Dane szczegółowe książki
Abyśmy o ojczyźnie naszej radzili: antologia publicystyki doby stanisławowskiej / Goliński, Zbigniew (1925-2008)
Autorzy
Tytuł
Abyśmy o ojczyźnie naszej radzili: antologia publicystyki doby stanisławowskiej
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1984
ISBN
8306007026
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp 6
O reformę państwa 37
Stanisław Konarski WSZYSTKIE NIEZLICZONE NIESZCZĘŚCIA I SZKODY RZECZYPOSPOLITEJ JEDYNIE POCHODZĄ EX MALA CONSILIORUM FORMA *1 39
Stanisław Konarski CO TO JEST MALA CONSILIORUM FORMA? GDZIE O JEDNYM NIETYKANYM I STRASZNYM BAŁWANIE TUDZIEŻ O DRUGIM BOŻYSZCZU, I CZY SZLACHECTWO I WOLNOŚĆ BYĆ MOŻE BEZ NIEGO 44
Stanisław Konarski POŻYTKI PEWNE Z ZAKAZU RWANIA SEJMÓW A Z POWRÓCENIA POWAGI WIĘKSZEJ LICZBIE W RADACH POCHODZĄCE I PRZYRÓWNANIE W OKOLICZNOŚCIACH NASZEGO KRAJU Z WOLNYMI RZPLTYMI, GDZIE POWAŻNIEJSZA LICZBA KONKLUDUJE RADY 49
Stanisław Staszic PRAWODAWSTWO 54
Hugo Kołłątaj DO PRZEŚWIETNEJ DEPUTACJI DLA UŁOŻENIA PROJEKTU KONSTYTUCJI RZĄDU POLSKIEGO OD SEJMU WYZNACZONEJ 65
Hugo Kołłątaj KRÓTKA RADA WZGLĘDEM NAPISANIA DOBREJ KONSTYTUCJI RZĄDU 76
Hugo Kołłątaj, OSTATNIA PRZESTROGA DLA POLSKI 86
Głosy i komentarze obywatelskie 93
SIEDM PSALMÓW, W KTÓRYCH WOLNOŚĆ POLSKA CZYNI LAMENTACJĄ NAD UPADKIEM SWOIM 95
PSALM PIERWSZY 95
PSALM DRUGI 95
PSALM TRZECI 97
PSALM CZWARTY 97
PSALM PIĄTY 98
PSALM SZÓSTY 99
PSALM SIÓDMY 100
Modlitwa 101
Andrzej Zamoyski (?) SUUM CUIQUE **1 103
Piotr Świtkowski (?) MYŚLI WZGLĘDEM MANUFAKTUR 112
UWAGI O HANDLU KRAJOWYM CO DO UTRZYMANIA U NAS HANDLU ZDAJĄ SIĘ BYĆ TE ISTOTNIEJ POTRZEBNE PRYNCYPIA 117
O NA TYM SEJMIE KONIECZNIE USTANOWIĆ POTRZEBA? 122
Hugo Kołłątaj (?) KORESPONDENCJA JEDNEGO OBYWATELA Z PODKOMORZYM PEWNEGO WOJEWÓDZTWA Z OKOLICZNOŚCI PRZYSZŁEGO RZĄDU 125
LIST PIERWSZY. DNIA 16 GRUDNIA 1789 ROKU 125
Franciszek Salezy Jezierski KATECHIZM O TAJEMNICACH RZĄDU POLSKIEGO 136
WYZNANIE RZĄDU POLSKIEGO 143
Franciszek Salezy Jezierski KTOŚ PISZĄCY Z WARSZAWY DNIA 11 LUTEGO 1790 ROKU 145
LIST OD POSŁÓW POWIATU ORSZANSKIEGO **1 DO OBYWATELÓW TEGOŻ POWIATU NA SEJMIKI GROMNICZNE **2 ZGROMADZONYCH 1790 ROKU 153
LIST OD OBYWATELÓW POWIATU ORSZANSKIEGO Z SEJMIKU GROMNICZNEGO DO POSŁÓW TEGOŻ POWIATU ROKU 1790 154
O SKUTKACH Z PONIŻENIA STANU SZLACHECKIEGO 157
Stanisław Staszic DO PANÓW, CZYLI MOŻNOWŁADCÓW 162
LIST SĄSIADA DO SĄSIADA 177
PRAWDZIWY SZLACHCIC DO PRAWODAWCÓW 182
LIST DO PRZYJACIELA DNIA 26 KWIETNIA 1792 ROKU Z WARSZAWY 191
Andrzej Kapostas RACZEJ PIÓREM NIŻ ORĘŻEM, CZYLI DROGA DO TRAKTOWANIA Z IMPERATOROWĄ JMCIĄ ROSYJSKĄ 192
LIST WARSZAWIANINA DO PARAFIANINA 198
Sprawa chłopska 206
"NIEWOLNICTWA… JESZCZE SIĘ W NASZYM KRAJU CZUĆ DAJĄ" 208
"JAKO Z LUDU POSPOLITEGO PIERWSZE W KRAJU WYPŁYWAJĄ PODATKI, TAK O CHCIWYM I NIEMIŁOSIERNYM NAD PODDAŃSTWEM RZĄDZIE… MÓWIĆ PRZYNALEŻY" 211
Feliks Łoyko UCIĄŻLIWE, NIESPRAWIEDLIWE POWINNOŚCI PODDANYCH I TYRANIA NAD TYMIŻ 214
Feliks Łoyko UMIARKOWANIE UCIĄŻLIWOŚCI PODDANYCH 217
"CHCĄC POLEPSZYĆ ROLNICTWO W POLSZCZĘ TRZEBA ZACZĄĆ OD POPRAWIENIA STANU PODDANYCH" 222
Ludo-Lubec Przesądo-Gański (Józef Wybicki) "JEŻELI PODDAŃSTWO NIEWOLNICZE CHŁOPA NIE BYŁO PO WIĘKSZEJ CZĘŚCI PRZYCZYNĄ NIERZĄDU KRAJU NASZEGO?" 224
Józef Pawlikowski O PODDANYCH POLSKICH 229
UBÓSTWO CHŁOPÓW 229
O WOLNOŚCI PODDANYCH 231
O EDUKACJI CHŁOPÓW 233
CO BY KRAJ PRZEPISAŁ PODDANYM? 239
FURAŻ DLA KAWALERII NARODOWEJ **1 242
ŁZY NIE WODNE, ALE KRWAWE JĘCZĄCYCH POD NAJSROŻSZYM UCISKIEM I NIEZNOŚNYMI CIĘŻARAMI PODDANYCH, DO LITOŚCI NAD SOBĄ, WZGLĘDY NAJJAŚNIEJSZYCH KRÓLA PANA MIŁOŚCIWEGO I SKONFEDEROWANYCH RZECZYPOSPOLITEJ STANÓW NA SEJMIE W ROKU 1788 ROZPOCZĘTYM, A W ROKU 1789 KONTYNUOWANYM, CZYNNYM I BEZPRAWIA ZNOSZĄCYM, ZGROMADZONYCH BŁAGAJĄCE, DNIA 12 MIESIĄCA MAJA ROKU 1789 WYLANE 245
Jacek Jezierski WSZYSCY BŁĄDZĄ. ROZMOWA PANA Z ROLNIKIEM 254
DO AUTORÓW 254
WSZYSCY BŁĄDZĄ 256
Stanisław Staszic GRUNTA CHŁOPSKIE, CZYLI ROLNIK PRACOWITY 258
ZDANIE PRZECIWKO WOLNOŚCI I ROWNOŚĆI ZA LUDZKOŚCIĄ I SPRAWIEDLIWOŚCIĄ Z POWODU PISMA OD POSPÓLSTWA W CELU WOLNOŚCI NABYWANIA CZĘŚCIAMI DÓBR PUBLICZNYCH PODANEGO 268
Bogusław Szretter ROZMOWA BARTKA Z FRANKIEM 273
Piotr Świtkowski POWODY I ŚRZODKI DO ZNIESIENIA LUB SŁUSZNEGO UMIARKOWANIA PODDAŃSTWA 278
Miasta i mieszczanie 286
"CO KRZEWI I POMNAŻA SKŁONNOŚĆ DO CNOTLIWYCH W OJCZYŹNIE ZASŁUG?" 288
Ignacy Krasicki NIE MOGĄ CI KOCHAĆ RZECZYPOSPOLITEJ, KTÓRZY W NIEJ NIC SWOJEGO NIE MAJĄ 292
Mieściuszko Gminowicz R. M.N. (Antoni T. Michniewski) "O PRZECIWNYCH GMINOWI PRAWACH, KTÓRYMI SIĘ MIASTA RZĄDZĄ" 295
PISMO STĘŻYCZANINA O POTRZEBIE POPRAWY LOSU MIESZCZAN I PODDAŃSTWA 298
SPOSOBY CHĘCINIANINA O ULEPSZENIU MIAST KRAJOWYCH 303
GŁOS MIAST POLSKICH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 304
KONTYNUACJA GŁOSU MIAST KORONNYCH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 305
ODPOWIEDZ OD STANU SZLACHECKIEGO MIASTOM ŻĄDAJĄCYM POSIADANIA DÓBR ZIEMSKICH 308
PRZESTROGA O PODATKACH 313
Piotr Świtkowski JAK WIELE OD POMYŚLNOŚCI MIAST ZAWISŁA POWSZECHNA SZCZĘŚLIWOŚĆ KRAJU I JAK WIELE RZĄD STARAĆ SIĘ POWINIEN O ICH ZAKWITNIENIE? 323
Piotr Świtkowski NOBILITACJE LICZNE SĄ-LI LUB JAK MAJĄ BYĆ Z POŻYTKIEM DLA KRAJU? 326
Michał Zaleski DO NAJJAŚNIEJSZYCH SEJMUJĄCYCH STANÓW 331
ROZMOWA MIĘDZY SOŁTYKIEM, BISKUPEM KRAKOWSKIM, I DEKERTEM, PREZYDENTEM MIASTA STAREJ WARSZAWY **1, NA POLACH ELIZEJSKICH ROKU 1790 334
Franciszek Salezy Jezierski GŁOS NAPRĘDCE DO STANU MIEJSKIEGO 345
Prawa dla Żydów 352
EKSPOZYCJA PRAW MIASTA WARSZAWY WZGLĘDEM ŻYDÓW ORAZ ODPOWIEDŹ NA ŻĄDANĄ PRZEZ NICH W TYMŻE MIEŚCIE LOKACJĄ 354
Mateusz Butrymowicz SPOSÓB UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH W POŻYTECZNYCH KRAJOWI OBYWATELÓW 359
RELIGIA 359
PRAWODAWSTWO 361
EDUKACJA 363
RELIGIA 365
PRAWODAWSTWO 365
PRAWA 367
ZWIERZCHNOŚĆ 367
PODATEK 369
MOWA 369
UBIÓR 369
CO DO PIERWSZEJ 370
Herszel Józefowicz MYŚLI STOSOWNE DO "SPOSOBU UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH W POŻYTECZNYCH KRAJOWI OBYWATELÓW" 374
POKORNA PROŚBA OD ŻYDÓW WARSZAWSKICH I PROWINCYJ KORONNYCH DO NAJJAŚNIEJSZYCH SEJMUJĄCYCH STANÓW 383
UWAGI NAD "POKORNĄ PROŚBĄ" ŻYDÓW DO STANÓW RZECZYPOSPOLITEJ 388
Piotr Świtkowski UWAGI WZGLĘDEM REFORMY ŻYDÓW UPROJEKTOWANEJ PRZEZ JW. BUTRYMOWICZA, POSŁA POWIATU PIŃSKIEGO 391
Edukacja i wychowanie 399
"ŹRZÓDŁO, Z KTÓREGO SZCZĘŚCIE ALBO NIESZCZĘŚCIE NA CAŁE WYPŁYWA ŻYCIE, NIE JEST INNE - TYLKO DOBRA ALBO ZŁA DZIECI EDUKACJA" 401
Symplicjan Staruszkiewicz (Aleksander Żórawski) "OD EDUKACJI NAJBARDZIEJ ZAWISŁY DOBRE LUB ZŁE PAŃSTW I RZECZYPOSPOLITYCH OBYCZAJE" 405
Grzegorz Piramowicz LIST DO PRZYJACIELA KOMISJI RZECZYPOSPOLITEJ NAD EDUKACJĄ NARODOWĄ Z WARSZAWY DNIA 6 LISTOPADA 1773 408
Adam Kazimierz Czartoryski OBOWIĄZKI STUDENCKIE PRZEZ PYTANIA I ODPOWIEDZI. W DEPARTAMENCIE WOJEWÓDZTW RUSKICH 415
P.W. LIST KORESPONDENTA DO PRYNCYPAŁA SWEGO 420
Ignacy Krasicki O EDUKACJI. DO KSIĘŻNEJ SAPIEŻYNY J.A.W.KS.L. 425
Jan Baudouin de Courtenay POPARCIE "UWAG NAD ŻYCIEM JANA ZAMOYSKIEGO" Z ROZTRZĄŚNIENIEM PISM, KTÓRE SIĘ Z ICH POWODU ZJAWIŁY 433
Hugo Kołłątaj "ŻEBY SIĘ W KRAJU NASZYM WSKRZESIŁO MĘSTWO" 436
DO ZACNYCH IZBY PRAWODAWCZEJ PATRIOTÓW ODEZWA WOLNEGO OBYWATELA 437
"LECZ WIELE JESZCZE W KOMISJI EDUKACYJNEJ DO POPRAWY ZOSTAJE" 441
POTRZEBA SILNEJ ARMII 446
Feliks Łoyko "TRZEBA PROPORCJONALNEJ DO OBSZERNOŚCI PAŃSTWA, DO POTENCJI SĄSIADÓW WOJSKA LICZBY" 448
"DLACZEGO ZAGINĘŁA TERAZ W POLSZCZE SZTUKA ŻOŁNIERSKA" 451
Hugo Kołłątaj "MĘŻNY, ODWAŻNY, UMIEJĘTNY … W MAŁEJ GARSTCE ŻOŁNIERZ ZWYCIĘŻA NIEPRZELICZONE HUFCE PODŁYCH NIEWOLNIKÓW" 454
Hugo Kołłątaj "KRAJ NASZ NA WSZYSTKIE STRONY OTWARTY NIE MOŻE BYĆ INACZEJ ZASŁONIONY, TYLKO PIERSIAMI OBYWATELÓW" 457
LIST DO PRZYJACIELA Z WARSZAWY 462
Karol Zawoyski LIST DO JOKSIĄŻĘCIA JMCI PRYMASA PISANY DNIA 18 MARCA ROKU 1789 467
Duchowieństwo różnowiercy-tolerancja 473
"ZGADZAJĄCA SIĘ Z PRZYZWOITOŚCIĄ SPRAWIEDLIWOŚĆ KAŻE, ABY OD WSZELKIEJ… ZASŁONIĆ DYSYDENTÓW **1 NIESPRAWIEDLIWOŚCI" 475
Prawowierski (Aleksander Żórawski) "ZBYTECZNA, NIEROZUMNA I SAMYM TYLKO FANATYZMEM NADĘTA O WIARĘ GORLIWOŚĆ" 479
"ABY KSIĘŻA ŚWIECCY MIELI SOBIE POZWOLONĄ MOŻNOŚĆ ŻENIENIA SIĘ" 484
Prawdęmówski "SPRZECZKI O MAŁŻEŃSTWIE DUCHOWNYCH" 487
Stanisław Staszic DOBRA DUCHOWNE 489
Stefan Łuskina OFIARA EKS-JEZUITÓW Z WŁASNYCH SWYCH OSÓB DLA RZECZYPOSPOLITEJ UCZYNIONA ROKU 1790 492
UWAGI OBYWATELA KRAKOWSKIEGO NAD OFIARĄ OSÓB POJEZUICKICH… UCZYNIONĄ ROKU 1790 494
Obyczaje 502
"STAN KOMEDIANTKI JAKOBY OSTATNIĄ DLA UCZCIWEJ KOBIETY MIAŁ BYĆ WZGARDĄ" 504
Ignacy Krasicki "PIJAŃSTWA DOŚĆ ZGANIĆ NIE MOŻNA" 509
Wieśniacki (Celestyn Czaplic) "STRATA LAT NAJPIĘKNIEJSZYCH PRZY DWORACH KAWALERÓW NASZYCH" 512
Prawdomówiec "SKARGI NA DROGOŚĆ NIEZWYCZAJNĄ WSZYSTKICH RZECZY, A OSOBLIWIE ROBOTY RZEMIEŚLNIKÓW" 515
Wodnicki DAMA PARAFIANKA 518
Śmiałecki (Franciszek Bohomolec)"POJEDYNEK ZAŚ JEST RZECZ SROMOTNA I HANIEBNA" 523
Franciszek Bohomolec "NINIEJSZYCH CZASÓW NAJCHĘTNIEJ NOWINY CZYTAJĄ…" 526
Szczyrzecki (Gracjan Piotrowski) "O SOLENNĄ APOLOGIĄ NA OBRONĘ WARSZAWY" 529
RESPONS "MONITORA" NA LIST JPANA SZCZYRZECKIEGO W "MONITORZE" NR 24 PUBLIKOWANY 532
Życiolubski (Józef Wybicki) "NIE MASZ NARODU, W KTÓRYM BY O ŻYCIE OBYWATELSKIE ZWIERZCHNOŚĆ KRAJOWA TAK MAŁO DBAŁA JAK W NASZYM" 535
UWAGI O KARACH, MÓWIĄCE DO PRAWODAWCÓW I WSZELKICH MAGISTRATUR 540
Nauki-książki-teatra-muzea 545
Ignacy Krasicki "ZASZCZYT I SŁAWA WZBIJAJĄCEGO SIĘ W DOSKONAŁOŚĆ NARODU ZA WŻDY OD KSZTAŁCENIA I ROZSZERZENIA RODOWITEJ MOWY ZAWISŁA" 547
Ignacy Krasicki "POŻYTKI, KTÓRE Z PREZENTACJI TEATRALNYCH NA SŁUCHACZÓW ZLEWAJĄ SIĘ, SĄ NIESKOŃCZONE" 550
Ignacy Krasicki "CELEM NAUK ZA WŻDY BYĆ POWINIEN POŻYTEK POWSZECHNEGO DOBRA" 553
Kasper Rogaliński "KAŻDE PISMO POWINNO BYĆ JASNE, W POJĘCIU ŁATWE, W UŁOŻENIU PORZĄDNE" 556
Literacki (Franciszek Bohomolec) "WIĘCEJ U NAS TERAZ BAŁAMUCTWA NAWET CUDZOZIEMSKIE WAŻĄ NIŹLI NAJPOŻYTECZNIEJSZE DZIEŁA W POLSZCZE URODZONE" 559
Franciszek Bohomolec RESPONS NA LIST IMĆ PANA LITERACKIEGO 562
Franciszek Bohomolec "ŻADNEJ NIE MA SKUPNIEJSZEJ KSIĘGI NAD KALENDARZE" 565
Franciszek Bohomolec "DO WYDOSKONALENIA JĘZYKA PŁEĆ BIAŁA JEST NAJSPOSOBNIEJSZA" 568
Μ. Μ. (Michał Jerzy Mniszech) MYŚLI WZGLĘDEM ZAŁOŻENIA MUSAEUM POLONICUM 571
Spytek Słowiński "SŁOWA Z DWÓCH W JEDNO ZŁOŻONE" 578
ROZRYWKI DOMOWE I SPOŁECZNE 589
DO TOWARZYSTWA "POLAKA PATRIOTY" 592
UWAGI "POLAKA PATRIOTY" NAD "ZDARZYŃSKIM", TYMI CZASY Z DRUKU WYSZŁYM 594
UWAGI PEWNEGO BRZEŚCIANINA NAD UŻYWANIEM NIEPRZYZWOITYM NIEKTÓRYCH SŁÓW POLSKICH I OBCYCH 598
Franciszek K. Dmochowski, Franciszek Siarczyński ZAKUS NAD ZACIEKAMI WSZECHNICY KRAKOWSKIEJ, CZYLI UWAGI NAD NIEKTÓRYMI TEJ AKADEMII DYSERTACJAMI 601
Piotr Świtkowski (?) ROZTRZĄŚNIENIE "UWAG" PISARZA JEDNEGO NAD WOLNOŚCIĄ DRUKOWANIA 610
Tadeusz Matuszewicz "GRANA BYŁA PIERWSZY RAZ NA TEATRZE TUTEJSZYM KOMEDIA POD TYTUŁEM «POWRÓT POSŁA»" 619
Przypisy 620
Przypisy do s. 23 622
STANISŁAW KONARSKI: WSZYSTKIE NIEZLICZONE NIESZCZĘŚCIA I SZKODY RZECZYPOSPOLITEJ… 622
STANISŁAW KONARSKI: CO TO JEST MALA CONSILIORUM FORMA?… 624
Przypisy do s. 29-38 625
STANISŁAW KONARSKI: POŻYTKI PEWNE Z ZAKAZU RWANIA SEJMÓW… 625
STANISŁAW STASZIC: PRAWODAWSTWO 625
HUGO KOŁŁĄTAJ: DO PRZEŚWIETNEJ DEPUTACJI DLA UŁOŻENIA PROJEKTU KONSTYTUCJI RZĄDU POLSKIEGO OD SEJMU WYZNACZONEJ 626
Przypisy do s. 38-44 627
HUGO KOŁŁĄTAJ: KRÓTKA RADA WZGLĘDEM NAPISANIA DOBREJ KONSTYTUCJI RZĄDU 628
Przypisy do s. 45-55 629
HUGO KOŁŁĄTAJ: OSTATNIA PRZESTROGA DLA POLSKI 629
SIEDM PSALMÓW, W KTÓRYCH WOLNOŚĆ POLSKA CZYNI LAMENTACJĄ NAD UPADKIEM SWOIM 630
Przypisy do s. 58-60 633
ANDRZEJ ZAMOYSKI (?): SUUM CUIQUE 633
Przypisy do s. 60-63 635
Przypisy do s. 63-70 637
PIOTR ŚWITKOWSKI (?): MYŚLI WZGLĘDEM MANUFAKTUR 637
UWAGI O HANDLU KRAJOWYM 637
CO NA TYM SEJMIE KONIECZNIE USTANOWIĆ POTRZEBA? 638
Przypisy do s. 70-76 639
HUGO KOŁŁĄTAJ (?): KORESPONDENCJA JEDNEGO OBYWATELA Z PODKOMORZYM PEWNEGO WOJEWÓDZTWA Z OKOLICZNOŚCI PRZYSZŁEGO RZĄDU 639
Przypisy do s. 78-80 641
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. KATECHIZM O TAJEMNICACH RZĄDU POLSKIEGO 641
Przypisy do s. 80-85 643
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. KTOŚ PISZĄCY Z WARSZAWY DNIA 11 LUTEGO 1790 ROKU. 644
Przypisy do s. 85-89 645
LIST OD POSŁÓW POWIATU ORSZAŃSKIEGO… 645
O SKUTKACH Z PONIŻENIA STANU SZLACHECKIEGO 646
Przypisy do s. 90-96 647
STANISŁAW STASZIC: DO PANÓW, CZYLI MOŻNOWŁADCÓW 647
Przypisy do s. 96-102 649
LIST SĄSIADA DO SĄSIADA 649
Przypisy do s. 103-110 651
PRAWDZIWY SZLACHCIC DO PRAWODAWCÓW 651
LIST DO PRZYJACIELA DNIA 26 KWIETNIA 1792 Z WARSZAWY 651
ANDRZEJ KAPOSTAS: RACZEJ PIÓREM NIŻ ORĘŻEM… 652
Przypisy do s. 110-123 653
LIST WARSZAWIANINA DO PARAFIANINA 653
"NIEWOLNICTWA… JESZCZE SIĘ W NASZYM KRAJU CZUĆ DAJĄ" 653
"JAKO Z LUDU POSPOLITEGO PIERWSZE W KRAJU WYPŁYWAJĄ PODATKI…" 654
FELIKS ŁOYKO: UCIĄŻLIWE, NIESPRAWIEDLIWE POWINNOŚCI PODDANYCH I TYRANIA NAD TYMIŻ 654
Przypisy do s. 123-129 656
FELIKS ŁOYKO: UMIARKOWANIE UCIĄŻLIWOŚCI PODDANYCH 656
"CHCĄC POLEPSZYĆ ROLNICTWO W POLSZCZĘ…" 657
LUDO-LUBEC PRZESĄDO-GAŃSKI (JÓZEF WYBICKI): "JEŻELI PODDAŃSTWO NIEWOLNICZE CHŁOPA NIE BYŁO… PRZYCZYNĄ NIERZĄDU KRAJU NASZEGO?" 657
JÓZEF PAWLIKOWSKI: O PODDANYCH POLSKICH 658
Przypisy do s. 139-146 660
FURAŻ DLA KAWALERII NARODOWEJ 660
ŁZY NIE WODNE, ALE KRWAWE… 660
JACEK JEZIERSKI: WSZYSCY BŁĄDZĄ 661
Przypisy do s. 147-156 662
STANISŁAW STASZIC: GRUNTA CHŁOPSKIE, CZYLI ROLNIK PRACOWITY 662
ZDANIE PRZECIWKO WOLNOŚCI I RÓWNOŚCI ZA LUDZKOŚCIĄ I SPRAWIEDLIWOŚCIĄ 663
BOGUSŁAW SZRETTER: ROZMOWA BARTKA Z FRANKIEM 664
Przypisy do s. 156-162 665
PIOTR ŚWITKOWSKI: POWODY I ŚRZODKI DO ZNIESIENIA LUB SŁUSZNEGO UMIARKOWANIA PODDAŃSTWA 666
Przypisy do s. 162-170 667
"CO KRZEWI I POMNAŻA SKŁONNOŚĆ DO CNOTLIWYCH W OJCZYŹNIE ZASŁUG?" 667
IGNACY KRASICKI: NIE MOGĄ CI KOCHAĆ RZECZYPOSPOLITEJ, KTÓRZY W NIEJ NIC SWOJEGO NIE MAJĄ 668
MIEŚCIUSZKO GMINOWICZ R. M.N. (ANTONI T. MICHNIEWSKI): "O PRZECIWNYCH GMINOWI PRAWACH, KTÓRYMI SIĘ MIASTA RZĄDZĄ" 668
Przypisy do s. 170-176 670
PISMO STĘŻYCZANINA O POTRZEBIE POPRAWY LOSU MIESZCZAN I PODDAŃSTWA 670
SPOSOBY CHĘCINIAN1NA O ULEPSZENIU MIAST KRAJOWYCH 671
GŁOS MIAST POLSKICH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 671
KONTYNUACJA GŁOSU MIAST KORONNYCH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 671
Przypisy do s. 176-181 673
ODPOWIEDŹ OD STANU SZLACHECKIEGO MIASTOM ŻĄDAJĄCYM POSIADANIA DÓBR ZIEMSKICH 673
PRZESTROGA O PODATKACH 674
Przypisy do s. 181-186 675
PIOTR ŚWITKOWSKI: JAK WIELE OD POMYŚLNOŚCI MIAST ZAWISŁA POWSZECHNA SZCZĘŚLIWOŚĆ KRAJU… 676
PIOTR ŚWITKOWSKI: NOBILITACJE LICZNE SĄ-LI LUB JAK MAJĄ BYĆ Z POŻYTKIEM DLA KRAJU? 677
MICHAŁ ZALESKI: DO NAJJAŚNIEJSZYCH SEJMUJĄCYCH STANÓW 678
Przypisy do s. 191-195 679
ROZMOWA MIĘDZY SOŁTYKIEM, BISKUPEM KRAKOWSKIM, I DEKERTEM, PREZYDENTEM MIASTA STAREJ WARSZAWY, NA POLACH ELIZEJSKICH ROKU 1790 679
Przypisy do s. 195-199 681
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI: GŁOS NAPRĘDCE DO STANU MIEJSKIEGO 681
Przypisy do s. 199-208 683
MICHAŁ SWINARSKI: EKSPOZYCJA PRAW MIASTA WARSZAWY WZGLĘDEM ŻYDÓW… 683
MATEUSZ BUTRYMOWICZ: SPOSÓB UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH W POŻYTECZNYCH KRAJOWI OBYWATELÓW 684
HERSZEL JÓZEFOWICZ; MYŚLI STOSOWNE DO "SPOSOBU UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH…" 685
POKORNA PROŚBA OD ŻYDÓW WARSZAWSKICH… 685
UWAGI NAD "POKORNĄ PROŚBĄ" ŻYDÓW DO STANÓW RZECZYPOSPOLITEJ 686
PIOTR ŚWITKOWSKI: UWAGI WZGLĘDEM REFORMY ŻYDÓW UPROJEKTOWANEJ PRZEZ JW. BUTRYMOWICZA, POSŁA POWIATU PIŃSKIEGO 687
MARNOTRAWSKI: "ŹRZÓDŁO, Z KTÓREGO SZCZĘŚCIE ALBO NIESZCZĘŚCIE NA CAŁE WYPŁYWA ŻYCIE…" 687
SYMPLICJAN STARUSZKIEWICZ ALEKSANER ŻÓRAWSKI): "OD EDUKACJI NAJBARDZIEJ ZAWISŁY DOBRE LUB ZŁE PAŃSTW I RZECZYPOSPOLITYCH OBYCZAJE" 688
Przypisy do s. 236-245 689
GRZEGORZ PIRAMOWICZ: LIST DO PRZYJACIELA KOMISJI RZECZYPOSPOLITEJ NAD EDUKACJĄ NARODOWĄ 689
ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI: OBOWIĄZKI STUDENCKIE PRZEZ PYTANIA 1 ODPOWIEDZI 690
P.W.: LIST KORESPONDENTA DO PRYNCYPAŁA SWEGO 690
IGNACY KRASICKI: O EDUKACJI. DO KSIĘŻNEJ SAPIEŻYNY J.A.W.KS.L. 692
JAN BAUDOUIN DE COURTENAY: POPARCIE "UWAG NAD ŻYCIEM JANA ZAMOYSKIEGO"… 694
HUGO KOŁŁĄTAJ: "ŻEBY SIĘ W KRAJU NASZYM WSKRZESIŁO MĘSTWO" 694
Przypisy do s. 257-264 695
FELIKS ŁOYKO: "TRZEBA PROPORCJONALNEJ DO OBSZERNOŚCI PAŃSTWA, DO POTENCJI SĄSIADÓW WOJSKA LICZBY" 695
"DLACZEGO ZAGINĘŁA TERAZ W POLSZCZE SZTUKA ŻOŁNIERSKA" 696
Przypisy do s. 265-268 697
HUGO KOŁŁĄTAJ: "MĘŻNY, ODWAŻNY, UMIEJĘTNY… W MAŁEJ GARSTCE ŻOŁNIERZ ZWYCIĘŻA NIEPRZELICZONE HUFCE PODŁYCH NIEWOLNIKÓW" 697
HUGO KOŁŁĄTAJ: "KRAJ NASZ NA WSZYSTKIE STRONY OTWARTY NIE MOŻE BYĆ INACZEJ ZASŁONIONY, TYLKO PIERSIAMI OBYWATELÓW" 698
LIST DO PRZYJACIELA Z WARSZAWY 699
KAROL ZAWOYSKI: LIST DO JOKSIĄŻĘCIA JMCI PRYMASA PISANY DNIA 18 MARCA ROKU 1789 700
Przypisy do s. 275-282 701
FELIKS ŁOYKO: "ZGADZAJĄCA SIĘ Z PRZYZWOITOŚCIĄ SPRAWIEDLIWOŚĆ KAŻE, ABY OD WSZELKIEJ… ZASŁONIĆ DYSYDENTÓW NIESPRAWIEDLIWOŚCI" 701
PRAWOWIERSKI (ALEKSANDER ŻÓRAWSKI): "ZBYTECZNA, NIEROZUMNA I SAMYM TYLKO FANATYZMEM NADĘTA O WIARĘ GORLIWOŚĆ" 702
Przypisy do s. 284-287 704
"ABY KSIĘŻA ŚWIECCY MIELI SOBIE POZWOLONĄ MOŻNOŚĆ ŻENIENIA SIĘ" 704
PRAWDĘMÓWSKI: "SPRZECZKI O MAŁŻEŃSTWIE DUCHOWNYCH" 705
STANISŁAW STASZIC: DOBRA DUCHOWNE 705
Przypisy do s. 287-290 706
STEFAN ŁUSKINA: OFIARA EKS-JEZUITÓW Z WŁASNYCH SWYCH OSÓB DLA RZECZYPOSPOLITEJ UCZYNIONA… 706
UWAGI OBYWATELA KRAKOWSKIEGO NAD OFIARĄ OSÓB POJEZUICKICH… UCZYNIONĄ ROKU 1790 707
Przypisy do s. 290-297 708
M. G. (MARIA GAUDZICKA): "STAN KOMEDIANTKI JAKOBY OSTATNIĄ DLA UCZCIWEJ KOBIETY MIAŁ BYĆ WZGARDĄ" 709
IGNACY KRASICKI: "PIJAŃSTWA DOŚĆ ZGANIĆ NIE MOŻNA" 710
WIEŚNIACKI (CELESTYN CZAPLIC): "STRATA LAT NAJPIĘKNIEJSZYCH PRZY DWORACH KAWALERÓW NASZYCH" 711
PRAWDOMÓWIEC: "SKARGI NA DROGOŚĆ NIEZWYCZAJNĄ WSZYSTKICH RZECZY. A OSOBLIWIE ROBOTY RZEMIEŚLNIKÓW" 711
Przypisy do s. 306-313 712
WODNICKI: DAMA PARAFIANKA 712
ŚMIAŁECKI (FRANCISZEK BOHOMOLEC): "POJEDYNEK ZAŚ JEST RZECZ SROMOTNA I HANIEBNA…" 713
FRANCISZEK BOHOMOLEC: "NINIEJSZYCH CZASÓW NAJCHĘTNIEJ NOWINY CZYTAJĄ…" 713
SZCZYRZECKI (GRACJAN PIOTROWSKI): "O SOLENNĄ APOLOGIĄ NA OBRONĘ WARSZAWY" 714
RESPONS "MONITORA" NA LIST JPANA SZCZYRZECKIEGO… 715
ŻYCIOLUBSKI (JÓZEF WYBICKI): "NIE MASZ NARODU, W KTÓRYM BY O ŻYCIE OBYWATELSKIE ZWIERZCHNOŚĆ KRAJOWA TAK MAŁO DBAŁA JAK W NASZYM" 715
UWAGI O KARACH, MÓWIĄCE DO PRAWODAWCÓW I WSZELKICH MAGISTRATUR 716
Przypisy do s. 325-331 717
IGNACY KRASICKI: "ZASZCZYT I SŁAWA WZBIJAJĄCEGO SIĘ W DOSKONAŁOŚĆ NARODU ZAWŻDY OD KSZTAŁCENIA I ROZSZERZENIA RODOWITEJ MOWY ZAWISŁA" 717
IGNACY KRASICKI: "POŻYTKI, KTÓRE Z PREZENTACJI TEATRALNYCH NA SŁUCHACZÓW ZLEWAJĄ SIĘ, SĄ NIESKOŃCZONE" 717
IGNACY KRASICKI: "CELEM NAUK ZAWŻDY BYĆ POWINIEN POŻYTEK POWSZECHNEGO DOBRA" 718
KASPER ROGALIŃSKI: "KAŻDE PISMO POWINNO BYĆ JASNE, W POJĘCIU ŁATWE, W UŁOŻENIU PORZĄDNE" 719
Przypisy do s. 331-336 720
LITERACKI (FRANCISZEK BOHOMOLEC): "WIĘCEJ U NAS TERAZ BAŁAMUCTWA NAWET CUDZOZIEMSKIE WAŻĄ…" 720
FRANCISZEK BOHOMOLEC. RESPONS NA LIST IMĆ PANA LITERACKIEGO 721
Przypisy do s. 336-342 722
FRANCISZEK BOHOMOLEC: ,ŻADNEJ NIE MA SKUPNIEJSZEJ KSIĘGI NAD KALENDARZE" 722
FRANCISZEK BOHOMOLEC: "DO WYDOSKONALENIA JĘZYKA PŁEĆ BIAŁA JEST NAJSPOSOBNIEJSZA" 722
M.M (MICHAŁ JERZY MNISZECH): MYŚLI WZGLĘDEM ZAŁOŻENIA MUSAEUM POLONICUM 723
Przypisy do s. 342-352 724
SPYTEK SŁOWIŃSKI: "SŁOWA Z DWÓCH W JEDNO ZŁOŻONE" 724
ROZRYWKI DOMOWE I SPOŁECZNE 724
DO TOWARZYSTWA "POLAKA PATRIOTY" 725
UWAGI "POLAKA PATRIOTY" NAD "ZDARZYŃSKIM", TYMI CZASY Z DRUKU WYSZŁYM 725
Przypisy do s. 352-356 727
UWAGI PEWNEGO BRZEŚCIANINA NAD UŻYWANIEM NIEPRZYZWOITYM NIEKTÓRYCH SŁÓW POLSKICH I OBCYCH 727
FRANCISZEK K. DMOCHOWSKI, FRANCISZEK SIARCZYŃSKI: ZAKUS NAD ZACIEKAMI WSZECHNICY KRAKOWSKIEJ, CZYLI UWAGI NAD NIEKTÓRYMI TEJ AKADEMII DYSERTACJAMI 728
Przypisy do s. 356-366 729
PIOTR ŚWITKOWSKI (?): ROZTRZĄŚNIENIE "UWAG" PISARZA JEDNEGO NAD WOLNOŚCIĄ DRUKOWANIA 730
TADEUSZ MATUSZEWICZ: "GRANA BYŁA PIERWSZY RAZ W TEATRZE TUTEJSZYM KOMEDIA POD TYTUŁEM «POWRÓT POSŁA»" 730
Przypisy do s. 366 731
Indeks osób 732
Spis ilustracji 751
Ilustracje kolorowe 751
Ilustracje czarno-białe 753
Spis rzeczy 759
Ilustracje 770
O reformę państwa 37
Stanisław Konarski WSZYSTKIE NIEZLICZONE NIESZCZĘŚCIA I SZKODY RZECZYPOSPOLITEJ JEDYNIE POCHODZĄ EX MALA CONSILIORUM FORMA *1 39
Stanisław Konarski CO TO JEST MALA CONSILIORUM FORMA? GDZIE O JEDNYM NIETYKANYM I STRASZNYM BAŁWANIE TUDZIEŻ O DRUGIM BOŻYSZCZU, I CZY SZLACHECTWO I WOLNOŚĆ BYĆ MOŻE BEZ NIEGO 44
Stanisław Konarski POŻYTKI PEWNE Z ZAKAZU RWANIA SEJMÓW A Z POWRÓCENIA POWAGI WIĘKSZEJ LICZBIE W RADACH POCHODZĄCE I PRZYRÓWNANIE W OKOLICZNOŚCIACH NASZEGO KRAJU Z WOLNYMI RZPLTYMI, GDZIE POWAŻNIEJSZA LICZBA KONKLUDUJE RADY 49
Stanisław Staszic PRAWODAWSTWO 54
Hugo Kołłątaj DO PRZEŚWIETNEJ DEPUTACJI DLA UŁOŻENIA PROJEKTU KONSTYTUCJI RZĄDU POLSKIEGO OD SEJMU WYZNACZONEJ 65
Hugo Kołłątaj KRÓTKA RADA WZGLĘDEM NAPISANIA DOBREJ KONSTYTUCJI RZĄDU 76
Hugo Kołłątaj, OSTATNIA PRZESTROGA DLA POLSKI 86
Głosy i komentarze obywatelskie 93
SIEDM PSALMÓW, W KTÓRYCH WOLNOŚĆ POLSKA CZYNI LAMENTACJĄ NAD UPADKIEM SWOIM 95
PSALM PIERWSZY 95
PSALM DRUGI 95
PSALM TRZECI 97
PSALM CZWARTY 97
PSALM PIĄTY 98
PSALM SZÓSTY 99
PSALM SIÓDMY 100
Modlitwa 101
Andrzej Zamoyski (?) SUUM CUIQUE **1 103
Piotr Świtkowski (?) MYŚLI WZGLĘDEM MANUFAKTUR 112
UWAGI O HANDLU KRAJOWYM CO DO UTRZYMANIA U NAS HANDLU ZDAJĄ SIĘ BYĆ TE ISTOTNIEJ POTRZEBNE PRYNCYPIA 117
O NA TYM SEJMIE KONIECZNIE USTANOWIĆ POTRZEBA? 122
Hugo Kołłątaj (?) KORESPONDENCJA JEDNEGO OBYWATELA Z PODKOMORZYM PEWNEGO WOJEWÓDZTWA Z OKOLICZNOŚCI PRZYSZŁEGO RZĄDU 125
LIST PIERWSZY. DNIA 16 GRUDNIA 1789 ROKU 125
Franciszek Salezy Jezierski KATECHIZM O TAJEMNICACH RZĄDU POLSKIEGO 136
WYZNANIE RZĄDU POLSKIEGO 143
Franciszek Salezy Jezierski KTOŚ PISZĄCY Z WARSZAWY DNIA 11 LUTEGO 1790 ROKU 145
LIST OD POSŁÓW POWIATU ORSZANSKIEGO **1 DO OBYWATELÓW TEGOŻ POWIATU NA SEJMIKI GROMNICZNE **2 ZGROMADZONYCH 1790 ROKU 153
LIST OD OBYWATELÓW POWIATU ORSZANSKIEGO Z SEJMIKU GROMNICZNEGO DO POSŁÓW TEGOŻ POWIATU ROKU 1790 154
O SKUTKACH Z PONIŻENIA STANU SZLACHECKIEGO 157
Stanisław Staszic DO PANÓW, CZYLI MOŻNOWŁADCÓW 162
LIST SĄSIADA DO SĄSIADA 177
PRAWDZIWY SZLACHCIC DO PRAWODAWCÓW 182
LIST DO PRZYJACIELA DNIA 26 KWIETNIA 1792 ROKU Z WARSZAWY 191
Andrzej Kapostas RACZEJ PIÓREM NIŻ ORĘŻEM, CZYLI DROGA DO TRAKTOWANIA Z IMPERATOROWĄ JMCIĄ ROSYJSKĄ 192
LIST WARSZAWIANINA DO PARAFIANINA 198
Sprawa chłopska 206
"NIEWOLNICTWA… JESZCZE SIĘ W NASZYM KRAJU CZUĆ DAJĄ" 208
"JAKO Z LUDU POSPOLITEGO PIERWSZE W KRAJU WYPŁYWAJĄ PODATKI, TAK O CHCIWYM I NIEMIŁOSIERNYM NAD PODDAŃSTWEM RZĄDZIE… MÓWIĆ PRZYNALEŻY" 211
Feliks Łoyko UCIĄŻLIWE, NIESPRAWIEDLIWE POWINNOŚCI PODDANYCH I TYRANIA NAD TYMIŻ 214
Feliks Łoyko UMIARKOWANIE UCIĄŻLIWOŚCI PODDANYCH 217
"CHCĄC POLEPSZYĆ ROLNICTWO W POLSZCZĘ TRZEBA ZACZĄĆ OD POPRAWIENIA STANU PODDANYCH" 222
Ludo-Lubec Przesądo-Gański (Józef Wybicki) "JEŻELI PODDAŃSTWO NIEWOLNICZE CHŁOPA NIE BYŁO PO WIĘKSZEJ CZĘŚCI PRZYCZYNĄ NIERZĄDU KRAJU NASZEGO?" 224
Józef Pawlikowski O PODDANYCH POLSKICH 229
UBÓSTWO CHŁOPÓW 229
O WOLNOŚCI PODDANYCH 231
O EDUKACJI CHŁOPÓW 233
CO BY KRAJ PRZEPISAŁ PODDANYM? 239
FURAŻ DLA KAWALERII NARODOWEJ **1 242
ŁZY NIE WODNE, ALE KRWAWE JĘCZĄCYCH POD NAJSROŻSZYM UCISKIEM I NIEZNOŚNYMI CIĘŻARAMI PODDANYCH, DO LITOŚCI NAD SOBĄ, WZGLĘDY NAJJAŚNIEJSZYCH KRÓLA PANA MIŁOŚCIWEGO I SKONFEDEROWANYCH RZECZYPOSPOLITEJ STANÓW NA SEJMIE W ROKU 1788 ROZPOCZĘTYM, A W ROKU 1789 KONTYNUOWANYM, CZYNNYM I BEZPRAWIA ZNOSZĄCYM, ZGROMADZONYCH BŁAGAJĄCE, DNIA 12 MIESIĄCA MAJA ROKU 1789 WYLANE 245
Jacek Jezierski WSZYSCY BŁĄDZĄ. ROZMOWA PANA Z ROLNIKIEM 254
DO AUTORÓW 254
WSZYSCY BŁĄDZĄ 256
Stanisław Staszic GRUNTA CHŁOPSKIE, CZYLI ROLNIK PRACOWITY 258
ZDANIE PRZECIWKO WOLNOŚCI I ROWNOŚĆI ZA LUDZKOŚCIĄ I SPRAWIEDLIWOŚCIĄ Z POWODU PISMA OD POSPÓLSTWA W CELU WOLNOŚCI NABYWANIA CZĘŚCIAMI DÓBR PUBLICZNYCH PODANEGO 268
Bogusław Szretter ROZMOWA BARTKA Z FRANKIEM 273
Piotr Świtkowski POWODY I ŚRZODKI DO ZNIESIENIA LUB SŁUSZNEGO UMIARKOWANIA PODDAŃSTWA 278
Miasta i mieszczanie 286
"CO KRZEWI I POMNAŻA SKŁONNOŚĆ DO CNOTLIWYCH W OJCZYŹNIE ZASŁUG?" 288
Ignacy Krasicki NIE MOGĄ CI KOCHAĆ RZECZYPOSPOLITEJ, KTÓRZY W NIEJ NIC SWOJEGO NIE MAJĄ 292
Mieściuszko Gminowicz R. M.N. (Antoni T. Michniewski) "O PRZECIWNYCH GMINOWI PRAWACH, KTÓRYMI SIĘ MIASTA RZĄDZĄ" 295
PISMO STĘŻYCZANINA O POTRZEBIE POPRAWY LOSU MIESZCZAN I PODDAŃSTWA 298
SPOSOBY CHĘCINIANINA O ULEPSZENIU MIAST KRAJOWYCH 303
GŁOS MIAST POLSKICH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 304
KONTYNUACJA GŁOSU MIAST KORONNYCH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 305
ODPOWIEDZ OD STANU SZLACHECKIEGO MIASTOM ŻĄDAJĄCYM POSIADANIA DÓBR ZIEMSKICH 308
PRZESTROGA O PODATKACH 313
Piotr Świtkowski JAK WIELE OD POMYŚLNOŚCI MIAST ZAWISŁA POWSZECHNA SZCZĘŚLIWOŚĆ KRAJU I JAK WIELE RZĄD STARAĆ SIĘ POWINIEN O ICH ZAKWITNIENIE? 323
Piotr Świtkowski NOBILITACJE LICZNE SĄ-LI LUB JAK MAJĄ BYĆ Z POŻYTKIEM DLA KRAJU? 326
Michał Zaleski DO NAJJAŚNIEJSZYCH SEJMUJĄCYCH STANÓW 331
ROZMOWA MIĘDZY SOŁTYKIEM, BISKUPEM KRAKOWSKIM, I DEKERTEM, PREZYDENTEM MIASTA STAREJ WARSZAWY **1, NA POLACH ELIZEJSKICH ROKU 1790 334
Franciszek Salezy Jezierski GŁOS NAPRĘDCE DO STANU MIEJSKIEGO 345
Prawa dla Żydów 352
EKSPOZYCJA PRAW MIASTA WARSZAWY WZGLĘDEM ŻYDÓW ORAZ ODPOWIEDŹ NA ŻĄDANĄ PRZEZ NICH W TYMŻE MIEŚCIE LOKACJĄ 354
Mateusz Butrymowicz SPOSÓB UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH W POŻYTECZNYCH KRAJOWI OBYWATELÓW 359
RELIGIA 359
PRAWODAWSTWO 361
EDUKACJA 363
RELIGIA 365
PRAWODAWSTWO 365
PRAWA 367
ZWIERZCHNOŚĆ 367
PODATEK 369
MOWA 369
UBIÓR 369
CO DO PIERWSZEJ 370
Herszel Józefowicz MYŚLI STOSOWNE DO "SPOSOBU UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH W POŻYTECZNYCH KRAJOWI OBYWATELÓW" 374
POKORNA PROŚBA OD ŻYDÓW WARSZAWSKICH I PROWINCYJ KORONNYCH DO NAJJAŚNIEJSZYCH SEJMUJĄCYCH STANÓW 383
UWAGI NAD "POKORNĄ PROŚBĄ" ŻYDÓW DO STANÓW RZECZYPOSPOLITEJ 388
Piotr Świtkowski UWAGI WZGLĘDEM REFORMY ŻYDÓW UPROJEKTOWANEJ PRZEZ JW. BUTRYMOWICZA, POSŁA POWIATU PIŃSKIEGO 391
Edukacja i wychowanie 399
"ŹRZÓDŁO, Z KTÓREGO SZCZĘŚCIE ALBO NIESZCZĘŚCIE NA CAŁE WYPŁYWA ŻYCIE, NIE JEST INNE - TYLKO DOBRA ALBO ZŁA DZIECI EDUKACJA" 401
Symplicjan Staruszkiewicz (Aleksander Żórawski) "OD EDUKACJI NAJBARDZIEJ ZAWISŁY DOBRE LUB ZŁE PAŃSTW I RZECZYPOSPOLITYCH OBYCZAJE" 405
Grzegorz Piramowicz LIST DO PRZYJACIELA KOMISJI RZECZYPOSPOLITEJ NAD EDUKACJĄ NARODOWĄ Z WARSZAWY DNIA 6 LISTOPADA 1773 408
Adam Kazimierz Czartoryski OBOWIĄZKI STUDENCKIE PRZEZ PYTANIA I ODPOWIEDZI. W DEPARTAMENCIE WOJEWÓDZTW RUSKICH 415
P.W. LIST KORESPONDENTA DO PRYNCYPAŁA SWEGO 420
Ignacy Krasicki O EDUKACJI. DO KSIĘŻNEJ SAPIEŻYNY J.A.W.KS.L. 425
Jan Baudouin de Courtenay POPARCIE "UWAG NAD ŻYCIEM JANA ZAMOYSKIEGO" Z ROZTRZĄŚNIENIEM PISM, KTÓRE SIĘ Z ICH POWODU ZJAWIŁY 433
Hugo Kołłątaj "ŻEBY SIĘ W KRAJU NASZYM WSKRZESIŁO MĘSTWO" 436
DO ZACNYCH IZBY PRAWODAWCZEJ PATRIOTÓW ODEZWA WOLNEGO OBYWATELA 437
"LECZ WIELE JESZCZE W KOMISJI EDUKACYJNEJ DO POPRAWY ZOSTAJE" 441
POTRZEBA SILNEJ ARMII 446
Feliks Łoyko "TRZEBA PROPORCJONALNEJ DO OBSZERNOŚCI PAŃSTWA, DO POTENCJI SĄSIADÓW WOJSKA LICZBY" 448
"DLACZEGO ZAGINĘŁA TERAZ W POLSZCZE SZTUKA ŻOŁNIERSKA" 451
Hugo Kołłątaj "MĘŻNY, ODWAŻNY, UMIEJĘTNY … W MAŁEJ GARSTCE ŻOŁNIERZ ZWYCIĘŻA NIEPRZELICZONE HUFCE PODŁYCH NIEWOLNIKÓW" 454
Hugo Kołłątaj "KRAJ NASZ NA WSZYSTKIE STRONY OTWARTY NIE MOŻE BYĆ INACZEJ ZASŁONIONY, TYLKO PIERSIAMI OBYWATELÓW" 457
LIST DO PRZYJACIELA Z WARSZAWY 462
Karol Zawoyski LIST DO JOKSIĄŻĘCIA JMCI PRYMASA PISANY DNIA 18 MARCA ROKU 1789 467
Duchowieństwo różnowiercy-tolerancja 473
"ZGADZAJĄCA SIĘ Z PRZYZWOITOŚCIĄ SPRAWIEDLIWOŚĆ KAŻE, ABY OD WSZELKIEJ… ZASŁONIĆ DYSYDENTÓW **1 NIESPRAWIEDLIWOŚCI" 475
Prawowierski (Aleksander Żórawski) "ZBYTECZNA, NIEROZUMNA I SAMYM TYLKO FANATYZMEM NADĘTA O WIARĘ GORLIWOŚĆ" 479
"ABY KSIĘŻA ŚWIECCY MIELI SOBIE POZWOLONĄ MOŻNOŚĆ ŻENIENIA SIĘ" 484
Prawdęmówski "SPRZECZKI O MAŁŻEŃSTWIE DUCHOWNYCH" 487
Stanisław Staszic DOBRA DUCHOWNE 489
Stefan Łuskina OFIARA EKS-JEZUITÓW Z WŁASNYCH SWYCH OSÓB DLA RZECZYPOSPOLITEJ UCZYNIONA ROKU 1790 492
UWAGI OBYWATELA KRAKOWSKIEGO NAD OFIARĄ OSÓB POJEZUICKICH… UCZYNIONĄ ROKU 1790 494
Obyczaje 502
"STAN KOMEDIANTKI JAKOBY OSTATNIĄ DLA UCZCIWEJ KOBIETY MIAŁ BYĆ WZGARDĄ" 504
Ignacy Krasicki "PIJAŃSTWA DOŚĆ ZGANIĆ NIE MOŻNA" 509
Wieśniacki (Celestyn Czaplic) "STRATA LAT NAJPIĘKNIEJSZYCH PRZY DWORACH KAWALERÓW NASZYCH" 512
Prawdomówiec "SKARGI NA DROGOŚĆ NIEZWYCZAJNĄ WSZYSTKICH RZECZY, A OSOBLIWIE ROBOTY RZEMIEŚLNIKÓW" 515
Wodnicki DAMA PARAFIANKA 518
Śmiałecki (Franciszek Bohomolec)"POJEDYNEK ZAŚ JEST RZECZ SROMOTNA I HANIEBNA" 523
Franciszek Bohomolec "NINIEJSZYCH CZASÓW NAJCHĘTNIEJ NOWINY CZYTAJĄ…" 526
Szczyrzecki (Gracjan Piotrowski) "O SOLENNĄ APOLOGIĄ NA OBRONĘ WARSZAWY" 529
RESPONS "MONITORA" NA LIST JPANA SZCZYRZECKIEGO W "MONITORZE" NR 24 PUBLIKOWANY 532
Życiolubski (Józef Wybicki) "NIE MASZ NARODU, W KTÓRYM BY O ŻYCIE OBYWATELSKIE ZWIERZCHNOŚĆ KRAJOWA TAK MAŁO DBAŁA JAK W NASZYM" 535
UWAGI O KARACH, MÓWIĄCE DO PRAWODAWCÓW I WSZELKICH MAGISTRATUR 540
Nauki-książki-teatra-muzea 545
Ignacy Krasicki "ZASZCZYT I SŁAWA WZBIJAJĄCEGO SIĘ W DOSKONAŁOŚĆ NARODU ZA WŻDY OD KSZTAŁCENIA I ROZSZERZENIA RODOWITEJ MOWY ZAWISŁA" 547
Ignacy Krasicki "POŻYTKI, KTÓRE Z PREZENTACJI TEATRALNYCH NA SŁUCHACZÓW ZLEWAJĄ SIĘ, SĄ NIESKOŃCZONE" 550
Ignacy Krasicki "CELEM NAUK ZA WŻDY BYĆ POWINIEN POŻYTEK POWSZECHNEGO DOBRA" 553
Kasper Rogaliński "KAŻDE PISMO POWINNO BYĆ JASNE, W POJĘCIU ŁATWE, W UŁOŻENIU PORZĄDNE" 556
Literacki (Franciszek Bohomolec) "WIĘCEJ U NAS TERAZ BAŁAMUCTWA NAWET CUDZOZIEMSKIE WAŻĄ NIŹLI NAJPOŻYTECZNIEJSZE DZIEŁA W POLSZCZE URODZONE" 559
Franciszek Bohomolec RESPONS NA LIST IMĆ PANA LITERACKIEGO 562
Franciszek Bohomolec "ŻADNEJ NIE MA SKUPNIEJSZEJ KSIĘGI NAD KALENDARZE" 565
Franciszek Bohomolec "DO WYDOSKONALENIA JĘZYKA PŁEĆ BIAŁA JEST NAJSPOSOBNIEJSZA" 568
Μ. Μ. (Michał Jerzy Mniszech) MYŚLI WZGLĘDEM ZAŁOŻENIA MUSAEUM POLONICUM 571
Spytek Słowiński "SŁOWA Z DWÓCH W JEDNO ZŁOŻONE" 578
ROZRYWKI DOMOWE I SPOŁECZNE 589
DO TOWARZYSTWA "POLAKA PATRIOTY" 592
UWAGI "POLAKA PATRIOTY" NAD "ZDARZYŃSKIM", TYMI CZASY Z DRUKU WYSZŁYM 594
UWAGI PEWNEGO BRZEŚCIANINA NAD UŻYWANIEM NIEPRZYZWOITYM NIEKTÓRYCH SŁÓW POLSKICH I OBCYCH 598
Franciszek K. Dmochowski, Franciszek Siarczyński ZAKUS NAD ZACIEKAMI WSZECHNICY KRAKOWSKIEJ, CZYLI UWAGI NAD NIEKTÓRYMI TEJ AKADEMII DYSERTACJAMI 601
Piotr Świtkowski (?) ROZTRZĄŚNIENIE "UWAG" PISARZA JEDNEGO NAD WOLNOŚCIĄ DRUKOWANIA 610
Tadeusz Matuszewicz "GRANA BYŁA PIERWSZY RAZ NA TEATRZE TUTEJSZYM KOMEDIA POD TYTUŁEM «POWRÓT POSŁA»" 619
Przypisy 620
Przypisy do s. 23 622
STANISŁAW KONARSKI: WSZYSTKIE NIEZLICZONE NIESZCZĘŚCIA I SZKODY RZECZYPOSPOLITEJ… 622
STANISŁAW KONARSKI: CO TO JEST MALA CONSILIORUM FORMA?… 624
Przypisy do s. 29-38 625
STANISŁAW KONARSKI: POŻYTKI PEWNE Z ZAKAZU RWANIA SEJMÓW… 625
STANISŁAW STASZIC: PRAWODAWSTWO 625
HUGO KOŁŁĄTAJ: DO PRZEŚWIETNEJ DEPUTACJI DLA UŁOŻENIA PROJEKTU KONSTYTUCJI RZĄDU POLSKIEGO OD SEJMU WYZNACZONEJ 626
Przypisy do s. 38-44 627
HUGO KOŁŁĄTAJ: KRÓTKA RADA WZGLĘDEM NAPISANIA DOBREJ KONSTYTUCJI RZĄDU 628
Przypisy do s. 45-55 629
HUGO KOŁŁĄTAJ: OSTATNIA PRZESTROGA DLA POLSKI 629
SIEDM PSALMÓW, W KTÓRYCH WOLNOŚĆ POLSKA CZYNI LAMENTACJĄ NAD UPADKIEM SWOIM 630
Przypisy do s. 58-60 633
ANDRZEJ ZAMOYSKI (?): SUUM CUIQUE 633
Przypisy do s. 60-63 635
Przypisy do s. 63-70 637
PIOTR ŚWITKOWSKI (?): MYŚLI WZGLĘDEM MANUFAKTUR 637
UWAGI O HANDLU KRAJOWYM 637
CO NA TYM SEJMIE KONIECZNIE USTANOWIĆ POTRZEBA? 638
Przypisy do s. 70-76 639
HUGO KOŁŁĄTAJ (?): KORESPONDENCJA JEDNEGO OBYWATELA Z PODKOMORZYM PEWNEGO WOJEWÓDZTWA Z OKOLICZNOŚCI PRZYSZŁEGO RZĄDU 639
Przypisy do s. 78-80 641
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. KATECHIZM O TAJEMNICACH RZĄDU POLSKIEGO 641
Przypisy do s. 80-85 643
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. KTOŚ PISZĄCY Z WARSZAWY DNIA 11 LUTEGO 1790 ROKU. 644
Przypisy do s. 85-89 645
LIST OD POSŁÓW POWIATU ORSZAŃSKIEGO… 645
O SKUTKACH Z PONIŻENIA STANU SZLACHECKIEGO 646
Przypisy do s. 90-96 647
STANISŁAW STASZIC: DO PANÓW, CZYLI MOŻNOWŁADCÓW 647
Przypisy do s. 96-102 649
LIST SĄSIADA DO SĄSIADA 649
Przypisy do s. 103-110 651
PRAWDZIWY SZLACHCIC DO PRAWODAWCÓW 651
LIST DO PRZYJACIELA DNIA 26 KWIETNIA 1792 Z WARSZAWY 651
ANDRZEJ KAPOSTAS: RACZEJ PIÓREM NIŻ ORĘŻEM… 652
Przypisy do s. 110-123 653
LIST WARSZAWIANINA DO PARAFIANINA 653
"NIEWOLNICTWA… JESZCZE SIĘ W NASZYM KRAJU CZUĆ DAJĄ" 653
"JAKO Z LUDU POSPOLITEGO PIERWSZE W KRAJU WYPŁYWAJĄ PODATKI…" 654
FELIKS ŁOYKO: UCIĄŻLIWE, NIESPRAWIEDLIWE POWINNOŚCI PODDANYCH I TYRANIA NAD TYMIŻ 654
Przypisy do s. 123-129 656
FELIKS ŁOYKO: UMIARKOWANIE UCIĄŻLIWOŚCI PODDANYCH 656
"CHCĄC POLEPSZYĆ ROLNICTWO W POLSZCZĘ…" 657
LUDO-LUBEC PRZESĄDO-GAŃSKI (JÓZEF WYBICKI): "JEŻELI PODDAŃSTWO NIEWOLNICZE CHŁOPA NIE BYŁO… PRZYCZYNĄ NIERZĄDU KRAJU NASZEGO?" 657
JÓZEF PAWLIKOWSKI: O PODDANYCH POLSKICH 658
Przypisy do s. 139-146 660
FURAŻ DLA KAWALERII NARODOWEJ 660
ŁZY NIE WODNE, ALE KRWAWE… 660
JACEK JEZIERSKI: WSZYSCY BŁĄDZĄ 661
Przypisy do s. 147-156 662
STANISŁAW STASZIC: GRUNTA CHŁOPSKIE, CZYLI ROLNIK PRACOWITY 662
ZDANIE PRZECIWKO WOLNOŚCI I RÓWNOŚCI ZA LUDZKOŚCIĄ I SPRAWIEDLIWOŚCIĄ 663
BOGUSŁAW SZRETTER: ROZMOWA BARTKA Z FRANKIEM 664
Przypisy do s. 156-162 665
PIOTR ŚWITKOWSKI: POWODY I ŚRZODKI DO ZNIESIENIA LUB SŁUSZNEGO UMIARKOWANIA PODDAŃSTWA 666
Przypisy do s. 162-170 667
"CO KRZEWI I POMNAŻA SKŁONNOŚĆ DO CNOTLIWYCH W OJCZYŹNIE ZASŁUG?" 667
IGNACY KRASICKI: NIE MOGĄ CI KOCHAĆ RZECZYPOSPOLITEJ, KTÓRZY W NIEJ NIC SWOJEGO NIE MAJĄ 668
MIEŚCIUSZKO GMINOWICZ R. M.N. (ANTONI T. MICHNIEWSKI): "O PRZECIWNYCH GMINOWI PRAWACH, KTÓRYMI SIĘ MIASTA RZĄDZĄ" 668
Przypisy do s. 170-176 670
PISMO STĘŻYCZANINA O POTRZEBIE POPRAWY LOSU MIESZCZAN I PODDAŃSTWA 670
SPOSOBY CHĘCINIAN1NA O ULEPSZENIU MIAST KRAJOWYCH 671
GŁOS MIAST POLSKICH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 671
KONTYNUACJA GŁOSU MIAST KORONNYCH DO NAJJAŚNIEJSZYCH STANÓW SEJMUJĄCYCH 671
Przypisy do s. 176-181 673
ODPOWIEDŹ OD STANU SZLACHECKIEGO MIASTOM ŻĄDAJĄCYM POSIADANIA DÓBR ZIEMSKICH 673
PRZESTROGA O PODATKACH 674
Przypisy do s. 181-186 675
PIOTR ŚWITKOWSKI: JAK WIELE OD POMYŚLNOŚCI MIAST ZAWISŁA POWSZECHNA SZCZĘŚLIWOŚĆ KRAJU… 676
PIOTR ŚWITKOWSKI: NOBILITACJE LICZNE SĄ-LI LUB JAK MAJĄ BYĆ Z POŻYTKIEM DLA KRAJU? 677
MICHAŁ ZALESKI: DO NAJJAŚNIEJSZYCH SEJMUJĄCYCH STANÓW 678
Przypisy do s. 191-195 679
ROZMOWA MIĘDZY SOŁTYKIEM, BISKUPEM KRAKOWSKIM, I DEKERTEM, PREZYDENTEM MIASTA STAREJ WARSZAWY, NA POLACH ELIZEJSKICH ROKU 1790 679
Przypisy do s. 195-199 681
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI: GŁOS NAPRĘDCE DO STANU MIEJSKIEGO 681
Przypisy do s. 199-208 683
MICHAŁ SWINARSKI: EKSPOZYCJA PRAW MIASTA WARSZAWY WZGLĘDEM ŻYDÓW… 683
MATEUSZ BUTRYMOWICZ: SPOSÓB UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH W POŻYTECZNYCH KRAJOWI OBYWATELÓW 684
HERSZEL JÓZEFOWICZ; MYŚLI STOSOWNE DO "SPOSOBU UFORMOWANIA ŻYDÓW POLSKICH…" 685
POKORNA PROŚBA OD ŻYDÓW WARSZAWSKICH… 685
UWAGI NAD "POKORNĄ PROŚBĄ" ŻYDÓW DO STANÓW RZECZYPOSPOLITEJ 686
PIOTR ŚWITKOWSKI: UWAGI WZGLĘDEM REFORMY ŻYDÓW UPROJEKTOWANEJ PRZEZ JW. BUTRYMOWICZA, POSŁA POWIATU PIŃSKIEGO 687
MARNOTRAWSKI: "ŹRZÓDŁO, Z KTÓREGO SZCZĘŚCIE ALBO NIESZCZĘŚCIE NA CAŁE WYPŁYWA ŻYCIE…" 687
SYMPLICJAN STARUSZKIEWICZ ALEKSANER ŻÓRAWSKI): "OD EDUKACJI NAJBARDZIEJ ZAWISŁY DOBRE LUB ZŁE PAŃSTW I RZECZYPOSPOLITYCH OBYCZAJE" 688
Przypisy do s. 236-245 689
GRZEGORZ PIRAMOWICZ: LIST DO PRZYJACIELA KOMISJI RZECZYPOSPOLITEJ NAD EDUKACJĄ NARODOWĄ 689
ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI: OBOWIĄZKI STUDENCKIE PRZEZ PYTANIA 1 ODPOWIEDZI 690
P.W.: LIST KORESPONDENTA DO PRYNCYPAŁA SWEGO 690
IGNACY KRASICKI: O EDUKACJI. DO KSIĘŻNEJ SAPIEŻYNY J.A.W.KS.L. 692
JAN BAUDOUIN DE COURTENAY: POPARCIE "UWAG NAD ŻYCIEM JANA ZAMOYSKIEGO"… 694
HUGO KOŁŁĄTAJ: "ŻEBY SIĘ W KRAJU NASZYM WSKRZESIŁO MĘSTWO" 694
Przypisy do s. 257-264 695
FELIKS ŁOYKO: "TRZEBA PROPORCJONALNEJ DO OBSZERNOŚCI PAŃSTWA, DO POTENCJI SĄSIADÓW WOJSKA LICZBY" 695
"DLACZEGO ZAGINĘŁA TERAZ W POLSZCZE SZTUKA ŻOŁNIERSKA" 696
Przypisy do s. 265-268 697
HUGO KOŁŁĄTAJ: "MĘŻNY, ODWAŻNY, UMIEJĘTNY… W MAŁEJ GARSTCE ŻOŁNIERZ ZWYCIĘŻA NIEPRZELICZONE HUFCE PODŁYCH NIEWOLNIKÓW" 697
HUGO KOŁŁĄTAJ: "KRAJ NASZ NA WSZYSTKIE STRONY OTWARTY NIE MOŻE BYĆ INACZEJ ZASŁONIONY, TYLKO PIERSIAMI OBYWATELÓW" 698
LIST DO PRZYJACIELA Z WARSZAWY 699
KAROL ZAWOYSKI: LIST DO JOKSIĄŻĘCIA JMCI PRYMASA PISANY DNIA 18 MARCA ROKU 1789 700
Przypisy do s. 275-282 701
FELIKS ŁOYKO: "ZGADZAJĄCA SIĘ Z PRZYZWOITOŚCIĄ SPRAWIEDLIWOŚĆ KAŻE, ABY OD WSZELKIEJ… ZASŁONIĆ DYSYDENTÓW NIESPRAWIEDLIWOŚCI" 701
PRAWOWIERSKI (ALEKSANDER ŻÓRAWSKI): "ZBYTECZNA, NIEROZUMNA I SAMYM TYLKO FANATYZMEM NADĘTA O WIARĘ GORLIWOŚĆ" 702
Przypisy do s. 284-287 704
"ABY KSIĘŻA ŚWIECCY MIELI SOBIE POZWOLONĄ MOŻNOŚĆ ŻENIENIA SIĘ" 704
PRAWDĘMÓWSKI: "SPRZECZKI O MAŁŻEŃSTWIE DUCHOWNYCH" 705
STANISŁAW STASZIC: DOBRA DUCHOWNE 705
Przypisy do s. 287-290 706
STEFAN ŁUSKINA: OFIARA EKS-JEZUITÓW Z WŁASNYCH SWYCH OSÓB DLA RZECZYPOSPOLITEJ UCZYNIONA… 706
UWAGI OBYWATELA KRAKOWSKIEGO NAD OFIARĄ OSÓB POJEZUICKICH… UCZYNIONĄ ROKU 1790 707
Przypisy do s. 290-297 708
M. G. (MARIA GAUDZICKA): "STAN KOMEDIANTKI JAKOBY OSTATNIĄ DLA UCZCIWEJ KOBIETY MIAŁ BYĆ WZGARDĄ" 709
IGNACY KRASICKI: "PIJAŃSTWA DOŚĆ ZGANIĆ NIE MOŻNA" 710
WIEŚNIACKI (CELESTYN CZAPLIC): "STRATA LAT NAJPIĘKNIEJSZYCH PRZY DWORACH KAWALERÓW NASZYCH" 711
PRAWDOMÓWIEC: "SKARGI NA DROGOŚĆ NIEZWYCZAJNĄ WSZYSTKICH RZECZY. A OSOBLIWIE ROBOTY RZEMIEŚLNIKÓW" 711
Przypisy do s. 306-313 712
WODNICKI: DAMA PARAFIANKA 712
ŚMIAŁECKI (FRANCISZEK BOHOMOLEC): "POJEDYNEK ZAŚ JEST RZECZ SROMOTNA I HANIEBNA…" 713
FRANCISZEK BOHOMOLEC: "NINIEJSZYCH CZASÓW NAJCHĘTNIEJ NOWINY CZYTAJĄ…" 713
SZCZYRZECKI (GRACJAN PIOTROWSKI): "O SOLENNĄ APOLOGIĄ NA OBRONĘ WARSZAWY" 714
RESPONS "MONITORA" NA LIST JPANA SZCZYRZECKIEGO… 715
ŻYCIOLUBSKI (JÓZEF WYBICKI): "NIE MASZ NARODU, W KTÓRYM BY O ŻYCIE OBYWATELSKIE ZWIERZCHNOŚĆ KRAJOWA TAK MAŁO DBAŁA JAK W NASZYM" 715
UWAGI O KARACH, MÓWIĄCE DO PRAWODAWCÓW I WSZELKICH MAGISTRATUR 716
Przypisy do s. 325-331 717
IGNACY KRASICKI: "ZASZCZYT I SŁAWA WZBIJAJĄCEGO SIĘ W DOSKONAŁOŚĆ NARODU ZAWŻDY OD KSZTAŁCENIA I ROZSZERZENIA RODOWITEJ MOWY ZAWISŁA" 717
IGNACY KRASICKI: "POŻYTKI, KTÓRE Z PREZENTACJI TEATRALNYCH NA SŁUCHACZÓW ZLEWAJĄ SIĘ, SĄ NIESKOŃCZONE" 717
IGNACY KRASICKI: "CELEM NAUK ZAWŻDY BYĆ POWINIEN POŻYTEK POWSZECHNEGO DOBRA" 718
KASPER ROGALIŃSKI: "KAŻDE PISMO POWINNO BYĆ JASNE, W POJĘCIU ŁATWE, W UŁOŻENIU PORZĄDNE" 719
Przypisy do s. 331-336 720
LITERACKI (FRANCISZEK BOHOMOLEC): "WIĘCEJ U NAS TERAZ BAŁAMUCTWA NAWET CUDZOZIEMSKIE WAŻĄ…" 720
FRANCISZEK BOHOMOLEC. RESPONS NA LIST IMĆ PANA LITERACKIEGO 721
Przypisy do s. 336-342 722
FRANCISZEK BOHOMOLEC: ,ŻADNEJ NIE MA SKUPNIEJSZEJ KSIĘGI NAD KALENDARZE" 722
FRANCISZEK BOHOMOLEC: "DO WYDOSKONALENIA JĘZYKA PŁEĆ BIAŁA JEST NAJSPOSOBNIEJSZA" 722
M.M (MICHAŁ JERZY MNISZECH): MYŚLI WZGLĘDEM ZAŁOŻENIA MUSAEUM POLONICUM 723
Przypisy do s. 342-352 724
SPYTEK SŁOWIŃSKI: "SŁOWA Z DWÓCH W JEDNO ZŁOŻONE" 724
ROZRYWKI DOMOWE I SPOŁECZNE 724
DO TOWARZYSTWA "POLAKA PATRIOTY" 725
UWAGI "POLAKA PATRIOTY" NAD "ZDARZYŃSKIM", TYMI CZASY Z DRUKU WYSZŁYM 725
Przypisy do s. 352-356 727
UWAGI PEWNEGO BRZEŚCIANINA NAD UŻYWANIEM NIEPRZYZWOITYM NIEKTÓRYCH SŁÓW POLSKICH I OBCYCH 727
FRANCISZEK K. DMOCHOWSKI, FRANCISZEK SIARCZYŃSKI: ZAKUS NAD ZACIEKAMI WSZECHNICY KRAKOWSKIEJ, CZYLI UWAGI NAD NIEKTÓRYMI TEJ AKADEMII DYSERTACJAMI 728
Przypisy do s. 356-366 729
PIOTR ŚWITKOWSKI (?): ROZTRZĄŚNIENIE "UWAG" PISARZA JEDNEGO NAD WOLNOŚCIĄ DRUKOWANIA 730
TADEUSZ MATUSZEWICZ: "GRANA BYŁA PIERWSZY RAZ W TEATRZE TUTEJSZYM KOMEDIA POD TYTUŁEM «POWRÓT POSŁA»" 730
Przypisy do s. 366 731
Indeks osób 732
Spis ilustracji 751
Ilustracje kolorowe 751
Ilustracje czarno-białe 753
Spis rzeczy 759
Ilustracje 770