Dane szczegółowe książki
Metody badawcze w naukach społecznych / Frankfort-Nachmias, Chava; Hornowska, Elżbieta (1952-); Zakrzewska, Wanda (1915-1999)
Autorzy
Tytuł
Metody badawcze w naukach społecznych
Tytuł oryginału
Research methods in the social sciences
ISBN
837150702X
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Zarys treści 6
Szczegółowy spis treści 9
Wprowadzenie 15
Nowe wydanie 15
Plan książki 17
Podziękowania 19
CZĘŚĆ I. PODSTAWY BADAŃ EMPIRYCZNYCH 21
Rozdział 1. Podejście naukowe 22
Co to jest nauka? 23
Koncepcje wiedzy 24
Model oparty na autorytecie 24
Model oparły na wierze 26
Model racjonalny 26
Podstawowe założenia przyjmowane w nauce 28
Cele nauk społecznych 34
Wyjaśnianie naukowe 34
Przewidywanie 38
Rozumienie 42
Metodologia dostarcza reguł komunikowania 46
Metodologia dostarcza reguł wnioskowania 48
Metodologia dostarcza reguł intersubiektywności 48
Rewolucja naukowa 52
Nauka normalna a nauka rewolucyjna 52
Nauka rewolucyjna 56
Logika odkrycia? 56
Proces badawczy 60
Plan książki 61
Podsumowanie 65
Podstawowe terminy 65
Pytania sprawdzające 67
Literatura dodatkowa 67
Rozdział 2. Badanie - podstawowe pojęcia 68
Pojęcia 69
Funkcje pojęć 70
Cztery funkcje pojęć 72
Definicje 72
Definicje pojęciowe 73
Definicje operacyjne **01 75
Definicje pojęciowe i operacyjne 79
Przykład: definicja alienacji 79
Problem odpowiedniości (zgodności) 82
Znaczenie teoretyczne 82
Teoria: jej funkcje i rodzaje 84
Czym teorie nie są 85
Rodzaje teorii 87
Teorie aksjomatyczne 95
Modele 99
Przykład: model wdrażania polityki 101
Teoria, modele i badania empiryczne 103
Teoria przed badaniami 105
Badania przed teorią 105
Podsumowanie 107
Podstawowe terminy 109
Pytania sprawdzające 111
Literatura dodatkowa 111
Rozdział 3. Podstawowe elementy procesu badawczego 112
Problemy badawcze 113
Jednostki analizy 114
Błąd ekologizmu 116
Błąd indywidualizmu 118
Zmienne 118
Zmienne zależne i zmienne niezależne 119
Zmienne kontrolne 120
Zmienne ciągłe i zmienne dyskretne 122
Związki 124
Rodzaje zwiqzków 126
Hipotezy 130
Problemy I hipotezy: wybrane przykłady 136
Źródła informacji o badaniach i hipotezach naukowych 138
Bibliografie, indeksy i streszczenia 140
Czasopisma fachowe 142
Nauki polityczne 142
Socjologia 143
Psychologia 144
Ekonomia i biznes 144
Praca społeczna 144
Publikacje statystyczne **01 145
Monografie 148
Podsumowanie 148
Podstawowe terminy 150
Pytania sprawdzające 150
Literatura dodatkowa 151
Rozdział 4. Problemy etyczne badań w naukach społecznych 152
Dlaczego etyka w badaniach naukowych? 154
Badanie posłuszeństwa wobec autorytetu 154
Badanie zachowania policji 157
Badanie postaw studentów college’u 159
Wyrównywanie kosztów i zysków 159
Wyrażanie zgody na podstawie posiadanych informacji 162
Dlaczego wyrażanie zgody jest niezbędne 162
Co znaczy prawo do wyrażania zgody 164
Odpowiedzialność badacza 170
Prywatność 170
Wymiary prywatności 172
Anonimowość i poufność 176
Anonimowość 176
Poufność 178
Zawodowy kodeks postępowania etycznego 180
Wytyczne ogólne 182
Relacje z osobami badanymi 184
Podsumowanie 190
Podstawowe terminy 190
Pytania sprawdzajace 192
Literatura dodatkowa 192
CZĘŚĆ II. PLANY BADAWCZE I STRUKTURA PROCESU BADAWCZEGO 193
Rozdział 5. Plany badawcze: eksperymenty 194
Plan badawczy: przykład 196
Klasyczny plan eksperymentalny 200
Struktura klasycznego planu eksperymentalnego 200
Dlaczego warto analizować eksperymenty 204
Wyprowadzanie wniosków o charakterze przyczynowo-skutkowym 206
Kowariancja 206
Brak związków pozornych 206
Porządek czasowy 208
Podstawowe cechy planu badawczego 209
Porównywanie 210
Manipulowanie 210
Kontrolowanie: trafność wewnętrzna planu badawczego 212
Czynniki związane z planem badawczym. Czynniki te obejmują te zmienne, które pojawiły się w trakcie prowadzenia badania i mogły spowodować zmiany w badanych osobach lub w obiektach oraz zmiany w narzędziu pomiarowym. Do czynników tych zaliczamy również efekt oddziaływania samego badania. Poniżej przedstawiamy podstawowe czynniki związane z planem eksperymentalnym, które mogą wpłynąć zakłócaj ąco na trafność interpretowania zależności przyczynowych na podstawie zebranych danych **6. 214
Procedury kontroli 219
Uogólnianie: trafność zewnętrzna 224
Rodzaje planów badawczych 228
Eksperyment kontrolowany 228
Czterogrupowy plan Solomona 230
Plan badawczy z grupq kontrolną i tylko pomiarem końcowym (posttestem) 234
Plany eksperymentalne umożliwiające badanie skutków rozciągniętych w czasie 235
Plany czynnikowe 237
Podsumowanie 242
Pytania sprawdzające 243
Literatura dodatkowa 243
Rozdział 6. Plany badawcze: plany badań przekrojowych i plany quasi-eksperymentalne 245
Rodzaje zmiennych i plany badawcze 247
Plany przekrojowe 250
Plany quasi-eksperymentalne 254
Plany z grupami kontrastowymi 255
Plany z zaplanowanym zróżnicowaniem 259
Badania panelowe i szeregi czasowe 264
Plany szeregów czasowych z grupą kontrolną 271
Plany łączone 273
Plany preeksperymentalne 278
Jednorazowa analiza przypadku 278
Porównanie planów badawczych 282
Zalety i wady planów badawczych stosowanych w naukach społecznych 284
Plany eksperymentalne 284
Zalety 284
Wady 284
Plany przekrojowe i plany quasi-eksperymentalne 284
Zalety 284
Wady 284
Plany preeksperymentalne 285
Zalety 285
Wady 285
Podsumowanie 286
Podstawowe terminy 288
Pytania sprawdzające 288
Literatura dodatkowa 289
Rozdział 7. Pomiar 290
Natura pomiaru 292
Definicja pomiaru 294
Struktura pomiaru 295
Poziomy pomiaru 298
Poziom nominalny 298
Poziom porządkowy 300
Poziom interwałowy 303
Poziom stosunkowy 305
Transformacja danych 307
Błąd pomiaru 309
Trafność 311
Trafność treściowa 311
Trafność empiryczna 313
Trafność teoretyczna 317
Rzetelność 320
Metoda powtórnego testowania 324
Metoda form równoległych 325
Metoda połówkowa 326
Podsumowanie 328
Podstawowe terminy 330
Pytania sprawdzające 330
Literatura dodatkowa 331
Rozdział 8. Dobór próby i schematy doboru próby 332
Po co jest potrzebna próba? 334
Populacja 334
Jednostka doboru próby 336
Populacje skończone i nieskończone 338
Podstawa doboru próby (operat) 338
Błędy w konstrukcji podstawy doboru próby: wybory prezydenckie w roku 1936 342
Schematy doboru próby 342
Dobór losowy i nielosowy**01 344
Nielosowe schematy doboru próby 344
Losowe schematy doboru próby 348
Losowy dobór próby: podsumowanie 360
Losowy dobór próby: przykład 360
Wielkość próby 363
Błąd standardowy 365
Przedziały ufności 369
Określanie wielkości próby 372
Błędy nielosowe 374
Podsumowanie 378
Podstawowe terminy 378
Pytania sprawdzające 380
Literatura dodatkowa 380
CZĘŚĆ III. ZBIERANIE DANYCH 382
Rozdział 9. Metody obserwacyjne 383
Triangulacja 385
Rola obserwacji 387
Rodzaje zachowań 391
Zachowania niewerbalne 391
Zachowania przestrzenne 391
Zachowania parajęzykowe 393
Zachowania językowe 395
Określanie czasu obserwacji i rejestrowanie danych 395
Wnioskowanie 398
Rodzaje obserwacji 400
Obserwacja kontrolowana 400
Eksperymenty laboratoryjne 400
Realizm eksperymentalny i życiowy 404
Źródła stronniczości w eksperymencie laboratoryjnym 406
Rejestrowanie wyników obserwacji 410
Eksperyment terenowy 410
Podsumowanie 414
Podstawowe terminy 415
Pytania sprawdzające 416
Literatura dodatkowa 417
Rozdział 10. Badania sondażowe 418
Ankiety pocztowe 420
Zalety ankiety pocztowej 420
Wady ankiety pocztowej 421
Czynniki wpływające na odsetek odpowiedzi w badaniach pocztowych 424
Ocena odsetka odpowiedzi 433
Wywiad osobisty 434
Wywiad według ustrukturowanego planu 434
Wywiad zogniskowany 438
Wywiad nieukierunkowany 438
Wywiad osobisty a ankieta pocztowa 444
Zalety wywiadu osobistego 444
Wady wywiadu osobistego 444
Zasady prowadzenia wywiadu 448
Sondowanie 450
Wywiad telefoniczny 452
Zalety i wady wywiadu telefonicznego 456
Porównanie trzech metod prowadzenia badań sondażowych 458
Wnioski 460
Podsumowanie 462
Podstawowe terminy 463
Pytania sprawdzające 463
Literatura dodatkowa 464
Rozdział 11. Konstruowanie kwestionariusza 466
Pytania 467
Treść pytań 468
Pytania dotyczące faktów 468
Pytania dotyczące subiektywnych doświadczeń 470
Rodzaje pytań 472
Pytania zamknięte i otwarte 472
Pytania alternatywne 476
Format pytania 481
Skalowanie 482
Pytania tabelaryczne (macierzowe) 484
Dyferencjał semantyczny 484
Rangowanie 486
Porządek pytań 487
Strategia lejka 488
Strategia odwróconego lejka 488
Ograniczanie stronniczości: błędy w konstrukcji kwestionariusza 492
Słownictwo 492
Schematyzacja (styl) odpowiadania 492
Pytania sugerujące 494
Pytania zagrażające 496
Pytania o podwójnej treści 498
List wprowadzający 500
Instrukcja 504
Konstruowanie kwestionariusza: analiza przypadku 507
Podsumowanie 519
Podstawowe terminy 520
Pytania sprawdzające 522
Literatura dodatkowa 522
Rozdział 12. Badania jakościowe 523
Badania terenowe 525
Obserwacja uczestnicząca 527
Obserwator w pełni uczestniczący (obserwacja niejawna) 527
Uczestnik jako obserwator (obserwacja jawna) 533
Praktyczne problemy badań terenowych 535
Wybór tematu badawczego 535
Wybór miejsca i uzyskanie do niego dostępu 537
Nawiązywanie kontaktów z członkami grupy 541
Jak szukać osób dostarczających rzetelnych informacji 544
Opuszczanie terenu 544
Rejestrowanie obserwacji 546
Analizowanie danych 548
Podstawy teoretyczne badań terenowych 552
Społeczność robotników: przykład badań terenowych 556
Wybór tematu badawczego i terenu badań 556
Uzyskiwanie dostępu 558
Nawiązywanie kontaktów z członkami grupy 558
Opuszczanie terenu 560
Etyczne i polityczne aspekty badań terenowych 560
Podsumowanie 562
Podstawowe terminy 564
Pytania sprawdzające 564
Literatura dodatkowa 565
Rozdział 13. Wtórna analiza danych 566
Dlaczego wtórna analiza danych? 568
Powody natury ogólnej 568
Powody natury metodologicznej 570
Powody natury ekonomicznej 572
Opinia publiczna i polityka społeczna: przykład 572
Ograniczenia wtórnej analizy danych 574
Spis ludności 576
Spis ludności w Stanach Zjednoczonych 578
Błędy popełniane w spisach ludności 580
Dane uzyskane ze spisu ludności 582
Inne dane zbierane przez urząd statystyczny 584
Szukanie danych wtórnych 586
Pomiary nieinwazyjne 589
Obserwacja prosta 589
Dokumenty archiwalne 593
Dokumenty oficjalne 593
Dokumenty osobiste 599
Analiza treści 605
Zastosowania analizy treści 607
Jednostki i kategorie 611
Podsumowanie 615
Podstawowe terminy 618
Pytania sprawdzające 618
Literatura dodatkowa 618
CZĘŚĆ IV. PRZETWARZANIE I ANALIZOWANIE DANYCH 620
Rozdział 14. Przygotowanie i analiza danych 621
Schematy kodowania 623
Reguły kodowania 624
Konstruowanie zeszytów kodowych 634
Rzetelność kodowania i rzetelność sposobów wprowadzania danych 637
Rzetelność kodowania 637
Sposoby wprowadzania danych 641
Przeglądanie i czyszczenie danych 645
Wykorzystywanie komputerów w naukach społecznych 648
Rodzaje komputerów 648
Komputery pracujące w sieci 650
Podsumowanie 650
Podstawowe terminy 652
Pytania sprawdzające 653
Ćwiczenie komputerowe 653
Literatura dodatkowa 654
Rozdział 15. Rozkład jednej zmiennej 655
Rola statystyki 658
Rozkłady częstości 658
Rozkład częstości dla zmiennych interwałowych 661
Rozkład procentowy 663
Graficzna prezentacja rozkładów 666
Wykres kołowy 666
Wykres słupkowy 669
Histogram 672
Miary tendencji centralnej 674
Wartość modalna 674
Mediana 676
Inne miary położenia 680
Średnia arytmetyczna 682
Porównanie mody, mediany i średniej 686
Podstawowe miary rozproszenia 687
Miara zróżnicowania jakościowego 689
Rozstęp i rozstęp ćwiartkowy 695
Miary rozproszenia oparte na średniej 697
Wariancja i odchylenie standardowe 697
Odchylenie standardowe - zalety i zastosowania 703
Współczynnik zmienności 703
Rodzaje rozkładów częstości 707
Krzywa normalna 709
Wyniki standardowe 711
Podsumowanie 715
Podstawowe terminy 716
Pytania sprawdzające 717
Ćwiczenia komputerowe 720
Literatura dodatkowa 720
Rozdział 16. Analiza dwuzmiennowa 721
Pojęcie związku między dwiema zmiennymi 722
W jaki sposób tworzy się tabelę dla dwóch zmiennych 723
Współzmienność: przykład 725
Przedstawianie danych z tabeli dla dwóch zmiennych w postaci procentowej 729
Mediana i średnia arytmetyczna jako miary współzmienności 736
Miara związku 739
Proporcjonalne zmniejszenie liczby błędów 742
Miary związku dla danych nominalnych 744
Lambda - współczynnik przewidywalności Guttmana 744
Miary związku pomiędzy zmiennymi dla skali porządkowej 752
Pojęcie pary danych 752
Rodzaje par 755
Współczynnik gamma 758
Współczynnik tau-b Kendalla 764
Miary siły związku dla danych interwałowych 766
Reguły predykcji 766
Regresja liniowa 768
Kryterium najmniejszych kwadratów 770
Błędy predykcji 776
Współczynnik korelacji według momentu iloczynowego Pearsona (r) 778
Miary związku 780
Podsumowanie 782
Podstawowe terminy 782
Pytania sprawdzające 783
Ćwiczenia komputerowe 786
Literatura dodatkowa 786
Rozdział 17. Kontrola, poziom złożoności i analiza wielozmiennowa 787
Kontrola 789
Metody kontroli 790
Tabele wielodzielcze jako forma kontroli 790
Tabele cząstkowe 793
Związek wyjściowy zachodzi bezpośrednio pomiędzy badanymi zmiennymi. 799
Poziom złożoności 803
Zmienna pośrednicząca 805
Interakcja 807
Korelacja cząstkowa jako forma kontroli 813
Regresja wielokrotna jako metoda kontroli 815
Analiza wielozmiennowa: korelacje wielokrotne 822
Modele przyczynowe i analiza zmiennych 824
Wybrane przykłady schematów przyczynowych 826
Analiza ścieżek 829
Podsumowanie 833
Podstawowe terminy 835
Pytania sprawdzające 836
Głosowanie a klasa społeczna, gdy zmienną kontrolną jest płeć 838
Ćwiczenia komputerowe 839
Literatura dodatkowa 839
Rozdział 18. Konstruowanie indeksu i metody skalowania 841
Konstruowanie indeksu 844
Definiowanie celu tworzenia indeksu 846
Dobór i zbieranie danych 846
Wybór podstawy porównania 846
Metody agregacji i ważenia 851
Konstruowanie indeksu: przykład 854
Wskaźniki postaw 856
Metody skalowania 859
Skala Likerta 859
Inne miary złożone 863
Skalowanie guttmanowskie 865
Wykorzystanie skali Guttmana: przykład 869
Analiza czynnikowa 871
Podsumowanie 876
Podstawowe terminy 877
Pytania sprawdzające 877
Ćwiczenia komputerowe 879
Literatura dodatkowa 879
Rozdział 19. Wnioskowanie statystyczne 880
Strategia testowania hipotez 882
Hipoteza zerowa i hipoteza badawcza 884
Rozkład z próby 886
Poziom istotności i obszar odrzuceń 891
Testy jednostronne i testy dwustronne 893
Błąd I i II rodzaju 895
Parametryczne i nieparametryczne testy istotności 897
Wybrane testy parametryczne 899
Wybrane testy nieparametryczne 911
Podsumowanie 922
Podstawowe terminy 924
Pytania sprawdzające 924
Ćwiczenia komputerowe 924
Literatura dodatkowa 925
Wersje dla komputera głównego i dla PC 929
Przygotowanie danych 929
Tworzenie pliku systemowego w SPSS 931
Czyszczenie danych 946
Rozkłady jednowymiarowe (rozdział 15) 951
Pomiar, konstrukcja skal i wskaźników (rozdział 18) 953
Rozkłady dwuwymiarowe (rozdział 16) 963
SPSS dla Windows 981
Zapoznanie się z wersją SPSS dla Windows 981
Uruchamianie procedur SPSS z edytora poleceń 991
Uruchamianie procedur SPSS z okien menu 991
Czyszczenie danych 991
Rozkłady jednowymiarowe 997
Pomiar: konstrukcja skal i wskaźników 999
Rozkłady dwuwymiarowe 1003
Analizy wielowymiarowe 1007
Zakończenie 1010
Literatura dodatkowa 1022
Dodatek B: Zasady pisania raportu z badań 1023
Dlaczego należy pisać raport z badań? 1023
Dopasowywanie formatu raportu do odbiorcy 1023
Rodzaje raportów 1025
Wybór tematu 1027
Główny cel raportu 1029
Struktura raportu 1031
Pisanie raportu 1035
Tabele 1040
Dokumentacja 1042
Literatura dodatkowa 1042
Dodatek C: Znak sumowania (Σ) 1043
Zasady czytania zapisu ze znakiem Σ 1045
DODATEK D: Liczby losowe 1048
Dodatek E: Powierzchnia pod krzywą normalną 1056
Dodatek G. Wartości krytyczne rozkładu F 1062
Dodatek H: Wartości krytyczne statystyki U w teście Manna-Whitneya 1071
Dodatek I: Rozkład \chi_{2} 1078
Słowniczek 1083
Podziękowania 1114
Szczegółowy spis treści 9
Wprowadzenie 15
Nowe wydanie 15
Plan książki 17
Podziękowania 19
CZĘŚĆ I. PODSTAWY BADAŃ EMPIRYCZNYCH 21
Rozdział 1. Podejście naukowe 22
Co to jest nauka? 23
Koncepcje wiedzy 24
Model oparty na autorytecie 24
Model oparły na wierze 26
Model racjonalny 26
Podstawowe założenia przyjmowane w nauce 28
Cele nauk społecznych 34
Wyjaśnianie naukowe 34
Przewidywanie 38
Rozumienie 42
Metodologia dostarcza reguł komunikowania 46
Metodologia dostarcza reguł wnioskowania 48
Metodologia dostarcza reguł intersubiektywności 48
Rewolucja naukowa 52
Nauka normalna a nauka rewolucyjna 52
Nauka rewolucyjna 56
Logika odkrycia? 56
Proces badawczy 60
Plan książki 61
Podsumowanie 65
Podstawowe terminy 65
Pytania sprawdzające 67
Literatura dodatkowa 67
Rozdział 2. Badanie - podstawowe pojęcia 68
Pojęcia 69
Funkcje pojęć 70
Cztery funkcje pojęć 72
Definicje 72
Definicje pojęciowe 73
Definicje operacyjne **01 75
Definicje pojęciowe i operacyjne 79
Przykład: definicja alienacji 79
Problem odpowiedniości (zgodności) 82
Znaczenie teoretyczne 82
Teoria: jej funkcje i rodzaje 84
Czym teorie nie są 85
Rodzaje teorii 87
Teorie aksjomatyczne 95
Modele 99
Przykład: model wdrażania polityki 101
Teoria, modele i badania empiryczne 103
Teoria przed badaniami 105
Badania przed teorią 105
Podsumowanie 107
Podstawowe terminy 109
Pytania sprawdzające 111
Literatura dodatkowa 111
Rozdział 3. Podstawowe elementy procesu badawczego 112
Problemy badawcze 113
Jednostki analizy 114
Błąd ekologizmu 116
Błąd indywidualizmu 118
Zmienne 118
Zmienne zależne i zmienne niezależne 119
Zmienne kontrolne 120
Zmienne ciągłe i zmienne dyskretne 122
Związki 124
Rodzaje zwiqzków 126
Hipotezy 130
Problemy I hipotezy: wybrane przykłady 136
Źródła informacji o badaniach i hipotezach naukowych 138
Bibliografie, indeksy i streszczenia 140
Czasopisma fachowe 142
Nauki polityczne 142
Socjologia 143
Psychologia 144
Ekonomia i biznes 144
Praca społeczna 144
Publikacje statystyczne **01 145
Monografie 148
Podsumowanie 148
Podstawowe terminy 150
Pytania sprawdzające 150
Literatura dodatkowa 151
Rozdział 4. Problemy etyczne badań w naukach społecznych 152
Dlaczego etyka w badaniach naukowych? 154
Badanie posłuszeństwa wobec autorytetu 154
Badanie zachowania policji 157
Badanie postaw studentów college’u 159
Wyrównywanie kosztów i zysków 159
Wyrażanie zgody na podstawie posiadanych informacji 162
Dlaczego wyrażanie zgody jest niezbędne 162
Co znaczy prawo do wyrażania zgody 164
Odpowiedzialność badacza 170
Prywatność 170
Wymiary prywatności 172
Anonimowość i poufność 176
Anonimowość 176
Poufność 178
Zawodowy kodeks postępowania etycznego 180
Wytyczne ogólne 182
Relacje z osobami badanymi 184
Podsumowanie 190
Podstawowe terminy 190
Pytania sprawdzajace 192
Literatura dodatkowa 192
CZĘŚĆ II. PLANY BADAWCZE I STRUKTURA PROCESU BADAWCZEGO 193
Rozdział 5. Plany badawcze: eksperymenty 194
Plan badawczy: przykład 196
Klasyczny plan eksperymentalny 200
Struktura klasycznego planu eksperymentalnego 200
Dlaczego warto analizować eksperymenty 204
Wyprowadzanie wniosków o charakterze przyczynowo-skutkowym 206
Kowariancja 206
Brak związków pozornych 206
Porządek czasowy 208
Podstawowe cechy planu badawczego 209
Porównywanie 210
Manipulowanie 210
Kontrolowanie: trafność wewnętrzna planu badawczego 212
Czynniki związane z planem badawczym. Czynniki te obejmują te zmienne, które pojawiły się w trakcie prowadzenia badania i mogły spowodować zmiany w badanych osobach lub w obiektach oraz zmiany w narzędziu pomiarowym. Do czynników tych zaliczamy również efekt oddziaływania samego badania. Poniżej przedstawiamy podstawowe czynniki związane z planem eksperymentalnym, które mogą wpłynąć zakłócaj ąco na trafność interpretowania zależności przyczynowych na podstawie zebranych danych **6. 214
Procedury kontroli 219
Uogólnianie: trafność zewnętrzna 224
Rodzaje planów badawczych 228
Eksperyment kontrolowany 228
Czterogrupowy plan Solomona 230
Plan badawczy z grupq kontrolną i tylko pomiarem końcowym (posttestem) 234
Plany eksperymentalne umożliwiające badanie skutków rozciągniętych w czasie 235
Plany czynnikowe 237
Podsumowanie 242
Pytania sprawdzające 243
Literatura dodatkowa 243
Rozdział 6. Plany badawcze: plany badań przekrojowych i plany quasi-eksperymentalne 245
Rodzaje zmiennych i plany badawcze 247
Plany przekrojowe 250
Plany quasi-eksperymentalne 254
Plany z grupami kontrastowymi 255
Plany z zaplanowanym zróżnicowaniem 259
Badania panelowe i szeregi czasowe 264
Plany szeregów czasowych z grupą kontrolną 271
Plany łączone 273
Plany preeksperymentalne 278
Jednorazowa analiza przypadku 278
Porównanie planów badawczych 282
Zalety i wady planów badawczych stosowanych w naukach społecznych 284
Plany eksperymentalne 284
Zalety 284
Wady 284
Plany przekrojowe i plany quasi-eksperymentalne 284
Zalety 284
Wady 284
Plany preeksperymentalne 285
Zalety 285
Wady 285
Podsumowanie 286
Podstawowe terminy 288
Pytania sprawdzające 288
Literatura dodatkowa 289
Rozdział 7. Pomiar 290
Natura pomiaru 292
Definicja pomiaru 294
Struktura pomiaru 295
Poziomy pomiaru 298
Poziom nominalny 298
Poziom porządkowy 300
Poziom interwałowy 303
Poziom stosunkowy 305
Transformacja danych 307
Błąd pomiaru 309
Trafność 311
Trafność treściowa 311
Trafność empiryczna 313
Trafność teoretyczna 317
Rzetelność 320
Metoda powtórnego testowania 324
Metoda form równoległych 325
Metoda połówkowa 326
Podsumowanie 328
Podstawowe terminy 330
Pytania sprawdzające 330
Literatura dodatkowa 331
Rozdział 8. Dobór próby i schematy doboru próby 332
Po co jest potrzebna próba? 334
Populacja 334
Jednostka doboru próby 336
Populacje skończone i nieskończone 338
Podstawa doboru próby (operat) 338
Błędy w konstrukcji podstawy doboru próby: wybory prezydenckie w roku 1936 342
Schematy doboru próby 342
Dobór losowy i nielosowy**01 344
Nielosowe schematy doboru próby 344
Losowe schematy doboru próby 348
Losowy dobór próby: podsumowanie 360
Losowy dobór próby: przykład 360
Wielkość próby 363
Błąd standardowy 365
Przedziały ufności 369
Określanie wielkości próby 372
Błędy nielosowe 374
Podsumowanie 378
Podstawowe terminy 378
Pytania sprawdzające 380
Literatura dodatkowa 380
CZĘŚĆ III. ZBIERANIE DANYCH 382
Rozdział 9. Metody obserwacyjne 383
Triangulacja 385
Rola obserwacji 387
Rodzaje zachowań 391
Zachowania niewerbalne 391
Zachowania przestrzenne 391
Zachowania parajęzykowe 393
Zachowania językowe 395
Określanie czasu obserwacji i rejestrowanie danych 395
Wnioskowanie 398
Rodzaje obserwacji 400
Obserwacja kontrolowana 400
Eksperymenty laboratoryjne 400
Realizm eksperymentalny i życiowy 404
Źródła stronniczości w eksperymencie laboratoryjnym 406
Rejestrowanie wyników obserwacji 410
Eksperyment terenowy 410
Podsumowanie 414
Podstawowe terminy 415
Pytania sprawdzające 416
Literatura dodatkowa 417
Rozdział 10. Badania sondażowe 418
Ankiety pocztowe 420
Zalety ankiety pocztowej 420
Wady ankiety pocztowej 421
Czynniki wpływające na odsetek odpowiedzi w badaniach pocztowych 424
Ocena odsetka odpowiedzi 433
Wywiad osobisty 434
Wywiad według ustrukturowanego planu 434
Wywiad zogniskowany 438
Wywiad nieukierunkowany 438
Wywiad osobisty a ankieta pocztowa 444
Zalety wywiadu osobistego 444
Wady wywiadu osobistego 444
Zasady prowadzenia wywiadu 448
Sondowanie 450
Wywiad telefoniczny 452
Zalety i wady wywiadu telefonicznego 456
Porównanie trzech metod prowadzenia badań sondażowych 458
Wnioski 460
Podsumowanie 462
Podstawowe terminy 463
Pytania sprawdzające 463
Literatura dodatkowa 464
Rozdział 11. Konstruowanie kwestionariusza 466
Pytania 467
Treść pytań 468
Pytania dotyczące faktów 468
Pytania dotyczące subiektywnych doświadczeń 470
Rodzaje pytań 472
Pytania zamknięte i otwarte 472
Pytania alternatywne 476
Format pytania 481
Skalowanie 482
Pytania tabelaryczne (macierzowe) 484
Dyferencjał semantyczny 484
Rangowanie 486
Porządek pytań 487
Strategia lejka 488
Strategia odwróconego lejka 488
Ograniczanie stronniczości: błędy w konstrukcji kwestionariusza 492
Słownictwo 492
Schematyzacja (styl) odpowiadania 492
Pytania sugerujące 494
Pytania zagrażające 496
Pytania o podwójnej treści 498
List wprowadzający 500
Instrukcja 504
Konstruowanie kwestionariusza: analiza przypadku 507
Podsumowanie 519
Podstawowe terminy 520
Pytania sprawdzające 522
Literatura dodatkowa 522
Rozdział 12. Badania jakościowe 523
Badania terenowe 525
Obserwacja uczestnicząca 527
Obserwator w pełni uczestniczący (obserwacja niejawna) 527
Uczestnik jako obserwator (obserwacja jawna) 533
Praktyczne problemy badań terenowych 535
Wybór tematu badawczego 535
Wybór miejsca i uzyskanie do niego dostępu 537
Nawiązywanie kontaktów z członkami grupy 541
Jak szukać osób dostarczających rzetelnych informacji 544
Opuszczanie terenu 544
Rejestrowanie obserwacji 546
Analizowanie danych 548
Podstawy teoretyczne badań terenowych 552
Społeczność robotników: przykład badań terenowych 556
Wybór tematu badawczego i terenu badań 556
Uzyskiwanie dostępu 558
Nawiązywanie kontaktów z członkami grupy 558
Opuszczanie terenu 560
Etyczne i polityczne aspekty badań terenowych 560
Podsumowanie 562
Podstawowe terminy 564
Pytania sprawdzające 564
Literatura dodatkowa 565
Rozdział 13. Wtórna analiza danych 566
Dlaczego wtórna analiza danych? 568
Powody natury ogólnej 568
Powody natury metodologicznej 570
Powody natury ekonomicznej 572
Opinia publiczna i polityka społeczna: przykład 572
Ograniczenia wtórnej analizy danych 574
Spis ludności 576
Spis ludności w Stanach Zjednoczonych 578
Błędy popełniane w spisach ludności 580
Dane uzyskane ze spisu ludności 582
Inne dane zbierane przez urząd statystyczny 584
Szukanie danych wtórnych 586
Pomiary nieinwazyjne 589
Obserwacja prosta 589
Dokumenty archiwalne 593
Dokumenty oficjalne 593
Dokumenty osobiste 599
Analiza treści 605
Zastosowania analizy treści 607
Jednostki i kategorie 611
Podsumowanie 615
Podstawowe terminy 618
Pytania sprawdzające 618
Literatura dodatkowa 618
CZĘŚĆ IV. PRZETWARZANIE I ANALIZOWANIE DANYCH 620
Rozdział 14. Przygotowanie i analiza danych 621
Schematy kodowania 623
Reguły kodowania 624
Konstruowanie zeszytów kodowych 634
Rzetelność kodowania i rzetelność sposobów wprowadzania danych 637
Rzetelność kodowania 637
Sposoby wprowadzania danych 641
Przeglądanie i czyszczenie danych 645
Wykorzystywanie komputerów w naukach społecznych 648
Rodzaje komputerów 648
Komputery pracujące w sieci 650
Podsumowanie 650
Podstawowe terminy 652
Pytania sprawdzające 653
Ćwiczenie komputerowe 653
Literatura dodatkowa 654
Rozdział 15. Rozkład jednej zmiennej 655
Rola statystyki 658
Rozkłady częstości 658
Rozkład częstości dla zmiennych interwałowych 661
Rozkład procentowy 663
Graficzna prezentacja rozkładów 666
Wykres kołowy 666
Wykres słupkowy 669
Histogram 672
Miary tendencji centralnej 674
Wartość modalna 674
Mediana 676
Inne miary położenia 680
Średnia arytmetyczna 682
Porównanie mody, mediany i średniej 686
Podstawowe miary rozproszenia 687
Miara zróżnicowania jakościowego 689
Rozstęp i rozstęp ćwiartkowy 695
Miary rozproszenia oparte na średniej 697
Wariancja i odchylenie standardowe 697
Odchylenie standardowe - zalety i zastosowania 703
Współczynnik zmienności 703
Rodzaje rozkładów częstości 707
Krzywa normalna 709
Wyniki standardowe 711
Podsumowanie 715
Podstawowe terminy 716
Pytania sprawdzające 717
Ćwiczenia komputerowe 720
Literatura dodatkowa 720
Rozdział 16. Analiza dwuzmiennowa 721
Pojęcie związku między dwiema zmiennymi 722
W jaki sposób tworzy się tabelę dla dwóch zmiennych 723
Współzmienność: przykład 725
Przedstawianie danych z tabeli dla dwóch zmiennych w postaci procentowej 729
Mediana i średnia arytmetyczna jako miary współzmienności 736
Miara związku 739
Proporcjonalne zmniejszenie liczby błędów 742
Miary związku dla danych nominalnych 744
Lambda - współczynnik przewidywalności Guttmana 744
Miary związku pomiędzy zmiennymi dla skali porządkowej 752
Pojęcie pary danych 752
Rodzaje par 755
Współczynnik gamma 758
Współczynnik tau-b Kendalla 764
Miary siły związku dla danych interwałowych 766
Reguły predykcji 766
Regresja liniowa 768
Kryterium najmniejszych kwadratów 770
Błędy predykcji 776
Współczynnik korelacji według momentu iloczynowego Pearsona (r) 778
Miary związku 780
Podsumowanie 782
Podstawowe terminy 782
Pytania sprawdzające 783
Ćwiczenia komputerowe 786
Literatura dodatkowa 786
Rozdział 17. Kontrola, poziom złożoności i analiza wielozmiennowa 787
Kontrola 789
Metody kontroli 790
Tabele wielodzielcze jako forma kontroli 790
Tabele cząstkowe 793
Związek wyjściowy zachodzi bezpośrednio pomiędzy badanymi zmiennymi. 799
Poziom złożoności 803
Zmienna pośrednicząca 805
Interakcja 807
Korelacja cząstkowa jako forma kontroli 813
Regresja wielokrotna jako metoda kontroli 815
Analiza wielozmiennowa: korelacje wielokrotne 822
Modele przyczynowe i analiza zmiennych 824
Wybrane przykłady schematów przyczynowych 826
Analiza ścieżek 829
Podsumowanie 833
Podstawowe terminy 835
Pytania sprawdzające 836
Głosowanie a klasa społeczna, gdy zmienną kontrolną jest płeć 838
Ćwiczenia komputerowe 839
Literatura dodatkowa 839
Rozdział 18. Konstruowanie indeksu i metody skalowania 841
Konstruowanie indeksu 844
Definiowanie celu tworzenia indeksu 846
Dobór i zbieranie danych 846
Wybór podstawy porównania 846
Metody agregacji i ważenia 851
Konstruowanie indeksu: przykład 854
Wskaźniki postaw 856
Metody skalowania 859
Skala Likerta 859
Inne miary złożone 863
Skalowanie guttmanowskie 865
Wykorzystanie skali Guttmana: przykład 869
Analiza czynnikowa 871
Podsumowanie 876
Podstawowe terminy 877
Pytania sprawdzające 877
Ćwiczenia komputerowe 879
Literatura dodatkowa 879
Rozdział 19. Wnioskowanie statystyczne 880
Strategia testowania hipotez 882
Hipoteza zerowa i hipoteza badawcza 884
Rozkład z próby 886
Poziom istotności i obszar odrzuceń 891
Testy jednostronne i testy dwustronne 893
Błąd I i II rodzaju 895
Parametryczne i nieparametryczne testy istotności 897
Wybrane testy parametryczne 899
Wybrane testy nieparametryczne 911
Podsumowanie 922
Podstawowe terminy 924
Pytania sprawdzające 924
Ćwiczenia komputerowe 924
Literatura dodatkowa 925
Wersje dla komputera głównego i dla PC 929
Przygotowanie danych 929
Tworzenie pliku systemowego w SPSS 931
Czyszczenie danych 946
Rozkłady jednowymiarowe (rozdział 15) 951
Pomiar, konstrukcja skal i wskaźników (rozdział 18) 953
Rozkłady dwuwymiarowe (rozdział 16) 963
SPSS dla Windows 981
Zapoznanie się z wersją SPSS dla Windows 981
Uruchamianie procedur SPSS z edytora poleceń 991
Uruchamianie procedur SPSS z okien menu 991
Czyszczenie danych 991
Rozkłady jednowymiarowe 997
Pomiar: konstrukcja skal i wskaźników 999
Rozkłady dwuwymiarowe 1003
Analizy wielowymiarowe 1007
Zakończenie 1010
Literatura dodatkowa 1022
Dodatek B: Zasady pisania raportu z badań 1023
Dlaczego należy pisać raport z badań? 1023
Dopasowywanie formatu raportu do odbiorcy 1023
Rodzaje raportów 1025
Wybór tematu 1027
Główny cel raportu 1029
Struktura raportu 1031
Pisanie raportu 1035
Tabele 1040
Dokumentacja 1042
Literatura dodatkowa 1042
Dodatek C: Znak sumowania (Σ) 1043
Zasady czytania zapisu ze znakiem Σ 1045
DODATEK D: Liczby losowe 1048
Dodatek E: Powierzchnia pod krzywą normalną 1056
Dodatek G. Wartości krytyczne rozkładu F 1062
Dodatek H: Wartości krytyczne statystyki U w teście Manna-Whitneya 1071
Dodatek I: Rozkład \chi_{2} 1078
Słowniczek 1083
Podziękowania 1114