Dane szczegółowe książki
Tłumaczenia filmowe w praktyce / Adamowicz-Grzyb, Grażyna
Autorzy
Tytuł
Tłumaczenia filmowe w praktyce
Wydawnictwo
Warszawa: Fortima Tłumaczenia - Edukacja - Media, 2013
ISBN
9788393153039
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Od autorki 19
Wstęp 22
Motto 23
Rozdział I Zanim zabierzesz się do dzieła 24
1. Rodzaje opracowań audiowizualnych 24
2. Trzy etapy pracy 27
Co przełożyć, a co pominąć? 29
3. Obejrzyj uważnie materiał filmowy 30
4. Dobra rada - używaj słuchawek 32
5. Kod czasowy (time code) 32
Najważniejszy element tłumaczeń audiowizualnych 32
Do czego służy kod czasowy? 36
6. Czołówka w polskim wydaniu 38
Kogo wymienić w czołówce filmu? Kto w Polsce się liczy? 38
Tytuł filmu - (czasami) trudna sprawa 39
7. Różne niespodzianki... 44
Co robić, gdy mamy film, ale nie mamy tekstu lub gdy jest tekst, a nie ma filmu? 44
Gdy zapisy w liście dialogowej odbiegają od tego, co widać na ekranie 45
Gdy w filmie występują duże fragmenty w języku, którego nie znamy 46
8. Formaty list dialogowych 46
9. Podsumowanie 50
Rozdział II Opracowanie wersji polskiej filmów obcojęzycznych 52
1. Podstawowe zasady 52
1.1. Uwagi dotyczące redakcji tekstu 52
Skrótowość i synteza 53
Unikanie powtórek 58
Krótkie zdania zamiast długich 60
Prostsze konstrukcje 61
Komunikat pozytywny lepszy od negatywnego 62
Jedność czasu gramatycznego 62
Wypowiedzi w mowie zależnej. Zdawanie relacji zamiast cytowania 62
Najważniejsze na początek 64
Wyjaśnianie, dopowiadanie 65
Pomijanie, usuwanie 67
Jak zapisywać liczebniki? 69
Pierwsze, nie zawsze najlepsze 70
Jeśli bohater krzyczy, postaw wykrzyknik 70
Wstaw spójnik i w końcowej części zdania 71
Pisz konkretnie, obrazowo 71
Specjalistyczne słownictwo, żargon zawodowy 71
Z telewizji 74
1.2. Uwagi dotyczące zagadnień merytorycznych 75
Kontekst kulturowy 75
Gdzie szukać podpowiedzi? 77
Uwaga na gesty (tak - tak, nie - nie)! 78
Uwaga na grę słów i używane metafory 78
Charakter postaci. I kto to mówi? 79
Stylizacja języka, tłumaczenie gwary, anegdot i przysłów 80
Konsekwencja i logika 82
Wyobraź sobie sytuację, a następnie ją opisz 84
Ważna sprawa: tu i tam 84
Zwracaj uwagę na rytm wypowiedzi, podpisz ujęcie 87
Imiona, nazwiska, nazwy własne 89
Nagłówki w gazetach, napisy na transparentach, hasła 90
Kiedy bohater modli się i gimnastykuje (wyliczanie) 90
Przeliczanie odległości, wagi, rozmiarów, temperatury, prędkości, stopni w szkole i walut 92
Uwaga na spolszczenia! 93
Wulgaryzmy, przekleństwa, wyrażenia slangowe. Jak zakląć, żeby nie zakląć? - oto jest pytanie! 94
1.3. O czym jeszcze warto wiedzieć 96
Poprawność językowa 96
Z myślą o lektorze, ale nie tylko 99
Uwaga na sygnał dźwiękowy! 99
Cytowanie utworu innego autora 101
Ostateczne ustalenia ze zleceniodawcą 101
Gdy (czasami) potrzebna jest konsultacja... 102
Jeśli otrzymujemy zlecenie tylko na tłumaczenie... 104
Terminowość i sumienność 106
Kilka dni na odpoczynek... nie dla tłumacza. Dla tekstu! 106
2. Na zakończenie 106
Rozdział III Adiustacja filmu 107
Co to jest adiustacja? 107
Najważniejsze pytanie adiustatora 109
Rozdział IV Wgranie lektora, rozstawianie napisów 110
1. Przygotowanie i nagranie wersji lektorskiej 110
1.1. Automatyzacja procesu 110
Praca z autotekstem - przygotowanie słownika 110
Funkcja: zawijanie tekstu 112
1.2. Przygotowanie listy dialogowej 112
Ukośniki, podkreślenia i pogrubienia 112
Rola nawiasu: 115
a) okrągłego 115
b) kwadratowego 117
„Słowa-haki” 118
Jak pomóc lektorowi, który nie jest sinologiem, a otrzymał zadanie przeczytania dialogów do filmu w języku chińskim? 119
Szata graficzna listy dialogowej 119
1.3. JAK NAGRYWA SIĘ LEKTORA DO FILMU? 124
Na taśmę czy do komputera? 124
Rodzaje ścieżek na taśmie 126
Przygotowanie do nagrania 128
Rola kierownika produkcji 130
Droga filmu od zakupu do emisji 132
Praca w zespole 132
Jak zachować się na nagraniu? 134
Obecność autora wersji polskiej na nagraniu - obowiązkowa! 140
Praca lektora (i autora wersji polskiej) dawniej a dziś 141
Lektorzy i ich droga do zawodu 141
2. Przygotowanie i rozstawianie napisów 142
2.1. Najważniejsze zasady tworzenia napisów 142
Pozycja napisów na ekranie i sposoby ich przygotowania 142
Rodzaje napisów w dziełach audiowizualnych 145
Liczba znaków 145
Czas wyświetlania napisów. Złota zasada - 3:6 sekund! 145
Format napisu (planszy) 149
2.2. Redagowanie napisów 151
Powiedz to samo, tylko krócej! 151
Trudne decyzje tłumacza 162
2.3. Programy do tworzenia napisów 163
Subtitle Workshop - narzędzie dla początkujących 163
Edytor List Dialogowych (EdList) - podstawowe funkcje programu oraz zasady rozstawiania napisów 164
Od czego zacząć pracę? 166
Inne przydatne funkcje 167
O czym należy pamiętać? 168
Synchronizacja napisu z obrazem 170
2.4. Napisy a wersja lektorska, czyli snuj opowieść 175
Jak zamieniać wersję napisową na lektorską lub odwrotnie? 175
2.5. Napisy w języku obcym 177
2.6. Napisy na festiwalach 181
Synchronizacja napisów polskich z napisami angielskimi 181
Klikanie napisów do filmów w trakcie projekcji w kinie 182
Klikanie napisów podczas przedstawień teatralnych 185
2.7. Napisy do filmów kinowych 185
Jak to dawniej bywało... 185
Rozdział V Opracowania filmowe w formie dubbingu 188
1. Krótka historia dubbingu 188
2. Na czym polega praca dialogisty? 189
3. Nagranie polskiej wersji 193
Rozdział VI Wersje filmowe dla osób niepełnosprawnych 196
1. Wersja dla niesłyszących 196
1.1. Zmiana podejścia do społeczności głuchych 196
Widz niesłyszący to również widz, taki sam jak każdy inny 196
Edukacja osób niesłyszących 198
Nowoczesne technologie a udogodnienia dla widzów niesłyszących a) „migacz” 201
1.2. Najważniejsze zasady tworzenia napisów dla niesłyszących 207
Zasady redagowania tekstu 207
Rozmieszczenie napisów i ich kolorystyka 210
Opisywanie dźwięków i odgłosów 211
2. Wersja dla niewidomych, czyli audiodeskrypcja 216
2.1. Od brajla do audiodeskrypcji 216
Najpierw pismo dotykowe i brajl 216
Co to jest: audiodeskrypcja? 218
Początki audiodeskrypcji na świecie 218
Początki audiodeskrypcji w Europie 220
Początki audiodeskrypcji w Polsce 222
Komu może się przydać audiodeskrypcja? 224
2.2. Ogólne zasady tworzenia audiodeskrypcji 224
Pierwszy krok: 228
O czym należy pamiętać podczas tworzenia słownego opisu do filmów 228
Podstawowe zasady redakcji tekstu 233
Od czego zacząć? 236
2.3. Zamiast podsumowania 237
Czy jest to praca dla tłumacza? 237
Dlaczego tłumaczowi jest łatwiej? 238
Niech żyje wersja lektorska! 240
Rozdział VII Przegląd emisyjny 243
Rozdział VIII To może się przydać... 246
1. Przekład piosenek i fragmentów muzycznych 246
Jak tłumaczyć piosenki? 246
Dylematy tłumacza piosenek 251
Kiedy wyciągnąć muzykę? 251
Jeśli dominuje muzyka, to sygnał... 252
2. Tłumaczenie filmów reklamowych i promocyjnych 253
3. Tłumaczenie materiałów roboczych przeznaczonych do montażu 254
4. Z życia tłumacza 256
Tłumacz filmowy a odpowiedzialność za błędy 261
Tłumacz filmowy a nowoczesne technologie 262
Specjalizacje tłumaczy 263
„Hurt” i „detal” w tłumaczeniach filmowych 265
Dbajmy o jakość! 265
Rozdział IX Kilka podstawowych pojęć telewizyjno-filmowych 268
„Cięcie” czy „stop”? 268
Co to jest akt? 268
Co to jest crawl? 269
Co to jest roll? 269
Setka na planie? Co to jest off? 269
Wizytówki 271
Żargon zawodowy 272
Rozdział X Ważne informacje dla autorów 274
O tantiemach, licencjach i umowach... 274
Tłumacz audiowizualny jako autor 274
Co to jest utwór? 277
Prawa autorskie: osobiste i majątkowe 277
Co to jest pole eksploatacji? 283
Rozdział XI Stowarzyszenia chroniące prawa twórców w Polsce 287
1. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami - ozz (wybrane) 287
2. Stowarzyszenia zrzeszające tłumaczy audiowizualnych 288
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (OZZ) 288
Stowarzyszenie Tłumaczy Audiowizualnych (STAW) 290
Rozdział XII Jak doskonalić się w redagowaniu? 293
Rozdział XIII Wykonaj ćwiczenia: 295
Rozdział XIV Słowniczek tłumacza audiowizualnego 296
Aneks Najczęściej używane znaki w wersji lektorskiej 300
Przekład audiowizualny (rodzaje) 301
Przykład tłumaczenia piosenki 303
6 przykazań tłumacza audiowizualnego 305
Podsumowanie 306
Polecana literatura 308
Załącznik 1 311
Załącznik 2 319
Summary 320
Краткое содержание (Резюме) 322
Wstęp 22
Motto 23
Rozdział I Zanim zabierzesz się do dzieła 24
1. Rodzaje opracowań audiowizualnych 24
2. Trzy etapy pracy 27
Co przełożyć, a co pominąć? 29
3. Obejrzyj uważnie materiał filmowy 30
4. Dobra rada - używaj słuchawek 32
5. Kod czasowy (time code) 32
Najważniejszy element tłumaczeń audiowizualnych 32
Do czego służy kod czasowy? 36
6. Czołówka w polskim wydaniu 38
Kogo wymienić w czołówce filmu? Kto w Polsce się liczy? 38
Tytuł filmu - (czasami) trudna sprawa 39
7. Różne niespodzianki... 44
Co robić, gdy mamy film, ale nie mamy tekstu lub gdy jest tekst, a nie ma filmu? 44
Gdy zapisy w liście dialogowej odbiegają od tego, co widać na ekranie 45
Gdy w filmie występują duże fragmenty w języku, którego nie znamy 46
8. Formaty list dialogowych 46
9. Podsumowanie 50
Rozdział II Opracowanie wersji polskiej filmów obcojęzycznych 52
1. Podstawowe zasady 52
1.1. Uwagi dotyczące redakcji tekstu 52
Skrótowość i synteza 53
Unikanie powtórek 58
Krótkie zdania zamiast długich 60
Prostsze konstrukcje 61
Komunikat pozytywny lepszy od negatywnego 62
Jedność czasu gramatycznego 62
Wypowiedzi w mowie zależnej. Zdawanie relacji zamiast cytowania 62
Najważniejsze na początek 64
Wyjaśnianie, dopowiadanie 65
Pomijanie, usuwanie 67
Jak zapisywać liczebniki? 69
Pierwsze, nie zawsze najlepsze 70
Jeśli bohater krzyczy, postaw wykrzyknik 70
Wstaw spójnik i w końcowej części zdania 71
Pisz konkretnie, obrazowo 71
Specjalistyczne słownictwo, żargon zawodowy 71
Z telewizji 74
1.2. Uwagi dotyczące zagadnień merytorycznych 75
Kontekst kulturowy 75
Gdzie szukać podpowiedzi? 77
Uwaga na gesty (tak - tak, nie - nie)! 78
Uwaga na grę słów i używane metafory 78
Charakter postaci. I kto to mówi? 79
Stylizacja języka, tłumaczenie gwary, anegdot i przysłów 80
Konsekwencja i logika 82
Wyobraź sobie sytuację, a następnie ją opisz 84
Ważna sprawa: tu i tam 84
Zwracaj uwagę na rytm wypowiedzi, podpisz ujęcie 87
Imiona, nazwiska, nazwy własne 89
Nagłówki w gazetach, napisy na transparentach, hasła 90
Kiedy bohater modli się i gimnastykuje (wyliczanie) 90
Przeliczanie odległości, wagi, rozmiarów, temperatury, prędkości, stopni w szkole i walut 92
Uwaga na spolszczenia! 93
Wulgaryzmy, przekleństwa, wyrażenia slangowe. Jak zakląć, żeby nie zakląć? - oto jest pytanie! 94
1.3. O czym jeszcze warto wiedzieć 96
Poprawność językowa 96
Z myślą o lektorze, ale nie tylko 99
Uwaga na sygnał dźwiękowy! 99
Cytowanie utworu innego autora 101
Ostateczne ustalenia ze zleceniodawcą 101
Gdy (czasami) potrzebna jest konsultacja... 102
Jeśli otrzymujemy zlecenie tylko na tłumaczenie... 104
Terminowość i sumienność 106
Kilka dni na odpoczynek... nie dla tłumacza. Dla tekstu! 106
2. Na zakończenie 106
Rozdział III Adiustacja filmu 107
Co to jest adiustacja? 107
Najważniejsze pytanie adiustatora 109
Rozdział IV Wgranie lektora, rozstawianie napisów 110
1. Przygotowanie i nagranie wersji lektorskiej 110
1.1. Automatyzacja procesu 110
Praca z autotekstem - przygotowanie słownika 110
Funkcja: zawijanie tekstu 112
1.2. Przygotowanie listy dialogowej 112
Ukośniki, podkreślenia i pogrubienia 112
Rola nawiasu: 115
a) okrągłego 115
b) kwadratowego 117
„Słowa-haki” 118
Jak pomóc lektorowi, który nie jest sinologiem, a otrzymał zadanie przeczytania dialogów do filmu w języku chińskim? 119
Szata graficzna listy dialogowej 119
1.3. JAK NAGRYWA SIĘ LEKTORA DO FILMU? 124
Na taśmę czy do komputera? 124
Rodzaje ścieżek na taśmie 126
Przygotowanie do nagrania 128
Rola kierownika produkcji 130
Droga filmu od zakupu do emisji 132
Praca w zespole 132
Jak zachować się na nagraniu? 134
Obecność autora wersji polskiej na nagraniu - obowiązkowa! 140
Praca lektora (i autora wersji polskiej) dawniej a dziś 141
Lektorzy i ich droga do zawodu 141
2. Przygotowanie i rozstawianie napisów 142
2.1. Najważniejsze zasady tworzenia napisów 142
Pozycja napisów na ekranie i sposoby ich przygotowania 142
Rodzaje napisów w dziełach audiowizualnych 145
Liczba znaków 145
Czas wyświetlania napisów. Złota zasada - 3:6 sekund! 145
Format napisu (planszy) 149
2.2. Redagowanie napisów 151
Powiedz to samo, tylko krócej! 151
Trudne decyzje tłumacza 162
2.3. Programy do tworzenia napisów 163
Subtitle Workshop - narzędzie dla początkujących 163
Edytor List Dialogowych (EdList) - podstawowe funkcje programu oraz zasady rozstawiania napisów 164
Od czego zacząć pracę? 166
Inne przydatne funkcje 167
O czym należy pamiętać? 168
Synchronizacja napisu z obrazem 170
2.4. Napisy a wersja lektorska, czyli snuj opowieść 175
Jak zamieniać wersję napisową na lektorską lub odwrotnie? 175
2.5. Napisy w języku obcym 177
2.6. Napisy na festiwalach 181
Synchronizacja napisów polskich z napisami angielskimi 181
Klikanie napisów do filmów w trakcie projekcji w kinie 182
Klikanie napisów podczas przedstawień teatralnych 185
2.7. Napisy do filmów kinowych 185
Jak to dawniej bywało... 185
Rozdział V Opracowania filmowe w formie dubbingu 188
1. Krótka historia dubbingu 188
2. Na czym polega praca dialogisty? 189
3. Nagranie polskiej wersji 193
Rozdział VI Wersje filmowe dla osób niepełnosprawnych 196
1. Wersja dla niesłyszących 196
1.1. Zmiana podejścia do społeczności głuchych 196
Widz niesłyszący to również widz, taki sam jak każdy inny 196
Edukacja osób niesłyszących 198
Nowoczesne technologie a udogodnienia dla widzów niesłyszących a) „migacz” 201
1.2. Najważniejsze zasady tworzenia napisów dla niesłyszących 207
Zasady redagowania tekstu 207
Rozmieszczenie napisów i ich kolorystyka 210
Opisywanie dźwięków i odgłosów 211
2. Wersja dla niewidomych, czyli audiodeskrypcja 216
2.1. Od brajla do audiodeskrypcji 216
Najpierw pismo dotykowe i brajl 216
Co to jest: audiodeskrypcja? 218
Początki audiodeskrypcji na świecie 218
Początki audiodeskrypcji w Europie 220
Początki audiodeskrypcji w Polsce 222
Komu może się przydać audiodeskrypcja? 224
2.2. Ogólne zasady tworzenia audiodeskrypcji 224
Pierwszy krok: 228
O czym należy pamiętać podczas tworzenia słownego opisu do filmów 228
Podstawowe zasady redakcji tekstu 233
Od czego zacząć? 236
2.3. Zamiast podsumowania 237
Czy jest to praca dla tłumacza? 237
Dlaczego tłumaczowi jest łatwiej? 238
Niech żyje wersja lektorska! 240
Rozdział VII Przegląd emisyjny 243
Rozdział VIII To może się przydać... 246
1. Przekład piosenek i fragmentów muzycznych 246
Jak tłumaczyć piosenki? 246
Dylematy tłumacza piosenek 251
Kiedy wyciągnąć muzykę? 251
Jeśli dominuje muzyka, to sygnał... 252
2. Tłumaczenie filmów reklamowych i promocyjnych 253
3. Tłumaczenie materiałów roboczych przeznaczonych do montażu 254
4. Z życia tłumacza 256
Tłumacz filmowy a odpowiedzialność za błędy 261
Tłumacz filmowy a nowoczesne technologie 262
Specjalizacje tłumaczy 263
„Hurt” i „detal” w tłumaczeniach filmowych 265
Dbajmy o jakość! 265
Rozdział IX Kilka podstawowych pojęć telewizyjno-filmowych 268
„Cięcie” czy „stop”? 268
Co to jest akt? 268
Co to jest crawl? 269
Co to jest roll? 269
Setka na planie? Co to jest off? 269
Wizytówki 271
Żargon zawodowy 272
Rozdział X Ważne informacje dla autorów 274
O tantiemach, licencjach i umowach... 274
Tłumacz audiowizualny jako autor 274
Co to jest utwór? 277
Prawa autorskie: osobiste i majątkowe 277
Co to jest pole eksploatacji? 283
Rozdział XI Stowarzyszenia chroniące prawa twórców w Polsce 287
1. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami - ozz (wybrane) 287
2. Stowarzyszenia zrzeszające tłumaczy audiowizualnych 288
Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (OZZ) 288
Stowarzyszenie Tłumaczy Audiowizualnych (STAW) 290
Rozdział XII Jak doskonalić się w redagowaniu? 293
Rozdział XIII Wykonaj ćwiczenia: 295
Rozdział XIV Słowniczek tłumacza audiowizualnego 296
Aneks Najczęściej używane znaki w wersji lektorskiej 300
Przekład audiowizualny (rodzaje) 301
Przykład tłumaczenia piosenki 303
6 przykazań tłumacza audiowizualnego 305
Podsumowanie 306
Polecana literatura 308
Załącznik 1 311
Załącznik 2 319
Summary 320
Краткое содержание (Резюме) 322