Dane szczegółowe książki
Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków / Zieliński, Zygmunt (1931-)
Autorzy
Tytuł
Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków
Wydawnictwo
Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007
Numer wydania
4 popr. i poszerz.
ISBN
9788371774317
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa do czwartego wydania 5
CZĘŚĆ PIERWSZA 1775-1903
I. OD REWOLUCJI FRANCUSKIEJ DO VATICANUM II 11
Papiestwo na tle procesów dziejowych 11
W obliczu zmagań między silami rewolucji i starego porządku 12
Wobec inwazji liberalizmu 18
W zetknięciu z rzeczywistością pluralistyczną 27
II. PIUS VI (1775-1799) 37
Konklawe w obliczu presji dworów 37
Nowy papież. Pochodzenie i sylwetka 38
Administracja Państwa Kościelnego 39
Inicjatywy papieskie w sferze religijnej 40
Misje 41
W obliczu etatyzmu burbońskiego i józefińskiego 42
Episkopalizm febroniański 50
Katolicy pod berłem samodzierżawia 51
Rewolucja francuska i Kościół we Francji 56
Włochy i Państwo Kościelne wobec inwazji francuskiej 61
Likwidacja Państwa Kościelnego, uwięzienie i śmierć papieża 65
III. PIUS VII (1800-1823) 69
Trudna spuścizna i konklawe na wygnaniu 69
Barnaba Chiaramonti 70
Powrót do Rzymu i odbudowa Państwa Kościelnego 72
Konkordaty z Francją i z Republiką Cisalpińską 74
Pius VII w Paryżu. Koronacja Napoleona i próżne zabiegi o pełne
unormowanie spraw kościelnych 78
Kryzys w stosunkach z Napoleonem. Zajęcie Państwa Kościelnego.
Papież w niewoli 81
655
Powrót do Rzymu. Kongres wiedeński i restytucja Państwa Kościelnego 85
Francja. Półwysep Apeniński i Iberyjski. Miejsce Kościoła w procesie
restauracji 90
Przebudowa struktur kościelnych w krajach niemieckich 92
Katolicyzm w Szwajcarii, Niderlandach i Wielkiej Brytanii 95
Katolicy w Rosji i sytuacja Kościoła w Królestwie Polskim 96
Inicjatywy misyjne i Kościół obu Ameryk 97
Duszpasterz i reformator 99
U kresu dni. Cechy pontyfikatu 101
IV. LEON XII (1823-1829) 102
Konklawe w atmosferze restauracji 102
Rodowód papieża 104
Konsalwiańska i leonińska koncepcja rządzenia Państwem Kościelnym 105
Relacje z rządami zachodnioeuropejskimi 108
Trudne problemy pod berłem carskim 113
Ameryka Łacińska i obszary misyjne 115
Papież Roku Świętego i szermierz odnowy religijnej 116
Nikt mu nie był przyjacielem? 118
V. PIUS VIII (1829-1830) 120
Kompromisowy wynik czterdziestodniowego konklawe 120
„Konsalwiański" papież 121
Oczekiwania i nadzieje a program papieski 121
Umiar i rozwaga w stosunkach z państwami 123
Wielkość krótkiego pontyfikatu 126
VI. GRZEGORZ XVI (1831-1846) 127
Zwycięstwo skrajnych zelantów 127
Z klasztoru na tron papieski 128
Państwo Kościelne: rozkład czy minimum reform 130
Ksiądz Lamennais i różnicowanie się postaw społeczno-politycznych
w katolicyzmie 135
Spór o małżeństwa mieszane w Prusach i sukces Rzymu w walce
z tamtejszym etatyzmem 139
Zmienne losy Kościoła w innych państwach niemieckich i w Szwajcarii 142
Niderlandy. Fenomen belgijski 144
Risorgimento z papieżem czy przeciw Kościołowi 145
Katolicyzm w świecie anglosaskim 147
Półwysep Iberyjski i Ameryka Łacińska 148
Sprawa polska a modus vivendi Kościoła w erze Mikołajowskiej 150
Misje i inicjatywy duszpastersko-reformistyczne 153
Bilans dobrych chęci i chybionych inicjatyw 156
656
VII. PIUS IX (1846-1878) 158
Konklawe w przededniu rewolucji 158
Rodowód Piusa IX 159
Gesty dobrej woli, połowiczne reformy i pozorne sukcesy 161
Liberalne oczekiwania i konserwatywny program 163
Rewolucja rzymska 1848 roku i początek ostatniej fazy kryzysu świeckiej władzy papieża 165
Rządy w Państwie Kościelnym po upadku rewolucji 168
Kryzys religijny i społeczny katolicyzmu francuskiego w czasach
II Cesarstwa 170
Wojujący antyklerykalny liberalizm i dynamizm katolicyzmu w krajach niemieckich po 1848 roku 172
Szanse i trudności Kościoła po roku 1848 w Holandii, Szwajcarii,
Wielkiej Brytanii, Belgii i na Półwyspie Iberyjskim 175
Krytyczna sytuacja Kościoła we Włoszech na tle kwestii rzymskiej 178 Stan nauki kościelnej. Pluralizacja poglądów w katolicyzmie. Nauczanie papieskie 182
Proces narastania centralizmu rzymskiego. Sobór Watykański I
i upadek świeckiej władzy papieża 190
Wobec inwazji liberalizmu, antyklerykalizmu burżuazji i lewicy 202 Pozorne sukcesy w polityce wobec Rosji (konkordat 1847) i tragizm
sprawy polskiej 206
Katolicy pod panowaniem tureckim. Pius IX - Kościoły wschodnie 210 Dynamizm Kościoła w USA i Kanadzie i pogłębiający się kryzys
w Ameryce Łacińskiej 212
Ewangelizacja pluralistycznych społeczeństw i proponowane formy
pobożności 213
Rzymska wizja ekumenizmu 217
Przeoczona kwestia społeczna 217
Pontyfikat wielkiego przełomu 218
VIII. LEON XIII (1878-1903) 221
W oczekiwaniu na „światło z nieba" 221
Sylwetka Leona XIII 223
Pierwsze kroki pontyfikatu i program leoniński 225
Poglądy polityczne papieża. Nauka o państwie i społeczeństwie 227
Doktryna społeczna Leona XIII 230
Życie umysłowe i nauka Kościoła - nowe drogi i inspiracje 235 Polityk i pasterz Kościoła światowego (kraje zachodnie i amerykańskie) 238
Misje sprawą całego katolickiego świata 251
Dynamizm inicjatyw unijnych 253
657
Złudne nadzieje na modus vivendi Kościoła w Rosji 255
Uniwersalizm w rządzeniu, kulcie i nauczaniu prawd wiary 257
Nauczyciel zrozumiany i uznany 260
CZĘŚĆ DRUGA 1903-2005
IX. PIUS X (1903-1914) 265
Konklawe z eskluzywą 265
Giuseppe Sarto - proboszcz na tronie papieskim 267
Program pozytywnego działania: Instaurare omnia in Christo 270
Reforma prawa kanonicznego i kurii rzymskiej 272
Reformizm w duszpasterstwie i kształtowanie duchowości katolickiej 274
Apostolat światowy kierowany z Rzymu 278
Wobec katolików w Rosji i aspiracji narodowych Polaków 280
Polityka podporządkowania misji religijnej 282
Modernizm i problem badań teologicznych 292
W opinii świętości 299
X. BENEDYKT XV (1914-1922) 301
W poszukiwaniu nowych dróg i w obliczu wojny 301
Szlachcic i dyplomata 302
Papież wobec stron walczących - trudny problem neutralności 304
„Krucjata pokoju 306
Dyplomatyczne akcje na rzecz pokoju 308
Troska o łagodzenie cierpień wywołanych wojną 311
Wobec nowych problemów w rządzeniu Kościołem i w duszpasterstwie 312
Początek nowej ery na polu misyjnym 315
Relacje z państwami w cieniu wojny i pod znakiem reorganizacji
kościelnej 317
Miejsce Kościoła w państwach bałtyckich, Polsce, ZSRR i Rumunii 328
Troska o stabilizację w świecie powojennym 332
Bilans pontyfikatu czasu wojny 333
XI. PIUS XI (1922-1939) 335
Nauczyciel prawdy w zlaicyzowanym świecie 335
Droga Achillesa Ratti do tiary 337
Pierwsze kroki w duchu hasła: Pax Christi in Regno Christi 341 Globalny wykład dogmatu i etyki katolickiej adresowany do jednostki
i społeczeństw 343
System pracy papieża. Nowi święci i błogosławieni. Uroczystości
rzymskie 348
Akcja Katolicka - dzieło życia Piusa XI 349
Reformator życia kościelnego i mecenas kultury 352
658
Dialog z rządami i era konkordatów 355
Program misyjny w kierunku współczesności 374
Problemy unijne 378
Śmierć w przededniu katastrofy 380
XII. PIUS XII (1939-1958) 381
Jedyny kandydat 381
Bieg życia ku tiarze 382
Pierwsze kroki. Styl pracy. W obronie zagrożonego pokoju 388
Wobec wybuchu wojny 390
Pius XII i Polska 391
W obliczu totalnej eksterminacji Żydów 395
Wobec problemów powojennego świata 397
Wszechstronny nauczyciel prawdy o Bogu i o świecie 401
Zamysł soborowy papieża 409
Uroczystości rzymskie, kanonizacje, nominacje 411
Misje - era Kościołów tubylczych 412
Owoc bolesnego pontyfikatu 412
XIII. JAN XXIII (1958-1963) 414
Pontyfikat krótki, lecz nie przejściowy 414
Z ludu na Stolicę Piotrową 416
W poszukiwaniu sposobów ewangelizacji świata - idea przewodnia
soboru 427
Nowe oblicze ekumenizmu 432
Biskup Rzymu i głowa Kościoła powszechnego 433
Gesty pasterskie w miejsce politycznej racji stanu i etykiety 435
„Janowy" etap soboru 437
Mater et Magistra oraz Pacem in terris 439
Otwarcie na Wschód 441
Kontakty z Polską i Polakami 442
„Urodzony biedny [ ] umieram biedny" 443
XIV. PAWEŁ VI (1963-1978) 446
Trudny spadek i godny spadkobierca 446
Droga do tiary 448
Pierwsze kroki, program, styl pracy 454
Kontynuacja soboru pod znakiem wypełnienia programu aggiornamento 455
Między II i III sesją soborową: nauczanie papieskie o odnowie, reformie i dialogu 459
III i IV sesja soboru. Między integryzmem a skrajnym reformizmem 461
659
Wizytacje Kościołów światowych jako środek adaptowania owoców
soboru 466
Nauczanie i reforma w duchu Vaticanum II w obliczu kontestacji 478
Synod Biskupów - trudne dojrzewanie kolegialności 491
Praktyczny wymiar ekumenizmu 497
Wskazania dla życia społecznego i specyfika duszpasterska kontaktów międzynarodowych 499
Paweł VI a kolegium kardynalskie 505
Odszedł człowiek, który nie kłamał, mówiąc, że kocha wszystkich 507
XV. JAN PAWEŁ I (1978) 509
Zaskakujący wybór 509
Albino Luciani 510
„Ukazany, lecz nie dany" 513
XVI. JAN PAWEŁ II (1978-2005) 515
Walka o oblicze moralne świata 515
Papież z Wadowic 517
Jan Paweł II na forum politycznym 524
Nowy porządek kościelny w krajach byłego bloku sowieckiego 532
Apostolat ogólnoświatowy 534
Starania o pokój i dialog 557
Ekumenizm 563
Główne wątki nauczania Jana Pawła II 573
Świętość jako droga Kościoła 597
Katecheza cierpienia 599
Santo subito! 605
Epilog 605
XVII. BENEDYKT XVI 608
NOTA BIBLIOGRAFICZNA 615
Biografie 616
Sugestie heurystyczne do pontyfikatu Jana Pawła II 617
Problemowe opracowania dziejów Stolicy Apostolskiej lub papieży 619
Prace poświęcone epoce 620
INDEKS OSÓB 623
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH I ETNICZNYCH 642
CZĘŚĆ PIERWSZA 1775-1903
I. OD REWOLUCJI FRANCUSKIEJ DO VATICANUM II 11
Papiestwo na tle procesów dziejowych 11
W obliczu zmagań między silami rewolucji i starego porządku 12
Wobec inwazji liberalizmu 18
W zetknięciu z rzeczywistością pluralistyczną 27
II. PIUS VI (1775-1799) 37
Konklawe w obliczu presji dworów 37
Nowy papież. Pochodzenie i sylwetka 38
Administracja Państwa Kościelnego 39
Inicjatywy papieskie w sferze religijnej 40
Misje 41
W obliczu etatyzmu burbońskiego i józefińskiego 42
Episkopalizm febroniański 50
Katolicy pod berłem samodzierżawia 51
Rewolucja francuska i Kościół we Francji 56
Włochy i Państwo Kościelne wobec inwazji francuskiej 61
Likwidacja Państwa Kościelnego, uwięzienie i śmierć papieża 65
III. PIUS VII (1800-1823) 69
Trudna spuścizna i konklawe na wygnaniu 69
Barnaba Chiaramonti 70
Powrót do Rzymu i odbudowa Państwa Kościelnego 72
Konkordaty z Francją i z Republiką Cisalpińską 74
Pius VII w Paryżu. Koronacja Napoleona i próżne zabiegi o pełne
unormowanie spraw kościelnych 78
Kryzys w stosunkach z Napoleonem. Zajęcie Państwa Kościelnego.
Papież w niewoli 81
655
Powrót do Rzymu. Kongres wiedeński i restytucja Państwa Kościelnego 85
Francja. Półwysep Apeniński i Iberyjski. Miejsce Kościoła w procesie
restauracji 90
Przebudowa struktur kościelnych w krajach niemieckich 92
Katolicyzm w Szwajcarii, Niderlandach i Wielkiej Brytanii 95
Katolicy w Rosji i sytuacja Kościoła w Królestwie Polskim 96
Inicjatywy misyjne i Kościół obu Ameryk 97
Duszpasterz i reformator 99
U kresu dni. Cechy pontyfikatu 101
IV. LEON XII (1823-1829) 102
Konklawe w atmosferze restauracji 102
Rodowód papieża 104
Konsalwiańska i leonińska koncepcja rządzenia Państwem Kościelnym 105
Relacje z rządami zachodnioeuropejskimi 108
Trudne problemy pod berłem carskim 113
Ameryka Łacińska i obszary misyjne 115
Papież Roku Świętego i szermierz odnowy religijnej 116
Nikt mu nie był przyjacielem? 118
V. PIUS VIII (1829-1830) 120
Kompromisowy wynik czterdziestodniowego konklawe 120
„Konsalwiański" papież 121
Oczekiwania i nadzieje a program papieski 121
Umiar i rozwaga w stosunkach z państwami 123
Wielkość krótkiego pontyfikatu 126
VI. GRZEGORZ XVI (1831-1846) 127
Zwycięstwo skrajnych zelantów 127
Z klasztoru na tron papieski 128
Państwo Kościelne: rozkład czy minimum reform 130
Ksiądz Lamennais i różnicowanie się postaw społeczno-politycznych
w katolicyzmie 135
Spór o małżeństwa mieszane w Prusach i sukces Rzymu w walce
z tamtejszym etatyzmem 139
Zmienne losy Kościoła w innych państwach niemieckich i w Szwajcarii 142
Niderlandy. Fenomen belgijski 144
Risorgimento z papieżem czy przeciw Kościołowi 145
Katolicyzm w świecie anglosaskim 147
Półwysep Iberyjski i Ameryka Łacińska 148
Sprawa polska a modus vivendi Kościoła w erze Mikołajowskiej 150
Misje i inicjatywy duszpastersko-reformistyczne 153
Bilans dobrych chęci i chybionych inicjatyw 156
656
VII. PIUS IX (1846-1878) 158
Konklawe w przededniu rewolucji 158
Rodowód Piusa IX 159
Gesty dobrej woli, połowiczne reformy i pozorne sukcesy 161
Liberalne oczekiwania i konserwatywny program 163
Rewolucja rzymska 1848 roku i początek ostatniej fazy kryzysu świeckiej władzy papieża 165
Rządy w Państwie Kościelnym po upadku rewolucji 168
Kryzys religijny i społeczny katolicyzmu francuskiego w czasach
II Cesarstwa 170
Wojujący antyklerykalny liberalizm i dynamizm katolicyzmu w krajach niemieckich po 1848 roku 172
Szanse i trudności Kościoła po roku 1848 w Holandii, Szwajcarii,
Wielkiej Brytanii, Belgii i na Półwyspie Iberyjskim 175
Krytyczna sytuacja Kościoła we Włoszech na tle kwestii rzymskiej 178 Stan nauki kościelnej. Pluralizacja poglądów w katolicyzmie. Nauczanie papieskie 182
Proces narastania centralizmu rzymskiego. Sobór Watykański I
i upadek świeckiej władzy papieża 190
Wobec inwazji liberalizmu, antyklerykalizmu burżuazji i lewicy 202 Pozorne sukcesy w polityce wobec Rosji (konkordat 1847) i tragizm
sprawy polskiej 206
Katolicy pod panowaniem tureckim. Pius IX - Kościoły wschodnie 210 Dynamizm Kościoła w USA i Kanadzie i pogłębiający się kryzys
w Ameryce Łacińskiej 212
Ewangelizacja pluralistycznych społeczeństw i proponowane formy
pobożności 213
Rzymska wizja ekumenizmu 217
Przeoczona kwestia społeczna 217
Pontyfikat wielkiego przełomu 218
VIII. LEON XIII (1878-1903) 221
W oczekiwaniu na „światło z nieba" 221
Sylwetka Leona XIII 223
Pierwsze kroki pontyfikatu i program leoniński 225
Poglądy polityczne papieża. Nauka o państwie i społeczeństwie 227
Doktryna społeczna Leona XIII 230
Życie umysłowe i nauka Kościoła - nowe drogi i inspiracje 235 Polityk i pasterz Kościoła światowego (kraje zachodnie i amerykańskie) 238
Misje sprawą całego katolickiego świata 251
Dynamizm inicjatyw unijnych 253
657
Złudne nadzieje na modus vivendi Kościoła w Rosji 255
Uniwersalizm w rządzeniu, kulcie i nauczaniu prawd wiary 257
Nauczyciel zrozumiany i uznany 260
CZĘŚĆ DRUGA 1903-2005
IX. PIUS X (1903-1914) 265
Konklawe z eskluzywą 265
Giuseppe Sarto - proboszcz na tronie papieskim 267
Program pozytywnego działania: Instaurare omnia in Christo 270
Reforma prawa kanonicznego i kurii rzymskiej 272
Reformizm w duszpasterstwie i kształtowanie duchowości katolickiej 274
Apostolat światowy kierowany z Rzymu 278
Wobec katolików w Rosji i aspiracji narodowych Polaków 280
Polityka podporządkowania misji religijnej 282
Modernizm i problem badań teologicznych 292
W opinii świętości 299
X. BENEDYKT XV (1914-1922) 301
W poszukiwaniu nowych dróg i w obliczu wojny 301
Szlachcic i dyplomata 302
Papież wobec stron walczących - trudny problem neutralności 304
„Krucjata pokoju 306
Dyplomatyczne akcje na rzecz pokoju 308
Troska o łagodzenie cierpień wywołanych wojną 311
Wobec nowych problemów w rządzeniu Kościołem i w duszpasterstwie 312
Początek nowej ery na polu misyjnym 315
Relacje z państwami w cieniu wojny i pod znakiem reorganizacji
kościelnej 317
Miejsce Kościoła w państwach bałtyckich, Polsce, ZSRR i Rumunii 328
Troska o stabilizację w świecie powojennym 332
Bilans pontyfikatu czasu wojny 333
XI. PIUS XI (1922-1939) 335
Nauczyciel prawdy w zlaicyzowanym świecie 335
Droga Achillesa Ratti do tiary 337
Pierwsze kroki w duchu hasła: Pax Christi in Regno Christi 341 Globalny wykład dogmatu i etyki katolickiej adresowany do jednostki
i społeczeństw 343
System pracy papieża. Nowi święci i błogosławieni. Uroczystości
rzymskie 348
Akcja Katolicka - dzieło życia Piusa XI 349
Reformator życia kościelnego i mecenas kultury 352
658
Dialog z rządami i era konkordatów 355
Program misyjny w kierunku współczesności 374
Problemy unijne 378
Śmierć w przededniu katastrofy 380
XII. PIUS XII (1939-1958) 381
Jedyny kandydat 381
Bieg życia ku tiarze 382
Pierwsze kroki. Styl pracy. W obronie zagrożonego pokoju 388
Wobec wybuchu wojny 390
Pius XII i Polska 391
W obliczu totalnej eksterminacji Żydów 395
Wobec problemów powojennego świata 397
Wszechstronny nauczyciel prawdy o Bogu i o świecie 401
Zamysł soborowy papieża 409
Uroczystości rzymskie, kanonizacje, nominacje 411
Misje - era Kościołów tubylczych 412
Owoc bolesnego pontyfikatu 412
XIII. JAN XXIII (1958-1963) 414
Pontyfikat krótki, lecz nie przejściowy 414
Z ludu na Stolicę Piotrową 416
W poszukiwaniu sposobów ewangelizacji świata - idea przewodnia
soboru 427
Nowe oblicze ekumenizmu 432
Biskup Rzymu i głowa Kościoła powszechnego 433
Gesty pasterskie w miejsce politycznej racji stanu i etykiety 435
„Janowy" etap soboru 437
Mater et Magistra oraz Pacem in terris 439
Otwarcie na Wschód 441
Kontakty z Polską i Polakami 442
„Urodzony biedny [ ] umieram biedny" 443
XIV. PAWEŁ VI (1963-1978) 446
Trudny spadek i godny spadkobierca 446
Droga do tiary 448
Pierwsze kroki, program, styl pracy 454
Kontynuacja soboru pod znakiem wypełnienia programu aggiornamento 455
Między II i III sesją soborową: nauczanie papieskie o odnowie, reformie i dialogu 459
III i IV sesja soboru. Między integryzmem a skrajnym reformizmem 461
659
Wizytacje Kościołów światowych jako środek adaptowania owoców
soboru 466
Nauczanie i reforma w duchu Vaticanum II w obliczu kontestacji 478
Synod Biskupów - trudne dojrzewanie kolegialności 491
Praktyczny wymiar ekumenizmu 497
Wskazania dla życia społecznego i specyfika duszpasterska kontaktów międzynarodowych 499
Paweł VI a kolegium kardynalskie 505
Odszedł człowiek, który nie kłamał, mówiąc, że kocha wszystkich 507
XV. JAN PAWEŁ I (1978) 509
Zaskakujący wybór 509
Albino Luciani 510
„Ukazany, lecz nie dany" 513
XVI. JAN PAWEŁ II (1978-2005) 515
Walka o oblicze moralne świata 515
Papież z Wadowic 517
Jan Paweł II na forum politycznym 524
Nowy porządek kościelny w krajach byłego bloku sowieckiego 532
Apostolat ogólnoświatowy 534
Starania o pokój i dialog 557
Ekumenizm 563
Główne wątki nauczania Jana Pawła II 573
Świętość jako droga Kościoła 597
Katecheza cierpienia 599
Santo subito! 605
Epilog 605
XVII. BENEDYKT XVI 608
NOTA BIBLIOGRAFICZNA 615
Biografie 616
Sugestie heurystyczne do pontyfikatu Jana Pawła II 617
Problemowe opracowania dziejów Stolicy Apostolskiej lub papieży 619
Prace poświęcone epoce 620
INDEKS OSÓB 623
INDEKS NAZW GEOGRAFICZNYCH I ETNICZNYCH 642