Dane szczegółowe książki
Religia i religioznawstwo / Zdybicka, Zofia Józefa (1928-)
Autorzy
Tytuł
Religia i religioznawstwo
Wydawnictwo
Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1988
ISBN
8322801270
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wprowadzenie 6
O rozumienie religii 14
Czym jest i dlaczego istnieje religia? 16
1. Dlaczego istnieją różnice w poglądach na istotę religii? 17
2. Opis przeżycia religijnego 21
3. Filozoficzna interpretacja faktu religijnego 23
ad 1° Przedmiot relacji religijnej (przedmiotowe uzasadnienie faktu religii) 24
ad 2° Podmiot relacji religijnej (podmiotowe - od strony człowieka - uzasadnienie faktu religii) 28
ad 3° Charakter relacji religijnej 33
Religia - odpowiedzią na ludzką dolę 36
1. Przygodność i transcendencja w doświadczeniu ludzkim 44
a) Doświadczenie i afirmacja swego istnienia 45
b) Doświadczenie swojej kruchości, przygodności 46
2. Doświadczenie potrzeby umocnienia i dopełnienia w bycie 49
3. Potrzeba zaufania i zawierzenia osobie 50
4. Doświadczenie ludzkie a doświadczenie religijne 51
Bibliografia. Czym jest i dlaczego istnieje religia? 54
Współczesne filozoficzne interpretacje religii 57
1. Intuicyjno-doświadczalne koncepcje filozofii religii 62
a) Pragmatyczna filozofia religii 62
b) Bergsonowska filozofia religii 66
3. Lingwistyczna i hermeneutyczna koncepcja filozofii religii 70
a) Lingwistyczna teoria religii 70
b) Hermeneutyczna teoria religii 73
4. Aposterioryczno-wyjaśniająca filozofia religii rozwijana jest w ramach klasycznej teorii bytu. Wychodząc z empirycznie 78
Bibliografia. Współczesne interpretacje religii 84
Fenomenologiczne teorie religii 85
1. M. Schelera teoria religii 86
2. R. Otta teoria religii 94
3. M. Eliadego teoria religii 98
4. G. Van der Leeuwa teoria religii 102
Marksistowska teoria religii 107
1. Człowiek - istotą przyrodniczą i społeczną 110
2. Alienacja - istotną kategorią antropologiczną 113
3. Alienacja religijna najgroźniejszym zniewoleniem człowieka 115
4. Człowiek - najwyższą w pełni autonomiczną wartością (człowiek - bogiem człowieka) ateizm warunkiem humanizacji człowieka 116
5. Redukcja religii do faktów społecznych 119
6. Negatywne funkcje religii i postulat jej likwidacji 123
7. Źródła i konsekwencje marksistowskiej teorii religii 126
8. Doświadczenie historyczne zwłaszcza doświadczenie polskie 132
Bibliografia. Marksistowska teoria religii. 138
Autorzy marksistowscy 138
Autorzy niemarksistowscy 139
Religia w kulturze 142
Religia a kultura 144
1. Kultura - religia (rozgraniczenie pojęć) 145
2. Modele kulturowe: religijny aspekt kultury osobowej 147
3. Motywacyjna, modelowo-wzorcza oraz sprawcza funkcja religii w tworzeniu modelu kultury osobowej (cywilizacji miłości człowieka) 157
Wartości religijne w kulturze współczesnej 162
1. Co to są wartości religijne i jak się je wyjaśnia? 165
2. Wartości religijne a inne wartości 177
3. Czy wartości religijne są konieczne do pełnego rozwoju człowieka czy są konieczne do właściwego funkcjonowania kultury? 179
Wartości religijne a wartości moralne 182
1. Wartość jako transcendentalna i kategorialna jakość bytu 183
2. Źródło wartości moralnych i religijnych 187
3. Stosunek między wartościami moralnymi i religijnymi 198
Autonomia sumienia a nakazy religijne 202
Religia a sztuka 212
1. Analogia między religią i sztuką 213
2. Religijna funkcja sztuki 216
3. Liturgia i kult jako dzieło sztuki 221
4. Piękno drogą do Boga 222
5. Redukcja religii do sztuki (sztuka zamiast religii) 223
Religia a nauka i technika 226
ad 1 ° Religia i nauka - odrębne i autonomiczne dziedziny życia ludzkiego 227
ad 2° Element poznawczy w religii (doktryna religijna, poznanie religijne, mitologia, teologia) a poznanie naukowe 230
a) Funkcja nauki i techniki w społeczeństwie 237
b) Skutki kultury naukowo-technicznej i wyrosłej z niej mentalności 240
c) Eliminacja Transcendencji z pola widzenia nauki 241
ad 3 ° Nauki o religii a pełna wiedza o religii 248
Światopoglądowe wartości religii 250
Bibliografia. Religia a kultura 257
Religia a zbawienie 264
Śmierć i życie przyszłe w głównych religiach świata 266
Idea zbawienia w głównych religiach świata 286
Tajemnica usynowienia 308
1. Problem godności człowieka 308
2. Rzeczywistość synostwa bożego od strony ontycznej 314
3. W jaki sposób wiara w synostwo boże wyraża się w postawie ludzkiej? 316
4. Godność synów bożych - rzeczywistość dana i zadana 318
5. Postawa otwarta na działanie ducha świętego 319
6. Postawa czujności i modlitwy 319
7. "Wiara, która działa przez miłość" (Ga 5, 6) 320
Bibliografia. Religia a zbawienie 322
Problematyka nauk o religii 324
Czym jest religioznawstwo? 326
1. Dzieje religioznawstwa 327
2. Współczesne nauki o religii 329
3. Religioznawstwo marksistowskie 332
4. Religioznawstwo a filozofia 334
Bibliografia. Religioznawstwo 338
Fenomenologia religii 341
Bibliografia. Fenomenologia religii 345
Filozofia religii 347
A. Dzieje 347
B. Typologia 351
Bibliografia. Filozofia religii 356
Definicja religii a typy nauk o religii **01 360
I. Wstępna typologia obiegowych definicji religii 363
1. Definicje genetyczne 371
2. Definicje strukturalne 373
3. Definicje funkcjonalne 381
II. Religia jako przedmiot różnych nauk 385
1. Historia religii 386
2. Etnologia religii 390
3. Geografia religii 391
4. Psychologia religii 392
5. Socjologia religii 395
6. Pedagogika religii 398
7. Fenomenologia religii **95 398
8. Krytyka religii 401
9. Filozofia religii 402
10. Apologetyka religii 415
11. Teologia religii 415
III. Próba uporządkowania definicji religii z uwagi na typy nauk religiologicznych 415
Problem doświadczenia religijnego 423
Summary 447
O rozumienie religii 14
Czym jest i dlaczego istnieje religia? 16
1. Dlaczego istnieją różnice w poglądach na istotę religii? 17
2. Opis przeżycia religijnego 21
3. Filozoficzna interpretacja faktu religijnego 23
ad 1° Przedmiot relacji religijnej (przedmiotowe uzasadnienie faktu religii) 24
ad 2° Podmiot relacji religijnej (podmiotowe - od strony człowieka - uzasadnienie faktu religii) 28
ad 3° Charakter relacji religijnej 33
Religia - odpowiedzią na ludzką dolę 36
1. Przygodność i transcendencja w doświadczeniu ludzkim 44
a) Doświadczenie i afirmacja swego istnienia 45
b) Doświadczenie swojej kruchości, przygodności 46
2. Doświadczenie potrzeby umocnienia i dopełnienia w bycie 49
3. Potrzeba zaufania i zawierzenia osobie 50
4. Doświadczenie ludzkie a doświadczenie religijne 51
Bibliografia. Czym jest i dlaczego istnieje religia? 54
Współczesne filozoficzne interpretacje religii 57
1. Intuicyjno-doświadczalne koncepcje filozofii religii 62
a) Pragmatyczna filozofia religii 62
b) Bergsonowska filozofia religii 66
3. Lingwistyczna i hermeneutyczna koncepcja filozofii religii 70
a) Lingwistyczna teoria religii 70
b) Hermeneutyczna teoria religii 73
4. Aposterioryczno-wyjaśniająca filozofia religii rozwijana jest w ramach klasycznej teorii bytu. Wychodząc z empirycznie 78
Bibliografia. Współczesne interpretacje religii 84
Fenomenologiczne teorie religii 85
1. M. Schelera teoria religii 86
2. R. Otta teoria religii 94
3. M. Eliadego teoria religii 98
4. G. Van der Leeuwa teoria religii 102
Marksistowska teoria religii 107
1. Człowiek - istotą przyrodniczą i społeczną 110
2. Alienacja - istotną kategorią antropologiczną 113
3. Alienacja religijna najgroźniejszym zniewoleniem człowieka 115
4. Człowiek - najwyższą w pełni autonomiczną wartością (człowiek - bogiem człowieka) ateizm warunkiem humanizacji człowieka 116
5. Redukcja religii do faktów społecznych 119
6. Negatywne funkcje religii i postulat jej likwidacji 123
7. Źródła i konsekwencje marksistowskiej teorii religii 126
8. Doświadczenie historyczne zwłaszcza doświadczenie polskie 132
Bibliografia. Marksistowska teoria religii. 138
Autorzy marksistowscy 138
Autorzy niemarksistowscy 139
Religia w kulturze 142
Religia a kultura 144
1. Kultura - religia (rozgraniczenie pojęć) 145
2. Modele kulturowe: religijny aspekt kultury osobowej 147
3. Motywacyjna, modelowo-wzorcza oraz sprawcza funkcja religii w tworzeniu modelu kultury osobowej (cywilizacji miłości człowieka) 157
Wartości religijne w kulturze współczesnej 162
1. Co to są wartości religijne i jak się je wyjaśnia? 165
2. Wartości religijne a inne wartości 177
3. Czy wartości religijne są konieczne do pełnego rozwoju człowieka czy są konieczne do właściwego funkcjonowania kultury? 179
Wartości religijne a wartości moralne 182
1. Wartość jako transcendentalna i kategorialna jakość bytu 183
2. Źródło wartości moralnych i religijnych 187
3. Stosunek między wartościami moralnymi i religijnymi 198
Autonomia sumienia a nakazy religijne 202
Religia a sztuka 212
1. Analogia między religią i sztuką 213
2. Religijna funkcja sztuki 216
3. Liturgia i kult jako dzieło sztuki 221
4. Piękno drogą do Boga 222
5. Redukcja religii do sztuki (sztuka zamiast religii) 223
Religia a nauka i technika 226
ad 1 ° Religia i nauka - odrębne i autonomiczne dziedziny życia ludzkiego 227
ad 2° Element poznawczy w religii (doktryna religijna, poznanie religijne, mitologia, teologia) a poznanie naukowe 230
a) Funkcja nauki i techniki w społeczeństwie 237
b) Skutki kultury naukowo-technicznej i wyrosłej z niej mentalności 240
c) Eliminacja Transcendencji z pola widzenia nauki 241
ad 3 ° Nauki o religii a pełna wiedza o religii 248
Światopoglądowe wartości religii 250
Bibliografia. Religia a kultura 257
Religia a zbawienie 264
Śmierć i życie przyszłe w głównych religiach świata 266
Idea zbawienia w głównych religiach świata 286
Tajemnica usynowienia 308
1. Problem godności człowieka 308
2. Rzeczywistość synostwa bożego od strony ontycznej 314
3. W jaki sposób wiara w synostwo boże wyraża się w postawie ludzkiej? 316
4. Godność synów bożych - rzeczywistość dana i zadana 318
5. Postawa otwarta na działanie ducha świętego 319
6. Postawa czujności i modlitwy 319
7. "Wiara, która działa przez miłość" (Ga 5, 6) 320
Bibliografia. Religia a zbawienie 322
Problematyka nauk o religii 324
Czym jest religioznawstwo? 326
1. Dzieje religioznawstwa 327
2. Współczesne nauki o religii 329
3. Religioznawstwo marksistowskie 332
4. Religioznawstwo a filozofia 334
Bibliografia. Religioznawstwo 338
Fenomenologia religii 341
Bibliografia. Fenomenologia religii 345
Filozofia religii 347
A. Dzieje 347
B. Typologia 351
Bibliografia. Filozofia religii 356
Definicja religii a typy nauk o religii **01 360
I. Wstępna typologia obiegowych definicji religii 363
1. Definicje genetyczne 371
2. Definicje strukturalne 373
3. Definicje funkcjonalne 381
II. Religia jako przedmiot różnych nauk 385
1. Historia religii 386
2. Etnologia religii 390
3. Geografia religii 391
4. Psychologia religii 392
5. Socjologia religii 395
6. Pedagogika religii 398
7. Fenomenologia religii **95 398
8. Krytyka religii 401
9. Filozofia religii 402
10. Apologetyka religii 415
11. Teologia religii 415
III. Próba uporządkowania definicji religii z uwagi na typy nauk religiologicznych 415
Problem doświadczenia religijnego 423
Summary 447