Dane szczegółowe książki

Wykaz skrótów 35
Akty prawne 35
Inne 45
Wstęp 50
Rozdział I. Ogólna koncepcja podstawy wpisu do księgi wieczystej 59
1. Uwagi wstępne 59
2. Prawny reżim podstawy wpisu de lege lata 63
3. Modele podstawy wpisu do księgi wieczystej 66
4. Systemy podstawy wpisu do księgi wieczystej we współczesnych porządkach prawnych 72
5. Rozwiązania przyjmowane w toku prac unifikacyjnych a współczesny system podstawy wpisu w prawie polskim 75
6. Zasada legalizmu materialnego w prawie obowiązującym 80
6.1. Ewolucja norm wyrażających zasadę legalizmu materialnego w prawie polskim 81
6.2. Wpływ zasady legalizmu materialnego na postępowanie wieczystoksięgowe 84
6.3. Zasięg zasady legalizmu materialnego 86
6.4. Ocena sposobu wyrażenia zasady legalizmu materialnego w prawie pozytywnym 89
7. Jurydyczna konstrukcja podstawy wpisu do księgi wieczystej 92
7.1. Podstawa wpisu w znaczeniu materialnym i formalnym 92
7.2. Problem delimitacji podstawy wpisu w praktyce wieczystoksięgowej 96
7.3. Podstawa wpisu w postępowaniu notarialnym 100
7.4. Bezpośrednia i pośrednia podstawa wpisu w znaczeniu formalnym 102
7.5. Ustalenie znaczeń terminu „podstawa wpisu” w przepisach prawa obowiązującego 106
8. Przeszkoda do wpisu 106
9. Odpadnięcia i zmiana podstawy wpisu 110
Rozdział II. Wykazywanie podstawy rozstrzygnięcia w sprawie o wpis do księgi wieczystej 119
1. Uwagi wstępne 119
2. Zakres obowiązywania zasady bezpośredniości i autonomii jurysdykcyjnej sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym 122
2.1. Zasada bezpośredniości i autonomii jurysdykcyjnej sądu 122
2.2. Odstępstwa od zasady bezpośredniości i autonomii jurysdykcyjnej 127
2.3. Problem tzw. przestankowego ustalania zmiany stanu prawnego w postępowaniu wieczystoksięgowym 133
3. Byt prawny podstawy wpisu w ujęciu temporalnym 136
4. Moment wykazania podstawy wpisu w postępowaniu wieczystoksięgowym 141
5. Sposób wykazania podstawy wpisu w postępowaniu wieczystoksięgowym 145
6. Fakty notoryjne i znane sądowi z urzędu jako podstawa rozstrzygnięcia w postępowaniu wieczystoksięgowym 156
7. Problem oparcia podstawy wpisu na faktach przyznanych 168
8. Podstawa założenia księgi wieczystej 169
9. Wykazywanie przeszkody do wpisu 176
Rozdział III. Dokument i przepis prawa jako podstawa wpisu do księgi wieczystej 182
1. Uwagi wstępne 182
2. Pojęcie dokumentu stanowiącego podstawę wpisu w prawie polskim 185
3. Podstawowe kategorie dokumentów stanowiących podstawę wpisu 188
4. Strona podmiotowa i przedmiotowa dokumentu 191
5. Treść i język dokumentu 196
6. Wykładnia treści dokumentów stanowiących podstawę wpisu 198
7. Doręczenie dokumentu jako zdarzenie objęte podstawą wpisu w znaczeniu materialnym 207
8. Przepis prawa jako podstawa wpisu 220
8.1. Klasyfikacja przypadków nabycia ex lege z punktu widzenia podstawy wpisu do księgi wieczystej 220
8.2. Podstawa wpisu nieruchomości oznaczonych rodzajowo w normie prawnej 225
Rozdział IV. Postać dokumentu stanowiącego podstawę wpisu 239
1. Uwagi wstępne 239
2. Forma czynności prawnej a postać dokumentu 242
3. Postać dokumentu stanowiącego podstawę wpisu w ujęciu komparatystycznym 244
4. Zasada wykazywania podstawy wpisu oryginałem dokumentu w prawie polskim 245
5. Podstawowe kategorie dokumentów wtórnych 253
6. Odpisy kwalifikowane poświadczane publicznie 260
7. Elementy konstytutywne dokumentu wtórnego kwalifikowanego i skutki jego wadliwości prawnej 264
8. Odpisy uwierzytelnione przez organ 269
9. Dokumenty wtórne zastępujące oryginał 271
10. Legitymacyjna funkcja wypisu 274
11. Kontrowersje dotyczące notarialnego odpisu dokumentu urzędowego jako podstawy wpisu 283
12. Spór o dopuszczalność wpisu na podstawie odpisu poświadczonego przez kwalifikowanego pełnomocnika 285
13. Weryfikacja oryginału dokumentu przedłożonego w odpisie 302
14. Odpis aktu notarialnego jako podstawa wpisu do księgi wieczystej 304
15. Wpis do księgi wieczystej na podstawie odpisu tytułu wykonawczego 306
16. Kwestia wpisu do księgi wieczystej na podstawie wyciągu aktu notarialnego 312
17. Dokumenty wtórne drugiego stopnia stanowiące podstawę wpisu 315
Rozdział V. Ogólne zagadnienia związane z dokumentem urzędowym jako podstawą wpisu 319
1. Uwagi wprowadzające 319
2. Pojęcie i rodzaje dokumentów urzędowych 323
3. Elementy konstytutywne dokumentu urzędowego 325
4. Zakres badania dokumentu urzędowego w postępowaniu wieczystoksięgowym 327
5. Zastosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym domniemań prawnych i innych elementów legalnej oceny dowodów 330
6. Badanie przez sąd wieczystoksięgowy wewnętrznych uprawnień do sporządzenia dokumentu urzędowego 335
7. Weryfikacja wpisu na listę tłumacza przysięgłego 342
8. Zagraniczny dokument urzędowy w postępowaniu wieczystoksięgowym 344
Rozdział VI. Orzeczenie sądowe jako podstawa wpisu 349
1. Uwagi wstępne 349
2. Orzeczenie sądu jako środek dowodowy 356
3. Podmiotowe granice związania orzeczeniem sądu stanowiącym podstawę wpisu do księgi wieczystej 364
3.1. Zakres podmiotowy związania orzeczeniem sądu będącego podstawą wpisu 364
3.2. Problem mocy wiążącej orzeczeń dotyczących pierwotnego nabycia prawa 368
3.3. Podstawa wykazania w postępowaniu wieczystoksięgowym mocy wiążącej orzeczenia wobec następców prawnych strony postępowania 375
4. Zakres kontroli orzeczenia przez sąd wieczystoksięgowy 379
5. Orzeczenie uchylające lub zmieniające w roli podstawy wpisu 384
6. Wyrok ustalający jako podstawa wpisu 388
6.1. Spór o dopuszczalność oparcia podstawy wpisu na wyroku ustalającym 389
6.2. Wnioski płynące z różnicy między powództwem ustalającym a powództwem o uzgodnienie 394
6.3. Wyjątkowa dopuszczalność wpisu na podstawie wyroku ustalającego 403
7. Postanowienia o stwierdzeniu nabycia prawa księgowego w postępowaniu nieprocesowym 411
8. Wpis na podstawie dokumentów wykazujących prawo do spadku 419
8.1. Rodzaje dokumentów stwierdzających nabycie spadku i ich legitymacyjny charakter 419
8.2. Problem ujawnienia udziału w nieruchomości spadkowej przed działem spadku 422
8.3. Ujawnienie udziału w nieruchomości spadkowej przed działem spadku de lege ferenda 430
8.4. Problem określenia podstawy wpisu w przypadku tzw. ustawowego zapisu windykacyjnego 434
9. Wyrok rozwodowy jako podstawa wpisu 437
10. Wpis do księgi wieczystej na podstawie dokumentów rejestrowych 441
11. Orzeczenie sądu karnego jako podstawa wpisu 444
Rozdział VII. Dokumenty administracji publicznej i dokumenty quasi-urzędowe jako podstawa wpisu 450
1. Uwagi wstępne 450
2. Wpis na podstawie decyzji administracyjnej 457
2.1. Kategorie decyzji administracyjnych stanowiących podstawę wpisu 457
2.2. Badanie decyzji administracyjnej przez sąd wieczystoksięgowy 460
2.3. Zakres związania sądu wieczystoksięgowego decyzją administracyjną 465
2.4. Problem dopuszczalności wpisu do księgi wieczystej na podstawie decyzji weryfikacyjnych 473
2.5. Wpis na podstawie niektórych decyzji szczególnych 483
3. Zaświadczenie w praktyce wieczystoksięgowej 488
4. Wpisy tymczasowe dokonywane na podstawie dokumentów administracji publicznej 501
5. Dokumenty quasi-urzędowe jako podstawa ujawniania prawa w księdze wieczystej 505
5.1. Dokumenty bankowe 505
5.2. Dokumenty funduszu sekurytyzacyjnego i dokumenty pocztowe 512
Rozdział VIII. Podstawa wpisu hipoteki przymusowej i ustawowej 517
1. Uwagi wstępne 517
2. Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę wpisu hipoteki przymusowej 521
3. Treść dokumentu stanowiącego podstawę wpisu hipoteki przymusowej 533
4. Zasada tożsamości podmiotowej 538
5. Kontrowersje dotyczące dopuszczalności wpisu tzw. hipoteki przymusowej zbiorczej 546
6. Partycja zabezpieczenia a podstawa wpisu hipoteki przymusowej 550
7. Zmiana treści podstawy wpisu hipoteki przymusowej 558
8. Podstawa ujawnienia hipoteki ustawowej 560
9. Podstawa wykreślenia hipoteki przymusowej 563
Rozdział IX. Podstawa oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej 569
1. Uwagi wstępne 569
2. Modele oznaczania nieruchomości w księdze wieczystej 573
3. Kształtowanie się katastralnego modelu oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej 575
4. Zakres dopuszczalnych odstępstw od katastralnego modelu oznaczania nieruchomości 578
5. Reżim prawny oznaczania nieruchomości w księdze wieczystej 580
6. Kataster jako podstawa oznaczenia praw podmiotowych do nieruchomości 583
6.1. Pojęcie katastru 583
6.2. Ewolucja polskiego systemu katastralnego 588
6.3. Wpływ ewolucji katastru na przyjęty model oznaczania nieruchomości 591
6.4. Prawne znaczenie wpisu do katastru dla systemu wieczystoksięgowego 593
7. Sposób oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej 596
7.1. Jednostki powierzchniowe podziału kraju służące do przestrzennej identyfikacji nieruchomości 596
7.2. Elementy identyfikujące nieruchomość w księdze wieczystej 600
7.3. Identyfikatory działki, budynku i lokalu 603
7.4. Graficzne oznaczenie nieruchomości i sposób ujawnienia granic działki w terenie 606
8. Skutki prawne niepełnego oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej 610
9. Dokumenty katastralne jako podstawa oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej 614
9.1. Pojęcie dokumentów katastralnych 614
9.2. Otwarty katalog dokumentów katastralnych stanowiących podstawę wpisu 616
9.3. Wypisy i wyrysy katastralne jako podstawa wieczystoksięgowego oznaczenia nieruchomości 621
9.4. Problem wykazania genealogii działki ewidencyjnej 626
9.5. Klauzula wieczystoksięgową 634
10. Dokumenty pozakatastralne jako podstawa oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej 638
11. Forma dokumentów stanowiących podstawę wpisu w dziale I-O księgi wieczystej 643
Rozdział X. Szczególne podstawy oznaczania w księdze wieczystej budynków i lokali 646
1. Uwagi wstępne 646
2. Podstawa oznaczania budynków w księdze wieczystej 649
3. Oświadczenie wnioskodawcy jako podstawa oznaczenia budynku 653
4. Podstawa oznaczenia lokalu w księdze wieczystej 663
4.1. Wpis lokalu i jego oznaczenia do księgi wieczystej 663
4.2. Krytyka zastosowanego de lege lata modelu podstawy oznaczenia lokalu w księdze wieczystej 665
4.3. Przestrzenne oznaczenie lokalu w systemie wieczystoksięgowym 673
4.4. Oznaczenie lokalu w postanowieniu o zniesieniu współwłasności 680
5. Problem konstytucyjności niektórych podstaw oznaczania budynków i lokali w księdze wieczystej 683
6. Zaświadczenie o samodzielności lokalu w reżimie podstaw wpisu do księgi wieczystej 689
7. Postulaty de lege ferenda dotyczące oznaczenia lokali w księdze wieczystej 700
8. Wpis w dziale I-O księgi wieczystej na podstawie zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej 705
8.1. Ratio legis zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej o położeniu i powierzchni lokali i domów spółdzielczych 705
8.2. Zakres zastosowania zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej jako podstawy oznaczania lokalu w księdze wieczystej 708
8.3. Podmiot wydający zaświadczenie 710
8.4. Treść zaświadczenia spółdzielni mieszkaniowej 712
8.5. Charakter prawny i forma zaświadczenia spółdzielni 717
8.6. Reprezentacja spółdzielni w zakresie wydawania zaświadczeń o położeniu i powierzchni lokalu 720
8.7. Oznaczanie lokali spółdzielczych de lege ferenda 724
9. Znaczenie uchwały zarządu spółdzielni określającej przedmiot odrębnej własności lokali dla wpisu w dziale I-O księgi wieczystej 726
Rozdział XI. Uproszczone podstawy wpisu do księgi wieczystej 734
1. Uwagi wstępne 734
2. Ewolucja norm regulujących uproszczone podstawy wpisu w księdze wieczystej 742
2.1. Uproszczone podstawy wpisu w ujęciu historycznoprawnym 742
2.2. Spór o znaczenie prawne zgody na wpis przewidzianej w art. 21 § 1 prawa o księgach wieczystych 747
2.3. Geneza obligatoryjnej bezwarunkowości zgody na wpis 750
3. Zasada oświadczenia jednej strony 752
3.1. Zasada oświadczenia jednej strony w reżimie prawnym podstaw wpisu do księgi wieczystej 752
3.2. Stopień uproszczenia podstawy wpisu wynikający z zasady oświadczenia jednej strony 755
3.3. Zakres zastosowania zasady oświadczenia jednej strony 760
3.4. Podmiot i treść oświadczenia wyrażanego stosownie do zasady oświadczenia jednej strony 766
4. Podstawowe założenia konstrukcyjne zgody na wpis 769
4.1. Pojęcie zgody na wpis 769
4.2. Aspekt podmiotowy i treść zgody na wpis 777
4.3. Forma zgody na wpis 784
4.4. Problem dopuszczalności posługiwania się odpisem zgody 786
5. Charakter prawny zgody na wpis 788
6. Problem abstrakcyjności zgody na wpis 799
7. Zakres zastosowania zgody na wpis 800
7.1. Zgoda na wpis jako odstępstwo od zasady legalizmu materialnego 801
7.2. Zgoda na wpis prawa względnego 802
7.3. Charakter prawny zgody osoby trzeciej na wpis ustępstwa pierwszeństwa 812
7.4. Zgoda właściciela na ujawnienie roszczenia z umowy deweloperskiej 815
7.5. Zgoda na przeniesienie hipoteki na opróżnione miejsce hipoteczne 818
7.6. Kontrowersje dotyczące zgody właściciela jako podstawy wykreślenia hipoteki 819
7.7. Dopuszczalność konstruowania zgody na wpis poza przypadkami art. 32 ust. 2 zd. 1 u.k.w.h. 824
8. Związanie zgodą na wpis 825
8.1. Problem odwoływalności zgody na wpis 825
8.2. Granice czasowe związania zgodą na wpis 832
9. Zasięg podmiotowy zgody na wpis 835
9. Zasięg podmiotowy zgody na wpis 839
10. Prawna niedopuszczalność zastrzeżenia warunku lub terminu w treści zgody na wpis 841
11. Skutki prawne braku lub wadliwości zgody na wpis 850
12. Problem prawnego ujęcia zgody na wpis de lege ferenda 854
13. Nominalna koncepcja podstawy wpisu 862
Rozdział XII. Forma czynności prawych stanowiących podstawę wpisu 868
1. Uwagi wstępne 868
2. Ewolucja normatywnego określenia formy dokumentu stanowiącego podstawę wpisu 873
3. Reguła formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym 876
3.1. Forma ad intabulationem 876
3.2. Zakres zastosowania formy pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym wymaganej ad intabulationem 878
3.3. Forma dokumentów stanowiących pośrednią podstawę wpisu 885
3.4. Przepisy szczególne w stosunku do normy określającej formę podstawy wpisu do księgi wieczystej 891
3.5. Notarialne poświadczenie podpisu 895
3.6. Problem sanowania braku odpowiedniej formy lub braku dokumentu stwierdzającego czynność prawną jak wiadomo, niezachowanie formy pisemnej zastrzeżonej ad eventum uniemożliwia ujawnienie skutków czynności prawnej w księdze 900
3.7. Problem dawnych dokumentów sporządzonych w zwykłej formie pisemnej 902
3.8. Skutki wpisu dokonanego na podstawie dokumentu sporządzonego z naruszeniem wymagań formy ad intabulationem 904
4. Akt notarialny jako podstawa wpisu do księgi wieczystej 905
4.1. Forma aktu notarialnego 905
4.2. Podmiotowy aspekt aktu notarialnego 909
4.3. Elementy konstrukcyjne aktu notarialnego 915
4.4. Elementy czynności prawnej obligatoryjnie wyrażane w formie aktu notarialnego 921
4.5. Znaczenie aktu notarialnego jako dokumentu urzędowego 929
5. Forma czynności prawnych stanowiących podstawę wpisu w ujęciu kolizyjno-prawnym 934
5.1. Reguły kolizyjne określające prawo właściwe dla formy czynności prawnej stanowiącej podstawę wpisu 934
5.2. Czynności notarialne dokonane za granicą jako podstawa wpisu do polskiej księgi wieczystej 940
5.3. Prawo właściwe dla określenia formy czynności prawnej dokonywanej przed polskim konsulem 943
Rozdział XIII. Kategorie niektórych czynności prawnych stanowiących podstawę wpisu 947
1. Uwagi wstępne 947
2. Wpis na podstawie jednostronnych czynności prawnych 957
3. Problem dopuszczalności i konsekwencji prawnych oparcia podstawy wpisu na oświadczeniu wiedzy 963
4. Umowa ustalająca jako podstawa wpisu usuwającego niezgodność księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym 970
4.1. Charakter prawny roszczenia o uzgodnienie stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym 970
4.2. Elementy konstrukcyjne umowy ustalającej 978
4.3. Zastosowanie koncepcji umowy ustalającej do korekty stanu prawnego nieruchomości 983
5. Podstawa wpisu ujawniającego stosunki małżeńskie majątkowe podmiotów prawa księgowego 990
5.1. Niezgodność księgi wieczystej ze stanem prawnym wynikającym z małżeńskich stosunków majątkowych 990
5.2. Oświadczenie małżonków jako podstawa wpisu korygującego 993
5.3. Pierwotny wpis własności nieruchomości na rzecz obojga małżonków 1001
6. Przeniesienie własności nieruchomości rolnej objętej tzw. prawem wykupu 1008
7. Ujawnianie w księdze wieczystej zmian podmiotowych spółki cywilnej 1014
7.1. Zmiany podmiotowe będące następstwem wypowiedzenia udziału w spółce cywilnej 1014
7.2. Podstawa wpisu kontraktowych zmian składu osobowego spółki cywilnej 1024
Rozdział XIV. Czynność prawna jako podstawa wpisu hipoteki 1039
1. Uwagi wstępne 1039
2. Podstawa wpisu hipoteki umownej 1046
3. Podstawa wpisu hipoteki zabezpieczającej wierzytelności instytucji finansowych 1053
4. Podstawa wpisu hipoteki kreowanej w jednostronnej czynności prawnej 1063
5. Podstawa wpisu translatywnego nabywcy hipoteki 1064
6. Podstawa wykreślenia hipoteki 1072
6.1. Wygaśnięcie wierzytelności a wygaśnięcie hipoteki 1072
6.2. Dowody spełnienia świadczenia w postępowaniu wieczystoksięgowym 1079
6.3. Podstawa wykreślenia hipoteki w przypadku surogatów zapłaty 1087
6.4. Problem częściowego wykreślenia hipoteki 1089
6.5. Szczególne podstawy wykreślenia hipoteki 1092
6.6. Podstawa wykreślenia hipoteki w przypadku utraty bytu prawnego przez wierzyciela 1096
6.7. Podstawa wykreślenia hipoteki po utracie bytu prawnego przez dłużnika osobistego 1099
6.8. Oświadczenie właściciela nieruchomości jako podstawa wykreślenia hipoteki 1100
Rozdział XV. Dawne dowody nabycia własności jako podstawa ujawniania praw podmiotowych do nieruchomości 1105
1. Uwagi ogólne 1105
2. Dokumenty sporządzane w związku z reformą rolną 1109
3. Wpis do księgi wieczystej na podstawie umów sporządzonych w okresie przedunifikacyjnym 1111
4. Dokumenty sporządzone podczas okupacji w latach 1939-1945 1115
4.1. Ramy prawne obrotu cywilnoprawnego na terenach zajętych przez III Rzeszę 1116
4.2. Prawne znaczenie aktów notarialnych sporządzanych przez notariuszy w okresie okupacji niemieckiej 1118
4.3. Umowy zawarte na obszarze okupacji niemieckiej z naruszeniem formy aktu notarialnego 1122
5. Podstawy wpisu związane z przejęciem nieruchomości poniemieckich i opuszczonych 1125
6. Ujawnienie w księdze wieczystej nacjonalizacji gruntów rolnych i leśnych oraz gruntów warszawskich 1129
7. Podstawy wpisu związane z nacjonalizacją nieruchomości przedsiębiorstw, fundacji i związków wyznaniowych 1138
8. Ujawnienie w księdze wieczystej prawa własności nieruchomości na podstawie aktu własności ziemi 1140
8.1. Uwłaszczenia samoistnych posiadaczy nieruchomości rolnych 1140
8.2. Problem związania sądu aktem własności ziemi 1146
8.3. Doniosłość prawna wzajemnie wykluczających się aktów własności ziemi 1148
9. Problem ujawniania w księdze wieczystej małżonka nieujętego w akcie własności ziemi 1152
Wnioski de lege ferenda 1160
Bibliografia 1176
Przypisy 1213