Dane szczegółowe książki
Przeszłość to dziś: literatura język kultura - kl.1 liceum i technikum, część 1 / Mrowcewicz, Krzysztof
Autorzy
Tytuł
Przeszłość to dziś: literatura język kultura - kl.1 liceum i technikum, część 1
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Piotra Marciszuka Stentor, 2012
ISBN
978-83-61245-83-4
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Archiwum zawiera wersję brajlowską brf, pliki dxb dla programu Duxbury, pliki graficzne dla drukarki brajlowskiej i wersję powiększoną pdf
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa
Starożytność. Grecja i Rzym 13
Wprowadzenie 14
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Iliada i Odyseja Homera 16
1. Mit i literatura 17
Przypomnienie lektury z gimnazjum.
Mity greckie 19
Teksty
Jan Parandowski, [Śpiewak Orfeusz] 20
Karl Kerényi, [Prometeusz] 22
Komentarz
Zygmunt Kubiak, Eleuzis 25
Czy wyrazy zawsze znaczą to, co znaczą? Zrozumieć frazeologizmy 28
2. tragedia i tragizm 33
Teksty
Arystoteles, * Poetyka (fragment) 36
Sofokles, Król Edyp
Przewodnik po lekturze 38
Fragmenty 39
Sofokles, Antygona
Przewodnik po lekturze 44
Fragmenty 44
Komentarz
Humphrey D.F. Kitto, Król Edyp (fragmenty) 48
Antyczne szkoły filozoficzne i słynni filozofowie 50
*3. Horacy i liryka starożytna 52
Plejada poetów starożytnych 52
Teksty
Horacy, Do Leukonoe 53
Do Deliusza 54
Wybudowałem pomnik 55
Komentarz
Jerzy Krókowski, [Horacjańska refleksja nad życiem] 56
Dialogi z tradycją 57
Zbigniew Herbert, Historia Minotaura 57
Ernest Bryll, Rekonstrukcja chóru Sofoklesowego 58
Stanisław Grochowiak, Do Licy 59
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 60
Starożytność. Świat biblii 61
Wprowadzenie 62
Wybrane księgi i opowieści biblijne 64
1. Człowiek i Bóg 66
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Księga Rodzaju, [Stworzenie świata i człowieka] 66
Teksty
Z Księgi Hioba, [Próba Hioba] 67
[Lament Hioba] 69
Z Księgi Psalmów, Psalm 6 69
Psalm 144 70
Pieśń nad pieśniami (fragment) 71
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Hymn o miłości św. Pawła 71
Przypowieści ewangeliczne 73
Komentarz
Anna Świderkówna, [Tajemnica ludzkiego cierpienia] 76
2. Prorocy i objawienia 78
Teksty
Z Księgi Izajasza, [Powołanie proroka] 78
Apokalipsa św. Jana (fragmenty) 80
Komentarz
Anna Świderkówna, Prorocy (fragment) 83
Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam... Styl biblijny 84
Dialogi z tradycją 88
Zbigniew Herbert, Książka 88
Anna Kamieńska, Powrót Hioba 89
Czesław Miłosz, Piosenka o końcu świata 91
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 92
Strona #7
Średniowiecze 93
Wprowadzenie 94
Przewodnik po średniowiecznych uniwersytetach 95
1. Czas modlitwy 96
Teksty
Bogurodzica 98
Posłuchajcie, bracia miła... 100
Komentarz
Roman Mazurkiewicz, Siedem pieczęci "Bogurodzicy" 103
Dawne wyrazy w języku. Archaizmy 104
2. Miłość średniowieczna 108
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Pieśń o Rolandzie 108
Teksty
Dzieje Tristana i Izoldy
Przewodnik po lekturze 110
Fragmenty 111
* Kwiatki świętego Franciszka (fragmenty) 114
Komentarz
Denis de Rougemont, [Miłosna pasja] 115
3. Śmierć i zaświaty 117
Teksty
Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty) 118
Dante Alighieri, *Boska komedia
Przewodnik po lekturze 122
Piekło (fragmenty) 123
Czyściec (fragmenty) 125
Komentarz
Johan Huizinga, [Wizerunek śmierci] 128
Dialogi z tradycją 129
Krzysztof Kamil Baczyński, Modlitwa do Bogarodzicy 129
Halina Poświatowska, * * * [tutaj leży Izold jasnowłosa] 130
Tadeusz Różewicz, Grób Dantego w Rawennie 130
Przykładowa interpretacja
Posłuchajcie, bracia miła… 131
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 132
Strona #8
Renesans 133
Wprowadzenie 134
Sztuka i architektura renesansu 138
1. Człowiek renesansu 140
Teksty
Giovanni Pico della Mirandola, * Mowa o godności człowieka (fragmenty) 141
Jan Kochanowski, Z Pieśni: Xix [Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy] 142
Xxiv [Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony] 143
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Fraszki Jana Kochanowskiego 145
Xii [Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości] 146
Xiv [Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie] 147
Komentarz
Wacław Borowy, Kamienne rękawiczki (fragmenty) 149
Jak mówić i pisać pięknie oraz przekonująco. Retoryka, czyli sztuka wymowy 150
2. Odkrycie świata 156
Teksty
Jan Kochanowski, Hymn [Czego chcesz od nas, Panie] 157
Z Pieśni: Ii [Serce roście patrząc na te czasy!] 160
Psalm 8 [Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże] 161
Komentarz
Tzvetan Todorov, [Dlaczego Ameryka, a nie Kolumbia?] 162
3. Wobec losu i nieuchronności śmierci 164
Teksty
Jan Kochanowski, Z Pieśni: Ix [Nie porzucaj nadzieje] 164
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Treny Jana Kochanowskiego 166
Z Trenów: Tren Ix 166
Tren X 167
Tren Xi 168
Komentarz
Janusz Pelc, [Czym są "Treny"?] 169
* Skąd przychodzimy? Język polski na tle języków europejskich i słowiańskich 170
Dialogi z tradycją 173
Julian Tuwim, Rzecz Czarnoleska 173
Jarosław Iwaszkiewicz, * * * [Pogoda lasu niechaj będzie z tobą] 174
Władysław Broniewski, Firanka 175
Przykładowa interpretacja
Jan Kochanowski, Tren Xi 176
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 177
Strona #9
Barok 179
Wprowadzenie 180
1. Człowiek wobec nieskończoności 183
Teksty
Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego 183
Sonet II. Na one słowa Jopowe: "Homo natus de muliere, brevi vivens
tempore etc." 185
Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem 186
Daniel Naborowski, * Krótkość żywota 188
Miguel de Cervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy
Przewodnik po lekturze 189
Fragmenty 190
Komentarz
Vladimir Nabokov, [Rycerskie księgi] 193
2. W barokowym teatrze świata 195
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Komedie Moliera 196
Teksty
William Szekspir, Hamlet
Przewodnik po lekturze 197
Fragment 199
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Romeo i Julia Williama Szekspira 201
Makbet
Przewodnik po lekturze 202
Fragmenty 203
Komentarz
Alfred Harbage, Posłowie do "Makbeta" (fragmenty) 207
3. Dwie miłości – świat i Bóg 208
Teksty
Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego 209
Daniel Naborowski, * Na oczy królewny angielskiej 210
Jan Andrzej Morsztyn, * O swej pannie 212
* Do trupa 213
Komentarz
Dorota Gostyńska, Czym był koncept? 215
4. W kręgu sarmatyzmu 217
Teksty
Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty) 219
Komentarz
Janusz Tazbir, [Na styku kultur i systemów politycznych] 222
Strona #10
Dlaczego ku chwale ojczyzny służono per nexum sanguinis, a nie z powodu więzów krwi? Stylizacja i makaronizacja 223
Dialogi z tradycją 225
Zbigniew Herbert, Tren Fortynbrasa 225
Stanisław Grochowiak, Lekcja anatomii (Rembrandta) 226
Witold Maj, Et in Arcadia ego 228
Ernest Bryll, Portret sarmacki 229
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 229
Oświecenie 231
Wprowadzenie 232
1. Czas rozumu 236
Wielka trójka francuskiego oświecenia 236
Teksty
Adam Naruszewicz, Balon 238
Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny 241
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Bajki Ignacego Krasickiego 242
Pijaństwo 243
Józef Wybicki, Pieśń Legionów Polskich we Włoszech 245
Komentarz
Paul Hazard, [Kryzys świadomości europejskiej] 248
2. Czucie i wiara 249
Teksty
Franciszek Karpiński, Do Justyny. Tęskność na wiosnę 251
* Przypomnienie dawnej miłości 252
* Pieśń o narodzeniu Pańskim 254
Komentarz
Teresa Kostkiewiczowa, [Motywy literatury sentymentalnej] 255
Dlaczego czasem pisano odmiennie o tych samych sprawach? Język i styl różnych epok 256
Dialogi z tradycją 261
Mieczysław Jastrun, Pijaństwo (fragmenty) 261
Czesław Miłosz, Piosenka pasterska 262
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 262
Do matury krok po kroku 263
Lektury dla ciekawych 275
Problemy do powtórzeń przed egzaminem maturalnym 277
Indeks rzeczowy 279
Indeks osób i utworów 283
Starożytność. Grecja i Rzym 13
Wprowadzenie 14
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Iliada i Odyseja Homera 16
1. Mit i literatura 17
Przypomnienie lektury z gimnazjum.
Mity greckie 19
Teksty
Jan Parandowski, [Śpiewak Orfeusz] 20
Karl Kerényi, [Prometeusz] 22
Komentarz
Zygmunt Kubiak, Eleuzis 25
Czy wyrazy zawsze znaczą to, co znaczą? Zrozumieć frazeologizmy 28
2. tragedia i tragizm 33
Teksty
Arystoteles, * Poetyka (fragment) 36
Sofokles, Król Edyp
Przewodnik po lekturze 38
Fragmenty 39
Sofokles, Antygona
Przewodnik po lekturze 44
Fragmenty 44
Komentarz
Humphrey D.F. Kitto, Król Edyp (fragmenty) 48
Antyczne szkoły filozoficzne i słynni filozofowie 50
*3. Horacy i liryka starożytna 52
Plejada poetów starożytnych 52
Teksty
Horacy, Do Leukonoe 53
Do Deliusza 54
Wybudowałem pomnik 55
Komentarz
Jerzy Krókowski, [Horacjańska refleksja nad życiem] 56
Dialogi z tradycją 57
Zbigniew Herbert, Historia Minotaura 57
Ernest Bryll, Rekonstrukcja chóru Sofoklesowego 58
Stanisław Grochowiak, Do Licy 59
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 60
Starożytność. Świat biblii 61
Wprowadzenie 62
Wybrane księgi i opowieści biblijne 64
1. Człowiek i Bóg 66
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Księga Rodzaju, [Stworzenie świata i człowieka] 66
Teksty
Z Księgi Hioba, [Próba Hioba] 67
[Lament Hioba] 69
Z Księgi Psalmów, Psalm 6 69
Psalm 144 70
Pieśń nad pieśniami (fragment) 71
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Hymn o miłości św. Pawła 71
Przypowieści ewangeliczne 73
Komentarz
Anna Świderkówna, [Tajemnica ludzkiego cierpienia] 76
2. Prorocy i objawienia 78
Teksty
Z Księgi Izajasza, [Powołanie proroka] 78
Apokalipsa św. Jana (fragmenty) 80
Komentarz
Anna Świderkówna, Prorocy (fragment) 83
Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam... Styl biblijny 84
Dialogi z tradycją 88
Zbigniew Herbert, Książka 88
Anna Kamieńska, Powrót Hioba 89
Czesław Miłosz, Piosenka o końcu świata 91
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 92
Strona #7
Średniowiecze 93
Wprowadzenie 94
Przewodnik po średniowiecznych uniwersytetach 95
1. Czas modlitwy 96
Teksty
Bogurodzica 98
Posłuchajcie, bracia miła... 100
Komentarz
Roman Mazurkiewicz, Siedem pieczęci "Bogurodzicy" 103
Dawne wyrazy w języku. Archaizmy 104
2. Miłość średniowieczna 108
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Pieśń o Rolandzie 108
Teksty
Dzieje Tristana i Izoldy
Przewodnik po lekturze 110
Fragmenty 111
* Kwiatki świętego Franciszka (fragmenty) 114
Komentarz
Denis de Rougemont, [Miłosna pasja] 115
3. Śmierć i zaświaty 117
Teksty
Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty) 118
Dante Alighieri, *Boska komedia
Przewodnik po lekturze 122
Piekło (fragmenty) 123
Czyściec (fragmenty) 125
Komentarz
Johan Huizinga, [Wizerunek śmierci] 128
Dialogi z tradycją 129
Krzysztof Kamil Baczyński, Modlitwa do Bogarodzicy 129
Halina Poświatowska, * * * [tutaj leży Izold jasnowłosa] 130
Tadeusz Różewicz, Grób Dantego w Rawennie 130
Przykładowa interpretacja
Posłuchajcie, bracia miła… 131
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 132
Strona #8
Renesans 133
Wprowadzenie 134
Sztuka i architektura renesansu 138
1. Człowiek renesansu 140
Teksty
Giovanni Pico della Mirandola, * Mowa o godności człowieka (fragmenty) 141
Jan Kochanowski, Z Pieśni: Xix [Jest kto, co by wzgardziwszy te doczesne rzeczy] 142
Xxiv [Niezwykłym i nie leda piórem opatrzony] 143
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Fraszki Jana Kochanowskiego 145
Xii [Nie masz, i po drugi raz nie masz wątpliwości] 146
Xiv [Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie] 147
Komentarz
Wacław Borowy, Kamienne rękawiczki (fragmenty) 149
Jak mówić i pisać pięknie oraz przekonująco. Retoryka, czyli sztuka wymowy 150
2. Odkrycie świata 156
Teksty
Jan Kochanowski, Hymn [Czego chcesz od nas, Panie] 157
Z Pieśni: Ii [Serce roście patrząc na te czasy!] 160
Psalm 8 [Wszechmocny Panie, wiekuisty Boże] 161
Komentarz
Tzvetan Todorov, [Dlaczego Ameryka, a nie Kolumbia?] 162
3. Wobec losu i nieuchronności śmierci 164
Teksty
Jan Kochanowski, Z Pieśni: Ix [Nie porzucaj nadzieje] 164
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Treny Jana Kochanowskiego 166
Z Trenów: Tren Ix 166
Tren X 167
Tren Xi 168
Komentarz
Janusz Pelc, [Czym są "Treny"?] 169
* Skąd przychodzimy? Język polski na tle języków europejskich i słowiańskich 170
Dialogi z tradycją 173
Julian Tuwim, Rzecz Czarnoleska 173
Jarosław Iwaszkiewicz, * * * [Pogoda lasu niechaj będzie z tobą] 174
Władysław Broniewski, Firanka 175
Przykładowa interpretacja
Jan Kochanowski, Tren Xi 176
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 177
Strona #9
Barok 179
Wprowadzenie 180
1. Człowiek wobec nieskończoności 183
Teksty
Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego 183
Sonet II. Na one słowa Jopowe: "Homo natus de muliere, brevi vivens
tempore etc." 185
Sonet IV. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem 186
Daniel Naborowski, * Krótkość żywota 188
Miguel de Cervantes, Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy
Przewodnik po lekturze 189
Fragmenty 190
Komentarz
Vladimir Nabokov, [Rycerskie księgi] 193
2. W barokowym teatrze świata 195
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Komedie Moliera 196
Teksty
William Szekspir, Hamlet
Przewodnik po lekturze 197
Fragment 199
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Romeo i Julia Williama Szekspira 201
Makbet
Przewodnik po lekturze 202
Fragmenty 203
Komentarz
Alfred Harbage, Posłowie do "Makbeta" (fragmenty) 207
3. Dwie miłości – świat i Bóg 208
Teksty
Mikołaj Sęp-Szarzyński, Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego 209
Daniel Naborowski, * Na oczy królewny angielskiej 210
Jan Andrzej Morsztyn, * O swej pannie 212
* Do trupa 213
Komentarz
Dorota Gostyńska, Czym był koncept? 215
4. W kręgu sarmatyzmu 217
Teksty
Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty) 219
Komentarz
Janusz Tazbir, [Na styku kultur i systemów politycznych] 222
Strona #10
Dlaczego ku chwale ojczyzny służono per nexum sanguinis, a nie z powodu więzów krwi? Stylizacja i makaronizacja 223
Dialogi z tradycją 225
Zbigniew Herbert, Tren Fortynbrasa 225
Stanisław Grochowiak, Lekcja anatomii (Rembrandta) 226
Witold Maj, Et in Arcadia ego 228
Ernest Bryll, Portret sarmacki 229
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 229
Oświecenie 231
Wprowadzenie 232
1. Czas rozumu 236
Wielka trójka francuskiego oświecenia 236
Teksty
Adam Naruszewicz, Balon 238
Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny 241
Przypomnienie lektury z gimnazjum
Bajki Ignacego Krasickiego 242
Pijaństwo 243
Józef Wybicki, Pieśń Legionów Polskich we Włoszech 245
Komentarz
Paul Hazard, [Kryzys świadomości europejskiej] 248
2. Czucie i wiara 249
Teksty
Franciszek Karpiński, Do Justyny. Tęskność na wiosnę 251
* Przypomnienie dawnej miłości 252
* Pieśń o narodzeniu Pańskim 254
Komentarz
Teresa Kostkiewiczowa, [Motywy literatury sentymentalnej] 255
Dlaczego czasem pisano odmiennie o tych samych sprawach? Język i styl różnych epok 256
Dialogi z tradycją 261
Mieczysław Jastrun, Pijaństwo (fragmenty) 261
Czesław Miłosz, Piosenka pasterska 262
Rozważamy, podsumowujemy, piszemy 262
Do matury krok po kroku 263
Lektury dla ciekawych 275
Problemy do powtórzeń przed egzaminem maturalnym 277
Indeks rzeczowy 279
Indeks osób i utworów 283