Dane szczegółowe książki
Badania porównawcze: dyskusja o metodzie, Radziejowice 6-8 lutego 1997 r. / Nowicka-Jeżowa, Alina (1946-)
Tytuł
Badania porównawcze: dyskusja o metodzie, Radziejowice 6-8 lutego 1997 r.
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Izabelin: "Świat Literacki", 1998
ISBN
838664656X
Hasła przedmiotowe
Nr tomu
2
Spis treści
pokaż spis treści
Dzień pierwszy: 6 lutego 8
Otwarcie dyskusji 10
Sesja pierwsza. Komparatystyka literacka - zakres i treść pojęcia status naukowy badań porównawczych tradycja i współczesność 12
Tradycje komparatystyki literackiej w krytyce XVII i XVIII wieku 17
Ocena dzieł literackich w "Paralelach" Charles'a Perrault 19
Miejsce badań komparatystycznych w historii literatury i kultury Procesualne ujęcie problematyki porównawczej 19
Historyczna perspektywa badań porównawczych 20
"Querelle des anciens et des modernes" a początki komparatystyki europejskiej 21
A jednak - komparatystyka przed " querelle. 23
Ad vocem: O "naśladowczym" rodowodzie komparatystyki; o jej miejscu w historii literatury i kultury; o literaturze narodowej jako kategorii komparatystycznej 23
Komparatystyka wobec tradycji mimetycznej. Wspólne losy komparatystyki i nauki o literaturze - teraźniejszość i przyszłość. Zakres badań porównawczych: światowy czy europejski? 24
Komparatystyka literacka - zakres pojęcia. Wybory metodologiczne a cele badań porównawczych dawniej (w kontekście narodowym) i dziś (w perspektywie jednoczącej się Europy) 26
Proceder porównawczy a komparatystyka. Komparatystyka wobec teorii i historii literatury. Aktualność historyzmu 29
Wybór metody w aspekcie przedmiotu badań. Badania porównawcze literatury dawnej między tradycją pozytywistyczną a współczesnymi propozycjami metodologicznymi 30
Cele i pożytki ujęć porównawczych w studiach nad literaturą dawną 32
Komparatystyka współczesna - prezentystyczna czy historyczna? Faktograficzna czy interpretująca? Status naukowy badań porównawczych 33
O niezbędności faktów, similiów i filologii 37
Komparatystyka w sferze tekstów czytelniczych i w nietypograficznych dziedzinach kultury. Badania porównawcze na gruncie teorii literatury 38
Modele "odśrodkowy" i "dośrodkowy' komparatystyki czyli o narodowym zakresie badań porównawczych. (Na tle doświadczeń warszawskiej Komisji Komparatystycznej KNoLP) 41
Podsumowanie dyskusji dnia pierwszego 43
Dzień drugi: 7 lutego 44
Sesja druga (Część pierwsza). Interdyscyplinarne aspekty badań porównawczych heterogeniczne teksty kultury jako przedmiot komparatystyki 46
Tezy wstępne: Komparatystyka w sferze dziejów kultury, nie zaś abstrakcji historiozoficznej lub teoretycznej. Przedmiot badań wyznaczony problemowo, nie chronologicznie 46
Konteksty kulturowe interpretacji dzieł artystycznych. "Miejsca wspólne" różnych dziedzin sztuk (motywy, tematy, mity, symbole, ikony, struktury wyobraźni, struktury morfologiczne 50
Reguły postępowania naukowego, usytuowanie (ponad studiami szczegółowymi), język komparatystyki interdyscyplinarnej. Możliwość studiów interdyscyplinarnych na gruncie estetyki i historii idei. Propozycje metodologiczne: obraz symboliczny, ikonografia 51
Reguły porównań w nauce o muzyce. Muzyka i literatura - możliwości i warunki spotkań badawczych 56
Vergleichende Musikwissenchaft - tradycje i aktualność badawcza. Propozycja metodologiczna: próby scalania danych na gruncie semiotyki. Badania recepcji dzieła 58
Ad vocem: Recepcja dzieła - casus komparatystyczny 60
Komparatystyka na obszarze kultury - aktualność studiów "wpływologicznych" nad recepcją dziel i krążeniem idei. Problem "oświetlania się sztuk" (literatura - filozofia - malarstwo) 61
O ponaddyscyplinarnym usytuowaniu badań porównawczych. Teksty heterogeniczne: emblematy, ogród 65
Ad vocem: Podróż jako heterogeniczny tekst kultury. Aktualność biografistyki 66
Iluminowany rękopis średniowieczny jako tekst heterogeniczny 67
Heterogeniczność jako kategoria komparatystyki kulturowej i literackiej. Badania porównawcze w przestrzeniach diachronii, synchronii i asynchronii 67
Sesja druga (Część druga). Literatura w kontekście kultury 74
Chrześcijański krąg kultury a narodowe wspólnoty literackie 74
Komparatystyka jako odkrywanie inności. (Literatura narodowa w kontekście kultur obcych) 76
Literackie pogranicza kultur - problematyka badawcza i edukacyjna 80
Heterogeniczność kultur - problem komparatystyki literackiej 82
Wpływ odmienności kultur na postać przekładu literackiego - "dominanta odchyleń" 83
Konteksty kulturowe a znaczenia tekstów: komparatystyka niemożliwa lecz konieczna. Typologiczne podstawy porównań rozmaitych zjawisk kultury 85
Komparatystyka diachroniczna i synchroniczna. Współobecność zjawisk heterogenicznych i homogenizacja w kulturze multimedialnej 88
Ad vocem 90
Ad vocem: Uniwersalna jednorodność czy indywidualizacja kultur lokalnych? 91
Miejsce komparatystyki na uniwersytecie - zagadnienia badawcze i dydaktyczne. Perspektywy komparatystyki typologicznej (typologia kulturowa, estetyczna, typologia dyskursów literackich, genologiczna, stylistyczna). Przekład literacki jako obszar badań porównawczych 91
Sesja trzecia. Literatura narodowa - literatury "obce" - litera-tura powszechna 95
Porównywanie literatur obcych i literatury swojej - centrum komparatystyki. Rola filologa obcego 95
Przekład literacki jako sytuacja rozpoznania tożsamości narodowej 97
Znaczenie badań porównawczych dla określenia oryginalności przekładu i parafrazy literackiej 101
Przekład literacki jako odzwierciedlenie kultury narodowej (casus "Dworzanina") 102
Recepcja arcydzieł w literaturach obcych. Zagadnienie odmienności kodów kulturowych 103
Konwencje i kody kultur narodowych w badaniach porównawczych i translatorskich. Kondycja filologa obcego 104
Filolog obcy w miejscu zderzenia kodów kulturowych 107
Perspektywy komparatystyczne filologa-slawisty, badacza i dydaktyka uniwersyteckiego 107
O interpretacji zewnętrznej i wewnętrznej literatury; o uniwersalności, lokalności i problemach kultur wieloetnicznych; o wartościach ponadnarodowych w literaturze i ich recepcji 109
Literatura narodowa a język. Problemy literatur wielojęzycznych 110
Ad vocem 114
Narodowość i uniwersalność. Literatura narodowa a język 114
Kryteria literatury narodowej. Funkcje komparatystyki w stosunku do literatury narodowej 115
Ad vocem. Zagadnienie homogeniczności 117
Literatura narodowa a literatura światowa - refleksje o dezaktualizacji i reaktualizacji pojęć. Dwa modele komparatystyki: "historycznoliteracki" i "kontekstualny" 117
Ideologiczne aspekty pojęcia literatury narodowej. Perspektywa zewnętrzna interpretacji dzieł literackich 121
"Swojskość" i "obcość" czy "oryginalność" - próba precyzowania pojęć 121
Kategoria " obcości " niewystarczająca w badaniach porównawczych 123
Porządkowanie pojęć i ograniczenie zakresu badań. Czy komparatystyka konieczna? 123
O konieczności komparatystyki literackiej, o ograniczeniu zakresu porównań literatury narodowej i obcych do literaturo wspólnym rodowodzie 125
Kryterium wspólnego rodowodu wobec literatur romańskich 126
Jeszcze o formowaniu pojęcia literatury narodowej, wyprzedzającym badania szczegółowe 127
Ad vocem Pojęcia i rzeczy 128
Kultura jako nowy paradygmat komparatystyki. Przezwyciężanie narodowego sposobu myślenia 128
Dzień trzeci: 8 lutego 135
Sesja czwarta. Intertekstualność w badaniach porównawczych 137
Intertekstualność w badaniach literatury antycznej. Serie odbioru dzieła literackiego 137
Ad vocem: "Literatura niczyja" czyli dobra wspólne literatury. Przekład literacki i komparatystyka jako domeny tych dóbr 140
Semiologia stosunków interkulturalnych a zagadnienia analizy przekładu literackiego 140
Interpretacja tekstu wobec propozycji badawczych komparatystyki. Serie tematyczne w literaturze współczesnej. Kategorie przekładu intersemiotycznego. Intertekstualny styl odbioru 143
Intertekstualność w badaniach literatury epok dawnych - między konkretem tekstu a diachronią procesu historycznego. Referencyjność dzieł. Serie tematyczne 149
Intertekstualność w edytorstwie i krytyce tekstów literatury dawnej. Kompetencje interpretacyjne komentatora 155
Ad vocem: Kwestia rozumienia tekstu 158
Teoria intertekstualności a dylematy badawcze komparatystyki w dobie postrukturalistycznej i pofenomenologicznej 158
Zamknięcie dyskusji 162
Spis rzeczy 172
Otwarcie dyskusji 10
Sesja pierwsza. Komparatystyka literacka - zakres i treść pojęcia status naukowy badań porównawczych tradycja i współczesność 12
Tradycje komparatystyki literackiej w krytyce XVII i XVIII wieku 17
Ocena dzieł literackich w "Paralelach" Charles'a Perrault 19
Miejsce badań komparatystycznych w historii literatury i kultury Procesualne ujęcie problematyki porównawczej 19
Historyczna perspektywa badań porównawczych 20
"Querelle des anciens et des modernes" a początki komparatystyki europejskiej 21
A jednak - komparatystyka przed " querelle. 23
Ad vocem: O "naśladowczym" rodowodzie komparatystyki; o jej miejscu w historii literatury i kultury; o literaturze narodowej jako kategorii komparatystycznej 23
Komparatystyka wobec tradycji mimetycznej. Wspólne losy komparatystyki i nauki o literaturze - teraźniejszość i przyszłość. Zakres badań porównawczych: światowy czy europejski? 24
Komparatystyka literacka - zakres pojęcia. Wybory metodologiczne a cele badań porównawczych dawniej (w kontekście narodowym) i dziś (w perspektywie jednoczącej się Europy) 26
Proceder porównawczy a komparatystyka. Komparatystyka wobec teorii i historii literatury. Aktualność historyzmu 29
Wybór metody w aspekcie przedmiotu badań. Badania porównawcze literatury dawnej między tradycją pozytywistyczną a współczesnymi propozycjami metodologicznymi 30
Cele i pożytki ujęć porównawczych w studiach nad literaturą dawną 32
Komparatystyka współczesna - prezentystyczna czy historyczna? Faktograficzna czy interpretująca? Status naukowy badań porównawczych 33
O niezbędności faktów, similiów i filologii 37
Komparatystyka w sferze tekstów czytelniczych i w nietypograficznych dziedzinach kultury. Badania porównawcze na gruncie teorii literatury 38
Modele "odśrodkowy" i "dośrodkowy' komparatystyki czyli o narodowym zakresie badań porównawczych. (Na tle doświadczeń warszawskiej Komisji Komparatystycznej KNoLP) 41
Podsumowanie dyskusji dnia pierwszego 43
Dzień drugi: 7 lutego 44
Sesja druga (Część pierwsza). Interdyscyplinarne aspekty badań porównawczych heterogeniczne teksty kultury jako przedmiot komparatystyki 46
Tezy wstępne: Komparatystyka w sferze dziejów kultury, nie zaś abstrakcji historiozoficznej lub teoretycznej. Przedmiot badań wyznaczony problemowo, nie chronologicznie 46
Konteksty kulturowe interpretacji dzieł artystycznych. "Miejsca wspólne" różnych dziedzin sztuk (motywy, tematy, mity, symbole, ikony, struktury wyobraźni, struktury morfologiczne 50
Reguły postępowania naukowego, usytuowanie (ponad studiami szczegółowymi), język komparatystyki interdyscyplinarnej. Możliwość studiów interdyscyplinarnych na gruncie estetyki i historii idei. Propozycje metodologiczne: obraz symboliczny, ikonografia 51
Reguły porównań w nauce o muzyce. Muzyka i literatura - możliwości i warunki spotkań badawczych 56
Vergleichende Musikwissenchaft - tradycje i aktualność badawcza. Propozycja metodologiczna: próby scalania danych na gruncie semiotyki. Badania recepcji dzieła 58
Ad vocem: Recepcja dzieła - casus komparatystyczny 60
Komparatystyka na obszarze kultury - aktualność studiów "wpływologicznych" nad recepcją dziel i krążeniem idei. Problem "oświetlania się sztuk" (literatura - filozofia - malarstwo) 61
O ponaddyscyplinarnym usytuowaniu badań porównawczych. Teksty heterogeniczne: emblematy, ogród 65
Ad vocem: Podróż jako heterogeniczny tekst kultury. Aktualność biografistyki 66
Iluminowany rękopis średniowieczny jako tekst heterogeniczny 67
Heterogeniczność jako kategoria komparatystyki kulturowej i literackiej. Badania porównawcze w przestrzeniach diachronii, synchronii i asynchronii 67
Sesja druga (Część druga). Literatura w kontekście kultury 74
Chrześcijański krąg kultury a narodowe wspólnoty literackie 74
Komparatystyka jako odkrywanie inności. (Literatura narodowa w kontekście kultur obcych) 76
Literackie pogranicza kultur - problematyka badawcza i edukacyjna 80
Heterogeniczność kultur - problem komparatystyki literackiej 82
Wpływ odmienności kultur na postać przekładu literackiego - "dominanta odchyleń" 83
Konteksty kulturowe a znaczenia tekstów: komparatystyka niemożliwa lecz konieczna. Typologiczne podstawy porównań rozmaitych zjawisk kultury 85
Komparatystyka diachroniczna i synchroniczna. Współobecność zjawisk heterogenicznych i homogenizacja w kulturze multimedialnej 88
Ad vocem 90
Ad vocem: Uniwersalna jednorodność czy indywidualizacja kultur lokalnych? 91
Miejsce komparatystyki na uniwersytecie - zagadnienia badawcze i dydaktyczne. Perspektywy komparatystyki typologicznej (typologia kulturowa, estetyczna, typologia dyskursów literackich, genologiczna, stylistyczna). Przekład literacki jako obszar badań porównawczych 91
Sesja trzecia. Literatura narodowa - literatury "obce" - litera-tura powszechna 95
Porównywanie literatur obcych i literatury swojej - centrum komparatystyki. Rola filologa obcego 95
Przekład literacki jako sytuacja rozpoznania tożsamości narodowej 97
Znaczenie badań porównawczych dla określenia oryginalności przekładu i parafrazy literackiej 101
Przekład literacki jako odzwierciedlenie kultury narodowej (casus "Dworzanina") 102
Recepcja arcydzieł w literaturach obcych. Zagadnienie odmienności kodów kulturowych 103
Konwencje i kody kultur narodowych w badaniach porównawczych i translatorskich. Kondycja filologa obcego 104
Filolog obcy w miejscu zderzenia kodów kulturowych 107
Perspektywy komparatystyczne filologa-slawisty, badacza i dydaktyka uniwersyteckiego 107
O interpretacji zewnętrznej i wewnętrznej literatury; o uniwersalności, lokalności i problemach kultur wieloetnicznych; o wartościach ponadnarodowych w literaturze i ich recepcji 109
Literatura narodowa a język. Problemy literatur wielojęzycznych 110
Ad vocem 114
Narodowość i uniwersalność. Literatura narodowa a język 114
Kryteria literatury narodowej. Funkcje komparatystyki w stosunku do literatury narodowej 115
Ad vocem. Zagadnienie homogeniczności 117
Literatura narodowa a literatura światowa - refleksje o dezaktualizacji i reaktualizacji pojęć. Dwa modele komparatystyki: "historycznoliteracki" i "kontekstualny" 117
Ideologiczne aspekty pojęcia literatury narodowej. Perspektywa zewnętrzna interpretacji dzieł literackich 121
"Swojskość" i "obcość" czy "oryginalność" - próba precyzowania pojęć 121
Kategoria " obcości " niewystarczająca w badaniach porównawczych 123
Porządkowanie pojęć i ograniczenie zakresu badań. Czy komparatystyka konieczna? 123
O konieczności komparatystyki literackiej, o ograniczeniu zakresu porównań literatury narodowej i obcych do literaturo wspólnym rodowodzie 125
Kryterium wspólnego rodowodu wobec literatur romańskich 126
Jeszcze o formowaniu pojęcia literatury narodowej, wyprzedzającym badania szczegółowe 127
Ad vocem Pojęcia i rzeczy 128
Kultura jako nowy paradygmat komparatystyki. Przezwyciężanie narodowego sposobu myślenia 128
Dzień trzeci: 8 lutego 135
Sesja czwarta. Intertekstualność w badaniach porównawczych 137
Intertekstualność w badaniach literatury antycznej. Serie odbioru dzieła literackiego 137
Ad vocem: "Literatura niczyja" czyli dobra wspólne literatury. Przekład literacki i komparatystyka jako domeny tych dóbr 140
Semiologia stosunków interkulturalnych a zagadnienia analizy przekładu literackiego 140
Interpretacja tekstu wobec propozycji badawczych komparatystyki. Serie tematyczne w literaturze współczesnej. Kategorie przekładu intersemiotycznego. Intertekstualny styl odbioru 143
Intertekstualność w badaniach literatury epok dawnych - między konkretem tekstu a diachronią procesu historycznego. Referencyjność dzieł. Serie tematyczne 149
Intertekstualność w edytorstwie i krytyce tekstów literatury dawnej. Kompetencje interpretacyjne komentatora 155
Ad vocem: Kwestia rozumienia tekstu 158
Teoria intertekstualności a dylematy badawcze komparatystyki w dobie postrukturalistycznej i pofenomenologicznej 158
Zamknięcie dyskusji 162
Spis rzeczy 172