Dane szczegółowe książki

Wstęp 10
Część I. Pojęcie i istota geoekonomii 16
Geneza geoekonomii - ideowe i materialne przesłanki 18
Pojęcie i istota przestrzeni geoekonomicznej 31
O istocie geoekonomicznego działania 44
Część II. Geneza i wymiary geoekonomicznej przestrzeni 52
Międzynarodowe struktury produkcji 54
1. Wstęp 54
2. Relacja centrum-peryferie 56
3. Analiza danych 58
3.1. Udział w światowej produkcji przemysłowej krajów rozwiniętych i rozwijających się 58
3.2. Produkcja sektora przemysłu wytwórczego oraz sektora usług 59
3.3. Dezindustrializacja i industrializacja 62
3.4. Produkcja sektora rolnictwa 67
4. Nowy globalny podział pracy 69
4.1. Przyczyny większego zróżnicowania nowego globalnego podziału pracy 70
4.2. Przyczyny większej internacjonalizacji nowego globalnego podziału pracy 70
4.3. Kto decyduje o alokacji produkcji? 73
5. Wpływ ostatniego kryzysu finansowego 73
6. Konkluzje 75
Międzynarodowe struktury handlu 77
1. Wstęp 77
2. Dynamika handlu światowego 78
3. Podmiotowa struktura handlu międzynarodowego 81
4. Przedmiotowa struktura handlu światowego 101
5. Powiązania strukturalne w wymianie międzynarodowej 111
6. Rola handlu zagranicznego we wzroście gospodarczym 119
6.1. Funkcja dynamizująca wzrost gospodarczy 119
6.2. Udział handlu zagranicznego w tworzeniu i podziale dochodu narodowego 120
6.3. Wpływ zmiany terms of trade na podział korzyści z handlu zagranicznego 131
Międzynarodowe struktury finansów 136
1. Wstęp 136
2. Pojęcie i znaczenie międzynarodowych struktur finansów 137
3. Relacje monetarne - waluty międzynarodowe, rezerwy walutowe i rynek walutowy 141
3.1. Waluty międzynarodowe 141
3.2. Rezerwy walutowe 146
3.3. Międzynarodowy rynek walutowy 152
4. Rynki finansowe i międzynarodowy przepływ kapitału 157
4.1. Rynki finansowe 157
4.2. Międzynarodowe przepływy kapitału 160
4.3. Liberalizacja i integracja rynków finansowych **88 167
4.4. Państwa nadwyżkowe i deficytowe w przestrzeni finansowej 170
5. Przestrzeń finansowa jako szansa rozwoju i zagrożenie dla państw 175
Międzynarodowe struktury wiedzy i innowacji - mechanizmy zmiany, aktualne trendy i uczestnicy 179
1. Wstęp 179
2. Trendy i uczestnicy. Trójkąt globalnych innowacji. B&R w warunkach kryzysu - pobudzenie innowacji 179
3. Mechanizmy zmiany. Era cyfrowa. Wzrost roli wiedzy. Polityka innowacyjna. Mocarstwowość technologiczna 192
4. Konkluzje 200
Część III. Instrumentarium geoekonomii 202
Dyplomacja ekonomiczna państw 204
1. Wstęp 204
2. Dyplomacja ekonomiczna - próba zdefiniowania zjawiska 205
2.1. Dyplomacja wczoraj i dziś 205
2.2. Geneza i rozwój dyplomacji ekonomicznej 207
2.3. Wzrost znaczenia i roli dyplomacji ekonomicznej we współczesnym świecie 209
2.4. Pojęcie i definicje dyplomacji ekonomicznej 213
3. Dyplomacja ekonomiczna w ujęciu przedmiotowym i podmiotowym 216
3.1. Dyplomacja ekonomiczna a polityka zagraniczna państw - ujęcie przedmiotowe 216
Cele i zadania dyplomacji ekonomicznej 219
Instrumenty i środki dyplomacji ekonomicznej 220
3.2. Dyplomacja ekonomiczna w wymiarze instytucjonalnym - ujęcie podmiotowe 221
Podmioty zaangażowane w realizację dyplomacji ekonomicznej 221
Władze państwa i urzędy państwowe oraz służba zagraniczna w dyplomacji ekonomicznej 224
Władze lokalne - jednostki terytorialne i samorządy 229
Podmioty pozapaństwowe w dyplomacji ekonomicznej 230
4. Zakończenie 232
Liberalizacja i protekcjonizm w polityce państwa 233
1. Wstęp 233
2. Polityka liberalizacji handlu międzynarodowego 234
3. Polityka protekcjonizmu 243
4. Liberalizacja i protekcjonizm w procesie decyzyjnym państw 250
5. Między protekcjonizmem a liberalizacją: zakres swobody w handlowym wymiarze przestrzeni geoekonomicznej 259
Znaczenie marki państwa w geoekonomicznej przestrzeni 274
1. Wstęp 274
2. Czynniki wzrostu zainteresowania marką państwa 276
2.1. Dyplomacja publiczna 277
2.2. Pojęcie marki 279
2.3. Branding miejsca (terytorialny) i marka miejsca 281
2.4. Efekt kraju pochodzenia 282
3. Marka państwa - geneza, rozumienie i zastosowanie 285
Problemy definicyjne 288
4. Kompozycja i mierzenie siły marki państwa 291
Mierzenie siły marki państwa 293
5. Zastosowanie i ocena wpływu marki państwa 297
Rola i znaczenie reguł pochodzenia towarów w kształtowaniu geokonomicznej przestrzeni państw 300
1. Reguły pochodzenia jako przedmiot badań w paradygmacie geoekonomicznym 300
2. Reguły pochodzenia jako klasyczny instrument wymiany - istota 303
3. System GATT/WTO - liberalizacja handlu jako źródło wzrostu znaczenia reguł pochodzenia 308
4. Reguły pochodzenia w systemach regionalnych UE i NAFTA - studium przypadku 313
5. Wpływ reguł pochodzenia na światowy system handlowy 317
Polityka międzynarodowej konkurencyjności 320
1. Wstęp 320
2. Istota konkurencyjności 322
3. Uwarunkowania instytucjonalno-instrumentalne polityki międzynarodowej konkurencyjności 330
4. Metodologia badań międzynarodowej konkurencyjności gospodarek narodowych 339
5. Konkurencyjność Polski na tle wybranych gospodarek 342
Instrumentarium geoekonomiczne w polityce monetarnej i kursowej państwa: wojna walutowa vs. kooperacja 354
1. Wprowadzenie 354
2. Wojna walutowa - koncepcje 356
3. Charakter procesów destrukcji walutowej 360
3.1. Cechy konfliktu walutowego 360
3.2. Cele konfliktu walutowego 361
3.3. Podstawowe mechanizmy 363
Polityka pieniężna 363
Polityka kursowa 364
4. Wielka Depresja - mechanizmy i formy déjà vu 367
4.1. Dolar vs. euro 367
4.2. Dolar vs. renminbi 373
4.3. Euro vs. funt sterling i frank szwajcarski 376
4.4. Dialektyka TDWW 2007-2011 378
5. Zamiast konkluzji: w pułapce logiki zespołowego działania 379
5.1. Poziom narodowy - działania państw na rzecz międzynarodowego statusu waluty krajowej 381
5.2. Poziom regionalny - w stronę porozumień o zrównoważonym bilansie płatniczym 382
5.3. Poziom globalny - multilateralizm, czyli konkurencyjna kooperacja 383
Polityka ochrony własności intelektualnej 385
1. Wstęp 385
2. Pojęcie własności intelektualnej 387
3. System WIPO 393
4. Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) 394
4.1. Geneza i znaczenie TRIPS 394
4.2. Konstrukcja porozumienia TRIPS 396
Minimalny i maksymalny charakter postanowień 396
Prymat Konwencji paryskiej 397
Zasady uregulowane w TRIPS 397
Minimalne okresy ochrony 397
Charakter obowiązywania TRIPS 399
Dochodzenie i egzekwowanie praw własności intelektualnej 399
Rozstrzyganie sporów 399
4.3. Ochrona własności intelektualnej w ramach TRIPS na przykładzie wyłącznego prawa hodowcy do nowej odmiany rośliny 399
5. System ochrony wynalazków jako przykład trójpoziomowej ochrony przedmiotów własności intelektualnej 403
6. Zakończenie 410
Polityka proeksportowa 411
1. Wstęp 411
2. Polityka proeksportowa jako czynnik rozwoju gospodarczego 412
3. Ewolucja i rozwój polityki proeksportowej 417
4. Przesłanki i korzyści płynące ze stosowania polityki reeksportowej 420
4.1. Tworzenie Dochodu Narodowego Brutto 420
4.2. Relacja mnożnikowa 422
5. Teoria zakłóceń 423
6. Instrumenty i instytucje polityki proeksportowej 424
7. Narzędzia polityki proeksportowej współczesnych państw 428
7.1. Polityka proeksportowa Unii Europejskiej 428
7.2. Polityka proeksportowa Niemiec 430
7.3. Polityka proeksportowa Stanów Zjednoczonych 432
Polityka sankcji ekonomicznych 437
1. Wstęp 437
2. Pojęcie i istota sankcji ekonomicznych 440
3. Polityka sankcji ekonomicznych w czasie zimnej wojny 444
4. Polityka sankcji ekonomicznych po zimnej wojnie 446
4.1. Współczesne sankcje negatywne 448
4.2. Współczesne sankcje pozytywne 454
Geoekonomiczny kontekst pomocy rozwojowej 458
1. Wstęp 458
2. Pomoc rozwojowa - zagadnienia ogólne 459
2.1. Definicja 459
2.2. Donatorzy i skala pomocy 462
3. Pomoc rozwojowa a polityka zewnętrzna państwa 463
3.1. Pomoc rozwojowa jako instrument polityki zewnętrznej państwa 463
3.2. Motywacje i cele 465
3.3. Użyteczność modelu teoretycznego EPSM w badaniu problematyki pomocy rozwojowej 470
4. Pomoc rozwojowa Chin, UE i USA dla Afryki Subsaharyjskiej - ujęcie geoekonomiczne 472
4.1. Chiny 474
4.2. Unia Europejska 481
4.3. USA 485
Państwowe fundusze majątkowe 489
1. Wstęp 489
2. Pojęcie i istota państwowych funduszy majątkowych 490
3. Ewolucja państwowych funduszy majątkowych 494
4. Przedmiotowa i podmiotowa struktura państwowych funduszy majątkowych 497
5. Państwowe fundusze majątkowe jako geoekonomiczne narzędzie państwa 507
6. Ocena działalności państwowych funduszy majątkowych 513
Państwo a przedsiębiorstwa krajowe na rynku międzynarodowym. Przykład Niemiec 517
1. Wstęp 517
2. Instytucje 521
2.1. Izby handlu zagranicznego, delegacje i reprezentacje niemieckiej gospodarki 522
2.2. Germany Trade and Invest 523
2.3. Placówki dyplomatyczne i konsularne 523
2.4. German Centres 524
3. Instrumenty 524
3.1. Wsparcie sprzedaży i kooperacji 525
3.2. Zabezpieczenie dla kredytów eksportowych przez towarzystwo Hermes w imieniu rządu 525
3.3. Polityka wobec targów 527
3.4. Polityczne wsparcie dla niemieckich firm za granicą 528
3.5. Program pomocy w wejściu na rynek 529
3.6. Wsparcie finansowe 529
3.7. Gwarancje inwestycyjne 530
3.8. Ofensywa na rzecz ekspansji gospodarczej **61 532
4. Niemiecka polityka wsparcia badań i rozwoju 533
5. Wnioski 537
Geoekonomia surowców energetycznych 539
1. Wstęp 539
2. Rynek surowców energetycznych 540
3. Przestrzeń geoekonomiczna ujmowana w kategorii surowców energetycznych. Punkt widzenia eksportera 543
4. Przestrzeń geoekonomiczna ujmowana w kategorii surowców energetycznych. Punkt widzenia importera 555
5. Wnioski 560
Część IV. Geoekonomia a przestrzeń geoekonomiczna: studia przypadków 564
Przestrzeń geoekonomiczna Stanów Zjednoczonych 566
1. Wstęp 566
2. Stany Zjednoczone a możliwości w zakresie zdobywania przestrzeni geoekonomicznej 567
2.1. Zasoby Stanów Zjednoczonych 568
2.2. Ideologia oraz koncepcje wykorzystania posiadanych zasobów - model zarządzania gospodarką 570
2.3. System gospodarczy USA oraz amerykańska służba dyplomatyczna 575
3. Historyczny kontekst geoekonomicznego przywództwa Stanów Zjednoczonych w świecie 582
4. Stany Zjednoczone a różne wymiary przestrzeni geoekonomicznej 586
4.1. Geoekonomiczna przestrzeń finansowa - pozycja waluty amerykańskiej w gospodarce światowej 586
4.2. Geoekonomiczną przestrzeń handlowa i inwestycyjna - pozycja USA w światowym handlu i inwestycjach zagranicznych 592
4.3. Geoekonomiczna przestrzeń produkcji oraz technologii i innowacji 596
4.4. Inne wymiary przestrzeni - edukacja, media i rozrywka 603
Unia Europejska - soft power jako modelowy aktor geoekonomiczny 607
1. Soft power jako kategoria badawcza stosunków międzynarodowych 607
2. Unia Europejska - kreator przestrzeni geoekonomicznej in intra i ad extra 609
3. Polityka zewnętrzna UE - instrumentarium kształtowania przestrzeni 619
Geoekonomiczna strategia Chin 634
1. Wstęp 634
2. Identyfikacja problemu badawczego 634
3. Chiny jako geoekonomiczne mocarstwo 636
4. O niektórych cechach chińskiej gospodarki 641
5. Instrumenty geoekonomicznej strategii Chin 648
5.1. Polityka kursu walutowego Chin 649
5.2. Polityka handlowa Chin 652
5.3. Inwestycje zagraniczne: import, eksport i kapitał 656
5.4. Uczestnictwo instytucjach międzynarodowych 662
Indie - studium przypadku geoekonomicznego działania mocarstwa wschodzącego 666
1. Czynnik geoekonomiczny i soft power w indyjskiej tradycji politycznej 666
1.1. Obszar geoekonomiczny Indii w staroindyjskiej myśli politycznej 666
1.2. Soft power w okresie indyjskiego ruchu narodowego i okresie zimnowojennym 670
2. Geoekonomia w indyjskiej nauce o stosunkach międzynarodowych 673
3. Konceptualizacja przestrzeni geoekonomicznej w indyjskiej polityce zagranicznej - uwarunkowania i zakres 680
3.1. Uwarunkowania ekonomiczne 680
3.2. Nowa polityka zagraniczna Indii - przestrzeń geoekonomiczna 683
4. Instrumentarium geoekonomii w indyjskiej polityce zagranicznej - wymiar operacyjny 686
4.1. Umowy handlowe regionalne i globalne 686
4.2. Eksport indyjskich usług IT i outsourcing 696
4.3. Indyjskie inwestycje zagraniczne 702
4.4. Pomoc humanitarna i rozwojowa 708
4.5. Diaspora indyjska 710
5. Znaczenie geoekonomii w indyjskiej polityce zagranicznej 715
Część V. Logika geoekonomii a porządek międzynarodowy 720
Logika geoekonomii a global governance 722
1. Wstęp 722
2. Współpraca państw we współczesnym świecie 726
2.1. Bank Światowy 726
2.2. Międzynarodowy Fundusz Walutowy 731
2.3. Światowa Organizacja Handlu 735
2.4. Protokół z Kioto 740
2.5. Milenijne Cele Rozwoju 743
2.6. G-20 746
3. Wnioski 750
Geoekonomiczny trilateralizm UE-USA-Chiny: logika konfliktu i współpracy 753
1. Wstęp 753
2. Trilateralizm w nauce o stosunkach międzynarodowych 755
3. Geneza geoekonomicznego trilateralizmu UE-USA-Chiny 759
4. Problem wzajemnego postrzegania biegunów trójkąta USA-UE-Chiny 764
4.1. Postrzeganie USA 764
4.2. Postrzeganie UE 767
4.3. Postrzeganie Chin 770
5. Przejawianie się geoekonomii w bilateralnych relacjach trójkąta Chiny-USA-UE 772
6. Wzajemność uwarunkowań i współzależność geoekonomicznego trójkąta Chiny-USA-UE 783
Zakończenie 786
Wybrana literatura 792
Noty o Autorach 865