Dane szczegółowe książki
Ciało i polityczność: koncepcja cielesności w filozofii Michela Foucaulta / Mackiewicz, Wojciech
Autorzy
Tytuł
Ciało i polityczność: koncepcja cielesności w filozofii Michela Foucaulta
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2018
ISBN
9788324231829
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
tom 123; opracowanie APS
Spis treści
pokaż spis treści
PODZIĘKOWANIA #7
WPROWADZENIE #9
TEORIA I KRYTYKA: ODEJŚCIE OD FILOZOFII SPEKULATYWNEJ
1. Dialektyka jako antropologia: Alexandre Kojève czyta Hegla #21
1.1. Metoda dialektyczna oraz dialektyka Pana i Niewolnika #23
1.2. Samowiedza #25
Podsumowanie: pożądanie jako negacja #26
2. Filozofia jako metodologia historii: Gaston Bachelard czyta Bergsona #29
3. Ideologia i przemoc: Louis Althusser czyta Marksa #35
3.1. Sprzeciw wobec Hegla #36
3.2. Od materializmu historycznego do materializmu dialektycznego #38
3.3. Ideologia i aparaty ideologiczne #40
3.4. Nauka #42
3.5. Humanizm #43
3.6. Strukturalny charakter marksizmu #44
Podsumowanie: ideologia i interpelacja #47
4. „Ja" to coś Innego: Jacques Lacan czyta Freuda #49
4.1. Język #50
4.2. Podmiot i nieświadome #51
4.3. Psychoanalityczne „nie" #54
4.4. Węzeł boromejski: Realne – Wyobrażeniowe -Symboliczne #54
4.5. „Podmiot" wobec „Ja" #58
4.6. Stadium lustra #60
4.7. Inne #63
Podsumowanie: ciało i nieświadome #64
5. Szaleństwo i przypadkowość: Michel Foucault czyta Nietzschego #67
5.1. Afirmacja szaleństwa i krytyka racjonalności #68
5.2. Śmierć Boga i kres Człowieka #71
5.3. Genealogia #72
5.4. Estetyka istnienia #73
5.5. Krytyka (nowoczesnego) państwa #75
6. Życie i normy: Georges Canguilhem #76
6.1. Historia nauki #77
6.2. Patologia #78
6.3. Norma #81
6.4. Filozofia #82
6.5. Polityka #84
Podsumowanie: biologia jako filozofia życia #85
7. Czy istnieje metoda strukturalna? #86
7.1. Lingwistyka #87
7.2. Etnologia i antropologia kulturowa #88
7.3. Struktura #90
7.4. Nowy dualizm języka #91
7.5. Struktura i filozofia #92
7.6. Czy istnieje autor? #93
7.7. Nowy model przyczynowości #93
8. Strukturalizm i ciało #95
CIAŁO I PRAKTYKA: KU AKTUALNOŚCI ISTNIENIA
ROZDZIAŁ I. Wiedza i teoria: ciało nieznane #103
1. „Nieobecność dzieła" i moralność #103
1.1. Narrenschiff (Statek szaleńców) #105
1.2. Szpital dla wariatów #110
1.3. Wielkie Zamknięcie 3111
1.3.1. Warunki internowania #112
1.3.2. Szaleństwo i moralność #114
1.3.3. Szaleństwo i nieobecność ciała #116
1.4. Spojrzenie medyczne XIX wieku #120
1.5. Psychiatria i dyskurs prawdy #123
Podsumowanie: ciało i dystans #126
2. Kliniczne doświadczanie ciała #133
2.1. Pojęcie „narzędzia klinicznego" #133
2.2. Archeologia „narzędzia klinicznego" #136
2.2.1. Szpital #138
2.2.2. Klinika i nowa polityka zdrowia #142
2.2.3. Klinika na „progu nowoczesności" #147
2.3. „Urządzenie kliniczne" i cielesność #149
2.3.1. Ciało anonimowe #150
2.3.2. Objaw chorobowy i jego przedstawienie: układ współczulny #152
2.3.3. Kliniczne odczytania śmierci #156
2.3.4. Pedagogika spojrzenia i „widzialność" ciała #160
2.3.5. Badania na poziomie tkanek: nowa klinika Bichata #164
2.3.6. Ciało trójwymiarowe: dotyk i słuch w służbie kliniki #168
2.4. Krytyka metody anatomii patologicznej #170
Podsumowanie: ciało i obserwacja #171
3. Heterotopologie ciała i historii #177
3.1. Ciało i dusza jako „dublet empiryczno-transcendentalny" #177
3.1.1. Oddzielenie słów i rzeczy #177
3.1.2. Odkrywanie prawdy o człowieku #181
3.1.3. Ciało i cielesność #182
3.2. Ciało utopijne #184
3.2.1. Heterotopia przestrzeni #184
3.2.2. Heterotopia ciała #189
3.2.3. Ciało i sens #193
3.3. Historia wpisana w ciało: genealogia i „ciało-niemiejsce" #195
3.3.1. Wycofanie źródłowości historii #197
3.3.2. Genealogia i konflikt #198
3.3.3. „Ciało-niemiejsce" #203
3.3.4. Ciało i praktyki #207
ROZDZIAŁ II. Władza i praktyka: ciało posłuszne #209
1. „Urządzenie" ciała seksualnego #209
1.1. „Wola wiedzy" jako „urządzenie" (le dispositif) #210
1.2. Seksualność i ciało #215
1.2.1. Pragnienie #216
1.3. „Dyskursywizacja" seksu: nakaz mówienia i strategia represji #217
1.3.1. Społeczeństwa zeznające #222
1.3.2. Ars erotica i scientia sexualis #225
1.4. Rodzina jako „urządzenie" polityczne #232
1.5. „Technologia cielesności" #234
1.6. „Zespoły strategiczne" #238
1.6.1. Histeryzacja ciała kobiety #238
1.6.2. Pedagogizacja seksu dzieci #239
1.6.3. Socjalizacja zachowań prokreacyjnych #239
1.6.4. Psychiatryzacja przyjemności perwersyjnych #240
1.7. Od strategii represji ciała do teorii populacji #242
1.8. Seksualność dziecka #244
1.9. Ciało i wolność #246
1.10. Człowiek zestrojony ze swą naturą: spektakl Sadyczny #249
1.11. Psychoanaliza i seksualność #253
Podsumowanie: seksualność jako granica #255
2. Od kary cielesnej do dyscypliny #259
2.1. Spektakl i ujawnianie prawdy zbrodni: anatomia polityczna #260
2.2. Nowa struktura władzy #267
2.3. Polityczna plastyczność ciała #270
2.4. Kara i dyscyplina: ekonomia polityczna #274
2.5. Architektura i ciało osadzone: Panoptykon #281
Podsumowanie: kapilarne ciało władzy #285
3. Ciało mnogie, ciało wielogłowe: biopolityka populacji #290
3.1. Biopolityka i biowładza #291
3.2. Seksualność i polityka racjonalizacji #294
3.3. Populacja i polityka zdrowia #296
3.4. Rasa i „nowoczesny rasizm" #304
3.5. „Anatomopolityczna władza nad ciałem" i biopolityka populacji #307
3.6. Technologia bezpieczeństwa #308
Podsumowanie: „produkcja" ciała społecznego #309
4. Nowa mechanika piętnowania #313
4.1. Intymna prawda choroby: ciało histeryczne #313
4.1.1. Histeria jako nieobecność choroby #315
4.1.2. Histeria i symulacja #318
4.2. Hermafrodytyzm i polowanie na tożsamość #323
4.2.1. „Norma" i formy monstrualności #323
4.2.2. Pamiętniki Herkuliny Barbin #326
4.2.3. W poszukiwaniu nowej definicji seksualności #331
4.3. Ciało w dyskursie emancypacyjnym mniejszości seksualnych #336
4.3.1. Moralność grecka #338
4.3.2. Prawa mniejszości seksualnych #343
Podsumowanie: szczelina w fałdzie ciała #349
ROZDZIAŁ III. Prawda i istnienie: ciało etyczne #351
1. „Człowiek pragnień" i „estetyka istnienia" #353
1.1. „Człowiek pragnień" #359
1.2. Hermeneutyka pragnienia i praktyka podmiotowości pragnienia #361
1.3. Co to jest moralność? #364
1.4. „Zabiegi koło siebie" #365
1.5. Ciało i agora: przyjemności łoża #369
1.5.1. Relacja seksualna: aphrodisia #370
1.5.2. Aktywność seksualna: chresis #374
1.5.3. Doskonalenie się: enkreteia #377
1.5.4. Wstrzemięźliwość: sophrosyne #378
1.6. Ciało i zdrowie: przyjemności stołu #380
1.7. Ciało i wspólnota: przyjemność zakazana #383
1.8. Grecka „estetyka istnienia" #385
1.9. Pochwała pederastii #389
Podsumowanie: ciało nauczycielem duszy #392
2. Antykrólowie nędzy i uniżenia: ciała cyniczne #399
2.1. Logos i bios prawdy #402
2.2. Radykalna skromność #404
2.3. Ciało cyniczne #407
2.3.1. Ciało dalekie #408
2.3.2. Ciało bliskie #409
2.3.3. Ciało prawdy #410
2.4. Cynicka „estetyka istnienia" #412
2.5. Cynizm lekarstwem ludzkości #414
Podsumowanie: estetyczne ciało psa #415
3. Państwo w skali mikro: ciało i „technologie Siebie" #417
3.1. Analiza snów i podmiotowość seksualna #418
3.2. Stoicyzm i kultura Siebie #422
3.3. Starożytne stadło #426
3.4. Ciało w późnej starożytności #427
3.5. Seksualność pierwszych chrześcijan #431
3.6. Zmierzch pederastii #432
3.7. Nowa erotyka #437
Podsumowanie: „troska o siebie" jako troska o innych #440
4. „Pikujące spojrzenie" na ciało i duszę #445
4.1. Epimeleia heautou #447
4.2. Odkrycie Siebie i postawa skromności: Alkibiades #449
4.3. Askesis i gnothi seauton #452
4.4. Powstrzymywanie ciała według Muzoniusza Rufusa i Plutarcha z Cheronei #455
4.5. Prawda Siebie i kultura Siebie #457
Podsumowanie: ciało jako próba #461
5. Mikrokosmos samotności: asceza wczesnochrześcijańska #463
5.1. Radykalna separacja ciała organicznego (le corps) i ciała materialnego (la chair): Jan Kasjan #466
5.1.1. Kasjanowa „technologia Siebie" #468
5.1.2. Ciało (le corps) i cielistość (la chair #469
5.1.3. Etapy dochodzenia do czystości ciała #471
5.1.4. Dialektyka woli i nie-woli: polucja jako „weryfika¬tor prawdy" #473
5.2. Ciało zbuntowane wobec Boga i duszy: Aureliusz Augustyn #475
5.2.1. Etyka prawdy #479
Podsumowanie: ciało oddane Bogu #479
6. Średniowieczne wyznanie pragnienia i przyjemności: teatralizacja opętania i ciało konwulsyjne #481
6.1. Władza pastoralna i praktyka wyznania #482
6.1.1. „Technologia wyznania” #486
6.1.2. Tropienie pragnienia i przyjemności #487
6.1.3. Pedagogizacja grzechu nieczystości #493
6.2. Teatralizacja opętania #494
6.2.1. Konwulsyjne ciało czarownicy #496
6.2.2. Strategie antykonwulsyjne #501
Podsumowanie: widzialność i wyznanie grzechu #505
ZAKOŃCZENIE #507
1. Ciało-władza #508
2. Aporie koncepcji cielesności Foucaulta #511
3. Rozwinięcia #515
3.1. Ciało w obozie Giorgia Agambena #515
3.2. Biopolityka jako imperium: Michael Hardt i Antonio Negri #516
3.3. Anty-Edypalne ciało schizofreniczne Gilles’a Deleuze’a i Félixa Guattariego #517
3.4. Sprzeciw feministyczno-emancypacyjny Judith Butler #519
3.5. Społeczeństwo somatyczne Bryana Turnera #523
POSTSCRIPTUM #525
BIBLIOGRAFIA #527
INDEKS NAZWISK #539
WPROWADZENIE #9
TEORIA I KRYTYKA: ODEJŚCIE OD FILOZOFII SPEKULATYWNEJ
1. Dialektyka jako antropologia: Alexandre Kojève czyta Hegla #21
1.1. Metoda dialektyczna oraz dialektyka Pana i Niewolnika #23
1.2. Samowiedza #25
Podsumowanie: pożądanie jako negacja #26
2. Filozofia jako metodologia historii: Gaston Bachelard czyta Bergsona #29
3. Ideologia i przemoc: Louis Althusser czyta Marksa #35
3.1. Sprzeciw wobec Hegla #36
3.2. Od materializmu historycznego do materializmu dialektycznego #38
3.3. Ideologia i aparaty ideologiczne #40
3.4. Nauka #42
3.5. Humanizm #43
3.6. Strukturalny charakter marksizmu #44
Podsumowanie: ideologia i interpelacja #47
4. „Ja" to coś Innego: Jacques Lacan czyta Freuda #49
4.1. Język #50
4.2. Podmiot i nieświadome #51
4.3. Psychoanalityczne „nie" #54
4.4. Węzeł boromejski: Realne – Wyobrażeniowe -Symboliczne #54
4.5. „Podmiot" wobec „Ja" #58
4.6. Stadium lustra #60
4.7. Inne #63
Podsumowanie: ciało i nieświadome #64
5. Szaleństwo i przypadkowość: Michel Foucault czyta Nietzschego #67
5.1. Afirmacja szaleństwa i krytyka racjonalności #68
5.2. Śmierć Boga i kres Człowieka #71
5.3. Genealogia #72
5.4. Estetyka istnienia #73
5.5. Krytyka (nowoczesnego) państwa #75
6. Życie i normy: Georges Canguilhem #76
6.1. Historia nauki #77
6.2. Patologia #78
6.3. Norma #81
6.4. Filozofia #82
6.5. Polityka #84
Podsumowanie: biologia jako filozofia życia #85
7. Czy istnieje metoda strukturalna? #86
7.1. Lingwistyka #87
7.2. Etnologia i antropologia kulturowa #88
7.3. Struktura #90
7.4. Nowy dualizm języka #91
7.5. Struktura i filozofia #92
7.6. Czy istnieje autor? #93
7.7. Nowy model przyczynowości #93
8. Strukturalizm i ciało #95
CIAŁO I PRAKTYKA: KU AKTUALNOŚCI ISTNIENIA
ROZDZIAŁ I. Wiedza i teoria: ciało nieznane #103
1. „Nieobecność dzieła" i moralność #103
1.1. Narrenschiff (Statek szaleńców) #105
1.2. Szpital dla wariatów #110
1.3. Wielkie Zamknięcie 3111
1.3.1. Warunki internowania #112
1.3.2. Szaleństwo i moralność #114
1.3.3. Szaleństwo i nieobecność ciała #116
1.4. Spojrzenie medyczne XIX wieku #120
1.5. Psychiatria i dyskurs prawdy #123
Podsumowanie: ciało i dystans #126
2. Kliniczne doświadczanie ciała #133
2.1. Pojęcie „narzędzia klinicznego" #133
2.2. Archeologia „narzędzia klinicznego" #136
2.2.1. Szpital #138
2.2.2. Klinika i nowa polityka zdrowia #142
2.2.3. Klinika na „progu nowoczesności" #147
2.3. „Urządzenie kliniczne" i cielesność #149
2.3.1. Ciało anonimowe #150
2.3.2. Objaw chorobowy i jego przedstawienie: układ współczulny #152
2.3.3. Kliniczne odczytania śmierci #156
2.3.4. Pedagogika spojrzenia i „widzialność" ciała #160
2.3.5. Badania na poziomie tkanek: nowa klinika Bichata #164
2.3.6. Ciało trójwymiarowe: dotyk i słuch w służbie kliniki #168
2.4. Krytyka metody anatomii patologicznej #170
Podsumowanie: ciało i obserwacja #171
3. Heterotopologie ciała i historii #177
3.1. Ciało i dusza jako „dublet empiryczno-transcendentalny" #177
3.1.1. Oddzielenie słów i rzeczy #177
3.1.2. Odkrywanie prawdy o człowieku #181
3.1.3. Ciało i cielesność #182
3.2. Ciało utopijne #184
3.2.1. Heterotopia przestrzeni #184
3.2.2. Heterotopia ciała #189
3.2.3. Ciało i sens #193
3.3. Historia wpisana w ciało: genealogia i „ciało-niemiejsce" #195
3.3.1. Wycofanie źródłowości historii #197
3.3.2. Genealogia i konflikt #198
3.3.3. „Ciało-niemiejsce" #203
3.3.4. Ciało i praktyki #207
ROZDZIAŁ II. Władza i praktyka: ciało posłuszne #209
1. „Urządzenie" ciała seksualnego #209
1.1. „Wola wiedzy" jako „urządzenie" (le dispositif) #210
1.2. Seksualność i ciało #215
1.2.1. Pragnienie #216
1.3. „Dyskursywizacja" seksu: nakaz mówienia i strategia represji #217
1.3.1. Społeczeństwa zeznające #222
1.3.2. Ars erotica i scientia sexualis #225
1.4. Rodzina jako „urządzenie" polityczne #232
1.5. „Technologia cielesności" #234
1.6. „Zespoły strategiczne" #238
1.6.1. Histeryzacja ciała kobiety #238
1.6.2. Pedagogizacja seksu dzieci #239
1.6.3. Socjalizacja zachowań prokreacyjnych #239
1.6.4. Psychiatryzacja przyjemności perwersyjnych #240
1.7. Od strategii represji ciała do teorii populacji #242
1.8. Seksualność dziecka #244
1.9. Ciało i wolność #246
1.10. Człowiek zestrojony ze swą naturą: spektakl Sadyczny #249
1.11. Psychoanaliza i seksualność #253
Podsumowanie: seksualność jako granica #255
2. Od kary cielesnej do dyscypliny #259
2.1. Spektakl i ujawnianie prawdy zbrodni: anatomia polityczna #260
2.2. Nowa struktura władzy #267
2.3. Polityczna plastyczność ciała #270
2.4. Kara i dyscyplina: ekonomia polityczna #274
2.5. Architektura i ciało osadzone: Panoptykon #281
Podsumowanie: kapilarne ciało władzy #285
3. Ciało mnogie, ciało wielogłowe: biopolityka populacji #290
3.1. Biopolityka i biowładza #291
3.2. Seksualność i polityka racjonalizacji #294
3.3. Populacja i polityka zdrowia #296
3.4. Rasa i „nowoczesny rasizm" #304
3.5. „Anatomopolityczna władza nad ciałem" i biopolityka populacji #307
3.6. Technologia bezpieczeństwa #308
Podsumowanie: „produkcja" ciała społecznego #309
4. Nowa mechanika piętnowania #313
4.1. Intymna prawda choroby: ciało histeryczne #313
4.1.1. Histeria jako nieobecność choroby #315
4.1.2. Histeria i symulacja #318
4.2. Hermafrodytyzm i polowanie na tożsamość #323
4.2.1. „Norma" i formy monstrualności #323
4.2.2. Pamiętniki Herkuliny Barbin #326
4.2.3. W poszukiwaniu nowej definicji seksualności #331
4.3. Ciało w dyskursie emancypacyjnym mniejszości seksualnych #336
4.3.1. Moralność grecka #338
4.3.2. Prawa mniejszości seksualnych #343
Podsumowanie: szczelina w fałdzie ciała #349
ROZDZIAŁ III. Prawda i istnienie: ciało etyczne #351
1. „Człowiek pragnień" i „estetyka istnienia" #353
1.1. „Człowiek pragnień" #359
1.2. Hermeneutyka pragnienia i praktyka podmiotowości pragnienia #361
1.3. Co to jest moralność? #364
1.4. „Zabiegi koło siebie" #365
1.5. Ciało i agora: przyjemności łoża #369
1.5.1. Relacja seksualna: aphrodisia #370
1.5.2. Aktywność seksualna: chresis #374
1.5.3. Doskonalenie się: enkreteia #377
1.5.4. Wstrzemięźliwość: sophrosyne #378
1.6. Ciało i zdrowie: przyjemności stołu #380
1.7. Ciało i wspólnota: przyjemność zakazana #383
1.8. Grecka „estetyka istnienia" #385
1.9. Pochwała pederastii #389
Podsumowanie: ciało nauczycielem duszy #392
2. Antykrólowie nędzy i uniżenia: ciała cyniczne #399
2.1. Logos i bios prawdy #402
2.2. Radykalna skromność #404
2.3. Ciało cyniczne #407
2.3.1. Ciało dalekie #408
2.3.2. Ciało bliskie #409
2.3.3. Ciało prawdy #410
2.4. Cynicka „estetyka istnienia" #412
2.5. Cynizm lekarstwem ludzkości #414
Podsumowanie: estetyczne ciało psa #415
3. Państwo w skali mikro: ciało i „technologie Siebie" #417
3.1. Analiza snów i podmiotowość seksualna #418
3.2. Stoicyzm i kultura Siebie #422
3.3. Starożytne stadło #426
3.4. Ciało w późnej starożytności #427
3.5. Seksualność pierwszych chrześcijan #431
3.6. Zmierzch pederastii #432
3.7. Nowa erotyka #437
Podsumowanie: „troska o siebie" jako troska o innych #440
4. „Pikujące spojrzenie" na ciało i duszę #445
4.1. Epimeleia heautou #447
4.2. Odkrycie Siebie i postawa skromności: Alkibiades #449
4.3. Askesis i gnothi seauton #452
4.4. Powstrzymywanie ciała według Muzoniusza Rufusa i Plutarcha z Cheronei #455
4.5. Prawda Siebie i kultura Siebie #457
Podsumowanie: ciało jako próba #461
5. Mikrokosmos samotności: asceza wczesnochrześcijańska #463
5.1. Radykalna separacja ciała organicznego (le corps) i ciała materialnego (la chair): Jan Kasjan #466
5.1.1. Kasjanowa „technologia Siebie" #468
5.1.2. Ciało (le corps) i cielistość (la chair #469
5.1.3. Etapy dochodzenia do czystości ciała #471
5.1.4. Dialektyka woli i nie-woli: polucja jako „weryfika¬tor prawdy" #473
5.2. Ciało zbuntowane wobec Boga i duszy: Aureliusz Augustyn #475
5.2.1. Etyka prawdy #479
Podsumowanie: ciało oddane Bogu #479
6. Średniowieczne wyznanie pragnienia i przyjemności: teatralizacja opętania i ciało konwulsyjne #481
6.1. Władza pastoralna i praktyka wyznania #482
6.1.1. „Technologia wyznania” #486
6.1.2. Tropienie pragnienia i przyjemności #487
6.1.3. Pedagogizacja grzechu nieczystości #493
6.2. Teatralizacja opętania #494
6.2.1. Konwulsyjne ciało czarownicy #496
6.2.2. Strategie antykonwulsyjne #501
Podsumowanie: widzialność i wyznanie grzechu #505
ZAKOŃCZENIE #507
1. Ciało-władza #508
2. Aporie koncepcji cielesności Foucaulta #511
3. Rozwinięcia #515
3.1. Ciało w obozie Giorgia Agambena #515
3.2. Biopolityka jako imperium: Michael Hardt i Antonio Negri #516
3.3. Anty-Edypalne ciało schizofreniczne Gilles’a Deleuze’a i Félixa Guattariego #517
3.4. Sprzeciw feministyczno-emancypacyjny Judith Butler #519
3.5. Społeczeństwo somatyczne Bryana Turnera #523
POSTSCRIPTUM #525
BIBLIOGRAFIA #527
INDEKS NAZWISK #539