Dane szczegółowe książki
Motywacje i emocje: w ujęciu ewolucyjnym, fizjologicznym, rozwojowym i społecznym / DeCatanzaro, Denys; Wojciechowski, Aleksander
Tytuł
Motywacje i emocje: w ujęciu ewolucyjnym, fizjologicznym, rozwojowym i społecznym
Tytuł oryginału
Motivation and Emotion Evolutionary, Physiological, Developmental, and Social Perspectives
Wydawnictwo
Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo, 2003
ISBN
8372981469
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Brak numeracji stron
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa
Rozdział 1. Historia i przegląd
Zakres niniejszej pracy
Zanim zrodziły się poglądy naukowe
Pierwsze poglądy naukowe
Fizjologia
Ewolucja
Psychologia eksperymentalna, psychiatria i etologia
Genetyka zachowań, socjobiologia i psychologia ewolucji
Neurologia i endokrynologia
Perspektywa kulturowa
Metody naukowe
Rozdział 2. Ewolucja motywacji i emocji
Ewolucję łatwo dostrzec w powszechnych obserwacjach
Ewolucja motywacji
Imperatywy przetrwania i reprodukcji
Współzawodnictwo
Egoizm i altruizm
Maksymalizacja ogólnej sprawności:
Ewolucja kulturowa
Ewolucja stanów emocjonalnych
Rozdział 3. Genetyka, uczenie się i rozwój
Zachowania wrodzone a zachowania wyuczone
Zachowania stereotypiczne wynikające z charakterystyki gatunku
Proste mechanizmy uczenia się
Złożone procesy uczenia się, poznanie i kultura
Perspektywa genetyki zachowań
Badania nad zwierzętami
Badania nad ludźmi
Interakcje zachodzące w trakcie rozwoju
Rozdział 4. Zarys perspektywy fizjologicznej
Ogólny opis struktur i osiągnięć ewolucyjnych
Budowa układu nerwowego człowieka
Osiągnięcia ewolucyjne widoczne w strukturze układu nerwowego
Komórki układu nerwowego
Struktury o największym znaczeniu dla motywacji i emocji
Autonomiczny układ nerwowy
Układ siatkowaty aktywujący
Obwodowy układ wydzielania dokrewnego
Podwzgórze i przysadka mózgowa
Układ komorowy
Układ limbiczny
Przekaźniki synaptyczne
Szyszynka
Wzajemne oddziaływanie substancji chemicznych
Rozdział 5. Pragnienie, głód i wydalanie
Pragnienie
Pragnienie pozakomórkowe i komórkowe
Przyswajanie płynów do posiłku
Zaprzestanie przyswajania płynów
Głód i sytość
Motywacja, od głodówki do sytości
Biesiadowanie, post i ogólny metabolizm
Mechanizmy mózgowe
Mechanizmy glukostatyczne
Czynniki lipostatyczne
Obwodowe czynniki sytości
Inne czynniki fizjologiczne
Woń
Czynniki psychologiczne
Określone apetyty
Smak słodkości
Apetyt na sód
Inne wrodzone apetyty?
Unikanie substancji toksycznych
Apetyty nabyte
Uzależnienie jako apetyt nabyty
Dzisiejsze skutki upodobań żywieniowych
Wydalanie i obrzydzenie
Oddawanie moczu i defekacja
Wymioty
Obrzydzenie
Rozdział 6 Ból, lęk i ukojenie
Ból
Motywowanie za pomocą bólu
Psychiczne zróżnicowanie bólu
Struktury nerwowe a ból
Modulacja odczuwania bólu za pomocą substancji chemicznych
Termoregulacja
Reakcje autonomiczne
Reakcje behawioralne
Lęk
Lęki bezwarunkowe
Wrodzone reakcje na niebezpieczeństwo
Lęki warunkowe
Fizjologia lęku
Język gestów a lęk
Przekaz społeczny i feromony
Pierwszy rzut oka na zjawisko niepokoju
Odwaga
Rozdział 7. Rozmnażanie
Strategie rozrodcze a ewolucja
Ogólne różnice płciowe u ssaków
Osiągnięcia adaptacyjne właściwe danemu gatunkowi oraz tworzenie związków
Strategie rozrodcze u człowieka
Neuroendokrynologiczne podstawy zachowań SEKSUALNYCH
Osobniki męskie
Osobniki żeńskie
Zróżnicowanie płciowe mózgu
Orientacja seksualna
Czynniki psychogenne
Czynniki neuroendokrynologiczne
Genetyka a ewolucja
Menstruacja, ciąża i karmienie
Cykl menstruacyjny a zmiany emocjonalne
Ciąża
Poród
Karmienie
Rozdział 8. Pobudzenie i stres
Stres i GAS
Adaptacja krótkoterminowa
Pobudzenie
Fizjologia układu obwodowego w stanach pobudzenia i silnego stresu
Czy mechanizmy autonomiczne różnią się od siebie w zależności od rodzaju emocji?
Mechanizmy odprężenia, spoczynek i sen
Znudzenie
Zaskoczenie
Poszukiwanie silnych wrażeń
Nieprzystosowawcze nadmierne pobudzenie
Przystosowania długoterminowe
Układ przysadkowo-korowonadnerczowy
Ograniczenie rozrodu
Wpływ emocji i chronicznego stresu na kondycję zdrowotną
Posunięcie w latach, starzenie się i ograniczenia działań samozachowawczych
Zespół stresu pourazowego
Rozdział 9. Gniew, nienawiść i agresja
Formy grożenia i agresji
Dominacja i podporządkowanie
Gniew ludzki i jego oznaki
Różnice płciowe i podstawy neuroendokrynologiczne
Zmiany endokrynologiczne wynikające ze statusu społecznego
Neurologiczne podstawy agresji
Frustracja a rozdrażnienie
Rola procesów uczenia się w okazywaniu agresji
Zabójstwo
Dzieciobójstwo i nadużycia względem dzieci
Wojna, ewolucja człowieka i motywacja żołnierzy
Rozdział 10. Szczęście, smutek i strategie radzenia sobie
Prezentacja stanów afektywnych
Wyrazy twarzy
Głos
Śmiech
Płacz
Postawy ciała i aktywacja behawioralna
STANY AFEKTYWNE
Strategie pewności siebie i sukcesu
Żałoba
Depresja, ból psychiczny, zahamowanie i przegrupowanie
Uczenie się i działania poznawcze w depresji
Fizjologia depresji
SAD
Zachowania zagrażające życiu Samobójstwo
Próby samobójcze
Samookaleczenie
Ewolucyjne ograniczenia działań samozachowawczych
Rozdział 11. Miłość i przywiązanie
Relacje rodzic-dziecko
Przywiązanie niemowlęcia do matki
Więź matki z niemowlęciem
Więź ojca z dziećmi
Jakość przywiązania a rozwój emocjonalny
Więzy i konflikty rodzinne
Relacje między rodzeństwem i rówieśnikami
Przyjaźń i tworzenie grup
Rozmaitości
Więzi partnerskie Korzenie ewolucyjne
Miłość romantyczna a miłość towarzyska
Zazdrość seksualna
Rozdział 12. Motywacja do nauki
Zacięcie badawcze i ciekawość
Zabawa
Przyzwyczajanie, wyczulanie i klasyczne warunkowanie emocji
Wzmocnienie i kara
Neurologiczne podstawy wzmocnienia i zahamowania
Wzmocnienie warunkowe i cele nabyte
Kontrola wewnętrzna i zewnętrzna
Zarażanie, naśladownictwo, uczenie się pośrednie i kultura
Zachęta a wzmocnienie u zwierząt inteligentnych
Edukacja, rozwój poznawczy i osiągnięcia
Rozdział 13. Konflikty motywacyjne
Dążenie ku-unikanie
Wielokrotne dążenie ku-unikanie, zmartwienie i niepokój
Zahamowania korowe i uwydatnianie emocji
Zwłoka w gratyfikacji
Mechanizmy obronne i rozwiązania irracjonalne
Dysonans poznawczy
Racjonalne podejmowanie decyzji
Hierarchia popędów
Podejmowanie ryzyka
Rozdział 14. Ja, rodzina i społeczność
Źródła emocji społecznych wyższego rzędu
Ewolucja egoizmu i altruizmu
Pradawne i nowoczesne środowisko emocjonalne
Cywilizacja, prawo, religia i kultura
Udzielanie się emocji i emocje doznawane pośrednio
Empatia
Aprobata i pogarda
Zażenowanie
Duma, wina i wstyd
Psychopatia
Osobowość i okoliczności
Bibliografia
Rozdział 1. Historia i przegląd
Zakres niniejszej pracy
Zanim zrodziły się poglądy naukowe
Pierwsze poglądy naukowe
Fizjologia
Ewolucja
Psychologia eksperymentalna, psychiatria i etologia
Genetyka zachowań, socjobiologia i psychologia ewolucji
Neurologia i endokrynologia
Perspektywa kulturowa
Metody naukowe
Rozdział 2. Ewolucja motywacji i emocji
Ewolucję łatwo dostrzec w powszechnych obserwacjach
Ewolucja motywacji
Imperatywy przetrwania i reprodukcji
Współzawodnictwo
Egoizm i altruizm
Maksymalizacja ogólnej sprawności:
Ewolucja kulturowa
Ewolucja stanów emocjonalnych
Rozdział 3. Genetyka, uczenie się i rozwój
Zachowania wrodzone a zachowania wyuczone
Zachowania stereotypiczne wynikające z charakterystyki gatunku
Proste mechanizmy uczenia się
Złożone procesy uczenia się, poznanie i kultura
Perspektywa genetyki zachowań
Badania nad zwierzętami
Badania nad ludźmi
Interakcje zachodzące w trakcie rozwoju
Rozdział 4. Zarys perspektywy fizjologicznej
Ogólny opis struktur i osiągnięć ewolucyjnych
Budowa układu nerwowego człowieka
Osiągnięcia ewolucyjne widoczne w strukturze układu nerwowego
Komórki układu nerwowego
Struktury o największym znaczeniu dla motywacji i emocji
Autonomiczny układ nerwowy
Układ siatkowaty aktywujący
Obwodowy układ wydzielania dokrewnego
Podwzgórze i przysadka mózgowa
Układ komorowy
Układ limbiczny
Przekaźniki synaptyczne
Szyszynka
Wzajemne oddziaływanie substancji chemicznych
Rozdział 5. Pragnienie, głód i wydalanie
Pragnienie
Pragnienie pozakomórkowe i komórkowe
Przyswajanie płynów do posiłku
Zaprzestanie przyswajania płynów
Głód i sytość
Motywacja, od głodówki do sytości
Biesiadowanie, post i ogólny metabolizm
Mechanizmy mózgowe
Mechanizmy glukostatyczne
Czynniki lipostatyczne
Obwodowe czynniki sytości
Inne czynniki fizjologiczne
Woń
Czynniki psychologiczne
Określone apetyty
Smak słodkości
Apetyt na sód
Inne wrodzone apetyty?
Unikanie substancji toksycznych
Apetyty nabyte
Uzależnienie jako apetyt nabyty
Dzisiejsze skutki upodobań żywieniowych
Wydalanie i obrzydzenie
Oddawanie moczu i defekacja
Wymioty
Obrzydzenie
Rozdział 6 Ból, lęk i ukojenie
Ból
Motywowanie za pomocą bólu
Psychiczne zróżnicowanie bólu
Struktury nerwowe a ból
Modulacja odczuwania bólu za pomocą substancji chemicznych
Termoregulacja
Reakcje autonomiczne
Reakcje behawioralne
Lęk
Lęki bezwarunkowe
Wrodzone reakcje na niebezpieczeństwo
Lęki warunkowe
Fizjologia lęku
Język gestów a lęk
Przekaz społeczny i feromony
Pierwszy rzut oka na zjawisko niepokoju
Odwaga
Rozdział 7. Rozmnażanie
Strategie rozrodcze a ewolucja
Ogólne różnice płciowe u ssaków
Osiągnięcia adaptacyjne właściwe danemu gatunkowi oraz tworzenie związków
Strategie rozrodcze u człowieka
Neuroendokrynologiczne podstawy zachowań SEKSUALNYCH
Osobniki męskie
Osobniki żeńskie
Zróżnicowanie płciowe mózgu
Orientacja seksualna
Czynniki psychogenne
Czynniki neuroendokrynologiczne
Genetyka a ewolucja
Menstruacja, ciąża i karmienie
Cykl menstruacyjny a zmiany emocjonalne
Ciąża
Poród
Karmienie
Rozdział 8. Pobudzenie i stres
Stres i GAS
Adaptacja krótkoterminowa
Pobudzenie
Fizjologia układu obwodowego w stanach pobudzenia i silnego stresu
Czy mechanizmy autonomiczne różnią się od siebie w zależności od rodzaju emocji?
Mechanizmy odprężenia, spoczynek i sen
Znudzenie
Zaskoczenie
Poszukiwanie silnych wrażeń
Nieprzystosowawcze nadmierne pobudzenie
Przystosowania długoterminowe
Układ przysadkowo-korowonadnerczowy
Ograniczenie rozrodu
Wpływ emocji i chronicznego stresu na kondycję zdrowotną
Posunięcie w latach, starzenie się i ograniczenia działań samozachowawczych
Zespół stresu pourazowego
Rozdział 9. Gniew, nienawiść i agresja
Formy grożenia i agresji
Dominacja i podporządkowanie
Gniew ludzki i jego oznaki
Różnice płciowe i podstawy neuroendokrynologiczne
Zmiany endokrynologiczne wynikające ze statusu społecznego
Neurologiczne podstawy agresji
Frustracja a rozdrażnienie
Rola procesów uczenia się w okazywaniu agresji
Zabójstwo
Dzieciobójstwo i nadużycia względem dzieci
Wojna, ewolucja człowieka i motywacja żołnierzy
Rozdział 10. Szczęście, smutek i strategie radzenia sobie
Prezentacja stanów afektywnych
Wyrazy twarzy
Głos
Śmiech
Płacz
Postawy ciała i aktywacja behawioralna
STANY AFEKTYWNE
Strategie pewności siebie i sukcesu
Żałoba
Depresja, ból psychiczny, zahamowanie i przegrupowanie
Uczenie się i działania poznawcze w depresji
Fizjologia depresji
SAD
Zachowania zagrażające życiu Samobójstwo
Próby samobójcze
Samookaleczenie
Ewolucyjne ograniczenia działań samozachowawczych
Rozdział 11. Miłość i przywiązanie
Relacje rodzic-dziecko
Przywiązanie niemowlęcia do matki
Więź matki z niemowlęciem
Więź ojca z dziećmi
Jakość przywiązania a rozwój emocjonalny
Więzy i konflikty rodzinne
Relacje między rodzeństwem i rówieśnikami
Przyjaźń i tworzenie grup
Rozmaitości
Więzi partnerskie Korzenie ewolucyjne
Miłość romantyczna a miłość towarzyska
Zazdrość seksualna
Rozdział 12. Motywacja do nauki
Zacięcie badawcze i ciekawość
Zabawa
Przyzwyczajanie, wyczulanie i klasyczne warunkowanie emocji
Wzmocnienie i kara
Neurologiczne podstawy wzmocnienia i zahamowania
Wzmocnienie warunkowe i cele nabyte
Kontrola wewnętrzna i zewnętrzna
Zarażanie, naśladownictwo, uczenie się pośrednie i kultura
Zachęta a wzmocnienie u zwierząt inteligentnych
Edukacja, rozwój poznawczy i osiągnięcia
Rozdział 13. Konflikty motywacyjne
Dążenie ku-unikanie
Wielokrotne dążenie ku-unikanie, zmartwienie i niepokój
Zahamowania korowe i uwydatnianie emocji
Zwłoka w gratyfikacji
Mechanizmy obronne i rozwiązania irracjonalne
Dysonans poznawczy
Racjonalne podejmowanie decyzji
Hierarchia popędów
Podejmowanie ryzyka
Rozdział 14. Ja, rodzina i społeczność
Źródła emocji społecznych wyższego rzędu
Ewolucja egoizmu i altruizmu
Pradawne i nowoczesne środowisko emocjonalne
Cywilizacja, prawo, religia i kultura
Udzielanie się emocji i emocje doznawane pośrednio
Empatia
Aprobata i pogarda
Zażenowanie
Duma, wina i wstyd
Psychopatia
Osobowość i okoliczności
Bibliografia