Dane szczegółowe książki

SPIS TREŚCI
Przedmowa — Łukasz Kurdybacha 5

Część I. WYCHOWANIE W OKRESIE PEŁNEGO ROZWOJU KAPITALIZMU
Rozdział 1. Wychowanie i szkolnictwo w Anglii w początkach XIX w. (opracował Łukasz Kurdybacha) 11
1. Wpływ rewolucji francuskiej na oświatę w Anglii 11
Szkoły niedzielne . 13
2. Szkoły wzajemnego nauczania 15
Akcja kościoła anglikańskiego 18
3. Działalność Roberta Owena . 20
Idee społeczne Owena 22
Wpływy Oświecenia 23
Poglądy Owena na wychowanie 25
Szkoła w New Lanark 27
Początki wychowania przedszkolnego 28
4. Dążenie do laicyzacji oświaty angielskiej 30
Szkoły dla dorosłych 33
Powstanie Uniwersytetu Londyńskiego 37
Bibliografia 38
Rozdział 2. Wychowanie we Francji w okresie Napoleona i restauracji (opracował Łukasz Kurdybacha) 40
1. Oświata w czasach dyrektoriatu i konsulatu 40
Wyższe szkoły zawodowe . 41
2. Reforma Napoleona 43
Szkolnictwo średnie 45
Wielki Mistrz Uniwersytetu 46
Oświata ludowa . 48
3. Regres francuskiej oświaty w okresie restauracji 50
4. Francuskie szkoły wzajemnego nauczania 52
Walka kół klerykalnych ze szkołami wzajemnego nauczania 55
Bibliografia 58
Rozdział 3. Poglądy na wychowanie francuskich socjalistów utopijnych (opracował Łukasz Kurdybacha) 59
1. Henryk Saint-Simon . 59
System Saint-Simona 60
Poglądy saintsimonistów na wychowanie 63
2. Karol Fourier 65
Idee społeczne Fouriera 66
Wychowanie młodzieży 68
Bibliografia 72
Rozdział 4. Jan Henryk Pestalozzi (materiały przygotował Karol Poznański) 73
Początki działalności pedagogicznej . 75
W służbie rewolucji 78
Zasady wychowania 79
Główne idee pedagogiczne Pestalozziego 80
Dydaktyka Pestalozziego . 82
Program nauczania 83
Ostatnie lata działalności . 85
Bibliografia 87
Rozdział 5. Szkolnictwo i wychowanie w Niemczech w początkach XIX w. (opracował Helmut Kónig) 89
Wpływ rewolucji francuskiej na formowanie się burżuazyjno--demokratycznego wychowania 89
Idee wychowania narodowego w okresie wojny z Napoleonem 93
Idee oświatowe klasyków niemieckiej literatury i filozofii 96
Bibliografia 99
Rozdział 6. Oświata na ziemiach polskich pod panowaniem pruskim na przełomie XVIII i XIX w 102
1. Dążenia germanizacyjne na Śląsku (materiały przygotował Ludwik Ręgorowicz) 102
Niepowodzenia germanizacji na Śląsku i ich przyczyny 104
2. Losy szkolnictwa polskiego na ziemiach zaboru pruskiego (materiały opracował Karol Poznański) 106
Działalność ministra Vossa 108
Złagodzenie nacisku germanizacyjnego 109
Liceum Warszawskie 111
Bibliografia 114
Rozdział 7. Wychowanie i szkolnictwo w zaborze austriackim na przełomie XVIII i XIX w. (opracował Jan Dobrzański) . 115
1. Uniwersytet lwowski 119
Reforma szkolnictwa w 1805 r. 119
Galicyjskie szkolnictwo średnie po 1805 r. 121
Bibliografia 124
Rozdział 8. Szkolnictwo i wychowanie w Rosji w pierwszej ćwierci XIX stulecia 125
1. Polityka oświatowa Aleksandra I (opracował Nikołaj K. Gonczarow) 125
Uniwersytety 128
—•— Uwstecznianie się rosyjskiej polityki oświatowej 129
Wpływ ruchu dekabrystów na oświatę 130
2. Rozwój oświaty na Białorusi i Litwie w początkach XIX w. (opracował Łukasz Kurdybacha) 131
—_ Działalność uniwersytetu wileńskiego 133
Organizacje młodzieżowe . 135
3. Poglądy pedagogiczne Jędrzeja Śniadeckiego (opracował Łukasz Kurdybacha) 138
Okresy wychowania 140
Program nauczania i wychowania . 141
4. Oświata w guberniach wołyńskiej, podolskiej i kijowskiej (opracował Łukasz Kurdybacha) 142
Współpraca Czackiego z Kołłątajem 144
Realizacja planów Czackiego 147
— Liceum Krzemienieckie . 149
Bibliografia 151
Rozdział 9. Oświata w Księstwie Warszawskim i w Królestwie Polskim 152
1. Organizacja szkolnictwa w Księstwie Warszawskim (opracował Jan Dobrzański) 152
— Ideologia oświatowa Stanisława Kostki Potockiego 155
2. Poglądy pedagogiczne Stanisława Staszica (opracował Zbigniew Nanowski) 157
Teoria poznania . 160
Wychowanie moralno-patriotyczne . 161
Użyteczność programu nauczania . 162
3. Działalność Izby Edukacyjnej na polu oświaty ludu (opracował Jan Dobrzański) 164
Stosunek społeczeństwa do szkoły elementarnej 166
Nauczyciel szkoły elementarnej 167
Osiągnięcia Księstwa Warszawskiego na polu szkolnictwa elementarnego 168
4. Szkolnictwo średnie Księstwa Warszawskiego (opracował Jan Dobrzański) : 170
5. Wychowanie i szkolnictwo w Królestwie Polskim do powstania listo padowego (opracował Jan Dobrzański) 173
Szkolnictwo elementarne 174
Szkolnictwo średnie i wyższe 177
Zwycięstwo reakcji w dziedzinie oświaty 182
Bibliografia 186
Rozdział 10. Początki szkolnictwa dla dziewcząt i literatury dziecięcej 188
1. Początki szkolnictwa dla dziewcząt (opracowała Mieczysława Dobrowolska) 188
Geneza szkół dla dziewcząt w Księstwie Warszawskim 189
Projekt Czackiego i Kołłątaja 190
Instytut Guwernantek 192
2. Działalność Klementyny z Tańskich Hofmanowej (opracowała Mieczysława Dobrowolska) 193
Pamiątka po dobrej matce . 194
3. Początki literatury dla dzieci (opracowała Izabela Lewańska) 198
\\"Działalność Stanisława Jachowicza . 200
Literatura dla dzieci w okresie międzypowstaniowym 202
Bibliografia 203
Rozdział 11. Początki szkolnictwa specjalnego (opracował Otton Lipkowski) 206
•\\"¦\\"• Szkoły dla dzieci głuchych i niewidomych . 207
Wychowanie dzieci opóźnionych w rozwoju i przestępczych 210
Bibliografia 212
Rozdział 12. Szkolnictwo w Wolnym Mieście Krakowie (opracował Ludwik Ręgorowicz) 213
Krakowskie szkolnictwo elementarne i średnie 215
Bibliografia • \\" . 218
Rozdział 13. Szkolnictwo i wychowanie w Wielkim Księstwie Poznańskim 1815—1845. 219
1. Polityka oświatowa Prus w Poznańskiem (opracował Stefan Truchim) 219
~~ Sytuacja szkolnictwa elementarnego 220
Szkolnictwo średnie 223
Wzrost dążeń germanizacyjnych w Poznańskiem po 1831 r. 224
Germanizacja szkolnictwa średniego 226
Zelżenie nacisku germanizacyjnego . 228
2. Ożywienie ruchu pedagogicznego w Poznańskiem w latach czterdziestych XIX w. (opracował Stefan Truchim) 230
3. Wystąpienie Augusta Cieszkowskiego (opracował Stefan Truchim) 232
Zadania Centralnego Towarzystwa Ochron . 234
Cele wychowawcze ochronek 235
Losy projektu Cieszkowskiego 236
4. Idee oświatowe Karola Libelta (opracował Łukasz Kurdybacha) 237
Upośledzenie ludów w dziedzinie oświaty . 238
Jednostronne kształcenie ludu 240
Program nowej szkoły elementarnej 242
Krytyka klasycznego gimnazjum 244
Nowa rola szkoły realnej . 244
5. Myśl pedagogiczna Bronisława Trentowskiego (opracował Karol Poznański) 245
Idee Chowanny . 248
Psychologia Chowanny . 250
Cele wychowania . 251
Organizacja szkolnictwa . 253
Bibliografia 255
Rozdział 14. Polityka germanizacyjna pruskich władz oświatowych na ziemiach polskich . 257
1. Oświata na Śląsku w latach 1815—1846 (materiały przygotował Ludwik Ręgorowicz) 257
Stosunek kleru do polskości Śląska . 259
2. Próby zgermanizowania oświaty polskiej na Mazurach i Warmii w pierwszej połowie XIX w. (opracował Tadeusz Cieślak) 260
Początki germanizacji 262
Postawa ludności mazurskiej 263
Rozwój oświaty polskiej na Warmii 264
Próby germanizowania Warmii 266
Instrukcja Dieckmanna i Rattiga . 267-
Obrońcy polskości Warmii i Mazur 268
Polemika przeciwników germanizacji z jej zwolennikami 271
Bibliografia 273
Rozdział 15. Reforma szkolnictwa elementarnego we Francji 1833 r. (opracował Łukasz Kurdybacha) 275
Konieczność reformy oświaty 276
Reformy Guizota . 278
Postanowienia ustawy 280
Początki wychowania przedszkolnego we Francji 284
Bibliografia 286
Rozdział 16. Oświata w Niemczech u schyłku pierwszej połowy XIX w. (opracował Helmut Kónig) 287
Bibliografia 290
Rozdział 17. Myśl pedagogiczna Jana Fryderyka Herbarta (opracował Karol Schrader) 291
Podstawy filozoficzne pedagogiki Herbarta . 292
Cele wychowania 293
Wychowujące nauczanie . 296
Zasady i metody nauczania 298
Stopnie nauczania 300
Herbartyzm i jego rola w pedagogice XIX w . 301
Bibliografia 303
Rozdział 18 System pedagogiczny Fryderyka Wilhelma Froebla (opracowała Bella Sandler) . 304
Działalność Fryderyka Wilhelma Froebla . 304
Przedszkolna pedagogika Froebla . 303
Rozpowszechnianie się freblizmu . 310
Bibliografia 311
Rozdział 19. Oświata rosyjska w czasach panowania Mikołaja I (opracował Nikołaj K. Gonczarow) . 312
1. Reakcyjna polityka oświatowa 312
2. Rewolucyjno-demokratyczne koncepcje pedagogiczne w Rosji pierwszej połowy XIX w. 314
Poglądy Wissariona Bielińskiego na wychowanie 314
Poglądy Bielińskiego na oświatę . 316
Cele wychowania 317
Wychowanie moralne 318
Program wykształcenia 319
¦-¦—¦\\" Idee pedagogiczne A. I. Hercena . 321
---- Poglądy Hercena na wychowanie . 322
Kształtowanie poglądu na świat 325
Bibliografia 326
Rozdział 20. Oświata i szkolnictwo w Królestwie Polskim po upadku powstania listopadowego (opracował Jan Dobrzański) 328
Szkolnictwo elementarne . 330
Szkolnictwo średnie 333
Początki szkolnictwa zawodowego . 335
Reforma szkolnictwa z 1851 r. 337
Szkolnictwo żeńskie 339
Początki wychowania przedszkolnego 340
Bibliografia 342
Rozdział 21. Wychowanie i szkolnictwo w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej w pierwszej połowie XIX w. (opracował Łukasz Kurdybacha) 343
Oświata w pierwszych dziesięcioleciach istnienia Stanów Zjednoczonych 349
Budowa stanowego systemu oświaty 355
Przebieg walki o nową oświatę 359
Działalność Horace Manna 360
Naśladowanie przykładu Massachusetts 362
Bibliografia 366
Rozdział 22. Ruch oświatowy Czartystów (opracował Łukasz Kurdybacha) 367
Bibliografia 373
Rozdział 23. Oświata Wiosny Ludów . 374
1. Oświata we Francji w okresie rewolucji 1848 r. (opracował Łukasz Kurdybacha) 374
Projekt reformy oświaty i wychowania 377
Wychowanie przedszkolne i elementarne 380
Udostępnienie dzieciom proletariatu szkół średnich i wyższych 382
Oświata dorosłych 383
Reforma szkolna 1850 r. 384
Dominująca rola kleru w wychowaniu . 387
2. Wiosna Ludów w Niemczech (opracował Helmut Kónig) 389
3. Fryderyk Adolf Wilhelm Diesterweg (opracowała Gerda Mundorf) 393
Poglądy pedagogiczne Diesterwega 395
Walka Diesterwega o podniesienie poziomu nauczycieli 398
4. Reforma szkolna w Austrii i Galicji w okresie Wiosny Ludów (opracował Jan Dobrzański) 399
Reforma szkolnictwa średniego 401
Szkolnictwo w Galicji 402
5. Pedagogika Wiosny Ludów pod zaborem pruskim (opracował Łukasz Kurdybacha) 403
6. Działalność i myśl pedagogiczna Ewarysta Estkowskiego (opracował Łukasz Kurdybacha) 405
Poszukiwanie własnych metod 407
Idee oświatowe Estkowskiego 408
Estkowski wobec rewolucji 1848 r. 413
Czasopismo ,,Szkoła Polska\\" 415
7 .Józef Lompa i Wiosna Ludów na Śląsku (opracował Łukasz Kurdybacha) 420
Znaczenie Wiosny Ludów dla polskiej oświaty na Śląsku 422
8. Wiosna Ludów na Mazurach i Warmii (opracował Łukasz Kurdybacha) 424
Bibliografia 425

Część II. OŚWIATA W OKRESIE IMPERIALIZMU I ROZWOJU RUCHU ROBOTNICZEGO
Rozdział 24. Myśl pedagogiczna i oświatowa europejskiego ruchu robotniczego . 431
1. Problem powszechnej oświaty elementarnej (opracował Łukasz Kurdybacha) 431
Złudzenia na temat wszechmocy wychowania 433
Epokowe znaczenie dzieł Marksa i Engelsa dla rozwoju wychowania 434
Marks i Engels o wychowaniu i nauczaniu (opracował Ignacy Szaniawski) 436
Historyczny i klasowy charakter wychowania 436
Istota marksowskiego modelu wychowania człowieka wszechstronnego 438
Szkoła i fabryka, czyli uprzedmiotowienie nauk matematyczno-przyrodniczych w technice . 440
Rola pracy ręcznej w wychowaniu i jej miejsce w procesie kształcenia politechnicznego 442
Problem alienacji w wychowaniu i nauczaniu 446
Humanizacja pracy 448
3. Szkolnictwo robotnicze w Anglii (opracował Łukasz Kurdybacha) 450
Szkoły Combe\\'a . 452
Szkoła w Leith 453
Inne szkoły robotnicze 454
4. Oświata i wychowanie Komuny Paryskiej (opracował Łukasz Kurdybacha) 455
Działalność Komuny 457
Komisja Oświaty . 461
Troska o szkołę elementarną 464
Przygotowanie dzieci do pracy 465
Troska Komuny o nauczycieli 466
Znaczenie Komuny dla rozwoju wychowania 467
Bibliografia 468
Rozdział 25. Problemy rozwoju szkolnictwa pruskiego w drugiej połowie XIX w. (opracował Karl Heinz Gunther) 470
Ożywienie życia polityczno-oświatowego 471
Niemiecki ruch nauczycielski 473
Fryderyk Dittes 474
Działalność Edwarda Sacka 475
Bibliografia 476
Rozdział 26. Oświata i wychowanie w Rosji na początku drugiej połowy XIX w. (opracował Nikołaj K. Gonczarow) 477
Ustawa o szkołach elementarnych . 479
Ustawa o szkołach średnich 481
Szkolnictwo żeńskie 482
Bibliografia 484
Rozdział 27. Postępowa pedagogika rosyjska w początkach drugiej połowy XIX w. (opracował Nikołaj K. Gonczarow) 485
1. Działalność pedagogiczna N. J. Pirogowa 485
Program reform . 488
Poglądy pedagogiczne M. G. Czernyszewskiego . 490
Wychowanie w służbie rewolucji 492
2. Problemy wychowania 493
3. Poglądy N. A. Dobrolubowa na wychowanie 496
Cele wychowania . . 497
Wychowanie moralne 499
Rola nauczycieli i kobiet . 500
4. Idee pedagogiczne D. I. Pisariewa 501
Wychowanie nowego człowieka 503
5. Wychowanie przez pracę . 504
Twórczość pedagogiczna K. D. Uszyńskiego 505
Podstawy pedagogiki Uszyńskiego . 506
Materialne źródła wiedzy . 508
Zadania wychowawcy 511
6. Ideologia oświatowa i działalność pedagogiczna L. N. Tołstoja 513
Teoria pedagogiczna Tołstoja 514
Prawo ludu do własnej oświaty 515
Swoboda w wychowaniu . 516
Rola Tołstoja w dziejach wychowania 518
Bibliografia 519
Rozdział 28. Szkolnictwo i wychowanie w Królestwie Polskim na początku drugiej połowy XIX w. (opracował Karol Poznański) 521
Prace Wielopolskiego nad reformą szkolnictwa 523
-Główne założenia Ustawy . 525
Realizacja założeń Ustawy . 526
Upadek reformy szkolnej Wielopolskiego 530
Reorganizacja szkolnictwa elementarnego . 531
Rusyfikacja szkół średnich 532
Losy szkolnictwa wyższego 534
Bibliografia 535
Rozdział 29. Dążenia do reformy szkolnictwa w Anglii (opracował Łukasz Kurdybacha) 537
1. Poglądy pedagogiczne Herberta Spencera 537
Młodość Herberta Spencera 538
Pierwsze prace . 540
Poglądy Spencera na wykształcenie . 542
Metody kształcenia 544
Wychowanie moralne 546
Poglądy Spencera na wychowanie fizyczne . 548
2. Reforma angielskiej oświaty elementarnej w 1870 r. 551
Działalność Narodowej Ligii Wychowania . 553
Ustawa szkolna z 1870 r. 554
Bibliografia 557
Rozdział 30. Polityka oświatowa zjednoczonych Niemiec (opracował Karl Heinz Gunther) 558
Dążenia oświatowe niemieckiego ruchu robotniczego 558
„Kulturkampf\\" i działalność Falka 561
Zarządzenie ogólne 562
Dwa typy szkół . 563
Kierunki wychowania 564
Bibliografia 565
Rozdział 31. Szkolnictwo polskie pod zaborem pruskim u schyłku XIX i w początkach XX w. 566
1. Polityka szkolna Prus na ziemiach polskich (opracował Stefan Truchim) 566
Szkolnictwo elementarne - 567
Szkoły średnie i tajne organizacje młodzieży 569
Szkolnictwo żeńskie 571
Szkolnictwo zawodowe 572
Myśl oświatowa poznańskich organiczników 573
Społeczna akcja oświatowa 574
2. Strajki szkolne w zaborze pruskim (opracował Ludwik Gomolec) 576
Strajki szkolne 1901 r. 578
Znaczenie wydarzeń wrzesińskich . 580
Powszechny strajk szkolny 1906—1907. 582
3. Walka o polskość oświaty na Górnym Śląsku (materiały przygotował Karol Poznański) 587
Działalność Karola Miarki 587
Bibliografia 590
Rozdział 32. Rozwój oświaty w Galicji w okresie autonomii (opracowała Eugenia Podgórska) 593
\\"\\"\\"\\"\\"\\" Powstanie Rady Szkolnej Krajowej . 594
Praca nad rozwojem szkoły ludowej 595
Wpływ ruchu robotniczego i ludowego 599
—— Towarzystwo Nauczycieli Ludowych 600
Początki nauczania pracy ręcznej (opracował Ignacy Szaniawski) 601
Galicyjskie szkolnictwo średnie (opracowała Eugenia Podgórska) 602
Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych . 603
Szkolnictwo zawodowe . 604
Szkolnictwo wyższe 605
Szkoły dla dzieci ukraińskich i żydowskich . 609
Polska myśl pedagogiczna w Galicji 610
Społeczna działalność oświatowa 611
Organizacje młodzieży galicyjskiej . 613
Bibliografia 615
Rozdział 33. Powstanie nowoczesnego systemu oświaty we Francji (opracował Łukasz Kurdybacha) 617
Projekty oświatowe partii republikańskiej . 619
Rola Ligi Nauczania 622
Pierwsze próby laicyzacji oświaty . 623
Bezpłatność oświaty elementarnej . 625
Ustawa o obowiązku szkolnym i laicyzacji wychowania 626
Akcja ustawodawcza i organizacyjna ministra Ferry\\'ego 629
Rozwój szkolnictwa 631
Bibliografia 633
Rozdział 34. Szkoła i wychowanie w Rosji u schyłku XIX w. (opracował Nikołaj K. Gonczarow) . 634
Wpływ ruchu rewolucyjnego na oświatę ludową 636
Sytuacja szkolnictwa średniego 637
Wzrost fali rewolucyjnej . 641
Szkolnictwo wyższe 642
Bibliografia 644
Rozdział 35. Oświata i myśl pedagogiczna w Królestwie Polskim w ostatnich dziesięcioleciach XIX w. 645
1. Stan szkolnictwa i główne idee (opracował Ryszard Wroczyński) 645
Rola partii „Proletariat\\" . 647
2. Tajna oświata na wsi Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX w. (opracowała Helena Brodowska) . 648
Nauczyciele tajnych szkółek 649
Społeczna akcja oświatowa 652
3. Rozwój myśli wychowawczej (opracował Ryszard Wroczyński) 654
Pedagogiczny ruch wydawniczy 654
Rozwój nauczania prywatnego 656
4. Główni przedstawiciele myśli pedagogicznej (opracował Ryszard Wroczyński) 659
\\"-----\\" Jan Władysław Dawid 661
\\"------Główne dzieła Dawida 662
Działalność Anieli Szycówny 666
Rola Stanisława Karpowicza 668
Bibliografia 671
Rozdział 36. Wychowanie dziewcząt na ziemiach polskich u schyłku XIX w. (opracowała Mieczysława Dobrowolska) 674
Próby konkretnych rozwiązań 676
Wyższe studia kobiet 679
Bibliografia 681
Rozdział 37. Rozwój piśmiennictwa dla dzieci i młodzieży w drugiej połowie XIX w. (opracowała Izabela Lewańska) 682
Powieści podróżniczo-przygodowe . 685
Rola twórczości Konopnickiej 686
Bibliografia 687
Rozdział 38. Rozwój szkolnictwa i oświaty w innych krajach słowiańskich (opracował Łukasz Kurdybacha) 688
1. Losy szkolnictwa czeskiego 688
Początki wychowania przedszkolnego 690
Reforma szkolna 1869 r. 692
2. Szkolnictwo w Bułgarii 693
3. Oświata w krajach południowych Słowian 696
Pomoc Rosji 699
Pomoc organizacji społecznych 700
Bibliografia 701
Rozdział 39. Początki uniwersytetów ludowych i uniwersytetów powszechnych (opracował Józef Miąso) 702
— Idee wychowawcze Mikołaja Grundtviga . 703
Pierwsze uniwersytety ludowe 704
Geneza uniwersytetów powszechnych 707
Rozwój uniwersytetów powszechnych 709
Bibliografia 712
Rozdział 40. Rozwój szkolnictwa zawodowego (opracował Józef Miąso) 714
Rozwój politechnik 718
Szkolnictwo zawodowe na ziemiach polskich . 719
Bibliografia 721
Rozdział 41. Nowe kierunki w pedagogice u schyłku XIX w. 722
1. Rozwój badań psychologicznych w drugiej połowie XIX i na początku XX w. (opracował Tadeusz Witwicki) 722
2. Początki higieny szkolnej i wychowania zdrowotnego (opracował Maciej Demel) . 728
3. Początki nauczania pracy ręcznej (opracował Ignacy Szaniawski) 739
Kierunki skandynawskie slójdu 740
Gospodarcze i filantropijne motywy nauczania slójdu 742
Nauczanie pracy ręcznej w szkole powszechnej 743
4. Próby sformułowania podstaw pedagogiki naukowej (opracował Ryszard Wroczyński) 744
Bibliografia 746
Rozdział 42. Szkolnictwo i wychowanie w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej na przełomie XIX i XX w. 748
1. Znaczenie rewolucji przemysłowej (opracował Łukasz Kurdybacha) 748
-----Wpływ rewolucji przemysłowej na wychowanie 751
Stan szkolnictwa . 753
wne założenia pedagogiki Johna Deweya i jego szkoły (opracował Ignacy Szaniawski) . 757
Pajdocentryzm szkoły Deweya • 762
Walka z herbartyzmem 766
Braki pedagogiki Deweya . 769
Bibliografia 771
Rozdział 43. Dążenie do reformy wychowania w Niemczech na przełomie XIX i XX w. 773
1. Pedagogika reformy (opracował Karl Heinz Giinther) 773
2. Koncepcja szkoły pracy Kerschensteinera (opracowała Irena Szybiak) 775
Zadania wychowania szkolnego 778
Bibliografia 779
Rozdział 44. Oświata w Rosji w okresie rewolucji 1905 r. (opracował Nikołaj K. Gonczarow) . 781
Wybuch rewolucji 783
Krytyka szkoły średniej . 785
Szkolnictwo elementarne . 786
Upadek rewolucji 788
Bibliografia 792
Rozdział 45. Wpływ rewolucji 1905 roku na rozwój ruchu oświatowego w Królestwie Polskim (opracował Ryszard Wroczyński) 793
Przebieg ruchu strajkowego młodzieży 794
Początki nauczycielskiego ruchu związkowego 800
Ruch oświatowy . 802
Bibliografia 808
Rozdział 46. Poglądy Ellen Key na wychowanie (opracował Tadeusz Mizia) 809
Wychowanie dziecka w pierwszych latach życia 810
Kształcenie dziecka 811
Znaczenie Ellen Key 814
Bibliografia 815
Rozdział 47. Maria Montessori i jej system wychowania przedszkolnego (opracowała Bella Sandler) . 816
Metoda Montessori 817
Praca wychowawczyń 819
Stosunek Montessori do Froebla . 821
Bibliografia 823
Rozdział 48. Główne kierunki rozwoju oświaty XIX i początków XX w. (opracował Łukasz Kurdybacha) 825
Szkoła elementarna 825
Komuna Paryska i jej wpływ na oświatę 828
Rozwój seminariów nauczycielskich . 830
Szkolnictwo zawodowe i oświata dorosłych . 832
Szkoła średnia ogólnokształcąca . 834
Demokratyzacja oświaty . 835
Rozwój myśli pedagogicznej 836
Indeks nazwisk (opracował Józef Płoski) 841
Indeks rzeczowy (opracował Tadeusz Mizia) 850
Spis ilustracji w tekście 871
Spis ilustracji na wkładkach . 879