Dane szczegółowe książki
Bóg trójjedynej miłości / Courth, Franz (1940-1998); Kowalczyk, Marian (1956-); Balter, Lucjan (1936-2010); Mickiewicz, Franciszek (1962-)
Autorzy
Tytuł
Bóg trójjedynej miłości
Tytuł oryginału
Gott der dreifaltigen Liebe
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Poznań: "Pallottinum", 1997
ISBN
8370142850
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
6
Spis treści
pokaż spis treści
PRZEDMOWA ........
WYKAZ SKRÓTÓW .......
Wstęp: ŻYWOTNE POTRZEBY TEOLOGII
5
7
11
Część pierwsza BÓG DZISIAJ
Rozdział I: UJĘCIE HISTORYCZNO-FILOZOFICZNE 19
Rozdział II: WSPÓŁCZESNY SPRZECIW .
1. Problemy teoriopoznawcze ..... A. Niemożliwość poznania tego, co duchowe B. Bezsensowność mowy o Bogu
2. Zarzuty antropologiczne ..... A. Bóg jako ograniczenie ludzkiej wolności B. Skała cierpienia .......
3. Obojętność religijna ......
Rozdział III: UJĘCIE ANTROPOLOGICZNE . .
1. Próba odpowiedzi Hansa Klinga .....
2. Transcendentalne ujęcie Karla Rahnera
3. Idea Boga według Henri de Lubaca: dar stworzenia
4. Człowiek jako pytanie o Boga ......
Rozdział IV: STRUKTURA I ZASIĘG DOWODÓW NA ISTNIENIE BOGA ........
1. Postać tradycyjna .........
2. Struktura myślowa .........
3. Zasięg teologiczny .........
4. Kształt nadany przez Urząd Nauczycielski Kościoła
23
23
23
25
26
26
27
28
32
32
34
36
39
44
44
48
50
53
322
Rozdział V: LUDZKA MOWA O BOGU .... 56
1. Trzy drogi patrystyki ........ 56
2. Zasada analogii .......... 60
3. Otwartość na uwielbienie ....... 63
Część druga BÓG OBJAWIENIA
Rozdział I: JEDEN JEDYNY BÓG . . .
1. Credo Izraela ........
2. Podstawowe wyznanie wiary chrześcijańskiej
Rozdział II: BÓG ŚWIĘTY ....
1. Ujęcie starotestamentalne ....
2. Ujęcie nowotestamentalne ....
3. Próba pogodzenia stanowisk
Rozdział III: IMIĘ BOGA ....
1. Znaczenie ogólne ......
2. Bóg jako Deus jortis (El) ....
3. Bóg jako Pan (Adonaj) .....
4. Bóg jako obecny i pomagający (Jahwe) Podsumowanie .......
5.
Rozdział IV: JAHWE JAKO PAN PRZYMIERZA
1. Obrońca i Przewodnik życiowy ....
2. Stwórca ..........
3. Osobowość Boga ........
4. Znaczenie egzystencjalne ......
Rozdział V: UŚWIĘCAJĄCA BLISKOŚĆ JAHWE
1. Chwała Jahwe .........
2. Obecność w Duchu i mądrości .....
69
69
71
76
76
78
79
83
83
85
87
88
90
91
91
93
97
99
102
102
104
Rozdział VI: JAHWE JAKO OJCIEC IZRAELA . 107
1. Atrybut jeden z wielu ........ 107
2. Ponadpłciowość Boga ........ 109
323
Rozdział VII: JAHWE JAKO OJCIEC JEZUSA
CHRYSTUSA ........... 112
1. Wyznanie Chrystusa i trynitarna wiara w Boga . 112
2. Bóg jako Ojciec Jezusa i ludzi ...... 115
3. Posłany Syn Ojca ......... 118
A. Samoudzielanie się Boga stającego się człowiekiem 118
B. Bóg jako Człowiek ........ 121
4. Duch Święty jako Dar zbawienia A. Zadatek i pełnia B. Świadek Syna ....
5. Formuły trynitarne
A. Mateuszowy nakaz chrztu B. Corpus paulinum
123
123
126
128
128
130
Część trzecia
TRADYCJA KOŚCIELNA
Rozdział I: PROLEGOMENA ...... 135
1. Problem rzeczowy i językowy ...... 135
2. Teologiczne znaczenie dziejów nauki o Trójcy Świętej 136
Rozdział II: WYZNANIE TRÓJCY ŚWIĘTEJ JAKO
REGUŁA FIDEI .......... 139
1. Summa /idei .......... 139
2. Czynniki kształtujące wiarę ...... 144
3. Wyjaśnienie teologiczne ....... 146
A. Rzut oka na Stary Testament ..... 146
B. Nauka o Logosie ........ 148
C. Analogie naturalne ........ 152
D. Dopracowanie pojęciowe . . . . . . 154
E. Bogactwo myśli ......... 162
Rozdział III: ZAGROŻENIA I OGRANICZENIA . 165
1. Monarchianizm .......... 165
A. Postać dynamiczno-adopcjonistyczna . . . 165
B. Postać modalistyczno-sabeliańska . . . . 167
2. Dualizm gnozy .......... 169
324
3. Ontyczny subordynacjanizm Ariusza
4. Pneumatomachia (duchoburstwo)
172
175
179
179
182
186
Rozdział IV: SOBÓR NICEJSKI I KONSTANTYNOPOLITAŃSKI ...........
1. Syn odwiecznie zrodzony .......
2. Duch dający życie .........
3. Dzielące Kościół Filiogue? .......
Rozdział V: NAUKA AUGUSTYNA O TRÓJCY
ŚWIĘTEJ ........... 193
1. Wiara kościelna jako dyspozycja ..... 193
2. Znaczenie i celowość teologii Trójcy Świętej . . 194
3. Chrystocentryzm Pawłowy ....... 198
4. Wymiar pneumatologiczny ....... 199
5. Nauka o relacjach ......... 203
6. Psychologiczna nauka o Trójcy Świętej . . . 206
7. Podsumowanie .......... 207
Rozdział VI: WCZESNOŚREDNIOWIECZNE WYZNANIA WIARY .......... 212
1. Symbol Quiqumque zwany Atanazjańskim (lata
450—500) ........... 212
2. Symbol Toledański (675 r.) ....... 214
Rozdział VII: DZIEDZICTWO AUGUSTYNA U MASZA Z AKWINU ........
1. Wprowadzenie .........
Trójca Święta jako misterium wiary Kontemplacja wewnętrznego życia Trójcy Świętej A. Pochodzenie Osób Boskich .....
B. Osoby jako relacje pochodzeń ....
Wiara w Trójcę Świętą jako zbawcze orędzie
TO-
2.
3.
4.
220
220
223
225
225
227
229
Rozdział VIII: ŚREDNIOWIECZNE SOBORY UNIJNE 234
1. XII sobór powszechny, Laterański IV (1215 r.) . . 234
2. XIV sobór powszechny, Lyoński II (1274 r.) . . 236
3. XVII sobór powszechny, Florencki (1. 1438—1445) . 238
325
Rozdział IX: SPOJRZENIE W PRZESZŁOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ ............ 242
1. Samoudzielanie się Boga ....... 242
2. Bóg w sobie .......... 243
3. Trójca ekonomiczna ........ 246
4. Granice języka .......... 255
5. Ramy doksologiczne ........ 256
Częić czwarta
SPOJRZENIE CAŁOŚCIOWE
Rozdział I: UJĘCIA WSPÓŁCZESNE .... 263
1. Uwagi wstępne ......... 263
2. Ogarnięcie przez trójjedynego Boga (Heinrich Ott) 264
3. Forma życia chrześcijan (Joseph Ratzinger) . . 267
4. Źródło, centrum i rozległość objawienia (Walter
Kasper) ............ 270
5. W duchu św. Augustyna (Henri de Lubac) . . . 272
A. Pieczęć historii zbawienia ...... 272
B. Spełnienie człowieka ....... 277
C. Specyficzne akcenty ....... 278
6. Bóg jako współcierpiąca miłość (Hans Urs von Bal-
thasar ............ 282
A. Podłoże myślowe ........ 282
B. Przesłanie chrystologiczne ...... 284
C. Wewnątrzboska miłość ....... 285
D. Logika miłości ......... 289
7. W znaku krzyża (Jiirgen Moltmann) .... 290
A. Teologia krzyża ......... 290
B. System dialektycznie dopracowany? . . . 294
8. Bóg — wydarzenie miłości (Eberhard Jiingel) . . 296
Rozdział II: BÓG TRYNITARNEJ MIŁOŚCI . . 299
1. Objawienie Ojca w Synu ....... 299
2. Objawienie Syna w Duchu Świętym .... 302
3. Trynitarny byt Boga ........ 305
4. Trój osobowość Boga ........ 307
326
Rozdział III: LOGIKA I SENS TRAKTATU
309
BIBLIOGRAFIA INDEKS OSOBOWY
312
315
WYKAZ SKRÓTÓW .......
Wstęp: ŻYWOTNE POTRZEBY TEOLOGII
5
7
11
Część pierwsza BÓG DZISIAJ
Rozdział I: UJĘCIE HISTORYCZNO-FILOZOFICZNE 19
Rozdział II: WSPÓŁCZESNY SPRZECIW .
1. Problemy teoriopoznawcze ..... A. Niemożliwość poznania tego, co duchowe B. Bezsensowność mowy o Bogu
2. Zarzuty antropologiczne ..... A. Bóg jako ograniczenie ludzkiej wolności B. Skała cierpienia .......
3. Obojętność religijna ......
Rozdział III: UJĘCIE ANTROPOLOGICZNE . .
1. Próba odpowiedzi Hansa Klinga .....
2. Transcendentalne ujęcie Karla Rahnera
3. Idea Boga według Henri de Lubaca: dar stworzenia
4. Człowiek jako pytanie o Boga ......
Rozdział IV: STRUKTURA I ZASIĘG DOWODÓW NA ISTNIENIE BOGA ........
1. Postać tradycyjna .........
2. Struktura myślowa .........
3. Zasięg teologiczny .........
4. Kształt nadany przez Urząd Nauczycielski Kościoła
23
23
23
25
26
26
27
28
32
32
34
36
39
44
44
48
50
53
322
Rozdział V: LUDZKA MOWA O BOGU .... 56
1. Trzy drogi patrystyki ........ 56
2. Zasada analogii .......... 60
3. Otwartość na uwielbienie ....... 63
Część druga BÓG OBJAWIENIA
Rozdział I: JEDEN JEDYNY BÓG . . .
1. Credo Izraela ........
2. Podstawowe wyznanie wiary chrześcijańskiej
Rozdział II: BÓG ŚWIĘTY ....
1. Ujęcie starotestamentalne ....
2. Ujęcie nowotestamentalne ....
3. Próba pogodzenia stanowisk
Rozdział III: IMIĘ BOGA ....
1. Znaczenie ogólne ......
2. Bóg jako Deus jortis (El) ....
3. Bóg jako Pan (Adonaj) .....
4. Bóg jako obecny i pomagający (Jahwe) Podsumowanie .......
5.
Rozdział IV: JAHWE JAKO PAN PRZYMIERZA
1. Obrońca i Przewodnik życiowy ....
2. Stwórca ..........
3. Osobowość Boga ........
4. Znaczenie egzystencjalne ......
Rozdział V: UŚWIĘCAJĄCA BLISKOŚĆ JAHWE
1. Chwała Jahwe .........
2. Obecność w Duchu i mądrości .....
69
69
71
76
76
78
79
83
83
85
87
88
90
91
91
93
97
99
102
102
104
Rozdział VI: JAHWE JAKO OJCIEC IZRAELA . 107
1. Atrybut jeden z wielu ........ 107
2. Ponadpłciowość Boga ........ 109
323
Rozdział VII: JAHWE JAKO OJCIEC JEZUSA
CHRYSTUSA ........... 112
1. Wyznanie Chrystusa i trynitarna wiara w Boga . 112
2. Bóg jako Ojciec Jezusa i ludzi ...... 115
3. Posłany Syn Ojca ......... 118
A. Samoudzielanie się Boga stającego się człowiekiem 118
B. Bóg jako Człowiek ........ 121
4. Duch Święty jako Dar zbawienia A. Zadatek i pełnia B. Świadek Syna ....
5. Formuły trynitarne
A. Mateuszowy nakaz chrztu B. Corpus paulinum
123
123
126
128
128
130
Część trzecia
TRADYCJA KOŚCIELNA
Rozdział I: PROLEGOMENA ...... 135
1. Problem rzeczowy i językowy ...... 135
2. Teologiczne znaczenie dziejów nauki o Trójcy Świętej 136
Rozdział II: WYZNANIE TRÓJCY ŚWIĘTEJ JAKO
REGUŁA FIDEI .......... 139
1. Summa /idei .......... 139
2. Czynniki kształtujące wiarę ...... 144
3. Wyjaśnienie teologiczne ....... 146
A. Rzut oka na Stary Testament ..... 146
B. Nauka o Logosie ........ 148
C. Analogie naturalne ........ 152
D. Dopracowanie pojęciowe . . . . . . 154
E. Bogactwo myśli ......... 162
Rozdział III: ZAGROŻENIA I OGRANICZENIA . 165
1. Monarchianizm .......... 165
A. Postać dynamiczno-adopcjonistyczna . . . 165
B. Postać modalistyczno-sabeliańska . . . . 167
2. Dualizm gnozy .......... 169
324
3. Ontyczny subordynacjanizm Ariusza
4. Pneumatomachia (duchoburstwo)
172
175
179
179
182
186
Rozdział IV: SOBÓR NICEJSKI I KONSTANTYNOPOLITAŃSKI ...........
1. Syn odwiecznie zrodzony .......
2. Duch dający życie .........
3. Dzielące Kościół Filiogue? .......
Rozdział V: NAUKA AUGUSTYNA O TRÓJCY
ŚWIĘTEJ ........... 193
1. Wiara kościelna jako dyspozycja ..... 193
2. Znaczenie i celowość teologii Trójcy Świętej . . 194
3. Chrystocentryzm Pawłowy ....... 198
4. Wymiar pneumatologiczny ....... 199
5. Nauka o relacjach ......... 203
6. Psychologiczna nauka o Trójcy Świętej . . . 206
7. Podsumowanie .......... 207
Rozdział VI: WCZESNOŚREDNIOWIECZNE WYZNANIA WIARY .......... 212
1. Symbol Quiqumque zwany Atanazjańskim (lata
450—500) ........... 212
2. Symbol Toledański (675 r.) ....... 214
Rozdział VII: DZIEDZICTWO AUGUSTYNA U MASZA Z AKWINU ........
1. Wprowadzenie .........
Trójca Święta jako misterium wiary Kontemplacja wewnętrznego życia Trójcy Świętej A. Pochodzenie Osób Boskich .....
B. Osoby jako relacje pochodzeń ....
Wiara w Trójcę Świętą jako zbawcze orędzie
TO-
2.
3.
4.
220
220
223
225
225
227
229
Rozdział VIII: ŚREDNIOWIECZNE SOBORY UNIJNE 234
1. XII sobór powszechny, Laterański IV (1215 r.) . . 234
2. XIV sobór powszechny, Lyoński II (1274 r.) . . 236
3. XVII sobór powszechny, Florencki (1. 1438—1445) . 238
325
Rozdział IX: SPOJRZENIE W PRZESZŁOŚĆ I PRZYSZŁOŚĆ ............ 242
1. Samoudzielanie się Boga ....... 242
2. Bóg w sobie .......... 243
3. Trójca ekonomiczna ........ 246
4. Granice języka .......... 255
5. Ramy doksologiczne ........ 256
Częić czwarta
SPOJRZENIE CAŁOŚCIOWE
Rozdział I: UJĘCIA WSPÓŁCZESNE .... 263
1. Uwagi wstępne ......... 263
2. Ogarnięcie przez trójjedynego Boga (Heinrich Ott) 264
3. Forma życia chrześcijan (Joseph Ratzinger) . . 267
4. Źródło, centrum i rozległość objawienia (Walter
Kasper) ............ 270
5. W duchu św. Augustyna (Henri de Lubac) . . . 272
A. Pieczęć historii zbawienia ...... 272
B. Spełnienie człowieka ....... 277
C. Specyficzne akcenty ....... 278
6. Bóg jako współcierpiąca miłość (Hans Urs von Bal-
thasar ............ 282
A. Podłoże myślowe ........ 282
B. Przesłanie chrystologiczne ...... 284
C. Wewnątrzboska miłość ....... 285
D. Logika miłości ......... 289
7. W znaku krzyża (Jiirgen Moltmann) .... 290
A. Teologia krzyża ......... 290
B. System dialektycznie dopracowany? . . . 294
8. Bóg — wydarzenie miłości (Eberhard Jiingel) . . 296
Rozdział II: BÓG TRYNITARNEJ MIŁOŚCI . . 299
1. Objawienie Ojca w Synu ....... 299
2. Objawienie Syna w Duchu Świętym .... 302
3. Trynitarny byt Boga ........ 305
4. Trój osobowość Boga ........ 307
326
Rozdział III: LOGIKA I SENS TRAKTATU
309
BIBLIOGRAFIA INDEKS OSOBOWY
312
315