Dane szczegółowe książki

Przedmowa 9
Spis treści 21
Spis treści 47
Dodatek 47
O studiach Josepha Ratzingera nad Bonawenturą 49
Wykaz skrótów 64
I. Źródła 64
2. Dalsze źródła patrystyczne i średniowieczne 66
II. Cytaty źródeł 72
III. Literatura drugorzędna 73
Część A. Rozumienie objawienia I TEOLOGIA HISTORII według Bonawentury 82
Objawienie i historia zbawienia w nauce św. Bonawentury 84
Przedmowa *[1955] 86
§ 1. Wprowadzenie 89
1. Problemy 89
2. Metoda 111
Sekcja I 121
Dział 1. Pojęcie objawienia 130
Rozdział 1. Problem terminologiczny. Pojęcie i treść w rozumieniu objawienia 130
§ 2. Zakres znaczeniowy słowa „revelatio” 133
1. Granice znaczeniowe słowa „revelatio” 133
2. Wewnętrzna treść wyobrażenia „revelatio” 147
a) Tradent objawienia 147
b) Proces objawienia 156
α) Po stronie Boga 156
β) Po stronie człowieka 158
3. Objawienie w historii 162
a) „Revelatio” jako samoodsłonięcie się Boga w swoim Synu 164
b) Formy urzeczywistnienia objawienia w historii 176
α) Re-velatio jako usunięcie velum grzechu 176
ß) Revelatio jako „objawienie” Starego Testamentu 183
§ 3. Manifestatio 190
1. Własne noetyczne znaczenie „manifestatio” 190
2. Metafizyczne tło twierdzeń noetycznych 195
a) „Manifestatio” w przyporządkowaniu do „światła” i „słowa” 196
b) „Manifestado” w kontekście problemu „theologia naturalis” 198
3. Podsumowanie 208
Rozdział 2. Istota objawienia według nauki św. Bonawentury 211
§ 4. Mowa Boga 211
1. Wewnątrztrynitarne uzasadnienie wydarzenia objawienia 211
α) Obiektywny aspekt problemu 227
ß) Perspektywa subiektywna 233
b) Słowo i światło 235
α) Tożsamość dwóch pojęć? 235
ß) Expressio 241
γ) Jedność i różnorodność 249
Dodatek: Uwagi o problemie analogii 257
§ 5. Wiara a historia 263
Początki teologii historii u Bonawentury 263
1. Jedność i zmienność wiary: Relacja Starego i Nowego Testamentu 263
2. Przeniesienie problemu na obszar Nowego Testamentu i jego historii 271
3. Schematy teologicznohistoryczne w Komentarzu do Sentencji 273
a) Duchowe oznaki w triadzie „natura – lex – gratia” 275
b) Duchowe oznaki określenia relacji Testamentów 284
§ 6. Wiara i Kościół 288
Relacja objawienia i Tradycji 288
A. Dwie formy rozwoju wiary zgodnie z dwoma źródłami „objawienia” 288
I. Rozwój wiary przez „revelatio” 288
1. Historiozbawcza wykładnia sporu o Filioque a pojęcie objawienia 289
a) Wersja Bonawentury 289
b) Porównanie z Aleksandrem z Hales i z Tomaszem z Akwinu 298
α) Aleksander (Summa Halensis I p 1 inq 2 tr un q 1 tit 2 cap 4 [1447-452] ) 298
ß) Tomasz z Akwinu 302
ß1 ) Stanowisko Komentarza do Sentencji (In I Sent d 11 q 1 a 1 oraz exposiotio textus) 302
ß2) Opracowanie kwestii w Summa theologica (I q 36 a 2) Tomasz jest tu wyraźnie świadomy rangi tej kwestii, którą niemal pominął w Komentarzu do Sentencji. Traktuje ją w sposób lapidarny, tak jak to jest w jego zwyczaju, ale z wyraźnym zaangażowaniem 303
c) Uzupełniająca uwaga terminologiczna o „revelatio” 306
d) Kontekst historyczny Bonawenturowej teorii „revelatio” 310
α) Dwa źródła spornego pojęcia revelatio: Paweł i Benedykt**36 311
α1) Oddziaływanie charyzmatycznego pojęcia objawienia z 1 Kor 14,30 Szereg tekstów nawiązuje wyraźnie do charyzmatycznego pojęcia objawienia św. Pawła, przejętego bez pogłębionej refleksji dogmatycznej. Jest tak nie tylko w okresie przedaugustyńskim, np. u św. Cypriana**41, lecz również u samego Augustyna i to właśnie w tym tekście, który w średniowieczu prawie zawsze łączony był ze wspomnianym tekstem Benedykta**42 i wraz z nim stał się punktem odniesienia do użycia słowa revelatio, przy czym ton nadawał tekst Benedykta. Do tego kontekstu należą też słowa św. Bernarda, który przed przeprowadzeniem egzegezy niejako przyjmuje zasadę porządkowania chrześcijańskiego mówienia o Bogu i o słowie Bożym 315
α2) Nawiązanie do Reguła sancti Benedicti 317
α 3) Idea „objawienia ojcom” 321
ß) Stanowisko Augustyna w kwestii revelatio 323
2. Problem sporu o obrazy a pojęcie objawienia 329
II. Rozwój wiary przez zewnętrzne słowo nauczania 333
1. Teologia jako „wyraz” wiary 335
2. Logika językowa u Bonawentury i jej znaczenie dla pojęcia objawienia 341
3. „Rozwój wiary” przez teologię 347
B. Pojęcie „traditio” 349
1. Znaczenie słów „tradere”, „traditio” i „traditiones” 349
2. Relacja Pisma i Tradycji 356
§ 7. Wiara i doktryna: charakter czynu w objawieniu 361
1. Przyporządkowanie „doktryny” całemu procesowi objawienia 361
a) Teksty św. Bonawentury 363
b) Pojęcia pokrewne u innych scholastyków 367
α) Hugon od św. Wiktora († 1141) 369
ß) Rękopis z Bambergu Q. VI 30 373
γ) Robert z Melun († 1167) 375
2. Charakter czynu w prawdzie w pojęciu objawienia u Bonawentury 377
a) „Veritas” i „virtus”: charakter czynu w prawdzie 377
b) „Fides” i „virtus”: rzeczywisty charakter wiary 387
α) Intelekt i wola jako tradenty cnoty wiary**32 387
α1) Treść Bonawenturowej nauki 387
α2) Uzasadnienie tej nauki 391
ß) Wiara jako cnota i problem „fides informis” 395
Dodatek: 403
1. Chrystus jako centrum historii 405
2. Rzeczywisty charakter historii: logika i historia 409
3. Logika i teologia 411
4. Jednorazowość i trwanie w historii. Problem „doctrina” 415
Dział 2 424
Ujęcie historii zbawienia 424
Rozdział 3. Relacja między historiozbawczym i metafizycznym sposobem postrzegania w teologii św. Bonawentury 430
§ 8. „Natura” i „supernaturalis”: analiza historyczno-terminologiczna 430
A. Natura 432
1. Porządek teoretycznonaukowy 432
a) „Nauka o naturze” w przeciwieństwie do „nauki o duchu” 432
b) „Naturalna” nauka w przeciwieństwie do teologii 434
2. Natura – duch i pokrewne pary przeciwstawne 438
a) Różne pary przeciwstawne tej grupy 440
α) Naturale – spirituale = konkretny – abstrakcyjny 440
ß) Operatio naturalis – intellectualis 440
γ) Natura spiritualis 444
δ) Natura – persona 448
b) „Natura” – „voluntas” 454
3. Natura i łaska 462
a) Prawo naturalne i prawo łaski**60 462
b) Schematy pojęciowe 472
α) Natura 474
ß) Gratia 478
γ) Wspólne podstawowe linie schematów pojęciowych 482
4. Podsumowanie 484
Dodatek: Nauka Bonawentury o „desiderium naturale”**97 494
1. Źródła i treść Bonawenturiańskiej nauki o „desiderium” 498
a) Komponenty teologiczne: nauka o „acceptatio” i o „imago Dei” 498
b) Komponenty filozoficzne 502
2. Metafizyka i historia zbawienia w nauce Bonawentury o „desiderium” 508
B. „Supernaturalis” i pojęcia pokrewne 512
1. Teologiczne zastosowanie słów „super”, „supra” itd. 516
a) Uszeregowanie według Dionizego 516
b) Uszeregowanie według Augustyna 520
2. „Supernaturalis” 522
3. Schematy pojęciowe 536
C. Podsumowanie 536
§ 9. Antropologia Bonawentury w konflikcie pomiędzy metafizycznym i historiozbawczym sposobem postrzegania 541
1. Pojęcie „imago Dei” 543
b) Miejsce „imago” w duszy człowieka 547
c) Porównanie z Tomaszem z Akwinu 553
d) Bonawentura i Tomasz w całości rozwoju nauki o „imago” 559
2. Podobieństwo do Boga przez łaskę 565
a) Pojęciowość 565
b) Podobieństwo do Boga jako dzieło Boga w człowieku 569
α) Relacyjny charakter łaski według nauki św. Bonawentury 571
β) Konfrontacja z Tomaszem z Akwinu; ocena 579
c) Miejsce podobieństwa do Boga w człowieku 585
α) Pogląd św. Tomasza 585
ß) Nauka św. Bonawentury 589
Dodatek: Relacja historii zbawienia i metafizyki w nauce o poznaniu u Bonawentury 596
1. Idea obrazu Bożego jako klucz do Bonawenturiańskiej nauki o oświeceniu 596
2. „Naturalne” i „nadprzyrodzone” oświecenie u Bonawentury 612
Rozdział 4. Metodologiczna podstawa obydwu form myślenia w pojęciu teologii u Bonawentury 640
§ 10. Historyczne założenia Bonawenturiańskiego pojęcia teologii 641
1. Zmiana znaczenia pojęcia „theologia” w podziale nauk wczesnej scholastyki 641
1. Chrześcijaństwo jako prawdziwa filozofia 643
2. Rozwój pojęcia teologii chrześcijańskiej 649
a) Teologia jako nauka praktyczna 653
b) Teologia jako filozofia nadprzyrodzona 657
3. Stanowisko Hugona od św. Wiktora 663
II. Wpływy teoretycznonaukowe spoza naukowej literatury podziału 671
1. Naukowy program Anzelma z Canterbury 671
2. ,,Τεολογία” Pseudo-Dionizego 675
3. Znaczenie Piotra Lombarda 677
4. Napływ motywów arystotelesowskich w Summie Aleksandra 677
§ 11. Myślenie historiozbawcze i metafizyczne w pojęciu teologii św. Bonawentury 683
1. Przekształcenie Anzelmowego schematu „Credo ut intelligeam” w Sermo „Christus unus omnium magister” (V, 567-574) 683
2. Połączenie schematu Hugonowego z motywami św. Anzelma i Pseudo-Dionizego 695
a) Dynamiczna jedność nauk w ideale prawdziwej mądrości 695
b) Włączenie schematu nauki w neoplatońską koncepcję Bonawentury 701
3. Podsumowująca ocena 707
II. Sekcja. Teologia historii świętego Bonawentury 716
Przedmowa *[1959] 716
Przedmowa do wydania amerykańskiego *[1971] 719
Przedmowa do nowego wydania *[wł. 1991 / niem. 1992] 726
Wprowadzenie 729
Rozdział 1. Próba zrekonstruowania Bonawenturiańskiej teologii historii w oparciu o Collationes in Hexaemeron 732
§ 1. Ogólne informacje o Collationes in Hexaemeron 732
§ 2. Prowizoryczne określenie relacji między Pismem i historią według „Hexaemeronu” 748
§ 3. Schematy historii w Hexaemeronie 755
1. Wyłączenie Augustyna z teologii historii w sensie ścisłym 755
2. Nowa forma teologii historii 757
§ 4. Centralna forma Bonawenturiańskiej teologii historii: podwójny schemat siedmiu epok 766
1. Schemat sześciu i siedmiu epok w tradycji i u Bonawentury 766
2. Powód faworyzowania liczby „siedem” 774
§ 5. Bonawentury profetyczne ujęcie historii 778
A. Obietnica siódmej epoki 778
B. Problem szóstej epoki 785
I. Przebieg szóstej epoki w ogólności 785
1. Teksty 785
3. Streszczenie 797
II. Eschatologiczne miejsce świętego Franciszka 801
1. Bonawentury podwójna teologia Franciszka w ogólności**24 801
a) Franciszek – „praeco Dei” – Jan Chrzciciel – Eliasz 802
2. Teologia Franciszka, w szczególności w „Hexaemeronie” 809
a) Postać „anioła ze znakiem Boga żywego” 809
b) Wspólnota stu czterdziestu czterech tysięcy opieczętowanych 815
III. Zakon czasu ostatecznego 823
1. Rozwój zagadnienia przed Bonawenturą 823
2. Rozwiązanie Bonawentury 833
a) Istota i forma „ordo ultimus” 833
Hex XXII 1-22 (437-444 a) 841
Processus (ecclesia) in tempore nascitur et procedit (3) 841
b) Zakon franciszkański a „ordo futurus” 845
Rozdział 2 Treść Bonawenturiańskiej nadziei zbawienia 864
§ 6. Dobra zbawcze czasu ostatecznego: „Pax” i „Revelatio” 864
§ 7. Podstawowe rozważania o „revelatio” 868
1. Ogólne ramy Bonawenturiańskich wypowiedzi o „revelatio” 868
2. Uwagi terminologiczne 872
§ 8. Miejsce teologiczne Bonawenturiańskiej nadziei objawienia w pojęciu mądrości rozumianym w Hexaemerome na cztery sposoby 875
§ 9. „Sapientia multiformis”: Objawienie jako alegoryczne rozumienie Pisma 881
I. „Objawienie” = duchowy sens Pisma 881
2. „Objawienie” a natchnienie Pisma 885
III. Różne formy rozumienia Pisma 897
IV. Przekazywanie objawienia 905
§10. Historyczny charakter Pisma i jego objawienia 917
1. Wpływ ahistorycznego sposobu myślenia scholastyki 917
II. Wpływ myślenia symbolicznego 919
1. Uznanie za kanon poglądów Ojców: Hugon ze Świętego Wiktora i inni przedstawiciele wczesnej scholastyki 921
2. Progresywna linia Joachima 927
§11. „Sapientia omniformis”: stworzenie a objawienie 936
§ 12. „Sapientia nulliformis”: mistyka a objawienie 942
1. Dionizjański renesans XIII wieku 942
2. Teologia Dionizego w dziele Bonawentury 946
3. Synteza porządku mistycznego, kosmiczno-hierarchicznego i historycznego w Bonawentury pojęciu objawienia końca czasów 953
Rozdział 3 Historyczne umiejscowienie św. Bonawentury teologii historii 960
§13. Rozwój średniowiecznej teologii historii przed Bonawenturą 961
I. Teologia historii u Ojców. Jej nowe ukształtowanie u Ruperta z Deutz 961
1. Honoriusz Augustodunensis 972
2. Anzelm z Havelbergu ($$ 1158) 976
III. Joachima z Fiore ($$ 1202) nowa świadomość czasu ostatecznego 980
1. Wpływ Joachima na Bonawenturę 980
2. Świadomość historyczna Joachima 984
§14. Świadomość historyczna Bonawentury 991
I. Podwójny rozwój Bonawentury myśli o historii w czasie jego nauczania 991
1. Przeformułowanie nauki o sześciu epokach dzięki pojęciu „medietas” 991
2. Rozwinięcie żywej świadomości czasu ostatecznego w sporze o ubóstwo 997
II. Świadomość historii w „Hexaemeronie” i u Tomasza z Akwinu 1007
1. Istotny punkt krytyki Joachima przez Tomasza z Akwinu 1009
2. Istotny punkt krytyki Joachima przez Bonawenturę 1011
Rozdział 4 Arystotelizm a teologia historii: Filozoficzne miejsce Bonawentury teologii historii 1016
§ 15. Współczesny spór wokół antyarystotelizmu Bonawentury 1017
1. Teza Gilsona i jego zwolenników: Bonawentura augustynistą 1017
2. Teza Van Steenberghena: Bonawentura augustynizującym arystotelikiem 1029
3. Prowizoryczne ustosunkowanie się do obydwu orientacji 1039
§16. Znaczenie antyarystotelizmu Bonawentury z punktu widzenia teologii historii 1051
A. Rozwój antyarystotelizmu w dziele Bonawentury 1051
B. Dwie główne formy Bonawenturiańskiego antyarystotelizmu 1061
I. Antyarystotelizm w walce o chrześcijańskie rozumienie czasu 1061
Ekskurs. Koliste i linearne przedstawienie czasu w dziele Bonawentury 1069
1. Bóg jako”sphera intelligibilis” 1071
2. Koło czasu świata: od Boga, przez Chrystusa, do Boga 1073
3. Fałszywa nauka filozof ów o wiecznym biegu okrężnym 1077
II. Antyarystotelizm profetyczno-eschatologiczny 1081
1. Konfrontacja dwu linii Bonawenturiańskiego antyarystotelizmu 1081
2. Szczegółowe motywy antyarystotelizmu apokaliptycznego 1083
a) Obraz czarowników faraona 1083
b) Filozofia jako „lignum scientiae boni et mali” 1087
c) Filozofia jako bestia z czeluści 1091
d) „Rozum sprostytuowany” i seria podobnych obrazów 1093
e) Proroctwo końca teologii opartej na rozumie 1095
III. Podsumowanie 1104
Zakończenie 1111
Dodatki *[do manuskryptu z 1955 roku] 1114
Dodatek: Franciszkańska pobożność dewocyjna i problem historii zbawienia 1114
Dodatek 1: Przykłady użycia słowa „supernaturalis” w dziele Bonawentury**15 1123
1. Supernaturalis = mirabilis 1123
2. Supernaturalis (o niezmienionym znaczeniu) w kontekście nauki o sakramentach i podobne 1125
3. Użycie słowa w oparciu o Pseudo-Dionizego 1127
4. Rozszerzenie w kierunku tomistycznego użycia języka 1128
Dodatek 2: Formuły o związku natury i łaski 1131
Dodatek 3: Teksty na temat nauki o „desiderium naturale in visionem beatificam” 1133
Część B Artykuły i hasła ENCYKLOPEDYCZNE 1139
Wpływ sporu o zakony żebracze na rozwój nauki o uniwersalnym prymacie papieża, ze szczególnym uwzględnieniem św. Bonawentury 1141
A. Znaczenie i granice zagadnienia 1141
B. Nauka o prymacie i spór o zakony żebracze 1145
I. Ograniczenie prymatu papieża w polemicznych pismach duchowieństwa diecezjalnego 1149
1. Podstawa sporu o zakony żebracze 1149
2. Antypapieska nauka profesorów duchowieństwa diecezjalnego o hierarchii 1156
II. Przeobrażenie nauki o prymacie w zakonach żebraczych, zwłaszcza u Bonawentury 1162
1. Konkretny punkt wyjścia papalizmu u Bonawentury 1166
2. Główne linie Bonawenturowej teologii prymatu 1170
b) Reinterpretacja pojęcia hierarchii w sensie idei prymatu 1176
c) Wewnętrzna granica władzy prymatu według Bonawentury 1179
3. Ocena 1181
C. Perspektywa: zmiana frontu w sporze o ubóstwo na początku wieku XIV 1185
Objawienie – Pismo – Tradycja Tekst św. Bonawentury i jego znaczenie dla teologii współczesnej 1190
I. Analiza tekstów 1194
1. Przedłożenie św. Bonawentury 1194
2. Nauka św. Tomasza 1202
II. Historyczny kontekst Bonawenturowej teorii „revelatio” 1206
1. Oddziaływanie charyzmatycznego pojęcia objawienia z 1 Kor 14,30 1208
2. Nawiązanie do Reguła sancti Benedicti 1212
3. Stanowisko św. Augustyna 1218
Uwagi końcowe 1220
Światło i oświecenie Rozważania o miejscu i rozwoju tego zagadnienia w duchowych dziejach Zachodu 1223
Człowiek i czas w myśli św. Bonawentury Zarazem przyczynek do problemu średniowiecznego augustynizmu 1262
Istota i formy „auctoritas” w dziele św. Bonawentury 1279
I. „Auctoritas” i „fides” 1279
1. „Auctoritates” – „auctoritas”; „rationes” – „ratio” 1280
2. „Ta” auctoritas i „ta” ratio 1285
3. Istota auctoritas: „auctoritas” – „fides” – „scriptura” 1288
4. Miejsce auctoritas w „fides”: „fides” – „auctoritas” – „revelatio” 1297
II. „Auctoritas” i „ratio” 1303
1. O pozycji Bonawentury w dziejach ducha 1303
2. Tendencje do usamodzielnienia się „ratio” 1305
3. Tendencje do ogólnego przedkładania „ratio” nad „auctoritas” 1313
Użycie słowa natura i początek usamodzielnienia się metafizyki u Bonawentury 1320
1. Uporządkowanie teoretycznonaukowe 1322
a) „Nauka o naturze” w przeciwieństwie do „nauki o duchu” 1322
b) Nauka „naturalna” w opozycji do teologii 1324
2. Natura i duch 1328
3. Prawo naturalne a historia 1340
4. Schematy pojęciowe 1346
a) „Natura” 1346
b) „Gratia” 1352
Święty Bonawentura Doktor teologii „serafickiej” 1355
Joachim z Fiore 1361
Gerhard z Borgo San Donnino 1364
Część C Recenzje i przedmowy 1366
1. Recenzje 1368
Rec. Anzelm von Canterbury, Cur Deus homo. Warum Gott Mensch geworden, lateinisch und deutsch, besorgt und übersetzt von Franciscus Salesius Schmitt OSB, München 1956 [Cur Deus homo. Dlaczego Bóg stał się człowiekiem, w wersji łacińskiej i niemieckiej, opracowanie i przekład Franciszka Salezego Schmitta] 1370
Rec. Béraud de Saint-Maurice, Johannes Duns Scotus. Lehrer unserer Zeit, mit einem Geleitwort von Philotheus Böhner, ins Deutsche übertragen von Josef Hosse, Padeborn 1955 [Jan Duns Szkot. Nauczyciel naszego czasu, ze wstępem Philotheusa Böhnera, przekład na jęz. niemiecki Josef Hosse] 1373
Rec. Angelus Walz, Thomas von Aquin. Lebensgang und Lebenswerk des Fürsten der Scholastik, Basel 1953 [ Tomasz z Akwinu. Życie i twórczość księcia scholastyki] 1376
Rec. Antoine Dondaine, Secrétaires de saint Thomas, Roma 1956 [Sekretarze św. Tomasza] 1378
Rec. Bonifatius Strack, OFM Cap, Christusleid im Christenleben. Ein Beitrag zur Theologie des christlichen Lebens nach dem heiligen Bonaventura (– FrFor 13), Werl i. W. 1960. 1384
Niemieckie wydanie legendy Franciszka według Bonawentury Rec. Sophronius Clasen, Franziskus, Engel des sechsten Siegels. Sein Leben nach den Schriften des hl. Bonawentura. Einleitung, Übersetzung, Anmerkungen von Sophronius Clasen (= FQS 7), Werl 1962 [Franciszek, anioł szóstej pieczęci. Jego życie według pism św. Bonawentury. Wprowadzenie, przekład, przypisy Sophroniusa Clasena] 1389
Recenzje 1404
Rec. Winfried Schachten, Intellectus Verbi. 1404
Symfonia krzyża: „Poznanie Boga, które rozbłyska w obliczu Chrystusa” rec. Cornelio Del Zotto, La teologia dell’immagine in San Bonaventura, 1977 [Teologia obrazu u św. Bonawentury] 1419
1. Obraz i jego oblicze 1421
2. Krzyż Chrystusa, który jaśnieje w każdym obrazie 1424
3. Biedaczyna naznaczony krzyżem 1426
4. Krzyż nad światem – światłem narodów 1428
2. Przedmowy 1431
Wstęp Do: Joseph Ratzinger (red.), Aktualität der Scholastik?, Regensburg 1975 [Aktualność scholastyki?) 1431
Przedmowa Do: Cornelio Del Zotto, La teologia dell’immagine in San Bonaventura, 1977 [Teologia obrazu u św. Bonawentury] 1433
Dodatek 1436
Od wydawcy 1438
I. Uwagi do „Opera omnia” 1438
II. Uwagi do tomu 2 1445
Część A 1446
Część B 1449
Część C 1454
Informacje bibliograficzne**1 1457
Część A 1457
II. Sekcja: Teologia historii św. Bonawentury 1457
Część B 1459
Artykuły i hasła encyklopedyczne 1459
Część C 1461
1. Recenzje 1461
2. Wprowadzenia 1463
Synopsa [Książka / Manuskrypt 1955] 1464
Oryginalny spis treści [Manuskrypt 1955] 1477
Wykaz literatury 1479
I. Wykaz źródeł 1479
II. Literatura pomocnicza 1491
1. Dzieła zbiorowe i podręczniki 1491
2. Monografie, artykuły, recenzje, artykuły w leksykonie 1496
Cytaty z Pisma 1570
Stary Testament 1570
Nowy Testament 1573
Indeks osobowy 1581