Dane szczegółowe książki
Prawa człowieka / Brzozowski, Wojciech; Krzywoń, Adam; Wiącek, Marcin
Tytuł
Prawa człowieka
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wolters Kluwer, 2019
ISBN
9788381870917
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Wydanie 2, stan prawny na 1 lipca 2019 r.
Spis treści
pokaż spis treści
Wykaz skrótów 15
Akty prawne 15
Czasopisma 16
Inne 18
Wykaz powołanych aktów prawnych 20
1. Akty konstytucyjne 20
2. Ustawy i inne akty prawa krajowego 20
3. Prawo Unii Europejskiej 23
4. Umowy i inne dokumenty międzynarodowe 24
Od autorów 28
Rozdział 1. Zagadnienia wstępne 32
1. Prawo podmiotowe i pojęcia pokrewne 32
2. Prawa i wolności 38
3. Idea praw człowieka 42
4. Generacje praw człowieka 46
5. Podmioty praw człowieka 48
6. Adresaci praw człowieka 57
7. Granice i ograniczenia praw człowieka 60
8. Efekt mrożący 70
9. Derogacja zobowiązań z zakresu praw człowieka 72
10. Prawa człowieka a rządy prawa 74
Rozdział 2. Krajowy system ochrony praw człowieka i obywatela 79
1. Uwagi wstępne 80
2. Sądy 80
3. Trybunał Konstytucyjny 93
4. Trybunał Stanu 105
5. Rzecznik Praw Obywatelskich i inne organy rzecznikowskie 109
Rozdział 3. Regionalne systemy ochrony praw i wolności 118
1. Uwagi wstępne 119
2. Europejski system ochrony praw i wolności - Rada Europy 119
2.1. Rada Europy 119
2.2. Europejska Konwencja Praw Człowieka 123
2.3. Ewolucja mechanizmów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka 125
2.4. Prawa i wolności zagwarantowane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz zasady przewodnie 129
2.5.Europejski Trybunał Praw Człowieka 137
2.6. Skargi międzypaństwowe oraz skargi indywidualne 141
2.7. Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka 146
2.8. Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 149
2.9. Inne konwencje Rady Europy 155
3. Europejski system ochrony praw i wolności - Unia Europejska 161
3.1. Unia Europejska a prawa jednostki 161
3.2. Karta Praw Podstawowych 163
3.3. Przystępowanie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka 168
4. Pozaeuropejskie systemy ochrony praw człowieka 174
4.1. System międzyamerykański 174
4.2. System afrykański 176
Rozdział 4. Uniwersalny system ochrony praw człowieka 177
1. U źródeł uniwersalnego systemu ochrony 177
2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 182
3. Od Deklaracji do Paktów 187
4. Mechanizmy kontrolne Paktów 193
5. Inne traktaty w systemie ONZ 201
6. Nowe organy ochrony praw człowieka 205
Rozdział 5. Godność człowieka, prawna ochrona życia, zakaz maltretowania 208
1. Godność człowieka 208
1.1. Godność osobowa i godność osobowościowa 208
1.2. Cechy godności człowieka 209
1.3. Socjalny wymiar godności człowieka 215
2. Prawo do ochrony życia 217
2.1. Bezwzględny zakaz stosowania kary śmierci 217
2.2. Początek i koniec prawnej ochrony życia 221
2.3. Ograniczenia prawa do ochrony życia 225
2.4. Planowanie akcji z użyciem siły 227
2.5. Ochrona życia przed atakami ze strony osób trzecich 231
2.6. Proceduralny aspekt prawa do ochrony życia 233
3. Zakaz maltretowania 235
3.1. Treść i podstawy zakazu maltretowania 235
3.2. Absolutny charakter zakazu maltretowania 237
3.3. Test ścisłej konieczności użycia siły 239
3.4. Tortury 243
3.5. Maltretowanie wynikające z warunków panujących w zakładach karnych 245
3.6. Inne przypadki maltretowania 250
Rozdział 6. Wolność osobista i odpowiedzialność jednostki 253
1. Wolność osobista 253
2. Zasada ne bis in idem 266
3. Zakaz karania bez podstawy prawnej 272
Rozdział 7. Prawo do sądu i rzetelnego procesu sądowego 286
1. Treść i ograniczenia prawa do sądu 287
2. Uprawnienia składające się na prawo do sądu 288
3. Postępowanie sądowe w sprawach karnych 303
Rozdział 8. Prawo do prywatności 310
1. Źródła prawa do prywatności 310
2. Tożsamość człowieka 315
2.1. Tożsamość rodzinna 315
2.2. Tożsamość płciowa i orientacja seksualna 321
3. Autonomia człowieka 325
3.1. Płodność człowieka 325
3.2. Autonomia informacyjna 331
3.3. Inne aspekty autonomii jednostki 337
4. Prawo do ochrony czci i dobrego imienia 339
5. Prawo do ochrony życia rodzinnego 343
6. Tajemnica komunikowania się 351
7. Nienaruszalność mieszkania 356
Rozdział 9. Wolność myśli, sumienia i religii 359
1. Konstrukcja prawna 359
2. Przekonania podlegające ochronie 366
3. Czynności kultowe 370
4. Symbole i ubiór religijny 374
5. Nauczanie religii i wychowanie religijne dzieci 380
6. Inne formy uzewnętrzniania przekonań religijnych 388
7. Ochrona uczuć religijnych 394
8. Status wspólnot religijnych i światopoglądowych 398
Rozdział 10. Wolność wypowiedzi 407
1. Uwagi wstępne 407
2. Indywidualny i zbiorowy aspekt wolności wypowiedzi 408
3. Forma i treść wypowiedzi 412
4. Wypowiedź polityczna oraz debata w sprawach publicznych 416
5. Wolność twórczości artystycznej i swoboda badań naukowych 420
6. Autor wypowiedzi 425
7. Status osoby, do której odnosi się wypowiedź 427
8. Ograniczenia wolności wypowiedzi 437
9. Wolność wypowiedzi a ochrona pamięci historycznej 445
Rozdział 11. Wolność zgromadzeń i zrzeszania się 451
1. Wolność zgromadzeń 451
1.1. Podstawy prawne i treść wolności zgromadzeń 451
1.2. Pojęcie i cechy zgromadzenia 454
1.3. Wymóg pokojowości zgromadzenia 456
1.4. Wolność organizowania zgromadzeń 460
1.5. Wolność uczestniczenia w zgromadzeniach 468
2. Wolność zrzeszania się 472
2.1. Podstawy prawne i treść wolności zrzeszania się 472
2.2. Pojęcie i rodzaje zrzeszeń 474
2.3. Ograniczenia wolności zrzeszania się 478
Rozdział 12. Zasada równości i zakaz dyskryminacji 485
1. Podstawy prawne zasady równości i zakazu dyskryminacji 486
2. Treść zasady równości 490
3. Równość jako tzw. metaprawo 499
4. Równość w stanowieniu prawa i w jego stosowaniu 500
5. Odstępstwa od zasady równości 503
6. Równość kobiet i mężczyzn 507
7. Zakaz dyskryminacji 511
Rozdział 13. Wybrane prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne 519
1. Prawo do własności i innych praw majątkowych 520
1.1. Podstawy prawne i treść prawa do własności 520
1.2. Ograniczenia prawa do własności 522
1.3. Odebranie prawa do własności 524
1.4. Ochrona praw majątkowych innych niż prawo do własności 528
2. Wolność działalności gospodarczej 532
2.1. Podstawy prawne i treść wolności działalności gospodarczej 532
2.2. Ograniczenia wolności działalności gospodarczej 536
3. Prawo do ochrony zdrowia 540
3.1. Podstawy prawne i treść prawa do ochrony zdrowia 540
3.2. Uprawnienia składające się na prawo do ochrony zdrowia 543
4. Prawo do nauki 547
4.1. Treść i znaczenie prawa do nauki 547
4.2. Zagadnienia szczegółowe 551
5. Prawo do kultury 555
6. Prawa pracownicze 559
6.1. Podstawy prawne ochrony praw pracowniczych 560
6.2. Praca i pracownik 563
6.3. Indywidualne prawa pracownicze 565
6.4. Zbiorowe prawa pracownicze 567
7. Prawo do zabezpieczenia społecznego 567
Akty prawne 15
Czasopisma 16
Inne 18
Wykaz powołanych aktów prawnych 20
1. Akty konstytucyjne 20
2. Ustawy i inne akty prawa krajowego 20
3. Prawo Unii Europejskiej 23
4. Umowy i inne dokumenty międzynarodowe 24
Od autorów 28
Rozdział 1. Zagadnienia wstępne 32
1. Prawo podmiotowe i pojęcia pokrewne 32
2. Prawa i wolności 38
3. Idea praw człowieka 42
4. Generacje praw człowieka 46
5. Podmioty praw człowieka 48
6. Adresaci praw człowieka 57
7. Granice i ograniczenia praw człowieka 60
8. Efekt mrożący 70
9. Derogacja zobowiązań z zakresu praw człowieka 72
10. Prawa człowieka a rządy prawa 74
Rozdział 2. Krajowy system ochrony praw człowieka i obywatela 79
1. Uwagi wstępne 80
2. Sądy 80
3. Trybunał Konstytucyjny 93
4. Trybunał Stanu 105
5. Rzecznik Praw Obywatelskich i inne organy rzecznikowskie 109
Rozdział 3. Regionalne systemy ochrony praw i wolności 118
1. Uwagi wstępne 119
2. Europejski system ochrony praw i wolności - Rada Europy 119
2.1. Rada Europy 119
2.2. Europejska Konwencja Praw Człowieka 123
2.3. Ewolucja mechanizmów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka 125
2.4. Prawa i wolności zagwarantowane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz zasady przewodnie 129
2.5.Europejski Trybunał Praw Człowieka 137
2.6. Skargi międzypaństwowe oraz skargi indywidualne 141
2.7. Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka 146
2.8. Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka 149
2.9. Inne konwencje Rady Europy 155
3. Europejski system ochrony praw i wolności - Unia Europejska 161
3.1. Unia Europejska a prawa jednostki 161
3.2. Karta Praw Podstawowych 163
3.3. Przystępowanie Unii Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka 168
4. Pozaeuropejskie systemy ochrony praw człowieka 174
4.1. System międzyamerykański 174
4.2. System afrykański 176
Rozdział 4. Uniwersalny system ochrony praw człowieka 177
1. U źródeł uniwersalnego systemu ochrony 177
2. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 182
3. Od Deklaracji do Paktów 187
4. Mechanizmy kontrolne Paktów 193
5. Inne traktaty w systemie ONZ 201
6. Nowe organy ochrony praw człowieka 205
Rozdział 5. Godność człowieka, prawna ochrona życia, zakaz maltretowania 208
1. Godność człowieka 208
1.1. Godność osobowa i godność osobowościowa 208
1.2. Cechy godności człowieka 209
1.3. Socjalny wymiar godności człowieka 215
2. Prawo do ochrony życia 217
2.1. Bezwzględny zakaz stosowania kary śmierci 217
2.2. Początek i koniec prawnej ochrony życia 221
2.3. Ograniczenia prawa do ochrony życia 225
2.4. Planowanie akcji z użyciem siły 227
2.5. Ochrona życia przed atakami ze strony osób trzecich 231
2.6. Proceduralny aspekt prawa do ochrony życia 233
3. Zakaz maltretowania 235
3.1. Treść i podstawy zakazu maltretowania 235
3.2. Absolutny charakter zakazu maltretowania 237
3.3. Test ścisłej konieczności użycia siły 239
3.4. Tortury 243
3.5. Maltretowanie wynikające z warunków panujących w zakładach karnych 245
3.6. Inne przypadki maltretowania 250
Rozdział 6. Wolność osobista i odpowiedzialność jednostki 253
1. Wolność osobista 253
2. Zasada ne bis in idem 266
3. Zakaz karania bez podstawy prawnej 272
Rozdział 7. Prawo do sądu i rzetelnego procesu sądowego 286
1. Treść i ograniczenia prawa do sądu 287
2. Uprawnienia składające się na prawo do sądu 288
3. Postępowanie sądowe w sprawach karnych 303
Rozdział 8. Prawo do prywatności 310
1. Źródła prawa do prywatności 310
2. Tożsamość człowieka 315
2.1. Tożsamość rodzinna 315
2.2. Tożsamość płciowa i orientacja seksualna 321
3. Autonomia człowieka 325
3.1. Płodność człowieka 325
3.2. Autonomia informacyjna 331
3.3. Inne aspekty autonomii jednostki 337
4. Prawo do ochrony czci i dobrego imienia 339
5. Prawo do ochrony życia rodzinnego 343
6. Tajemnica komunikowania się 351
7. Nienaruszalność mieszkania 356
Rozdział 9. Wolność myśli, sumienia i religii 359
1. Konstrukcja prawna 359
2. Przekonania podlegające ochronie 366
3. Czynności kultowe 370
4. Symbole i ubiór religijny 374
5. Nauczanie religii i wychowanie religijne dzieci 380
6. Inne formy uzewnętrzniania przekonań religijnych 388
7. Ochrona uczuć religijnych 394
8. Status wspólnot religijnych i światopoglądowych 398
Rozdział 10. Wolność wypowiedzi 407
1. Uwagi wstępne 407
2. Indywidualny i zbiorowy aspekt wolności wypowiedzi 408
3. Forma i treść wypowiedzi 412
4. Wypowiedź polityczna oraz debata w sprawach publicznych 416
5. Wolność twórczości artystycznej i swoboda badań naukowych 420
6. Autor wypowiedzi 425
7. Status osoby, do której odnosi się wypowiedź 427
8. Ograniczenia wolności wypowiedzi 437
9. Wolność wypowiedzi a ochrona pamięci historycznej 445
Rozdział 11. Wolność zgromadzeń i zrzeszania się 451
1. Wolność zgromadzeń 451
1.1. Podstawy prawne i treść wolności zgromadzeń 451
1.2. Pojęcie i cechy zgromadzenia 454
1.3. Wymóg pokojowości zgromadzenia 456
1.4. Wolność organizowania zgromadzeń 460
1.5. Wolność uczestniczenia w zgromadzeniach 468
2. Wolność zrzeszania się 472
2.1. Podstawy prawne i treść wolności zrzeszania się 472
2.2. Pojęcie i rodzaje zrzeszeń 474
2.3. Ograniczenia wolności zrzeszania się 478
Rozdział 12. Zasada równości i zakaz dyskryminacji 485
1. Podstawy prawne zasady równości i zakazu dyskryminacji 486
2. Treść zasady równości 490
3. Równość jako tzw. metaprawo 499
4. Równość w stanowieniu prawa i w jego stosowaniu 500
5. Odstępstwa od zasady równości 503
6. Równość kobiet i mężczyzn 507
7. Zakaz dyskryminacji 511
Rozdział 13. Wybrane prawa gospodarcze, społeczne i kulturalne 519
1. Prawo do własności i innych praw majątkowych 520
1.1. Podstawy prawne i treść prawa do własności 520
1.2. Ograniczenia prawa do własności 522
1.3. Odebranie prawa do własności 524
1.4. Ochrona praw majątkowych innych niż prawo do własności 528
2. Wolność działalności gospodarczej 532
2.1. Podstawy prawne i treść wolności działalności gospodarczej 532
2.2. Ograniczenia wolności działalności gospodarczej 536
3. Prawo do ochrony zdrowia 540
3.1. Podstawy prawne i treść prawa do ochrony zdrowia 540
3.2. Uprawnienia składające się na prawo do ochrony zdrowia 543
4. Prawo do nauki 547
4.1. Treść i znaczenie prawa do nauki 547
4.2. Zagadnienia szczegółowe 551
5. Prawo do kultury 555
6. Prawa pracownicze 559
6.1. Podstawy prawne ochrony praw pracowniczych 560
6.2. Praca i pracownik 563
6.3. Indywidualne prawa pracownicze 565
6.4. Zbiorowe prawa pracownicze 567
7. Prawo do zabezpieczenia społecznego 567