Dane szczegółowe książki
Popyt na pracę cudzoziemców: Polska i sąsiedzi / Golinowska, Stanisława; Bednarski, Marek
Tytuł
Popyt na pracę cudzoziemców: Polska i sąsiedzi
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: IPiSS, 2004
ISBN
8387890448
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Spis treści 6
Table of contents 8
Wprowadzenie 10
1. Uwagi wstępne 10
2. Cel badań 13
3. Podejście badawcze 13
4. Metoda i problemy badań empirycznych 15
Rozdział I. Teorie wyjaśniające występowanie zjawiska popytu na pracę cudzoziemców 18
1. Teorie migracji 18
Uwagi wstępne 18
Teorie historyczne 18
Podstawowe teorie ekonomiczne 19
Teorie klasyczne i neoklasyczne 19
Teoria rozwoju 23
Teoria dualnego rynku pracy 24
Teorie socjologiczne 26
Teorie politologiczne 27
Wnioski 29
2. Popyt na pracę cudzoziemców z perspektywy teorii przedsiębiorstwa 29
3. Popyt na pracę cudzoziemców z perspektywy teorii gospodarstwa domowego 33
Uwagi wstępne 33
Historyczno-ewolucyjne ujęcie produkcji domowej 34
Ekonomika gospodarstwa domowego według Beckera 35
Socjologiczne badania pracy domowej 36
Wybory dotyczące pracy dokonywane w gospodarstwie domowym 37
Rodzaj prac wykonywanych w gospodarstwie domowym 38
Szacunki pracy domowej 39
Rozdział II. Zatrudnienie cudzoziemców w wybranych krajach i dziedzinach gospodarki unii europejskiej 41
A. Cudzoziemscy pracownicy w krajach Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Niemiec 41
1. Uwagi wstępne 41
2. Ogólne ustanowienia 44
3. Zatrudnienie obcokrajowców w krajach Unii Europejskiej 45
4. Zatrudnienie obcokrajowców w Niemczech**1 53
5. Turcy i Polacy na niemieckim rynku pracy 57
Turcy na niemieckim rynku pracy 57
Zatrudnianie Polaków w Niemczech 59
Wnioski 61
B. Zatrudnienie cudzoziemców w niemieckim budownictwie i rolnictwie, ze szczególnym uwzględnieniem Polaków 61
1. Uwagi wstępne 61
2. Zatrudnienie cudzoziemców w budownictwie niemieckim 63
Sytuacja niemieckiego rynku budowlanego 63
Popyt na pracę cudzoziemców na niemieckim rynku budowlanym 80
Limitowanie zagranicznego dostępu do niemieckiego rynku budowlanego. Delegowanie pracowników do realizacji umów o dzieło 82
Polacy na niemieckim rynku budowlanym 89
Wnioski 102
Wykaz dokumentów i materiałów dotyczących regulacji zatrudnienia Polaków w RFN na rynku budowlanym 106
3. Rolnictwo - utrzymujący się segment zatrudniania cudzoziemców 108
Znaczenie sektora rolniczego w gospodarce narodowej w Niemczech 108
Gospodarstwa rolne w Niemczech 108
Dochody rolników ze sprzedaży produktów rolnych 113
Zatrudnienie w rolnictwie 115
Czynniki popytu na pracę cudzoziemców w niemieckim rolnictwie 119
Swoistość pracy rolniczej 120
Płace w rolnictwie 120
Prestiż 122
Tradycja wykonywania przez Polaków pracy sezonowej w niemieckim rolnictwie 124
Jakość pracy Polaków 128
Procedura uzyskiwania pozwolenia na wyjazd do pracy w niemieckim rolnictwie 131
Podsumowanie 135
Rozdział III. Zatrudnienie cudzoziemców i jego uwarunkowania w wybranych krajach Europy środkowo-wschodniej 136
1. Przemiany rynku pracy w regionie Europy Środkowej i Wschodniej jako źródło kształtowania popytu na pracę cudzoziemców 136
Uwagi wstępne 136
Spadek liczby pracujących i występowanie znacznego bezrobocia 136
Zmiany działowej struktury zatrudnienia 139
Wzrost wydajności pracy i wzrost popytu na wyższe kwalifikacje 142
Popyt na pracę w firmach z udziałem kapitału zagranicznego 145
Wzrost liczebności małych podmiotów gospodarczych 146
Popyt na pracę w gospodarstwach domowych 150
Wnioski 154
2. Zatrudnianie cudzoziemców w krajach Europy Środkowej i Wschodniej - na przykładzie Słowacji, Czech i Węgier 155
Uwagi wstępne 155
Imigracja w regionie Europy Środkowej i Wschodniej 155
Imigracja zarobkowa w Czechach 159
Umowy o wzajemnym zatrudnieniu 160
Procedura przyznawania zgody na pracę 163
Pozwolenia na pracę 163
Zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej 169
Imigracja zarobkowa na Słowacji 172
Umowy o wzajemnym zatrudnieniu 173
Procedura przyznawania zgody na pracę 175
Pozwolenia na pracę 176
Imigracja zarobkowa na Węgrzech 178
Umowy o wzajemnym zatrudnieniu 179
Procedura przyznawania zgody na pracę 181
Pozwolenia na pracę 182
Zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej 184
Wnioski 186
Aneks. Sytuacja demograficzna w Polsce, w Czechach, na Słowacji i na Węgrzech 189
Rozdział IV. Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce 191
1. Regulacje prawne 191
2. Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce na podstawie indywidualnych pozwoleń na pracę 196
Uwagi wstępne 196
Liczba, poziom wykształcenia i kraje pochodzenia osób uzyskujących indywidualne zgody na pracę 196
Indywidualne zgody na pracę w Polsce a własność zakładów kreujących popyt na nią 206
Wielkość przedsiębiorstwa werbującego cudzoziemców do pracy w trybie zgody indywidualnej a cechy kreowanego przez nie i zaakceptowanego popytu 213
Indywidualne zgody na pracę cudzoziemców w różnych sekcjach gospodarki narodowej 219
Struktura pozwoleń na pracę w trybie zgody indywidualnej w przekroju stanowisk i zawodów 226
Przestrzenne zróżnicowanie indywidualnych zgód na pracę 232
Horyzont czasowy zgód indywidualnych 236
Wnioski 237
Rozdział V. Popyt na prace migrantów w Polsce. Wyniki badań empirycznych 240
1. Popyt na pracę cudzoziemców ze strony przedsiębiorstw 240
Uwagi wstępne 240
Badane przedsiębiorstwa 241
Motywy zatrudniania cudzoziemców w przedsiębiorstwach 242
Mechanizm selekcji cudzoziemców do pracy 248
Formy zatrudniania i wynagradzania cudzoziemskich pracowników 250
Administracyjno-prawne bariery zatrudniania pracowników cudzoziemskich 252
Wnioski 254
2. Popyt na pracę cudzoziemców w gospodarstwach domowych 256
Uwagi wstępne 256
Zakres badania i metody badawcze 257
Popyt gospodarstw domowych na pracę cudzoziemców w świetle badania sondażowego CBOS-u w 2001 r. 258
Wyniki badań własnych 265
Kreatorzy popytu na usługi domowe 265
Prace wykonywane przez cudzoziemców w badanych gospodarstwach domowych i ich wynagrodzenie 267
Przyczyny zatrudnienia cudzoziemców w gospodarstwie domowym i motywacje pracodawców 275
Perspektywy zatrudniania cudzoziemców w gospodarstwach domowych 279
Wnioski 287
3. Pośrednictwo pracy w werbowaniu pracowników cudzoziemskich 289
Uwagi wstępne 289
Cel i hipotezy badawcze 290
Nieformalne pośrednictwo pracy 292
Metoda badań 294
Wywiad z pośrednikiem 295
Wywiad z pracodawcą 297
Wywiad z poszukującym pracy 297
Wyniki badania targów 298
Targi całoroczne 298
Cudzoziemcy na targach całorocznych 299
Pracodawcy na targach całorocznych 300
Proces werbowania 301
Targi sezonowe 302
Obraz cudzoziemskiego pracownika w mediach 302
Wnioski 304
Pośrednictwo pracy z perspektywy cudzoziemca 307
Perspektywy zmian i rekomendacje 308
Rozdział VI. Ocena procesu imigracji zarobkowej. Wnioski i rekomendacje 310
1. Koszty i korzyści 310
2. Polityka wobec imigracji 315
3. Rekomendacje 321
Literatura 325
Abstract 342
Table of contents 8
Wprowadzenie 10
1. Uwagi wstępne 10
2. Cel badań 13
3. Podejście badawcze 13
4. Metoda i problemy badań empirycznych 15
Rozdział I. Teorie wyjaśniające występowanie zjawiska popytu na pracę cudzoziemców 18
1. Teorie migracji 18
Uwagi wstępne 18
Teorie historyczne 18
Podstawowe teorie ekonomiczne 19
Teorie klasyczne i neoklasyczne 19
Teoria rozwoju 23
Teoria dualnego rynku pracy 24
Teorie socjologiczne 26
Teorie politologiczne 27
Wnioski 29
2. Popyt na pracę cudzoziemców z perspektywy teorii przedsiębiorstwa 29
3. Popyt na pracę cudzoziemców z perspektywy teorii gospodarstwa domowego 33
Uwagi wstępne 33
Historyczno-ewolucyjne ujęcie produkcji domowej 34
Ekonomika gospodarstwa domowego według Beckera 35
Socjologiczne badania pracy domowej 36
Wybory dotyczące pracy dokonywane w gospodarstwie domowym 37
Rodzaj prac wykonywanych w gospodarstwie domowym 38
Szacunki pracy domowej 39
Rozdział II. Zatrudnienie cudzoziemców w wybranych krajach i dziedzinach gospodarki unii europejskiej 41
A. Cudzoziemscy pracownicy w krajach Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem Niemiec 41
1. Uwagi wstępne 41
2. Ogólne ustanowienia 44
3. Zatrudnienie obcokrajowców w krajach Unii Europejskiej 45
4. Zatrudnienie obcokrajowców w Niemczech**1 53
5. Turcy i Polacy na niemieckim rynku pracy 57
Turcy na niemieckim rynku pracy 57
Zatrudnianie Polaków w Niemczech 59
Wnioski 61
B. Zatrudnienie cudzoziemców w niemieckim budownictwie i rolnictwie, ze szczególnym uwzględnieniem Polaków 61
1. Uwagi wstępne 61
2. Zatrudnienie cudzoziemców w budownictwie niemieckim 63
Sytuacja niemieckiego rynku budowlanego 63
Popyt na pracę cudzoziemców na niemieckim rynku budowlanym 80
Limitowanie zagranicznego dostępu do niemieckiego rynku budowlanego. Delegowanie pracowników do realizacji umów o dzieło 82
Polacy na niemieckim rynku budowlanym 89
Wnioski 102
Wykaz dokumentów i materiałów dotyczących regulacji zatrudnienia Polaków w RFN na rynku budowlanym 106
3. Rolnictwo - utrzymujący się segment zatrudniania cudzoziemców 108
Znaczenie sektora rolniczego w gospodarce narodowej w Niemczech 108
Gospodarstwa rolne w Niemczech 108
Dochody rolników ze sprzedaży produktów rolnych 113
Zatrudnienie w rolnictwie 115
Czynniki popytu na pracę cudzoziemców w niemieckim rolnictwie 119
Swoistość pracy rolniczej 120
Płace w rolnictwie 120
Prestiż 122
Tradycja wykonywania przez Polaków pracy sezonowej w niemieckim rolnictwie 124
Jakość pracy Polaków 128
Procedura uzyskiwania pozwolenia na wyjazd do pracy w niemieckim rolnictwie 131
Podsumowanie 135
Rozdział III. Zatrudnienie cudzoziemców i jego uwarunkowania w wybranych krajach Europy środkowo-wschodniej 136
1. Przemiany rynku pracy w regionie Europy Środkowej i Wschodniej jako źródło kształtowania popytu na pracę cudzoziemców 136
Uwagi wstępne 136
Spadek liczby pracujących i występowanie znacznego bezrobocia 136
Zmiany działowej struktury zatrudnienia 139
Wzrost wydajności pracy i wzrost popytu na wyższe kwalifikacje 142
Popyt na pracę w firmach z udziałem kapitału zagranicznego 145
Wzrost liczebności małych podmiotów gospodarczych 146
Popyt na pracę w gospodarstwach domowych 150
Wnioski 154
2. Zatrudnianie cudzoziemców w krajach Europy Środkowej i Wschodniej - na przykładzie Słowacji, Czech i Węgier 155
Uwagi wstępne 155
Imigracja w regionie Europy Środkowej i Wschodniej 155
Imigracja zarobkowa w Czechach 159
Umowy o wzajemnym zatrudnieniu 160
Procedura przyznawania zgody na pracę 163
Pozwolenia na pracę 163
Zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej 169
Imigracja zarobkowa na Słowacji 172
Umowy o wzajemnym zatrudnieniu 173
Procedura przyznawania zgody na pracę 175
Pozwolenia na pracę 176
Imigracja zarobkowa na Węgrzech 178
Umowy o wzajemnym zatrudnieniu 179
Procedura przyznawania zgody na pracę 181
Pozwolenia na pracę 182
Zgoda na prowadzenie działalności gospodarczej 184
Wnioski 186
Aneks. Sytuacja demograficzna w Polsce, w Czechach, na Słowacji i na Węgrzech 189
Rozdział IV. Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce 191
1. Regulacje prawne 191
2. Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce na podstawie indywidualnych pozwoleń na pracę 196
Uwagi wstępne 196
Liczba, poziom wykształcenia i kraje pochodzenia osób uzyskujących indywidualne zgody na pracę 196
Indywidualne zgody na pracę w Polsce a własność zakładów kreujących popyt na nią 206
Wielkość przedsiębiorstwa werbującego cudzoziemców do pracy w trybie zgody indywidualnej a cechy kreowanego przez nie i zaakceptowanego popytu 213
Indywidualne zgody na pracę cudzoziemców w różnych sekcjach gospodarki narodowej 219
Struktura pozwoleń na pracę w trybie zgody indywidualnej w przekroju stanowisk i zawodów 226
Przestrzenne zróżnicowanie indywidualnych zgód na pracę 232
Horyzont czasowy zgód indywidualnych 236
Wnioski 237
Rozdział V. Popyt na prace migrantów w Polsce. Wyniki badań empirycznych 240
1. Popyt na pracę cudzoziemców ze strony przedsiębiorstw 240
Uwagi wstępne 240
Badane przedsiębiorstwa 241
Motywy zatrudniania cudzoziemców w przedsiębiorstwach 242
Mechanizm selekcji cudzoziemców do pracy 248
Formy zatrudniania i wynagradzania cudzoziemskich pracowników 250
Administracyjno-prawne bariery zatrudniania pracowników cudzoziemskich 252
Wnioski 254
2. Popyt na pracę cudzoziemców w gospodarstwach domowych 256
Uwagi wstępne 256
Zakres badania i metody badawcze 257
Popyt gospodarstw domowych na pracę cudzoziemców w świetle badania sondażowego CBOS-u w 2001 r. 258
Wyniki badań własnych 265
Kreatorzy popytu na usługi domowe 265
Prace wykonywane przez cudzoziemców w badanych gospodarstwach domowych i ich wynagrodzenie 267
Przyczyny zatrudnienia cudzoziemców w gospodarstwie domowym i motywacje pracodawców 275
Perspektywy zatrudniania cudzoziemców w gospodarstwach domowych 279
Wnioski 287
3. Pośrednictwo pracy w werbowaniu pracowników cudzoziemskich 289
Uwagi wstępne 289
Cel i hipotezy badawcze 290
Nieformalne pośrednictwo pracy 292
Metoda badań 294
Wywiad z pośrednikiem 295
Wywiad z pracodawcą 297
Wywiad z poszukującym pracy 297
Wyniki badania targów 298
Targi całoroczne 298
Cudzoziemcy na targach całorocznych 299
Pracodawcy na targach całorocznych 300
Proces werbowania 301
Targi sezonowe 302
Obraz cudzoziemskiego pracownika w mediach 302
Wnioski 304
Pośrednictwo pracy z perspektywy cudzoziemca 307
Perspektywy zmian i rekomendacje 308
Rozdział VI. Ocena procesu imigracji zarobkowej. Wnioski i rekomendacje 310
1. Koszty i korzyści 310
2. Polityka wobec imigracji 315
3. Rekomendacje 321
Literatura 325
Abstract 342