poganom 28
4.2. Ustawodawstwo przeciwko heretykom i apostatom 30
4.3. Ustawodawstwo dotyczące religii chrześcijańskiej 32
4.4. Porządek publiczny 34
5. Edykt a problemy tolerancji i nietolerancji za panowania Teodozjusza I 36
Procesy chrześcijan w świetle korespondencji Pliniusza Młodszego 42
Si iesum christum heredem quis scripserit... Chrystus jako spadkobierca w prawie justyniańskim 66
Wybrane zmiany fragmentów dotyczących odpowiedzialności akwiliańskiej dokonane w okresie poklasycznym i justyniańskim, których przyczyną mogła być doktryna, chrześcijańska – czy rzeczywiście była? 84
1. W poszukiwaniu formuły tematu 84
2. Prawo rzymskie w okresie późnego cesarstwa – czynniki leżące u podstaw ewolucji prawa rzymskiego poklasycznego oraz u podstaw formowania się prawa rzymskiego justyniańskiego 86
3. Prawo rzymskie „chrześcijańskie” [?] 90
4. Niektóre zmiany w zakresie odpowiedzialności akwiliańskiej, które zaszły w omawianym okresie 96
4.1. Obrona konieczna i dozwolona samopomoc 96
4.2. Wykonywanie swego prawa a zakaz neminem laedere 112
5. Wnioski 121
Kilka uwag na temat cezaropapizmu w cesarstwie wschodniorzymskim i bizantyjskim **1<308> 124
Prawo kanoniczne, kościół i duchowieństwo w postanowieniach prawa jutlandzkiego Waldemara II z 1241 r. 137
Nowożytność 165
Wpływ reformacji na przemiany ustroju wielkich miast pruskich w I połowie XVI w. 167
Uwagi wstępne 167
1. Toruń 169
2. Gdańsk 177
3. Elbląg 187
Sytuacja prawna mieszczan wyznania prawosławnego w Rzeczypospolitej do Unii Brzeskiej (1595-1596) 194
Przedmiot badań nauk historycznoprawnych (na przykładzie pokoju augsburskiego jako fenomenu historycznego i prawnego) 223
1. Ogólne założenia metodologiczne 223
1.1. Założenia metodologiczne nauk empirycznych 224
1.2. Założenia metodologiczne historii 227
1.3. Założenia teoretycznoprawne 235
2. Ogólny schemat badań historycznoprawnych 239
3. Wybrane zagadnienia szczegółowej metodologii historycznoprawnej 248
3.1. Pojęcie obowiązywania prawa 248
3.2. Teorie systematyzujące (merytorycznie) wyjaśnianie procesu prawodawczego 270
3.3. Presupozycje tekstu prawnego 279
3.4. Problem nomotetyczności historii prawa 282
Uwagi końcowe 287
O kwestii religijnej w amerykańskich stanach założycielskich (XVII-XVIII w.) 291
Stosunek państwa do innych wyznań chrześcijańskich w świetle józefińskiego ustawodawstwa w Galicji. Zarys problematyki 320
Filozofia religii Immanuela Kanta jako przyczyna jego sporu z władzą 331
Uwagi wstępne 331
1. Charakterystyka kantowskiej filozofii religii 333
2. Przebieg sporu filozofa z władzą 346
Wnioski 354
XIX i XX wiek 359
Prawo do wolności sumienia w kontekście prawa natury 361
VI Śląski Sejm Prowincjonalny w 1841 r. Wobec problemu handlu w niedzielę 372
Kościół katolicki w cesarstwie rosyjskim przed 1863 r. Przyczynek do porozbiorowych dziejów ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego 384
Konflikt językowy w nabożeństwie dodatkowym w kościele katolickim na ziemiach byłego wielkiego księstwa litewskiego w latach 1863-1905 412
Układy laterańskie w polskiej myśli politycznej i prawnej 432
Sytuacja kościoła katolickiego w faszystowskich Włoszech w latach 1922-1939 **1<1033> 468
Rasa, żydzi i religia w poglądach nazistowskiego ideologa Alfreda Rosenberga 517
Kościoły chrześcijańskie wobec rządów narodowosocjalistycznych w latach 1933-1939 553
Prawo kanoniczne w państwie autorytarnym. O. Lothar Dudek, o. Dominik Kiesch o. Adolf Ledwolorz, o. Andrzej Bolczyk – śląscy kanoniści franciszkańscy XX w. 575
O. Lothar Antoni Dudek OFM 576
O. Dominik Krystian Kiesch (Kisz) OFM 582
O. Adolf Paweł Ledwolorz OFM 595
O. Andrzej Wincenty Bolczyk OFM 603
Nadzór administracji rządowej nad związkami wyznaniowymi w województwach północno-wschodnich i na Wołyniu w latach 1920-1939 617
Charakterystyka ustawodawstwa byłych Guberni Zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego 617
Kształtowanie systemu nadzoru administracyjnego na przykładzie ziemi wileńskiej 620
Realizacja zasady dekoncentracji kompetencji 625
Problem stosowania regulacji rosyjskich 632
Nadzór nad kościołem katolickim 634
Nadzór nad cerkwią prawosławną 638
Nadzór nad wyznaniem żydowskim 642
Nadzór nad pozostałymi związkami wyznaniowymi 647
Wyznania prawnie nieuznane 658
Uwagi końcowe 658
Przysięga wyznaniowa w polskim procesie karnym okresu międzywojennego 662
Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego na tle stosunków pomiędzy państwem a kościołem katolickim w Polsce (1944-1964) 685
Stosunek państwa do islamu we Francji w świetle ustawodawstwa i praktyki politycznej (1905-2005) 717
Wprowadzenie 717
1. Muzułmanie we Francji – od faktu kolonialnego do społeczności narodowej 720
2. Islam algierski (1905-1962) 725
3. „Islam konsularny” (lata 70. i 80. XX w.) 731
4. Islam francuski (1989 -)? 736
5. Próba bilansu i perspektywy 743
Noty o autorach 754
Spis treści 758
Przypisy 763
Starożytność i średniowiecze 14
O Edykcie Teodozjusza de fide catholica. Krótkie uwagi o tolerancji i nietolerancji religijnej na przełomie IV i V w. po Chr. 16
Wprowadzenie 16
1. Tło historyczne i polityczne końca IV w. po Chr. 17
2. Struktura tekstu edyktu de fide catholica 20
3. Novum edyktu de fide catholica 24
4. Konsekwencje wydania edyktu 26
4.1. Ustawodawstwo przeciwko poganom 28
4.2. Ustawodawstwo przeciwko heretykom i apostatom 30
4.3. Ustawodawstwo dotyczące religii chrześcijańskiej 32
4.4. Porządek publiczny 34
5. Edykt a problemy tolerancji i nietolerancji za panowania Teodozjusza I 36
Procesy chrześcijan w świetle korespondencji Pliniusza Młodszego 42
Si iesum christum heredem quis scripserit... Chrystus jako spadkobierca w prawie justyniańskim 66
Wybrane zmiany fragmentów dotyczących odpowiedzialności akwiliańskiej dokonane w okresie poklasycznym i justyniańskim, których przyczyną mogła być doktryna, chrześcijańska – czy rzeczywiście była? 84
1. W poszukiwaniu formuły tematu 84
2. Prawo rzymskie w okresie późnego cesarstwa – czynniki leżące u podstaw ewolucji prawa rzymskiego poklasycznego oraz u podstaw formowania się prawa rzymskiego justyniańskiego 86
3. Prawo rzymskie „chrześcijańskie” [?] 90
4. Niektóre zmiany w zakresie odpowiedzialności akwiliańskiej, które zaszły w omawianym okresie 96
4.1. Obrona konieczna i dozwolona samopomoc 96
4.2. Wykonywanie swego prawa a zakaz neminem laedere 112
5. Wnioski 121
Kilka uwag na temat cezaropapizmu w cesarstwie wschodniorzymskim i bizantyjskim **1<308> 124
Prawo kanoniczne, kościół i duchowieństwo w postanowieniach prawa jutlandzkiego Waldemara II z 1241 r. 137
Nowożytność 165
Wpływ reformacji na przemiany ustroju wielkich miast pruskich w I połowie XVI w. 167
Uwagi wstępne 167
1. Toruń 169
2. Gdańsk 177
3. Elbląg 187
Sytuacja prawna mieszczan wyznania prawosławnego w Rzeczypospolitej do Unii Brzeskiej (1595-1596) 194
Przedmiot badań nauk historycznoprawnych (na przykładzie pokoju augsburskiego jako fenomenu historycznego i prawnego) 223
1. Ogólne założenia metodologiczne 223
1.1. Założenia metodologiczne nauk empirycznych 224
1.2. Założenia metodologiczne historii 227
1.3. Założenia teoretycznoprawne 235
2. Ogólny schemat badań historycznoprawnych 239
3. Wybrane zagadnienia szczegółowej metodologii historycznoprawnej 248
3.1. Pojęcie obowiązywania prawa 248
3.2. Teorie systematyzujące (merytorycznie) wyjaśnianie procesu prawodawczego 270
3.3. Presupozycje tekstu prawnego 279
3.4. Problem nomotetyczności historii prawa 282
Uwagi końcowe 287
O kwestii religijnej w amerykańskich stanach założycielskich (XVII-XVIII w.) 291
Stosunek państwa do innych wyznań chrześcijańskich w świetle józefińskiego ustawodawstwa w Galicji. Zarys problematyki 320
Filozofia religii Immanuela Kanta jako przyczyna jego sporu z władzą 331
Uwagi wstępne 331
1. Charakterystyka kantowskiej filozofii religii 333
2. Przebieg sporu filozofa z władzą 346
Wnioski 354
XIX i XX wiek 359
Prawo do wolności sumienia w kontekście prawa natury 361
VI Śląski Sejm Prowincjonalny w 1841 r. Wobec problemu handlu w niedzielę 372
Kościół katolicki w cesarstwie rosyjskim przed 1863 r. Przyczynek do porozbiorowych dziejów ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego 384
Konflikt językowy w nabożeństwie dodatkowym w kościele katolickim na ziemiach byłego wielkiego księstwa litewskiego w latach 1863-1905 412
Układy laterańskie w polskiej myśli politycznej i prawnej 432
Sytuacja kościoła katolickiego w faszystowskich Włoszech w latach 1922-1939 **1<1033> 468
Rasa, żydzi i religia w poglądach nazistowskiego ideologa Alfreda Rosenberga 517
Kościoły chrześcijańskie wobec rządów narodowosocjalistycznych w latach 1933-1939 553
Prawo kanoniczne w państwie autorytarnym. O. Lothar Dudek, o. Dominik Kiesch o. Adolf Ledwolorz, o. Andrzej Bolczyk – śląscy kanoniści franciszkańscy XX w. 575
O. Lothar Antoni Dudek OFM 576
O. Dominik Krystian Kiesch (Kisz) OFM 582
O. Adolf Paweł Ledwolorz OFM 595
O. Andrzej Wincenty Bolczyk OFM 603
Nadzór administracji rządowej nad związkami wyznaniowymi w województwach północno-wschodnich i na Wołyniu w latach 1920-1939 617
Charakterystyka ustawodawstwa byłych Guberni Zachodnich Cesarstwa Rosyjskiego 617
Kształtowanie systemu nadzoru administracyjnego na przykładzie ziemi wileńskiej 620
Realizacja zasady dekoncentracji kompetencji 625
Problem stosowania regulacji rosyjskich 632
Nadzór nad kościołem katolickim 634
Nadzór nad cerkwią prawosławną 638
Nadzór nad wyznaniem żydowskim 642
Nadzór nad pozostałymi związkami wyznaniowymi 647
Wyznania prawnie nieuznane 658
Uwagi końcowe 658
Przysięga wyznaniowa w polskim procesie karnym okresu międzywojennego 662
Unifikacja i kodyfikacja prawa rodzinnego na tle stosunków pomiędzy państwem a kościołem katolickim w Polsce (1944-1964) 685
Stosunek państwa do islamu we Francji w świetle ustawodawstwa i praktyki politycznej (1905-2005) 717
Wprowadzenie 717
1. Muzułmanie we Francji – od faktu kolonialnego do społeczności narodowej 720
2. Islam algierski (1905-1962) 725
3. „Islam konsularny” (lata 70. i 80. XX w.) 731
4. Islam francuski (1989 -)? 736
5. Próba bilansu i perspektywy 743
Noty o autorach 754
Spis treści 758
Przypisy 763