Dane szczegółowe książki
Nieważność czynności prawnej / Maciej Gutowski / Gutowski, Maciej
Autorzy
Tytuł
Nieważność czynności prawnej / Maciej Gutowski
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: C. H. Beck, 2006
ISBN
8374832983
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Bibliografia
Wykaz skrótów
1. Akty prawne
2. Piśmiennictwo / Czasopisma
3. Organy orzekające
4. Inne skróty
Rozdział I. Wprowadzenie
§ 1. Uwagi ogólne o przedmiocie pracy
§ 2. Czynność prawna jako czynność konwencjonalna
§ 3. Pojęcie czynności prawnej
I. Czynność prawna jako prawidłowo dokonana czynność konwencjonalna
II. Substrat czynności prawnej
III. Oświadczenie woli
§ 4. Konsekwencje prawne czynności prawnej
Rozdział II. Systematyka wadliwych czynności prawnych
§ 1. Próby usystematyzowania czynności wadliwych w doktrynie
§ 2. Czynności wadliwe, bezskuteczne i nieważne
§ 3. Problem tzw. czynności nieistniejących
§ 4. Inne postacie wadliwości czynności prawnych
I. Czynności wzruszalne
1. Czynności wzruszalne wykonaniem prawa kształtującego
2. Czynności wzruszalne konstytutywnym orzeczeniem sądu
II. Czynności bezskuteczne
1. Bezskuteczność zawieszona
2. Bezskuteczność względna
3. Bezskuteczność sensu stricto (ex lege)
§ 5. Czynności częściowo nieważne i czynności częściowo bezskuteczne
§ 6. Brak potrzeby wyróżniania osobnej kategorii „unieważnialności”
§ 7. Czynności niewadliwe, choć o „osłabionej” skuteczności
§ 8. Systematyka czynności wadliwych - konkluzje
Rozdział III. Konstrukcyjne przesłanki nieważności czynności prawnej
§ 1. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
I. Zdolność prawna
II. Zdolność do czynności prawnych
III. Brak zdolności do czynności prawnych
IV. Ograniczona zdolność do czynności prawnych
V. Brak zdolności do czynności prawnych - uwagi podsumowujące
§ 2. Nieprawidłowa reprezentacja a zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób prawnych
I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób prawnych
II. Zakres prawa do reprezentacji
III. Sposób reprezentacji
IV. Charakter działania reprezentanta i faktyczne pełnienie funkcji przez niego funkcji
V. Konsekwencje wadliwej reprezentacji
VI. Krajowy Rejestr Sądowy a reguły dotyczące właściwej reprezentacji
VII. Problematyka podmiotowości prawnej i reprezentacji podmiotów ustawowych, o których traktuje art. 33^{1} § 1 KC
§ 3. Stan wyłączający świadome lub swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli
§ 4. Pozorność
I. Przesłanki ogólne zastosowania sankcji nieważności na podstawie art. 83 KC
II. Symulacja względna
III. Ochrona osób trzecich
§ 5. Niedochowanie wymogów co do formy czynności prawnych zastrzeżonej pod rygorem nieważności
I. Uwagi i zasady ogólne dotyczące formy czynności prawnych
II. Rodzaje formy, z którymi wiąże się rygor ad solemnitatem
III. Wpływ relacji pomiędzy treścią czynności a jej formą na ważność czynności prawnej
IV. Wymagania formalne - konkluzje
Rozdział IV. Sprzeczność z prawem czynności prawnej jako przesłanka jej nieważności
§ 1. Sprzeczność czynności prawnej z prawem - uwagi ogólne
I. Pojęcie sprzeczności w rozumieniu art. 58 i 353^{1} KC
1. Sprzeczność treści czynności z nakazem lub zakazem ustawowym
Kwalifikacja czynności prawnej jako nieważnej ma miejsce przede wszystkim wtedy, gdy treść tej czynności jest - we wskazanym wyżej
2. Sprzeczność celu czynności z prawem
3. Inne postacie sprzeczności czynności z prawem
A. Określenie treści czynności w sposób nieobejmujący minimalnej treści czynności prawnej
B. Brak wymaganych prawem elementów czynności prawnej; niespełnienie innych wymagań ustanowionych normą kompetencyjną
II. Pojęcie ustawy w rozumieniu art. 58 i 353^{1} KC
1. Problematyka charakteru normy jako czynnika wpływającego na sankcję nieważności
2. Identyfikacja norm imperatywnych, semiimperatywnych i dyspozytywnych w Kodeksie cywilnym
3. Problem sprzeczności z normami bezwzględnie wiążącymi innej gałęzi prawa
4. Charakter prawny norm w doktrynie i orzecznictwie
§ 2. Obejście prawa w Kodeksie cywilnym
§ 3. Sprzeczność czynności prawnej z normami Unii Europejskiej
I. Miejsce norm prawa wspólnotowego w konstytucyjnym porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej
II. Pojęcie ustawy w rozumieniu art. 58 i 353^{1} KC a normy prawa wspólnotowego
III. Pierwotne prawo wspólnotowe
1. Sprzeczność z normami traktatowymi jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
2. Sprzeczność z ogólnymi zasadami prawa i prawem zwyczajowym jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
IV. Sprzeczność z umową międzynarodową jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1}1 KC
V. Prawo pochodne
1. Sprzeczność z normami rozporządzeń jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
2. Sprzeczność z normami dyrektyw jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
3. Sprzeczność z normami decyzji jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
4. Zalecenia i opinie
5. Norma prawa wspólnotowego w kontekście ważności czynności prawnej - uwagi podsumowujące
Rozdział V. Inne przesłanki nieważności czynności prawnej oparte na ocenie prawidłowości jej treści i celu
§ 1. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego
I. Analiza normy art. 353^{1} oraz art. 58 KC pod kątem niezgodności czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego
II. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego w doktrynie i orzecznictwie
III. Relacja pomiędzy art. 58 i 3531 KC a art. 5 KC
IV. Artykuł 58 § 2 i art. 353^{1} KC - uwagi podsumowujące
§ 2. Sprzeczność z właściwością (naturą) stosunku prawnego
§ 3. Problematyka kauzalności w kontekście ważności czynności o charakterze przysparzającym
I. Ogólna problematyka pojęcia kauzy
II. Problem kauzalności czynności zobowiązujących
III. Problem kauzy w czynnościach o charakterze rozporządzającym
IV. Problem kauzalności w płaszczyźnie możliwości podnoszenia zarzutów ze stosunku podstawowego
V. Konkluzje
Powyższe rozważania pozwalają na wyciągnięcie wniosku, że kauzalność i abstrakcyjność przedstawiają znaczenie w płaszczyźnie ważności czynności prawnej, choć znaczenie to nie zawsze jest bezpośrednie i automatyczne. Uzależnienie ważności czynności rozporządzającej
Rozdział VI. Nieważność bezwzględna - skutki prawne
§ 1. Cechy nieważności bezwzględnej
I. Nieważność ab initio i ipso iure
II. Brak skutków nieważnej czynności prawnej
III. Problem konwersji nieważnej czynności prawnej
1. Ogólne koncepcje dotyczące konwersji
2. Problem konwersji na tle dorobku doktryny i orzecznictwa
3. Przesłanki konwersji
IV. Problem konwalidacji nieważnej czynności prawnej
1. Ogólne uwagi o konwalidacji
2. Substrat oraz relatywna kwalifikacja czynności
3. Uwagi o konwalidacji na tle poszczególnych unormowań
4. Konwalidacja - konkluzje
V. Trwałość sankcji nieważności a relatywna ocena substratu czynności; wyłączenie sankcji
VI. Brak konkurencji roszczeń w przypadku nieważności bezwzględnej
VII. Samoistny i wystarczający charakter przesłanek nieważności
VIII. Niestopniowalność nieważności; nieważność częściowa
IX. Nieważność podlega uwzględnieniu zgodnie z zasadami obowiązującymi w postępowaniu cywilnym
X. Działanie sankcji nieważności nie może zostać uchylone na podstawie art. 5 KC
§ 2. Roszczenia, które mogą powstać w związku z nieważnością czynności prawnej
I. Obowiązek zwrotu spełnionych świadczeń
II. Roszczenie odszkodowawcze oparte na culpa in contrahendo
III. Roszczenie o ustalenie nieważności czynności prawnej
1. Uwagi ogólne o legitymacji czynnej i biernej
2. Interes prawny w procesie o ustalenie
3. Przedmiot dowodzenia w procesie o ustalenie; substrat czynności
4. Problematyka dawności w kontekście roszczenia o ustalenie
Rozdział VII. Zakończenie
Test ważności czynności prawnej
Indeks rzeczowy
Wykaz skrótów
1. Akty prawne
2. Piśmiennictwo / Czasopisma
3. Organy orzekające
4. Inne skróty
Rozdział I. Wprowadzenie
§ 1. Uwagi ogólne o przedmiocie pracy
§ 2. Czynność prawna jako czynność konwencjonalna
§ 3. Pojęcie czynności prawnej
I. Czynność prawna jako prawidłowo dokonana czynność konwencjonalna
II. Substrat czynności prawnej
III. Oświadczenie woli
§ 4. Konsekwencje prawne czynności prawnej
Rozdział II. Systematyka wadliwych czynności prawnych
§ 1. Próby usystematyzowania czynności wadliwych w doktrynie
§ 2. Czynności wadliwe, bezskuteczne i nieważne
§ 3. Problem tzw. czynności nieistniejących
§ 4. Inne postacie wadliwości czynności prawnych
I. Czynności wzruszalne
1. Czynności wzruszalne wykonaniem prawa kształtującego
2. Czynności wzruszalne konstytutywnym orzeczeniem sądu
II. Czynności bezskuteczne
1. Bezskuteczność zawieszona
2. Bezskuteczność względna
3. Bezskuteczność sensu stricto (ex lege)
§ 5. Czynności częściowo nieważne i czynności częściowo bezskuteczne
§ 6. Brak potrzeby wyróżniania osobnej kategorii „unieważnialności”
§ 7. Czynności niewadliwe, choć o „osłabionej” skuteczności
§ 8. Systematyka czynności wadliwych - konkluzje
Rozdział III. Konstrukcyjne przesłanki nieważności czynności prawnej
§ 1. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych
I. Zdolność prawna
II. Zdolność do czynności prawnych
III. Brak zdolności do czynności prawnych
IV. Ograniczona zdolność do czynności prawnych
V. Brak zdolności do czynności prawnych - uwagi podsumowujące
§ 2. Nieprawidłowa reprezentacja a zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób prawnych
I. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób prawnych
II. Zakres prawa do reprezentacji
III. Sposób reprezentacji
IV. Charakter działania reprezentanta i faktyczne pełnienie funkcji przez niego funkcji
V. Konsekwencje wadliwej reprezentacji
VI. Krajowy Rejestr Sądowy a reguły dotyczące właściwej reprezentacji
VII. Problematyka podmiotowości prawnej i reprezentacji podmiotów ustawowych, o których traktuje art. 33^{1} § 1 KC
§ 3. Stan wyłączający świadome lub swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli
§ 4. Pozorność
I. Przesłanki ogólne zastosowania sankcji nieważności na podstawie art. 83 KC
II. Symulacja względna
III. Ochrona osób trzecich
§ 5. Niedochowanie wymogów co do formy czynności prawnych zastrzeżonej pod rygorem nieważności
I. Uwagi i zasady ogólne dotyczące formy czynności prawnych
II. Rodzaje formy, z którymi wiąże się rygor ad solemnitatem
III. Wpływ relacji pomiędzy treścią czynności a jej formą na ważność czynności prawnej
IV. Wymagania formalne - konkluzje
Rozdział IV. Sprzeczność z prawem czynności prawnej jako przesłanka jej nieważności
§ 1. Sprzeczność czynności prawnej z prawem - uwagi ogólne
I. Pojęcie sprzeczności w rozumieniu art. 58 i 353^{1} KC
1. Sprzeczność treści czynności z nakazem lub zakazem ustawowym
Kwalifikacja czynności prawnej jako nieważnej ma miejsce przede wszystkim wtedy, gdy treść tej czynności jest - we wskazanym wyżej
2. Sprzeczność celu czynności z prawem
3. Inne postacie sprzeczności czynności z prawem
A. Określenie treści czynności w sposób nieobejmujący minimalnej treści czynności prawnej
B. Brak wymaganych prawem elementów czynności prawnej; niespełnienie innych wymagań ustanowionych normą kompetencyjną
II. Pojęcie ustawy w rozumieniu art. 58 i 353^{1} KC
1. Problematyka charakteru normy jako czynnika wpływającego na sankcję nieważności
2. Identyfikacja norm imperatywnych, semiimperatywnych i dyspozytywnych w Kodeksie cywilnym
3. Problem sprzeczności z normami bezwzględnie wiążącymi innej gałęzi prawa
4. Charakter prawny norm w doktrynie i orzecznictwie
§ 2. Obejście prawa w Kodeksie cywilnym
§ 3. Sprzeczność czynności prawnej z normami Unii Europejskiej
I. Miejsce norm prawa wspólnotowego w konstytucyjnym porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej
II. Pojęcie ustawy w rozumieniu art. 58 i 353^{1} KC a normy prawa wspólnotowego
III. Pierwotne prawo wspólnotowe
1. Sprzeczność z normami traktatowymi jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
2. Sprzeczność z ogólnymi zasadami prawa i prawem zwyczajowym jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
IV. Sprzeczność z umową międzynarodową jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1}1 KC
V. Prawo pochodne
1. Sprzeczność z normami rozporządzeń jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
2. Sprzeczność z normami dyrektyw jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
3. Sprzeczność z normami decyzji jako podstawa nieważności czynności prawnej w świetle art. 58 i 353^{1} KC
4. Zalecenia i opinie
5. Norma prawa wspólnotowego w kontekście ważności czynności prawnej - uwagi podsumowujące
Rozdział V. Inne przesłanki nieważności czynności prawnej oparte na ocenie prawidłowości jej treści i celu
§ 1. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego
I. Analiza normy art. 353^{1} oraz art. 58 KC pod kątem niezgodności czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego
II. Sprzeczność z zasadami współżycia społecznego w doktrynie i orzecznictwie
III. Relacja pomiędzy art. 58 i 3531 KC a art. 5 KC
IV. Artykuł 58 § 2 i art. 353^{1} KC - uwagi podsumowujące
§ 2. Sprzeczność z właściwością (naturą) stosunku prawnego
§ 3. Problematyka kauzalności w kontekście ważności czynności o charakterze przysparzającym
I. Ogólna problematyka pojęcia kauzy
II. Problem kauzalności czynności zobowiązujących
III. Problem kauzy w czynnościach o charakterze rozporządzającym
IV. Problem kauzalności w płaszczyźnie możliwości podnoszenia zarzutów ze stosunku podstawowego
V. Konkluzje
Powyższe rozważania pozwalają na wyciągnięcie wniosku, że kauzalność i abstrakcyjność przedstawiają znaczenie w płaszczyźnie ważności czynności prawnej, choć znaczenie to nie zawsze jest bezpośrednie i automatyczne. Uzależnienie ważności czynności rozporządzającej
Rozdział VI. Nieważność bezwzględna - skutki prawne
§ 1. Cechy nieważności bezwzględnej
I. Nieważność ab initio i ipso iure
II. Brak skutków nieważnej czynności prawnej
III. Problem konwersji nieważnej czynności prawnej
1. Ogólne koncepcje dotyczące konwersji
2. Problem konwersji na tle dorobku doktryny i orzecznictwa
3. Przesłanki konwersji
IV. Problem konwalidacji nieważnej czynności prawnej
1. Ogólne uwagi o konwalidacji
2. Substrat oraz relatywna kwalifikacja czynności
3. Uwagi o konwalidacji na tle poszczególnych unormowań
4. Konwalidacja - konkluzje
V. Trwałość sankcji nieważności a relatywna ocena substratu czynności; wyłączenie sankcji
VI. Brak konkurencji roszczeń w przypadku nieważności bezwzględnej
VII. Samoistny i wystarczający charakter przesłanek nieważności
VIII. Niestopniowalność nieważności; nieważność częściowa
IX. Nieważność podlega uwzględnieniu zgodnie z zasadami obowiązującymi w postępowaniu cywilnym
X. Działanie sankcji nieważności nie może zostać uchylone na podstawie art. 5 KC
§ 2. Roszczenia, które mogą powstać w związku z nieważnością czynności prawnej
I. Obowiązek zwrotu spełnionych świadczeń
II. Roszczenie odszkodowawcze oparte na culpa in contrahendo
III. Roszczenie o ustalenie nieważności czynności prawnej
1. Uwagi ogólne o legitymacji czynnej i biernej
2. Interes prawny w procesie o ustalenie
3. Przedmiot dowodzenia w procesie o ustalenie; substrat czynności
4. Problematyka dawności w kontekście roszczenia o ustalenie
Rozdział VII. Zakończenie
Test ważności czynności prawnej
Indeks rzeczowy