Dane szczegółowe książki

Aspekty myśli polskiej XVI wieku 10
I 10
II 13
III 23
IV 33
V 41
Zasady edycji 49
Wykaz ważniejszych skrótów stosowanych w bibliografii i przypisach 56
Stanisław Zaborowski 58
Traktat o naturze praw i dóbr królewskich 58
Część druga 58
Adams z Bochynia 66
Dialog 66
Adama Polaka, doktora nauk wyzwolonych i medycyny, lekarza najjaśniejszego pana, króla polski Zygmunta o czterech stanach spierających się o prawo do nieśmiertelności, ofiarowany najjaśniejszemu i najdostojniejszemu władcy, boskiemu Zygmuntowi, królowi polski, wielkiemu księciu Litwy rozpoczyna się szczęśliwie 66
Streszczenie podające przebieg akcji Dialogu 69
Filozof przedstawia cztery stany ludzi spierających się o prawo do nieśmiertelności 69
Przewielebnemu panu Maciejowi drzewickiemu **17, biskupowi przemyskiemu, podkanclerzemu królestwa polskiego, Adam z Bochynia, doktor nauk wyzwolonych i medycyny, lekarz króla polskiego boskiego Zygmunta, śle pozdrowienia 112
Laurentius Corvinus 114
Dialog o zbawiennych zachętach umysłu, aby uprawiać sztuki wyzwolone 114
Leonard Coxe 123
Książeczka o nauczaniu młodzieży 123
Do przewielebnego ojca w Chrystusie i pana, pana Piotra Tomickiego, z łaski bożej biskupa krakowskiego i podkanclerzego Królestwa Polskiego **1 124
Jerzy Libanus 148
Mowa pochwalna na cześć filozofii 148
Mowa pochwalna na cześć filozofii, wygłoszona w Krakowie przez magistra Jerzego Libanusa z Legnicy, gdy wykładał publicznie «ekonomikę» Arystotelesa, dla zainteresowanych tymi studiami **1 150
Andronicus tranquillus młodszy 164
Dialog o tym, czy należy filozofować 164
Piotr Illicino 171
O człowieku i umiejętnościach 171
O przyczynie naszych nieszczęść i o staraniu wokół kształcenia młodzieży 171
Szymon Marycjusz z Pilzna 187
O szkołach, czyli akademiach ksiąg dwoje 188
Księga druga 189
Rozdział XIII. O wykładach 189
Wojciech Nowopolczyk 199
Mowa pochwalna na cześć fizyki 199
Andrzej Gostyński 208
Mowa o potrzebie kształcenia młodzieży szlacheckiej 208
Jakub Górski 217
O sztuce dialektyki 217
Znakomitemu mężowi, andrzejowi przecławskiemu, dziekanowi poznańskiemu, scholastykowi krakowskiemu, kustoszowi płockiemu, patronowi i łaskawemu mecenasowi, Jakub Górski śle pozdrowienia 217
Andrzej Patrycy Nidecki 224
Marka Tulliusza Cycerona «fragmentów» tomy cztery wraz z komentarzami 224
Dostojnemu mężowi, Filipowi Nowinie Padniewskiemu **1 biskupowi krakowskiemu i księciu siewierskiemu, wiele pozdrowień przesyła Andrzej Patrycy Nidecki 224
Andrzeja Patrycego Nideckiego przedmowa do uwag znajdujących się w czterech tomach «fragmentów» m. Tulliusza Cycerona 233
Stanisław Iłowski 237
Pochwała prawoznawstwa 237
Andrzej Schoneus 254
Przedmowa do «sumy filozofii naturalnej» ps. Alberta Wielkiego 254
Do przewielebnego i dostojnego księcia i pana Andrzeja Gerinusa, biskupa wrocławskiego i księcia Grotkowskiego, naczelnego starosty obojga śląska, Andrzej Schoneus z Głogowa, mistrz nauk wyzwolonych i doktor filozofii 254
Jakub Przyłuski 263
Prawa, czyli statuty i przywileje Królestwa Polskiego 263
Przedmowa 263
Prawo przyrodzone wspólne dla zwierząt i ludzi 268
Prawo narodów właściwe jest tylko ludziom **11 268
Prawo cywilne 280
Niezbędny dodatek na temat różnicy pomiędzy sprawiedliwością państwową a sprawiedliwością chrześcijańską 289
Rozdział V. Szlachta, czyli rycerstwo królestwa polskiego 293
Wstęp 293
Rozdział XVI. O miastach 299
Przedmowa 299
Rozdział XVII. O kmieciach 304
Przedmowa 304
Andrzej Frycz Modrzewski 308
O poprawie rzeczypospolitej 308
Księga pierwsza. O obyczajach 308
Rozdział I. Co to jest rzeczpospolita 308
Rozdział II. Jakie bywają rzeczypospolite 311
Rozdział III. Jak zachować w trwaniu rzeczpospolitą i jaki jest całej tej księgi podział 312
Rozdział IV. Wielka jest moc obyczajów. O jakich obyczajach tu mowa 314
Rozdział V. 316
Księga druga. O prawach 323
Rozdział I. 323
Rozdział II. 323
Rozdział III. 324
Rozdział IV. 330
Rozdział V. 330
Stanisław Orzechowski 331
Policyja królestwa polskiego na kształt arystotelesowych polityk wypisana i na świat dla dobra pospolitego trzema księgami wydana 332
Księga pierwsza 332
IV. Królestwo i to słowo ,,król" co jest 332
V. Czym królestwo w Polszczę stoi i wieczne jest 334
VI. W Arystotelesowej szkole nie to mówisz, co chcesz, nie co musisz 334
VII. Królestwo między policyjami nalepsza policyja jest 336
VIII. Stan Królestwa Polskiego 337
IX. Zwierzchność Korony Polskiej która jest 338
X. Kupiec, rzemieśnik, oracz nie są dziedzicami Królestwa Polskiego, ale są słudzy jego 339
XI. Rozdział rzemieśników mieskich 340
XII. O rozlicznych kupiach w królestwie 341
XIII. Lichwa do pieniędzy droga prosta jest 342
XIV. Które płaty pieniężne lichwą nie są 343
XV. Czemu policyja polska na kapłanie, na królu, na szlachcie, dziedzicznym prawem wszytka usiadła 344
XVI. Policyja człowieka człowiekiem czyni 345
XVII. Które są główniejsze rzeczy w królestwie 347
XVIII. Urząd królewski ma nad sobą zwierzchność, od której idzie 348
XIX. Który król prawdziwym królem jest i zawsze był 349
XX. Jako filozofija pogańska na świat przyszła, a skąd się wzięła 351
XXI. Jako filozofy i kacerze przywodzić do Kościoła mamy 358
XXII. Zwierzchność kapłańska nawyższą zwierzchnością nade wszemi 359
XXIII. Koniec człowieczego żywota wedle filozofów przedniejszych który jest 361
XXIV. Filozofija pogańska ustała, mówiąc o nawyższym dobrze i nalepszym końcu człowieczego żywota 363
XXV. Nauka a cnota przyrodzoną są paszą człowieczą, nie końcem jego 367
XXVI. Bez Arystotelesa szkoła krześcijańska jest głupia 368
Wawrzyniec Goślicki 374
O senatorze doskonałym 374
Księga pierwsza 374
Anonim 387
Traktat przeciwko «komunistom» morawskim 387
Doświadczajcie duchów, jeśli z Boga są 389
Andrzej Wolan 409
O wolności politycznej, czyli obywatelskiej 409
Rozdział III. Prawdziwy sąd o wolności i jej najgłębsze podstawy 409
Rozdział V. Jakich praw potrzeba w państwie, aby zapewnić obywatelom prawdziwą i trwałą wolność 413
Rozdział VI. O trzech stanach w naszym narodzie i czy wszyscy korzystają z tej samej wolności 414
Rozdział VII. Co to jest szlachectwo i jakie jest jego pochodzenie 419
Rozdział VIII. W dzisiejszych, czasach inne niż dawniej są zasady szlachectwa 425
Rozdział X. Niesprawiedliwe prawa naszego narodu przeciwko mężobójcom znacznie osłabiają powszechną wolność **37 428
Szymon Budny 435
O urzędzie miecza używającym 436
Do łaskawego czytelnika na obronę urzędu mieczowego przedmowa Symona Budnego 436
O zwierzchności lub o wszelkim urzędzie wyznanie zboru pana chrystusowego, który w Litwie, krótko a po prostu z pisma świętego zebrane 454
Krzysztof Warszewicki 468
Paradoksy 468
Wolność biczem na wolność 470
Nie ma nic lepszego niż jeden dobry władca, ani nic bardziej nierównego niż równość 479
Piotr Skarga 494
Kazania Sejmowe 494
O monarchijej i królestwie abo o czwartej chorobie rzeczypospolitej, która jest z osłabienia królewskiej dostojności i władzej 494
Jan ze Trzciany 514
O naturze i godności człowieka 514
Rozdział VII. Inność człowieka 515
Rozdział XVI. Godność człowieka - pionowa postawa 517
Rozdział XVII. Godność człowieka wynikająca z posiadania głowy 519
Rozdział XVIII. Godność człowieka wynikająca z posiadania twarzy 521
Rozdział XIX. Godność człowieka wynikająca z posiadania zmysłów 522
Rozdział XXVII. Godność człowieka - inwencja 524
Rozdział XXVIII. Godność człowieka - czyn 525
Rozdział XXX. Godność człowieka - niezwykłość 526
Mikołaj Dłuski 528
Mowa o wzniosłości i wspaniałości natury ludzkiej 528
Mikołaj Dłuski, szlachcic polski, pozdrawia serdecznie znakomitego pana Mikołaja Oleśnickiego **1, szlachcica polskiego, cnotą przodków i własną jaśniejącego, z którym związany jest blisko węzłami pokrewieństwa i przyjaźni 528
Mowa 531
Faust Socyn 542
Wykłady rakowskie 544
O człowieku 544
Stanisław Iłowski 558
O umiejętności dziejopisarskiej 558
Definicja historii 558
Jakim stylem należy posługiwać się pisząc historię 559
Zasady opowiadania historycznego 559
O przedmiocie historii 561
O podziale historii 563
O rodzajach historyków 564
O metodzie wyjaśniania czyli opisywania wojny w historii 565
W jakiej kolejności należy czytać historyków 565
W jaki sposób można z pożytkiem czytać historyków 566
Szymon Budny 567
Przedmowa do Nowego Testamentu 567
Ku wszem wiernym tych książek czytelnikom przedmowa Symona Budnego na nowy Nowego Testamentu przekład 567
Adam Gosławski 598
Interpretacja analityczna pierwszej księgi «etyki nikomachejskiej» 598
Interpretacja tytułu : Arystotelesa dziesięć ksiąg «etyki nikomachejskiej» 598
Adam Burski 608
Dialektyka cycerona 608
Znakomicie urodzonemu i wielce szlachetnemu młodzieńcowi tomaszowi zamoyskiemu, dziedzicowi na starym i nowym Zamościu, synowi Jana, kanclerza i hetmana wielkiego koronnego, zwycięskiego ojca ojczyzny **1, wiele pozdrowień przesyła Adam Burski 609
Księga pierwsza 613
Rozdział drugi. O godności, zadaniach i pożytkach dialektyki 613
Komentarz 615
Rozdział czwarty. O miejscu i randze dialektyki pośród części filozofii 621
Komentarz 621
Mikołaj Kopernik 634
Zarys założeń dotyczących ruchów niebieskich 634
O kolejności sfer 640
O pozornych ruchach słońca 640
Jednostajność ruchów należy odnosić nie do punktów równonocnych, lecz do gwiazd stałych 641
Sposób bicia monety 643
Porównanie srebra ze złotem 650
Podsumowanie traktatu o reformie monetarnej 652
O obrotach 652
Do jego świątobliwości papieża Pawła III **1 Mikołaja Kopernika przedmowa do ksiąg «O obrotach» 654
Mikołaja Kopernika obrotów księga pierwsza 660
Rozdział I. Świat jest kulisty 663
Rozdział II. Ziemia jest również kulista 663
Rozdział III. Jak ziemia **22 wraz z wodą tworzy jedną kulę 664
Rozdział IV. Ruch ciał niebieskich jest jednostajny i kolisty, nieustanny lub z ruchów kolistych złożony **25 666
Rozdział V. Czy tymi przysługuje ruch po kole i gdzie jest jej miejsce? 668
Rozdział VI. Ogrom Nieba w stosunku do wielkości Ziemi 669
Rozdział VII. Dlaczego starożytni sądzili, że Ziemia spoczywa bez ruchu w środku wszechświata jakby jego punkt centralny? 672
Rozdział VIII. Odparcie przytoczonych dowodów i ich niewystarczalność 673
Rozdział IX. Czy można Ziemi przypisać większą ilość ruchów i o środku wszechświata 676
Rozdział X. Porządek sfer niebieskich 677
Rozdział XI. Uzasadnienie trojakiego ruchu Ziemi 683
Andrzej Glaber z Kobylina 686
Problemata Aristotelis 686
Pierwsza część: o przyczynach rzeczy, które przyrodzenie dało człowieku albo i drugim zwierzętom 688
Przedmowa 688
Wyrażenie składności członków ciała człowieczego 689
Rozdział 1. O głowie człowieczej 689
Rozdział 7. O języku 693
Rozdział 10. O duchu i o głosie 694
Rozdział 13. O rękach 696
Marcin Bielski 698
Żywoty filozofów 698
Andrzej z Kobylina wszelkiemu człowieku dobrej wolej 699
Żywoty filozofów 705
O Platonie 705
Arystoteles 713
Wojciech Oczko 718
Cieplice 718
Jakub Siebeneicher 739
Przedmowa do «gospodarstwa» Anzelma Gostomskiego 739
Do jego mości pana Jakuba Gostomskiego z Leżenic, Wojewodzica rawskiego etc., swego miłościwego pana 739
Józef Struś 751
Dwie księgi komentarzy do «Astrologii» Lukiana 751
Najprzewielebniejszemu ojcu i panu w Chrystusie, panu janowi łaskiemu biskupowi Wesprymskiemu, prepozytowi gnieźnieńskiemu i łęczyckiemu **1, Józef Struś z poznania śle pozdrowienia 752
Księga pierwsza 757
Rozdział I. Czym jest astrologia i z jakich składa się części 757
Rozdział II. O potrójnym znaczeniu słowa "niebo" u filozofów i astrologów 759
Rozdział III. Czym jest gwiazda (stella) i czym gwiazdozbiór (astrum) i jaka jest między nimi różnica 760
Rozdział IV. Czym jest i na ile jest prawdziwe praktykowane przez astrologów przepowiadanie przyszłości 761
Rozdział V. Czy niebo może oddziaływać na życie ludzkie? 762
Rozdział VII. Jakie są przyczyny nie doceniania astrologii przez ludzi i ile ich jest? 766
Adam Schroeter 767
Przedmowa 767
Adama Schroetera, Ślązaka, filozofa i poety uwieńczonego, do dzieła Teofrasta Paracelsusa «o przygotowaniach **1», wielce użytecznego zarówno dla lekarzy, jak i chorych, dedykowana panu piotrowi Gutteterowi **2, mężowi celującemu nauką i pobożnością, doktorowi praw, dostojnemu rajcy sławnego miasta Krakowa 767
Słowniczek staropolski 784
Skorowidz osób **01 806
Wykaz ilustracji 832