Dane szczegółowe książki
Język łaciński: podręcznik dla lektoratów szkół wyższych / Jurewicz, Oktawiusz (1926-); Winniczuk, Lidia (1904-1993); Żuławska, Janina
Tytuł
Język łaciński: podręcznik dla lektoratów szkół wyższych
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978
Numer wydania
10 zm. i rozsz.
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa do wydania dziesiątego 6
Przedmowa do wydania pierwszego 8
Część pierwsza. Materiał gramatyczny 12
Wiadomości wstępne 14
I. Alfabet 14
II. Wymowa 14
III. Iloczas i zasady akcentowania wyrazów 21
Ćwiczenia 23
IV. Podstawowe wiadomości gramatyczne 24
A. Odmiana - fleksja 24
B. Składnia - syntaksa 30
1. Lectio prima 39
Deklinacja I. Temat - a 39
Koniugacja I. Temat - a 43
Varia 43
Zapamiętaj! 45
Ćwiczenia 46
2. Lectio secunda 47
Deklinacja II. Temat - o 47
Przymiotniki 51
Ćwiczenia 59
3. Lectio tertia 59
Koniugacja 59
Infinitivus, indicativus, imperativus praesentis activi czterech koniugacji 61
Infinitivus praesentis actīvi 62
Indicatīvus praesentis actīvi 63
Imperativus praesentis activi 63
Zapamiętaj! 65
Zapamiętaj! 68
Ćwiczenia 68
4. Lectio quarta 68
Indicativus imperfecti activi 68
Zaimki osobowe - pronomina personalia 71
Zapamiętaj! 71
Zaimki dzierżawcze - pronomina possessiva 72
Varia 73
Ćwiczenia 75
5. Lectio quinta 76
Indicativus futuri primi activi 76
Varia 78
Ćwiczenia 80
6. Lectio sexta 81
Indicativus praesentis, imperfecti, futuri I passivi 81
Infinitivus praesentis passivi 81
Indicativus praesentis passivi 83
Indicativus imperfecti passivi 84
Indicativus futuri primi passivi 85
Imperativus praesentis passivi 87
Varia 87
Zapamiętaj! 87
Ćwiczenia 91
7. Lectio septima 91
Deklinacja III. Uwagi ogólne 91
Deklinacja III spółgłoskowa 93
Wzór odmiany - Masculinum 93
Wzór odmiany - Femininum 95
Wzór odmiany - Neutrum 96
Ćwiczenia 102
8. Lectio octava 103
Deklinacja III samogłoskowa 103
Wzór odmiany 103
Składnia nazw miast 106
Ćwiczenia 109
9. Lectio nona 109
Deklinacja mieszana 110
Wzór odmiany 111
Zakończenie rodzajowe rzeczowników deklinacji III 112
Varia 115
Ćwiczenia 117
10. Lectio decima 117
Przymiotniki deklinacji III 118
Wzór odmiany przymiotnika o trzech zakończeniach -er, -is, -e 119
Wzór odmiany przymiotnika o dwóch zakończeniach -is, -is, -e 120
Wzór odmiany przymiotników o jednym zakończeniu 121
Stopniowanie przymiotników 123
Varia 124
Zapamiętaj! 126
De Daedalo et Icaro 126
Zapamiętaj! 128
Ćwiczenia 129
11. Lectio undecima **01 130
Participium praesentis activi 130
Zapamiętaj! 130
Varia 131
Zapamiętaj! 132
Zaimek wskazujący - pronomen demonstrativum 133
Varia 134
Zapamiętaj! 134
Ćwiczenia 134
12. Lectio duodecima 135
Zaimki względne - pronomina relativa 135
Zaimek pytajny -pronomen interrogativum 136
Zaimki nullus, nemo, nihil 137
Varia 138
Ćwiczenia 139
13. Lectio tertia decima 139
Deklinacja IV. Temat - u 140
Wzór odmiany rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na -us 141
Wzór odmiany rzeczowników rodzaju nijakiego zakończonych na -u 142
Deklinacja V. Temat - e 143
Wzór odmiany 144
Zapamiętaj! 145
Varia 145
Ćwiczenia 146
14. Lectio quarta decima 147
Indicativus perfecti activi 147
Wzór odmiany 149
Varia 152
Zapamiętaj! 153
Zapamiętaj! 155
15. Lectio quinta decima 155
Zaimki wskazujące - pronomina demonstrativa 155
Zapamiętaj! 157
Przymiotniki zaimkowe 159
Varia 159
Zapamiętaj! 160
Zapamiętaj! 161
Zapamiętaj! 163
Ćwiczenia 164
16. Lectio sexta decima 165
Indicativus plusquamperfecti activi 165
Indicativus futuri exacti (II) activi 167
Varia 169
Zapamiętaj! 169
Varia 171
Zapamiętaj! 172
Zapamiętaj! 173
Ćwiczenia 173
17. Lectio septima decima 173
Supinum 173
Varia 176
Participium perfecti passivi 177
Indicativus perfecti passivi 177
Wzór odmiany 177
Indicativus plusquamperfecti passivi 179
Indicativus futuri exacti passivi 181
Zapamiętaj! 185
Ćwiczenia 185
18. Lectio duodevicesima 185
Infinitivus perfecti activi i passivi 185
Infinitivus perfecti activi 186
Infinitivus perfecti passivi 187
Accusativus cum infinitivo 187
Varia 191
Zapamiętaj! 191
Zapamiętaj! 192
Ćwiczenia 193
19. Lectio undevicesima 193
Modus coniunctivus. Tryb łączący (przypuszczający) 194
Coniunctivus praesentis activi 195
Coniunctivus imperfecti activi 197
Varia 205
Varia 207
Zapamiętaj! 207
Ćwiczenia 209
20. Lectio vicesima 209
Coniunctivus praesentis passivi 209
Coniunctivus imperfecti passivi 211
Podwójny nominativus - nominativus duplex 212
Zapamiętaj! 213
Przysłówki - adverbia 213
Stopniowanie przysłówków 215
Varia 215
Ćwiczenia 217
21. Lectio vicesima prima 217
Coniunctivus perfecti activi 217
Coniunctivus plusquamperfecti activi 219
Coniunctivus w zdaniach głównych (c.d.) 221
Consecutio temporum 223
Zdania pytające 225
Consecutio temporum 225
Varia 227
Zapamiętaj! 228
Ćwiczenia 228
22. Lectio vicesima secunda 230
Coniunctivus perfecti passivi 230
Coniunctivus plusquamperfecti passivi 232
Zdania czasowe z cum historicum (narrativum) 233
Okresy warunkowe 234
Varia 236
Zapamiętaj! 238
Ćwiczenia 238
23. Lectio vicesima tertia 239
Zdania przyzwalające 239
Ablativus absolutus 242
Varia 245
Ćwiczenia 247
24. Lectio vicesima quarta 247
Uzupełnienie wiadomości o stopniowaniu przymiotników 247
Zapamiętaj! 250
Uzupełnienie wiadomości o stopniowaniu przysłówków 253
Varia 255
Ćwiczenia 255
25. Lectio vicesima quinta 256
Nominativus cum infinitivo 256
Gerundium 258
Varia 260
26. Lectio vicesima sexta 261
Participium futuri activi 261
Gerundivum (Participium futuri passivi) 261
Uzupełnienie wiadomości o participiach 263
Varia 267
Ćwiczenia 268
27. Lectio vicesima septima 268
Infinitivus futuri activi 268
Infinitivus futuri passivi 269
Zdania skutkowe - ut consecutivum 272
Varia 274
Ćwiczenia 276
28. Lectio duodetricesima 276
Coniugatio periphrastica passiva 276
Varia 279
Ćwiczenia 280
29. Lectio undetricesima 282
Verba deponentia 282
Verba semideponentia 285
Varia 287
Zapamiętaj! 290
Zapamiętaj! 292
30. Lectio tricesima 293
Imperativus futuri activi 293
Czasownik posiłkowy - esse 294
Imperativus futuri passivi 295
Zdania przyczynowe 295
Varia 297
31. Lectio tricesima prima 299
Liczebniki - Numeralia 299
I. Liczebniki główne - numeralia cardinalia 300
II. Liczebniki porządkowe - numeralia ordinalia 302
III. Liczebniki podziałowe - numeralia distributiva 304
IV. Liczebniki wielorakie - numeralia multiplicativa 304
V. Przysłówki liczebnikowe - adverbia numeralia 304
Varia 305
32. Lectio tricesima secunda 310
Verba anomala: volo, nolo, malo - chcę, nie chcę, wolę 310
Odmiana 311
Zapamiętaj! 313
Varia 315
Odmiana czasownika eo, ire, ii, itum - idę 315
Varia 319
Ćwiczenia 324
33. Lectio tricesima tertia 325
Odmiana czasownika fero, ferre, tuli, latum - niosę 325
Zapamiętaj! 327
Odmiana czasownika fio, fieri, factus sum - staję się 327
Zapamiętaj! 329
Varia 330
34. Lectio tricesima quarta 333
Verba defectiva 333
Verba Impersonalia - Czasowniki nieosobowe 339
Varia 342
Zapamiętaj! 346
Ćwiczenia 346
35. Lectio tricesima quinta 346
Coniugatio periphrastica activa 346
Consecutio temporum (uzupełnienie) 348
Consecutio temporum 350
Zastępstwo koniunktiwu czasu przyszłego (Futurum I i II) 352
Varia 354
36. Lectio tricesima sexta 357
Zdania ex mente auctoris i ex mente aliena 357
Assimilatio modi 358
Oratio obliqua - mowa zależna 359
Varia 365
Przyimek - praepositio 372
I. Przyimki z akuzatiwem 372
II. Przyimki z ablatiwem 379
III. Przyimki, które łączą się albo z akuzatiwem albo z ablatiwem (zależnie od znaczenia) 383
Tablice. 386
Zestawienie końcówek deklinacji 386
T. 1 386
Wyjątki rodzajowe III deklinacji 388
T. 2 388
Rzeczowniki, które w pluralis mają inne znaczenie niż w singularis 392
T. 3 392
Rzeczowniki, które zachowując w pluralis znaczenie, jakie mają w singularis, mają ponadto znaczenie uboczne 392
Odmiana wyrazów greckich 393
T. 4 393
Zestawienie końcówek osobowych w czasownikach 395
T. 5 395
Zestawienie form koniugacyjnych - Koniugacja I (temat na - a) 396
T. 6a 396
T. 6b 401
Koniugacja II (temat na - e) 402
T. 7a 402
T. 7b 406
Koniugacja III (tematy spółgłoskowe) 409
T. 8a 409
T. 8b 412
Koniugacja IV (temat na - i) 415
T. 9a 415
T. 9b 418
Zestawienie liczebników 422
T. 10 422
Użycie czasów w zdaniach głównych w koniunktiwie 426
T. 11 426
Indikatiwus i koniunktiwus w zdaniach zaczynających się od spójników: cum, ut, quod 428
T. 12 428
Użycie trybów i czasów w okresach warunkowych 430
Użycie czasów w zdaniach skutkowych 431
T. 14 431
Część druga. De omnibus rebus et quibusdam aliis 433
Teksty 435
De pietate filiae 435
De Valerio Corvino eiusque cognomine 435
Cur mulieres Romanae Iunoni Caprotinae sacrificaverint? 436
De multiiuga partione 436
Quomodo factum sit,ut feminae artem medicinam discere possent? 437
Quomodo adulescentes foro et eloquentiae pararentur? 437
De Octaviani urbanitate 439
De servis qui animo fideli in dominos fuerunt 439
De decreto tribunorum gravitatis antiquae pleno 440
Magister facetus 440
Novem Musae 440
Notati a censoribus qui dixerunt ioca quaedam intempestive 441
Węzeł gordyjski 442
De Alexandro eiusque medico 442
De Alexandria, urbe celebri ab Alexandro Magno condita 444
De Alexandro Magno 444
Femineis verbis nec lacrimis credito 446
Femina bellorum causa est 446
De Alexandro Magno et Thalestri, Amazonum regina 448
Hasła znane z historii i powiedzenia sławnych ludzi 448
Imię. Nazwisko. Przydomek Praenomen. Nomen gentile. Cognomen 451
Kalendarz rzymski 455
Nazwy dni tygodnia 459
Zwroty łacińskie stosowane obecnie **01 461
Skróty 465
Mapy 468
Res Publica Polona 468
Europa 469
Część trzecia. Wybór tekstów 471
Wykaz autorów **01 473
Historia - ab urbe condita 482
Rozdział I. Początki Państwa rzymskiego 484
1. Istota państwa. Społeczeństwo 484
2. Początki państwa rzymskiego 484
3. Założenie Rzymu 485
4. Śmierć Remusa - według innej wersji 487
5. Kult Herkulesa w Rzymie 489
6. Wojna z Sabinami 489
a. Porwanie dziewcząt sabińskich 489
b. Sabinowie uderzają na Rzym 491
c. Bitwa 493
7. Hersylia, żona Romulusa, organizuje wystąpienie kobiet 493
8. Obalenie władzy królewskiej (r. 510 p.n.e.) 495
a. Wyrocznia delficka o losach Rzymu 495
b. Wygnanie etruskich Tarkwiniuszy 497
Rozdział II. Początki Republiki (r. 509 p.n.e.) 498
1. Wojna z Etruskami. Bohaterscy Rzymianie (508/507 p.n.e.) 498
a. Porsenna uderza na Rzym 498
b. Horacjusz Kokles 499
c. Mucjusz Scewola 499
d. Uznanie Porsenny dla bohaterstwa Klelii 501
2. Krzywdzeni plebe jusze walczą o prawa 503
a. Rzym zagrożony przez Wolsków. Wroga postawa ludu (r. 494 p.n.e.) 503
b. Secesja plebejuszy na Górę Świętą (r. 494 p.n.e.) 505
c. Plebejusz konsulem (r. 367 p.n.e.) 507
3. Świątynia Zgody 509
4. Wojna z mieszkańcami miasta Weje. Wystąpienie Fabiuszów 511
5. Od pługa do godności dyktatora i do triumfu (r. 458 p.n.e.) 515
6. Powstanie niewolników 517
a. Niewolnicy - niebezpieczeństwem dla Rzymu (r. 419 p.n.e.) 517
b. Powstanie niewolników na Sycylii 517
c. Powstanie Spartakusa (73-71 p.n.e.) 519
d. Stłumienie powstania niewolników za Tyberiusza (r. 24 n.e.) 519
Rozdział III. Druga wojna punicka (218-201 p.n.e.) 521
1. Przekleństwo Dydony 521
2. Charakterystyka Hannibala 522
3. Przysięga Hannibala 524
4. Wojsko Hannibala u stóp Alp 524
5. Pierwsze bitwy na terenie Italii 526
6. Panika w Rzymie po klęsce nad Trebią 526
7. Klęska Rzymian nad jeziorem Trazumeńskim (r. 217 p.n.e.) 526
8. Bitwa pod Kannami (r. 216 p.n.e.) 529
a. Kontrowersyjne stanowiska konsulów 529
b. Pozycja bojowa Rzymian 529
c. Pozycja bojowa Hannibala 531
d. Bitwa na prawym skrzydle Rzymian 531
e. Sytuacja na lewym skrzydle 532
f. Klęska Rzymian. Śmierć Konsulów 532
9. Hannibal nie umie wykorzystać zwycięstwa 533
10. Kartagińczycy odwołują Hannibala z Italii (r. 203 p.n.e.) 533
11. Hannibal podstępnie ratuje swój majątek 533
12. Śmierć Hannibala (r. 183 p.n.e.?) 535
Rozdział IV. Spisek Katyliny 536
1. Społeczeństwo rzymskie w czasach rzeczypospolitej 536
2. Charakterystyka Katyliny 537
3. Środowisko Katyliny 537
4. Okoliczności sprzyjające planom Katyliny 539
5. Spisek w r. 63 p.n.e. 539
6. Wojsko Katyliny 539
7. Wystąpienie Cycerona 540
8. Reakcja Katyliny i senatorów na wystąpienie Cycerona 549
9. Wnioski Cezara i Katona 549
10. Druga mowa Cycerona wygłoszona na posiedzeniu senatu 551
11. Śmierć Katyliny w bitwie pod Pistorią (r. 63 p.n.e.) 553
12. Powrót Cycerona z wygnania 553
Rozdział V. Z życia Cezara 556
1. Kwestura 556
2. Edylat 557
3. Pretura 557
4. Konsulat 557
5. Cezar jako wódz 558
6. Uznanie dla zasług żołnierza 558
7. Śmierć Cezara 560
8. Pogrzeb Cezara 560
9. Ubóstwienie Cezara 562
10. Pamiętniki Cezara 564
a. Galia 564
b. Przeprawa przez Ren do Germanii (r. 55 p.n.e.) 564
c. Pierwsza wyprawa do Brytanii 566
d. Brytania i jej mieszkańcy 569
e. Stosunki polityczne i społeczne w Galii. Zwyczaje Gallów 570
f. Germania i jej mieszkańcy 573
g. Powstanie Wercyngetoryksa 574
h. Wercyngetoryks po upadku Awarikum 576
i. Oblężenie Alezji 576
k. Upadek Alezji 579
11. Wercyngetoryks wobec Cezara 579
12. Wojna domowa 579
a. Rubikon - powrót Cezara z armią do Italii (r. 49 p.n.e.) 579
b. Afraniusz poddaje się Cezarowi 581
c. Ucisk ludności w Małej Azji 581
d. Na straży sztandaru. Pod Dyrrachium wojska Pompejusza odnoszą zwycięstwo (r. 48 p.n.e.) 583
e. Zwycięstwo Cezara pod Farsalos (r. 48 p.n.e.) 583
f. Śmierć Pompejusza (r. 48 p.n.e.) 585
g. Aleksandria i Faros 587
Rozdział VI. Z dziejów cesarstwa 588
1. Z życia Oktawiana Augusta 588
a. Działalność pokojowa Augusta 588
b. Pierwsza poczta w Rzymie 589
c. Życie prywatne Augusta 589
d. Postać Oktawiana Augusta 591
e. Oktawian w roli obrońcy 593
f. Testament Augusta 593
g. Monumentum Ancyranum 20; 22-24 **18 593
h. Działalność polityczna Augusta 595
2. Klątwa ciążąca nad Rzymem - wojny bratobójcze 597
3. Na zwycięstwo pod Akcjum w r. 31 p.n.e. 599
4. Poświęcenie ołtarza pokoju 602
5. Klęska legionów rzymskich w lesie Teutoburskim 603
6. Śmierć i pogrzeb Germanika 603
7. Pożar Rzymu 607
8. Oskarżenie chrześcijan 611
9. Cesarz Tytus 613
10. Cesarz Julian Apostata na łożu śmierci (r. 363 n.e.) 615
Wymowa 618
Rozdział I. Pochwała wymowy. Laudes eloquentiae 620
Rozdział II. Marek Tulliusz Cyceron - największy mówca rzymski 621
A. Cyceron o sobie 621
1. Cyceron o swoich studiach 621
2. Sytuacja obywatela - homo novus 622
3. Żądza rozgłosu i samochwalstwo Cycerona 624
B. Starożytni o Cyceronie 627
1. Cyceron - drugi Demostenes 627
2. Cyceron - mówca 627
3. Śmierć Cycerona 629
4. List Petrarki do Cycerona 631
5. Tytus Pomponiusz Attyk - przyjaciel Cycerona 631
C. Proces Werresa 634
1. Cyceron i Sycylijczycy 634
2. Stosunki w prowincjach rzymskich 636
3. Przekupny namiestnik 636
4. Pogwałcenie praw obywatelskich 639
5. Namiestnik prowincji - grabieżcą 641
6. Posąg Diany w Segeście 641
7. Cerera Henneńska 643
8. "Humanitas" zwycięskiego wodza a chciwość namiestnika prowincji 645
9. Naruszenie stosunków międzynarodowych 646
D. Obrona poety Archiasza 649
E. Uczczenie poległych żołnierzy Legionu Marsowego 655
Filozofia 660
Rozdział I. Z poematu Lukrecjusza. O naturze wszechrzeczy 662
1. Pochwała filozofii Epikura 662
2. Życie ludzi pierwotnych - początki kultury 663
3. Rozwój mowy 667
Rozdział II. Z pism filozoficznych Cycerona 669
1. Konflikt między korzyścią osobistą a uczciwością 669
2. Pojęcie szczęścia 671
3. Sokrates w obliczu śmierci 675
4. Źródła i trwałość przyjaźni 676
5. Wartość przyjaźni 677
6. Kryteria wyboru przyjaciół 677
7. Człowiek - doskonały twór natury 680
8. Katon o starości 680
Rozdział III. Z pism Seneki-filozofa 684
1. Uczciwość najwyższym dobrem 684
2. O wdzięczności 685
3. Gniew a rozwaga 685
4. Jak czytać dzieło literackie? 687
Listy 688
Rozdział I. Z listów Cycerona z wygnania 690
1. Epistulae ad familiares XIV 1 (r. 58 p.n.e.) 690
2. Epistulae ad familiares XIV 2 (r. 58 p.n.e.) 691
3. Epistulae ad familiares XIV 4 (r. 58 p.n.e.) 691
4. Epistulae ad Atticum III 5 (r. 58 p.n.e.) 693
5. Epistulae ad familiares VII 1 695
6. Odbudowa bazyliki Emiliuszów 696
A. Z listów do żony 696
1. Ad familiares XIV 20 (r. 47 p.n.e.) 696
2. Ad familiares XIV 22 (r. 47 p.n.e.) 698
B. Po śmierci córki Tullii 698
1. Ad Atticum XII 14 (marzec r. 45 p.n.e.) 698
2. Ad Atticum XII 15 (marzec r. 45 p.n.e.) 698
3. Ad Atticum XII 18 (r. 45 p.n.e.) 698
C. Troska o wyzwoleńca Tirona 700
Rozdział II. Z listów Pliniusza Młodszego 701
1. Małe zainteresowanie występami poetów 701
2. Bohaterstwo Arrii 702
3. Szkoła w Komum 703
4. Troska o chorego wyzwoleńca 703
5. Z listów do żony. Żona Pliniusza - Kalpurnia 705
6. Śmierć młodej córki Fundanusa 707
7. Wybuch Wezuwiusza. Śmierć Pliniusza Starszego **35 709
8. Jak studiować? 711
9. Wierzyć czy nie wierzyć? 713
10. Grecja - źródło kultury 715
11. O wyścigach w cyrku 717
12. "Humanitas" Pliniusza 717
A. Korespondencja z Trajanem 720
1. Pliniusz namiestnikiem Bitynii. Odbudowa łaźni w Prusie 720
2. Brakoróbstwo. Brak poczucia odpowiedzialności 720
3. Starania o usprawnienie transportu 722
4. Sprawa chrześcijan w Bitynii 725
5. Stanowisko Trajana - potępia donosy anonimowe 727
Rozdział III. Z listów Seneki - filozofa 728
1. Niewolnik - także człowiek 728
2. Wywczasy w Bajach 731
Rozdział IV. Z listów Owidiusza z wygnania 734
1. Do żony 734
2. Do pasierbicy Perilli 739
3. Do przyjaciela 743
4. Do Attyka 747
Umiejętności 750
Rozdział I. Człowiek i środowisko 752
Rozdział II. Nauka i wychowanie 755
1. Czy należy dzieci posyłać do szkoły, czy uczyć w domu? 755
2. Właściwe metody wychowawcze 756
3. Dzieci powinny wcześnie rozpoczynać naukę 757
4. Szkoła - przygotowaniem do życia społecznego 759
Rozdział III. Rolnictwo 760
1. Wiosenne prace na roli 760
2. Żniwa 762
3. Zagrożona gospodarka wiejska - ludność ciągnie do miasta 762
4. Gospodarka rolna i hodowla bydła 764
5. Rola rządcy i jego żony 764
6. Wśród narzędzi pracy - niewolnik 766
7. Właściwe podejście do niewolników zatrudnionych na wsi 768
Rozdział IV. Sztuka 769
1. Wykształcenie architekta. Teoria i praktyka 769
2. Ręce - dar nieoceniony 770
3. Agora grecka i forum rzymskie 770
4. Bazyliki rzymskie 772
5. "Złoty środek" także w urządzeniu domu 772
6. Domy wielopiętrowe w Rzymie 774
7. Wodociągi rzymskie 774
8. Wybór miejsca na budowę domu w posiadłości wiejskiej 776
9. Archimedesowskie "Heureka" 776
10. Szlachetne współzawodnictwo 778
11. Nowe prądy w sztuce. Obrona realizmu 782
12. Natura sprawiedliwie rozdziela swe dary 783
Rozdział V. Medycyna 784
1. Racjonalny tryb życia 784
2. Źródła wielu chorób 784
3. Ból zębów 785
4. Niezawodny środek na ból zębów 785
5. Bursztyn 785
6. Pszczółka w bursztynie 787
7. Fraszki o lekarzach 789
Poezja 790
Rozdział I. Z poezji Katullusa 792
1. Wróbelek **1 792
2. Śmierć wróbelka **4 792
3. Pocałunki **8 793
4. Powrót do ojczyzny **10 795
5. Nietaktowny śmiech **16 795
6. Wiosna w Bitynii **17 797
7. Miłość **18 797
8. Kobieca wierność **21 799
9. Zmanierowana wymowa **22 799
10. "Kocham i nienawidzę" **24 800
11. Wierne uczucie **25 801
Rozdział II. Bajki Fedrusa **1 802
1. Fedrus o swoich bajkach 802
2. Wilk i jagnię 802
3. Zachłanność ukarana 803
4. Lis i kruk 803
5. Ukarane ambicje żaby 805
6. Lis i bocian 805
7. Dwa muły i rozbójnicy 807
8. Sokrates o przyjaciołach 807
9. Lis i winogrona 808
10. Lis i kozioł 809
11. O ludzkich wadach 809
12. Brodate kozy 810
13. Góra rodzi - mysz 811
Rozdział III. Z poezji Wergiliusza 812
1. Ecloga 11 812
2. Pochwała Italii **7 815
A. Z Eneidy 817
1. Inwokacja 817
2. Zdobycie Troi (Opowiadanie Eneasza) 819
3. Kartagina 829
4. Fama 831
5. Dydona wyznaje miłość Eneaszowi 833
6. Ostatnie chwile Dydony 837
7. Sława Greków 841
Rozdział IV. Z poezji Horacego 842
1. Poeta o sobie 842
a. Carmina, III 4, 1-284 842
b. Epistulae, II 2, 41-52 9 843
c. Carmina, II 713 845
d. Sermones, I 6, 45-87 20 847
2. Carmina z księgi pierwszej 849
3. Carmina z księgi drugiej 867
4. Carmina z księgi trzeciej 877
5. Carmina z księgi czwartej 891
6. Epodon Liber 895
7. Sermones 899
Rozdział V. Z poezji Owidiusza 905
1. Poeta o sobie 905
2. Jak zdobyć serce dziewczyny? 912
3. Wyścigi rydwanów w cyrku 915
4. Skutki farbowania włosów 918
5. Metamorphoses 922
a. Inwokacja 922
b. Lot Ikarowy 922
c. Orfeusz i Eurydyka 925
d. Filemon i Baucis 928
e. Pyramus i Tyzbe 934
6. Fasti 938
a. Arion 938
b. Pobłażliwość Merkurego dla nieuczciwego kupca 940
Figury i tropy retoryczne 944
Figury retoryczne 944
Tropy najczęściej spotykane 949
Metryka 951
Miary metryczne 954
Rozdział I. Heksametr daktyliczny - Hexameter dactylicus 954
Rozdział II. Pentametr daktyliczny - Pentameter dactylicus 958
Rozdział III. Metrum jambiczne 959
1. Wiersz jambiczny -archilochejski. Versus iambicus archilochius 959
2. Senar jambiczny - Versus senarius 961
3. Trymetr jambiczny kulawy - Choliambus 961
Rozdział IV. Wiersz jedenastozgłoskowy falacejski - Versus hendecasyllabus phalaceus 961
Rozdział V. Metra Horacego 963
1. Strofa archilochejska pierwsza 963
2. Strofa archilochejska IV 963
3. Wiersz asklepiadejski mniejszy- Versus asclepiadeus minor 965
4. Wiersz asklepiadejski większy - Versus asclepiadeus maior 965
5. Strofa asklepiadejska I - Stropha asclepiadea I 965
6. Strofa asklepiadejska III - Stropha asclepiadea III 967
7. Strofa alkajska - Stropha alcaica 968
8. Strofa saficka - Stropha Sapphica 969
9. Strofa saficka większa — Stropha Sapphica maior 970
10. Metrum jońskie - Ionici a minore 972
Część czwarta. Słowniki. Skorowidz gramatyczny 973
Słownik łacińsko-polski do części pierwszej i drugiej 975
Słownik imion własnych 1109
Skorowidz terminów gramatycznych 1160
Spis treści 1166
Przedmowa do wydania pierwszego 8
Część pierwsza. Materiał gramatyczny 12
Wiadomości wstępne 14
I. Alfabet 14
II. Wymowa 14
III. Iloczas i zasady akcentowania wyrazów 21
Ćwiczenia 23
IV. Podstawowe wiadomości gramatyczne 24
A. Odmiana - fleksja 24
B. Składnia - syntaksa 30
1. Lectio prima 39
Deklinacja I. Temat - a 39
Koniugacja I. Temat - a 43
Varia 43
Zapamiętaj! 45
Ćwiczenia 46
2. Lectio secunda 47
Deklinacja II. Temat - o 47
Przymiotniki 51
Ćwiczenia 59
3. Lectio tertia 59
Koniugacja 59
Infinitivus, indicativus, imperativus praesentis activi czterech koniugacji 61
Infinitivus praesentis actīvi 62
Indicatīvus praesentis actīvi 63
Imperativus praesentis activi 63
Zapamiętaj! 65
Zapamiętaj! 68
Ćwiczenia 68
4. Lectio quarta 68
Indicativus imperfecti activi 68
Zaimki osobowe - pronomina personalia 71
Zapamiętaj! 71
Zaimki dzierżawcze - pronomina possessiva 72
Varia 73
Ćwiczenia 75
5. Lectio quinta 76
Indicativus futuri primi activi 76
Varia 78
Ćwiczenia 80
6. Lectio sexta 81
Indicativus praesentis, imperfecti, futuri I passivi 81
Infinitivus praesentis passivi 81
Indicativus praesentis passivi 83
Indicativus imperfecti passivi 84
Indicativus futuri primi passivi 85
Imperativus praesentis passivi 87
Varia 87
Zapamiętaj! 87
Ćwiczenia 91
7. Lectio septima 91
Deklinacja III. Uwagi ogólne 91
Deklinacja III spółgłoskowa 93
Wzór odmiany - Masculinum 93
Wzór odmiany - Femininum 95
Wzór odmiany - Neutrum 96
Ćwiczenia 102
8. Lectio octava 103
Deklinacja III samogłoskowa 103
Wzór odmiany 103
Składnia nazw miast 106
Ćwiczenia 109
9. Lectio nona 109
Deklinacja mieszana 110
Wzór odmiany 111
Zakończenie rodzajowe rzeczowników deklinacji III 112
Varia 115
Ćwiczenia 117
10. Lectio decima 117
Przymiotniki deklinacji III 118
Wzór odmiany przymiotnika o trzech zakończeniach -er, -is, -e 119
Wzór odmiany przymiotnika o dwóch zakończeniach -is, -is, -e 120
Wzór odmiany przymiotników o jednym zakończeniu 121
Stopniowanie przymiotników 123
Varia 124
Zapamiętaj! 126
De Daedalo et Icaro 126
Zapamiętaj! 128
Ćwiczenia 129
11. Lectio undecima **01 130
Participium praesentis activi 130
Zapamiętaj! 130
Varia 131
Zapamiętaj! 132
Zaimek wskazujący - pronomen demonstrativum 133
Varia 134
Zapamiętaj! 134
Ćwiczenia 134
12. Lectio duodecima 135
Zaimki względne - pronomina relativa 135
Zaimek pytajny -pronomen interrogativum 136
Zaimki nullus, nemo, nihil 137
Varia 138
Ćwiczenia 139
13. Lectio tertia decima 139
Deklinacja IV. Temat - u 140
Wzór odmiany rzeczowników rodzaju męskiego zakończonych na -us 141
Wzór odmiany rzeczowników rodzaju nijakiego zakończonych na -u 142
Deklinacja V. Temat - e 143
Wzór odmiany 144
Zapamiętaj! 145
Varia 145
Ćwiczenia 146
14. Lectio quarta decima 147
Indicativus perfecti activi 147
Wzór odmiany 149
Varia 152
Zapamiętaj! 153
Zapamiętaj! 155
15. Lectio quinta decima 155
Zaimki wskazujące - pronomina demonstrativa 155
Zapamiętaj! 157
Przymiotniki zaimkowe 159
Varia 159
Zapamiętaj! 160
Zapamiętaj! 161
Zapamiętaj! 163
Ćwiczenia 164
16. Lectio sexta decima 165
Indicativus plusquamperfecti activi 165
Indicativus futuri exacti (II) activi 167
Varia 169
Zapamiętaj! 169
Varia 171
Zapamiętaj! 172
Zapamiętaj! 173
Ćwiczenia 173
17. Lectio septima decima 173
Supinum 173
Varia 176
Participium perfecti passivi 177
Indicativus perfecti passivi 177
Wzór odmiany 177
Indicativus plusquamperfecti passivi 179
Indicativus futuri exacti passivi 181
Zapamiętaj! 185
Ćwiczenia 185
18. Lectio duodevicesima 185
Infinitivus perfecti activi i passivi 185
Infinitivus perfecti activi 186
Infinitivus perfecti passivi 187
Accusativus cum infinitivo 187
Varia 191
Zapamiętaj! 191
Zapamiętaj! 192
Ćwiczenia 193
19. Lectio undevicesima 193
Modus coniunctivus. Tryb łączący (przypuszczający) 194
Coniunctivus praesentis activi 195
Coniunctivus imperfecti activi 197
Varia 205
Varia 207
Zapamiętaj! 207
Ćwiczenia 209
20. Lectio vicesima 209
Coniunctivus praesentis passivi 209
Coniunctivus imperfecti passivi 211
Podwójny nominativus - nominativus duplex 212
Zapamiętaj! 213
Przysłówki - adverbia 213
Stopniowanie przysłówków 215
Varia 215
Ćwiczenia 217
21. Lectio vicesima prima 217
Coniunctivus perfecti activi 217
Coniunctivus plusquamperfecti activi 219
Coniunctivus w zdaniach głównych (c.d.) 221
Consecutio temporum 223
Zdania pytające 225
Consecutio temporum 225
Varia 227
Zapamiętaj! 228
Ćwiczenia 228
22. Lectio vicesima secunda 230
Coniunctivus perfecti passivi 230
Coniunctivus plusquamperfecti passivi 232
Zdania czasowe z cum historicum (narrativum) 233
Okresy warunkowe 234
Varia 236
Zapamiętaj! 238
Ćwiczenia 238
23. Lectio vicesima tertia 239
Zdania przyzwalające 239
Ablativus absolutus 242
Varia 245
Ćwiczenia 247
24. Lectio vicesima quarta 247
Uzupełnienie wiadomości o stopniowaniu przymiotników 247
Zapamiętaj! 250
Uzupełnienie wiadomości o stopniowaniu przysłówków 253
Varia 255
Ćwiczenia 255
25. Lectio vicesima quinta 256
Nominativus cum infinitivo 256
Gerundium 258
Varia 260
26. Lectio vicesima sexta 261
Participium futuri activi 261
Gerundivum (Participium futuri passivi) 261
Uzupełnienie wiadomości o participiach 263
Varia 267
Ćwiczenia 268
27. Lectio vicesima septima 268
Infinitivus futuri activi 268
Infinitivus futuri passivi 269
Zdania skutkowe - ut consecutivum 272
Varia 274
Ćwiczenia 276
28. Lectio duodetricesima 276
Coniugatio periphrastica passiva 276
Varia 279
Ćwiczenia 280
29. Lectio undetricesima 282
Verba deponentia 282
Verba semideponentia 285
Varia 287
Zapamiętaj! 290
Zapamiętaj! 292
30. Lectio tricesima 293
Imperativus futuri activi 293
Czasownik posiłkowy - esse 294
Imperativus futuri passivi 295
Zdania przyczynowe 295
Varia 297
31. Lectio tricesima prima 299
Liczebniki - Numeralia 299
I. Liczebniki główne - numeralia cardinalia 300
II. Liczebniki porządkowe - numeralia ordinalia 302
III. Liczebniki podziałowe - numeralia distributiva 304
IV. Liczebniki wielorakie - numeralia multiplicativa 304
V. Przysłówki liczebnikowe - adverbia numeralia 304
Varia 305
32. Lectio tricesima secunda 310
Verba anomala: volo, nolo, malo - chcę, nie chcę, wolę 310
Odmiana 311
Zapamiętaj! 313
Varia 315
Odmiana czasownika eo, ire, ii, itum - idę 315
Varia 319
Ćwiczenia 324
33. Lectio tricesima tertia 325
Odmiana czasownika fero, ferre, tuli, latum - niosę 325
Zapamiętaj! 327
Odmiana czasownika fio, fieri, factus sum - staję się 327
Zapamiętaj! 329
Varia 330
34. Lectio tricesima quarta 333
Verba defectiva 333
Verba Impersonalia - Czasowniki nieosobowe 339
Varia 342
Zapamiętaj! 346
Ćwiczenia 346
35. Lectio tricesima quinta 346
Coniugatio periphrastica activa 346
Consecutio temporum (uzupełnienie) 348
Consecutio temporum 350
Zastępstwo koniunktiwu czasu przyszłego (Futurum I i II) 352
Varia 354
36. Lectio tricesima sexta 357
Zdania ex mente auctoris i ex mente aliena 357
Assimilatio modi 358
Oratio obliqua - mowa zależna 359
Varia 365
Przyimek - praepositio 372
I. Przyimki z akuzatiwem 372
II. Przyimki z ablatiwem 379
III. Przyimki, które łączą się albo z akuzatiwem albo z ablatiwem (zależnie od znaczenia) 383
Tablice. 386
Zestawienie końcówek deklinacji 386
T. 1 386
Wyjątki rodzajowe III deklinacji 388
T. 2 388
Rzeczowniki, które w pluralis mają inne znaczenie niż w singularis 392
T. 3 392
Rzeczowniki, które zachowując w pluralis znaczenie, jakie mają w singularis, mają ponadto znaczenie uboczne 392
Odmiana wyrazów greckich 393
T. 4 393
Zestawienie końcówek osobowych w czasownikach 395
T. 5 395
Zestawienie form koniugacyjnych - Koniugacja I (temat na - a) 396
T. 6a 396
T. 6b 401
Koniugacja II (temat na - e) 402
T. 7a 402
T. 7b 406
Koniugacja III (tematy spółgłoskowe) 409
T. 8a 409
T. 8b 412
Koniugacja IV (temat na - i) 415
T. 9a 415
T. 9b 418
Zestawienie liczebników 422
T. 10 422
Użycie czasów w zdaniach głównych w koniunktiwie 426
T. 11 426
Indikatiwus i koniunktiwus w zdaniach zaczynających się od spójników: cum, ut, quod 428
T. 12 428
Użycie trybów i czasów w okresach warunkowych 430
Użycie czasów w zdaniach skutkowych 431
T. 14 431
Część druga. De omnibus rebus et quibusdam aliis 433
Teksty 435
De pietate filiae 435
De Valerio Corvino eiusque cognomine 435
Cur mulieres Romanae Iunoni Caprotinae sacrificaverint? 436
De multiiuga partione 436
Quomodo factum sit,ut feminae artem medicinam discere possent? 437
Quomodo adulescentes foro et eloquentiae pararentur? 437
De Octaviani urbanitate 439
De servis qui animo fideli in dominos fuerunt 439
De decreto tribunorum gravitatis antiquae pleno 440
Magister facetus 440
Novem Musae 440
Notati a censoribus qui dixerunt ioca quaedam intempestive 441
Węzeł gordyjski 442
De Alexandro eiusque medico 442
De Alexandria, urbe celebri ab Alexandro Magno condita 444
De Alexandro Magno 444
Femineis verbis nec lacrimis credito 446
Femina bellorum causa est 446
De Alexandro Magno et Thalestri, Amazonum regina 448
Hasła znane z historii i powiedzenia sławnych ludzi 448
Imię. Nazwisko. Przydomek Praenomen. Nomen gentile. Cognomen 451
Kalendarz rzymski 455
Nazwy dni tygodnia 459
Zwroty łacińskie stosowane obecnie **01 461
Skróty 465
Mapy 468
Res Publica Polona 468
Europa 469
Część trzecia. Wybór tekstów 471
Wykaz autorów **01 473
Historia - ab urbe condita 482
Rozdział I. Początki Państwa rzymskiego 484
1. Istota państwa. Społeczeństwo 484
2. Początki państwa rzymskiego 484
3. Założenie Rzymu 485
4. Śmierć Remusa - według innej wersji 487
5. Kult Herkulesa w Rzymie 489
6. Wojna z Sabinami 489
a. Porwanie dziewcząt sabińskich 489
b. Sabinowie uderzają na Rzym 491
c. Bitwa 493
7. Hersylia, żona Romulusa, organizuje wystąpienie kobiet 493
8. Obalenie władzy królewskiej (r. 510 p.n.e.) 495
a. Wyrocznia delficka o losach Rzymu 495
b. Wygnanie etruskich Tarkwiniuszy 497
Rozdział II. Początki Republiki (r. 509 p.n.e.) 498
1. Wojna z Etruskami. Bohaterscy Rzymianie (508/507 p.n.e.) 498
a. Porsenna uderza na Rzym 498
b. Horacjusz Kokles 499
c. Mucjusz Scewola 499
d. Uznanie Porsenny dla bohaterstwa Klelii 501
2. Krzywdzeni plebe jusze walczą o prawa 503
a. Rzym zagrożony przez Wolsków. Wroga postawa ludu (r. 494 p.n.e.) 503
b. Secesja plebejuszy na Górę Świętą (r. 494 p.n.e.) 505
c. Plebejusz konsulem (r. 367 p.n.e.) 507
3. Świątynia Zgody 509
4. Wojna z mieszkańcami miasta Weje. Wystąpienie Fabiuszów 511
5. Od pługa do godności dyktatora i do triumfu (r. 458 p.n.e.) 515
6. Powstanie niewolników 517
a. Niewolnicy - niebezpieczeństwem dla Rzymu (r. 419 p.n.e.) 517
b. Powstanie niewolników na Sycylii 517
c. Powstanie Spartakusa (73-71 p.n.e.) 519
d. Stłumienie powstania niewolników za Tyberiusza (r. 24 n.e.) 519
Rozdział III. Druga wojna punicka (218-201 p.n.e.) 521
1. Przekleństwo Dydony 521
2. Charakterystyka Hannibala 522
3. Przysięga Hannibala 524
4. Wojsko Hannibala u stóp Alp 524
5. Pierwsze bitwy na terenie Italii 526
6. Panika w Rzymie po klęsce nad Trebią 526
7. Klęska Rzymian nad jeziorem Trazumeńskim (r. 217 p.n.e.) 526
8. Bitwa pod Kannami (r. 216 p.n.e.) 529
a. Kontrowersyjne stanowiska konsulów 529
b. Pozycja bojowa Rzymian 529
c. Pozycja bojowa Hannibala 531
d. Bitwa na prawym skrzydle Rzymian 531
e. Sytuacja na lewym skrzydle 532
f. Klęska Rzymian. Śmierć Konsulów 532
9. Hannibal nie umie wykorzystać zwycięstwa 533
10. Kartagińczycy odwołują Hannibala z Italii (r. 203 p.n.e.) 533
11. Hannibal podstępnie ratuje swój majątek 533
12. Śmierć Hannibala (r. 183 p.n.e.?) 535
Rozdział IV. Spisek Katyliny 536
1. Społeczeństwo rzymskie w czasach rzeczypospolitej 536
2. Charakterystyka Katyliny 537
3. Środowisko Katyliny 537
4. Okoliczności sprzyjające planom Katyliny 539
5. Spisek w r. 63 p.n.e. 539
6. Wojsko Katyliny 539
7. Wystąpienie Cycerona 540
8. Reakcja Katyliny i senatorów na wystąpienie Cycerona 549
9. Wnioski Cezara i Katona 549
10. Druga mowa Cycerona wygłoszona na posiedzeniu senatu 551
11. Śmierć Katyliny w bitwie pod Pistorią (r. 63 p.n.e.) 553
12. Powrót Cycerona z wygnania 553
Rozdział V. Z życia Cezara 556
1. Kwestura 556
2. Edylat 557
3. Pretura 557
4. Konsulat 557
5. Cezar jako wódz 558
6. Uznanie dla zasług żołnierza 558
7. Śmierć Cezara 560
8. Pogrzeb Cezara 560
9. Ubóstwienie Cezara 562
10. Pamiętniki Cezara 564
a. Galia 564
b. Przeprawa przez Ren do Germanii (r. 55 p.n.e.) 564
c. Pierwsza wyprawa do Brytanii 566
d. Brytania i jej mieszkańcy 569
e. Stosunki polityczne i społeczne w Galii. Zwyczaje Gallów 570
f. Germania i jej mieszkańcy 573
g. Powstanie Wercyngetoryksa 574
h. Wercyngetoryks po upadku Awarikum 576
i. Oblężenie Alezji 576
k. Upadek Alezji 579
11. Wercyngetoryks wobec Cezara 579
12. Wojna domowa 579
a. Rubikon - powrót Cezara z armią do Italii (r. 49 p.n.e.) 579
b. Afraniusz poddaje się Cezarowi 581
c. Ucisk ludności w Małej Azji 581
d. Na straży sztandaru. Pod Dyrrachium wojska Pompejusza odnoszą zwycięstwo (r. 48 p.n.e.) 583
e. Zwycięstwo Cezara pod Farsalos (r. 48 p.n.e.) 583
f. Śmierć Pompejusza (r. 48 p.n.e.) 585
g. Aleksandria i Faros 587
Rozdział VI. Z dziejów cesarstwa 588
1. Z życia Oktawiana Augusta 588
a. Działalność pokojowa Augusta 588
b. Pierwsza poczta w Rzymie 589
c. Życie prywatne Augusta 589
d. Postać Oktawiana Augusta 591
e. Oktawian w roli obrońcy 593
f. Testament Augusta 593
g. Monumentum Ancyranum 20; 22-24 **18 593
h. Działalność polityczna Augusta 595
2. Klątwa ciążąca nad Rzymem - wojny bratobójcze 597
3. Na zwycięstwo pod Akcjum w r. 31 p.n.e. 599
4. Poświęcenie ołtarza pokoju 602
5. Klęska legionów rzymskich w lesie Teutoburskim 603
6. Śmierć i pogrzeb Germanika 603
7. Pożar Rzymu 607
8. Oskarżenie chrześcijan 611
9. Cesarz Tytus 613
10. Cesarz Julian Apostata na łożu śmierci (r. 363 n.e.) 615
Wymowa 618
Rozdział I. Pochwała wymowy. Laudes eloquentiae 620
Rozdział II. Marek Tulliusz Cyceron - największy mówca rzymski 621
A. Cyceron o sobie 621
1. Cyceron o swoich studiach 621
2. Sytuacja obywatela - homo novus 622
3. Żądza rozgłosu i samochwalstwo Cycerona 624
B. Starożytni o Cyceronie 627
1. Cyceron - drugi Demostenes 627
2. Cyceron - mówca 627
3. Śmierć Cycerona 629
4. List Petrarki do Cycerona 631
5. Tytus Pomponiusz Attyk - przyjaciel Cycerona 631
C. Proces Werresa 634
1. Cyceron i Sycylijczycy 634
2. Stosunki w prowincjach rzymskich 636
3. Przekupny namiestnik 636
4. Pogwałcenie praw obywatelskich 639
5. Namiestnik prowincji - grabieżcą 641
6. Posąg Diany w Segeście 641
7. Cerera Henneńska 643
8. "Humanitas" zwycięskiego wodza a chciwość namiestnika prowincji 645
9. Naruszenie stosunków międzynarodowych 646
D. Obrona poety Archiasza 649
E. Uczczenie poległych żołnierzy Legionu Marsowego 655
Filozofia 660
Rozdział I. Z poematu Lukrecjusza. O naturze wszechrzeczy 662
1. Pochwała filozofii Epikura 662
2. Życie ludzi pierwotnych - początki kultury 663
3. Rozwój mowy 667
Rozdział II. Z pism filozoficznych Cycerona 669
1. Konflikt między korzyścią osobistą a uczciwością 669
2. Pojęcie szczęścia 671
3. Sokrates w obliczu śmierci 675
4. Źródła i trwałość przyjaźni 676
5. Wartość przyjaźni 677
6. Kryteria wyboru przyjaciół 677
7. Człowiek - doskonały twór natury 680
8. Katon o starości 680
Rozdział III. Z pism Seneki-filozofa 684
1. Uczciwość najwyższym dobrem 684
2. O wdzięczności 685
3. Gniew a rozwaga 685
4. Jak czytać dzieło literackie? 687
Listy 688
Rozdział I. Z listów Cycerona z wygnania 690
1. Epistulae ad familiares XIV 1 (r. 58 p.n.e.) 690
2. Epistulae ad familiares XIV 2 (r. 58 p.n.e.) 691
3. Epistulae ad familiares XIV 4 (r. 58 p.n.e.) 691
4. Epistulae ad Atticum III 5 (r. 58 p.n.e.) 693
5. Epistulae ad familiares VII 1 695
6. Odbudowa bazyliki Emiliuszów 696
A. Z listów do żony 696
1. Ad familiares XIV 20 (r. 47 p.n.e.) 696
2. Ad familiares XIV 22 (r. 47 p.n.e.) 698
B. Po śmierci córki Tullii 698
1. Ad Atticum XII 14 (marzec r. 45 p.n.e.) 698
2. Ad Atticum XII 15 (marzec r. 45 p.n.e.) 698
3. Ad Atticum XII 18 (r. 45 p.n.e.) 698
C. Troska o wyzwoleńca Tirona 700
Rozdział II. Z listów Pliniusza Młodszego 701
1. Małe zainteresowanie występami poetów 701
2. Bohaterstwo Arrii 702
3. Szkoła w Komum 703
4. Troska o chorego wyzwoleńca 703
5. Z listów do żony. Żona Pliniusza - Kalpurnia 705
6. Śmierć młodej córki Fundanusa 707
7. Wybuch Wezuwiusza. Śmierć Pliniusza Starszego **35 709
8. Jak studiować? 711
9. Wierzyć czy nie wierzyć? 713
10. Grecja - źródło kultury 715
11. O wyścigach w cyrku 717
12. "Humanitas" Pliniusza 717
A. Korespondencja z Trajanem 720
1. Pliniusz namiestnikiem Bitynii. Odbudowa łaźni w Prusie 720
2. Brakoróbstwo. Brak poczucia odpowiedzialności 720
3. Starania o usprawnienie transportu 722
4. Sprawa chrześcijan w Bitynii 725
5. Stanowisko Trajana - potępia donosy anonimowe 727
Rozdział III. Z listów Seneki - filozofa 728
1. Niewolnik - także człowiek 728
2. Wywczasy w Bajach 731
Rozdział IV. Z listów Owidiusza z wygnania 734
1. Do żony 734
2. Do pasierbicy Perilli 739
3. Do przyjaciela 743
4. Do Attyka 747
Umiejętności 750
Rozdział I. Człowiek i środowisko 752
Rozdział II. Nauka i wychowanie 755
1. Czy należy dzieci posyłać do szkoły, czy uczyć w domu? 755
2. Właściwe metody wychowawcze 756
3. Dzieci powinny wcześnie rozpoczynać naukę 757
4. Szkoła - przygotowaniem do życia społecznego 759
Rozdział III. Rolnictwo 760
1. Wiosenne prace na roli 760
2. Żniwa 762
3. Zagrożona gospodarka wiejska - ludność ciągnie do miasta 762
4. Gospodarka rolna i hodowla bydła 764
5. Rola rządcy i jego żony 764
6. Wśród narzędzi pracy - niewolnik 766
7. Właściwe podejście do niewolników zatrudnionych na wsi 768
Rozdział IV. Sztuka 769
1. Wykształcenie architekta. Teoria i praktyka 769
2. Ręce - dar nieoceniony 770
3. Agora grecka i forum rzymskie 770
4. Bazyliki rzymskie 772
5. "Złoty środek" także w urządzeniu domu 772
6. Domy wielopiętrowe w Rzymie 774
7. Wodociągi rzymskie 774
8. Wybór miejsca na budowę domu w posiadłości wiejskiej 776
9. Archimedesowskie "Heureka" 776
10. Szlachetne współzawodnictwo 778
11. Nowe prądy w sztuce. Obrona realizmu 782
12. Natura sprawiedliwie rozdziela swe dary 783
Rozdział V. Medycyna 784
1. Racjonalny tryb życia 784
2. Źródła wielu chorób 784
3. Ból zębów 785
4. Niezawodny środek na ból zębów 785
5. Bursztyn 785
6. Pszczółka w bursztynie 787
7. Fraszki o lekarzach 789
Poezja 790
Rozdział I. Z poezji Katullusa 792
1. Wróbelek **1 792
2. Śmierć wróbelka **4 792
3. Pocałunki **8 793
4. Powrót do ojczyzny **10 795
5. Nietaktowny śmiech **16 795
6. Wiosna w Bitynii **17 797
7. Miłość **18 797
8. Kobieca wierność **21 799
9. Zmanierowana wymowa **22 799
10. "Kocham i nienawidzę" **24 800
11. Wierne uczucie **25 801
Rozdział II. Bajki Fedrusa **1 802
1. Fedrus o swoich bajkach 802
2. Wilk i jagnię 802
3. Zachłanność ukarana 803
4. Lis i kruk 803
5. Ukarane ambicje żaby 805
6. Lis i bocian 805
7. Dwa muły i rozbójnicy 807
8. Sokrates o przyjaciołach 807
9. Lis i winogrona 808
10. Lis i kozioł 809
11. O ludzkich wadach 809
12. Brodate kozy 810
13. Góra rodzi - mysz 811
Rozdział III. Z poezji Wergiliusza 812
1. Ecloga 11 812
2. Pochwała Italii **7 815
A. Z Eneidy 817
1. Inwokacja 817
2. Zdobycie Troi (Opowiadanie Eneasza) 819
3. Kartagina 829
4. Fama 831
5. Dydona wyznaje miłość Eneaszowi 833
6. Ostatnie chwile Dydony 837
7. Sława Greków 841
Rozdział IV. Z poezji Horacego 842
1. Poeta o sobie 842
a. Carmina, III 4, 1-284 842
b. Epistulae, II 2, 41-52 9 843
c. Carmina, II 713 845
d. Sermones, I 6, 45-87 20 847
2. Carmina z księgi pierwszej 849
3. Carmina z księgi drugiej 867
4. Carmina z księgi trzeciej 877
5. Carmina z księgi czwartej 891
6. Epodon Liber 895
7. Sermones 899
Rozdział V. Z poezji Owidiusza 905
1. Poeta o sobie 905
2. Jak zdobyć serce dziewczyny? 912
3. Wyścigi rydwanów w cyrku 915
4. Skutki farbowania włosów 918
5. Metamorphoses 922
a. Inwokacja 922
b. Lot Ikarowy 922
c. Orfeusz i Eurydyka 925
d. Filemon i Baucis 928
e. Pyramus i Tyzbe 934
6. Fasti 938
a. Arion 938
b. Pobłażliwość Merkurego dla nieuczciwego kupca 940
Figury i tropy retoryczne 944
Figury retoryczne 944
Tropy najczęściej spotykane 949
Metryka 951
Miary metryczne 954
Rozdział I. Heksametr daktyliczny - Hexameter dactylicus 954
Rozdział II. Pentametr daktyliczny - Pentameter dactylicus 958
Rozdział III. Metrum jambiczne 959
1. Wiersz jambiczny -archilochejski. Versus iambicus archilochius 959
2. Senar jambiczny - Versus senarius 961
3. Trymetr jambiczny kulawy - Choliambus 961
Rozdział IV. Wiersz jedenastozgłoskowy falacejski - Versus hendecasyllabus phalaceus 961
Rozdział V. Metra Horacego 963
1. Strofa archilochejska pierwsza 963
2. Strofa archilochejska IV 963
3. Wiersz asklepiadejski mniejszy- Versus asclepiadeus minor 965
4. Wiersz asklepiadejski większy - Versus asclepiadeus maior 965
5. Strofa asklepiadejska I - Stropha asclepiadea I 965
6. Strofa asklepiadejska III - Stropha asclepiadea III 967
7. Strofa alkajska - Stropha alcaica 968
8. Strofa saficka - Stropha Sapphica 969
9. Strofa saficka większa — Stropha Sapphica maior 970
10. Metrum jońskie - Ionici a minore 972
Część czwarta. Słowniki. Skorowidz gramatyczny 973
Słownik łacińsko-polski do części pierwszej i drugiej 975
Słownik imion własnych 1109
Skorowidz terminów gramatycznych 1160
Spis treści 1166