Dane szczegółowe książki

SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE. CZY METODOLOGIA JEST POTRZEBNA? 9
1. Kluczowe ustalenia 9
2. Metody i metodologia 11
3. Poznanie bezpośrednie a metoda close reading 14
4. Krytyka metody i krytyka tej krytyki 18
5. Analiza i antyanaliza. Ekstaza zamiast metody 22
6. Zmierzch metodologii? 25
7. Współczesna kondycja metodologii 29
I. STUDIUM METODOLOGII 32
1. Tajniki metody 32
2. Metoda czy chaos? 43
3. O metodologii 55
4. Metoda wobec przedmiotu badań 65
5. Strategie i gry metodologiczne 74
6. Metodologie i teorie: strefy wpływów 87
7. Granice metod. Reguły i anomalie 95
II. CO TO JEST PARADYGMAT? KONSOLIDACJA I ROZCHWIANIE 104
1. Znaczenie i rola paradygmatów 104
2. Rodzaje paradygmatów 107
3. Paradygmat jako kategoria transcendentalna 109
4. Data a paradygmat 112
5. Kryteria naukowości 113
6. Paradygmat według Thomasa Samuela Kuhna 114
7. Uogólnienia, modele, okazy 116
8. Krytyka koncepcji Kuhna 117
9. Właściwości paradygmatu 119
10. Antynomie 121
III. SPORY O FUNKCJONALIZM 123
1. Popularność i kryzys funkcjonalizmu 123
2. Tło funkcjonalizmu. Jego negatywne i pozytywne przesłanki 125
3. Założenia funkcjonalizmu: racjonalność i celowość 127
4. Funkcjonalizm literaturoznawczy 129
5. Aspekty funkcjonalizmu literaturoznawczego. Funkcja w pracach Jurija Tynianowa 131
6. Funkcjonalizm Jana Mukarovsky’ego 132
7. Funkcjonalizm Władimira Proppa, Romana Ingardena i Romana Jakobsona 135
8. Requiem dla funkcjonalizmu? 137
9. Funkcjonalizm w świetle dekonstrukcjonizmu i postmodernizmu 140
10. Wzór antropologiczny funkcjonalizmu 142
IV. PRÓBA METODY. ANTROPOLOGIA STRUKTURALNA CLAUDE’A LEVI STRAUSSA 145
1. Metoda w Antropologii strukturalnej 145
2. Palimsesty historii w Antropologii strukturalnej 147
3. Inny człowiek: obiekt czy bliźni? 152
4. Integralność antropologii 155
5. Wspólne formy, konkrety i różnice 158
6. Metody czy metafory? 163
7. Historia i nieświadomość 165
8. Struktury językopodobne w kulturze 169
9. Racjonalizm i szamanizm 171
10. Mit struktury 173
11. Kto odpowie na pytanie o człowieka? 175
V. METODY, DIALOG I ANTROPOLOGIA. MICHAIŁ BACHTIN 177
1. Kryterium sensu 177
2. Nadmiar widzenia 182
3. Kategoria formy 188
4. Podmiot życia i podmiot sztuki 193
5. Zwrot ku człowiekowi mówiącemu 197
6. Antropologia kulturowa 201
7. Negatywy antropologiczne. Monologizm 205
8. W poszukiwaniu prawdziwego człowieka 208
VI. DYLEMATY POETYKI 212
1. Rozdroża poetyki 212
2. O granicach poetyki 218
VII. PRZYSZŁOŚĆ I ZASADY GENOLOGII. O CZESKIEJ SZKOLE GENOLOGICZNEJ Z BRNA 229
1. Perspektywy i reguły genologii 229
2. Pytanie o przedmiot genologii 231
3. Małe formy literackie a problem demarkacji 234
4. Genologia a problemy metodologiczne współczesnej wiedzy o literaturze 238
VIII. KOMPARATYSTYKA A POLSKO-UKRAIŃSKIE STOSUNKI LITERACKIE. PROBLEMY METODOLOGICZNE 245
1. Komparatystyka a badania historyczne 245
2. Narzędzia badawcze i zasady komparatystyki 250
IX. KOMPARATYSTYKA KRESÓW. METODA REGIONALISTYCZNO-GEOGRAFICZNA A KRYTERIA KRESOWOŚCI 259
1. Tożsamość i granice Kresów 259
2. Kształty mitu kolonizatorskiego. Sacrum jako przemoc 263
3. Dwie koncepcje literatury kresowej i pogranicza kultur 267
4. Komparatystyka Kresów. Konkluzja 272
X. KRESY W PERSPEKTYWIE METODOLOGII 274
1. Metodologia jako refleksja krytyczna 274
2. Formy i funkcje kresowości 282
3. W kręgu metodologii pogranicza 290
4. Metody kresowe (wybór) 294
XI. PARADYGMAT I HISTORIA. METODOLOGICZNE ROZTERKI W ROZWAŻANIACH O ROMANTYZMIE 302
1. Pytanie o paradygmat romantyczny 302
2. Romantyzm „podręcznikowy” 303
3. Romantyzm a proces historyczny i proces syntezy poznawczej 305
4. Konteksty i asynchronie 306
5. Paradygmat romantyczny a paradygmat badacza 308
6. Tożsamość i granice paradygmatu romantycznego 309
7. Paradoks romantyzmu: racjonalizacja irracjonalnego 311
8. Paradygmat jako „ruchoma kamera” 312
9. Romantyczna aktualizacja przeszłości 314
10. Pytanie o współczesność romantyzmu 316
XII. HISTORIA W LITERATURZE, LITERATURA W HISTORII 319
1. Literatura i historia - autonomia, paralelizm, oddziaływanie 319
2. Inkluzja i symetria 323
3. Jedność czy ekwiwokacja? 326
4. Opowiadanie zamiast dziania się: triumf literatury nad historią? 327
5. Poetyka historyczna i historyczność literatury 332
XIII. PARADOKSY HISTORYZMU: ANTYHISTORIA W HISTORII 336
1. Dialektyka antyhistorii 336
2. W polu historyzmu 338
3. Historyzm literatury 340
4. Wyłomy historyzmu 341
5. Przekleństwo materii 343
6. Reduty antyhistorii 345
7. Ucieczki z historii 348
8. Postmodernizm a historia 351
XIV. MODERNIZM A TRADYCJA 353
1. Dewaluacja tradycji 353
2. Adaptacja tradycji 358
3. Relatywizacja tradycji 361
4. Alternatywy i bastiony 362
XV. POEZJA A FILOZOFIA. DWUZNACZNE RELACJE 365
1. Zbliżenia i kontrasty 365
2. Poezja i filozofia w przekroju historycznym 369
XVI. METODA, WIEDZA I WŁADZA 380
1. Formy wiedzy o literaturze 380
2. Pola refleksji o literaturze 383
3. O metateorii 387
4. Kierunki krytyki 389
5. „Noc w słońcu”. W poszukiwaniu nowych teorii 391
6. Czym jest metodologia? Kartezjański ideał 392
7. Metodologia a nauka o literaturze 395
8. W obliczu kryzysu 398
9. Między anarchią a utopią 401
10. Konkluzja na teraz 403
XVII. W OBJĘCIACH PONOWOCZESNOŚCI. POWTÓRZENIE, RETORYKA, WIEDZA 405
1. Osierocona literatura 405
2. Co z wiedzą o literaturze? 411
3. W objęciach ponowoczesności. Powtórzenie i retoryka zamiast metody 415
XVIII. CO DALEJ Z NAUKAMI HUMANISTYCZNYMI? 422
1. Pod ostrzałem postmodernizmu 422
2. Nauki humanistyczne: na przemiał czy do remontu? 429
POSŁOWIE - Żaneta Nalewajk 439
Synteza - krytyka - poznanie. O książce Edwarda Kasperskiego Metody i metodologia (metodologia ogólna, nauki humanistyczne, wiedza o literaturze). Podręcznik akademicki 439
BIBLIOGRAFIA CYTOWANYCH PRAC 447
Nota edytorska 459
INDEKS OSÓB 461