Dane szczegółowe książki

Wstęp 9
Rozdział pierwszy - (Młody) człowiek a wyzwania współczesnego świata - wprowadzenie 13
1.1. Dialektyka przemian globalizacyjnych 14
1.2. Oczekiwane kierunki zmian rozwojowych w adolescencji i wczesnej dorosłości 18

Część pierwsza
Dojrzewanie w społeczeństwie informacyjnym

Rozdział drugi - Spostrzeganie własnej atrakcyjności w kontekście przemian biologicznych i kulturowych 27
2.1. Akceleracja rozwoju a współczesne warunki życia 28
2.2. Dojrzewający mózg jako biologiczna podstawa zmian w zachowaniu 30
2.3. Dojrzewanie seksualne 33
2.3.1. Edukacja seksualna 37
2.3.2. Negatywne skutki zachowań seksualnych młodzieży 43
2.4. Kulturowe koncepcje atrakcyjności fizycznej 48
2.5. Autoprezentacja jako podstawa powodzenia 53

Rozdział trzeci - Kondycja zdrowotna adolescentów i ich jakość życia w dobie intensywnych zmian cywilizacyjnych 55
3.1. Samopoczucie adolescentów 56
3.2. Zachowania zdrowotne młodzieży 59
3.2.1. Aktywność fizyczna młodzieży 61
3.2.2. Sposób odżywiania się 62
3.2.3. Pielęgnacja i ochrona ciała 62
3.2.4. Zachowania ryzykowne 63
3.3. Wybrane przykłady chorób cywilizacyjnych i zagrożeń w okresie dorastania 66
3.3.1. Depresja młodzieńcza 66
3.3.2. Przewlekłe zmęczenie 71
3.3.3. Problematyczne używanie internetu 73
3.4. Zdrowie a rozwój umiejętności kontrolowania ekspresji uczuć i wzrost wglądu we własne emocje 75

Rozdział czwarty - Formowanie się różnych aspektów identyfikacji płciowej w społeczeństwach postmodernistycznych 79
4.1. Płeć psychologiczna - aspekty kulturowe płci 80
4.2. Kulturowe zmiany w stereotypach płci 84
4.3. Negatywne i pozytywne konsekwencje przezwyciężania stereotypów płci 85
4.4. Od orientacji seksualnej ku tożsamości seksualnej 87
4.4.1. Rozwój orientacji hetero- i homoseksualnej 88
4.4.2. Tożsamość seksualna jako kategoria społeczna 91

Część druga
Zmiany w sposobie rozumienia siebie i świata w rzeczywistości zglobalizowanej

Rozdział piąty - Rozwój poznawczy w okresie dorastania 95
5.1. Rozwój świadomości a wyzwania współczesności 95
5.1.1. Problem uświadamiania sobie pojęć i ich zamierzonego używania w okresie dorastania w ujęciu Jeana Piageta i Lwa Wygotskiego 96
5.1.2. Operacje konkretne i formalne a rozwój w dobie globalizacji 98
5.1.3. Operacje konkretne i formalne jako narzędzia radzenia sobie z rzeczywistością ponowoczesną 103
5.1.4. Operacje formalne a transgresje 104
5.2. Rozwój poznawczy w adolescencji a myślenie relatywistyczne 106
5.2.1. Relatywizm myślenia dorastających a globalizacja 109
5.3. Świadomość a narzędzia poznawcze rozumienia świata 110
5.3.1. Rozwój świadomości w ujęciu Juana Pascual-Leone 111

Rozdział szósty - Ku dojrzałej podmiotowości 115
6.1. Rozwój samoregulacji i samoświadomości dorastających 115
6.1.1. Samokontrola w ujęciach psychologii rozwojowej i społecznej 117
6.1.2. Rozwój samoregulacji dorastających w dobie globalizacji 122
6.2. Rozwój osobowości dorastających w dobie globalizacji 123
6.2.1. Podstawowe funkcje Ja i rozwój osobowości w ujęciu Juana Pascual-Leone i Ronalda Irwina 124
6.2.2. Systemy regulacji i rozwój osobowości w ujęciu Giseli Labouvie-Vief 126
6.2.3. Rozwój koncepcji Ja a samoocena w okresie dorastania 127
6.2.4. Rozwój Ja w dobie globalizacji 130
6.2.5. Rozwój osobowości a reagowanie na sytuacje stresowe 134

Rozdział siódmy - Ku dojrzałej tożsamości indywidualnej 138
7.1. Rozwój tożsamości dorastających z perspektywy tradycyjnych ujęć 138
7.2. Przykłady współczesnych modeli tożsamości 145
7.2.1. Tożsamość jako struktura i jako proces - ujęcie Michaela Berzonskyego 145
7.2.2. W kierunku globalnego rozumienia tożsamości osobistej 149

Część trzecia
Zmiany w relacjach społecznych w kontekście przemian cywilizacyjnych

Rozdział ósmy - Reorganizacja relacji z rodzicami 157
8.1. Dojrzewanie biologiczne i jego wpływ na relacje rodzinne 158
8.2. Kontekst psychologiczny i społeczny kształtowania się nowych relacji z rodzicami 159
8.2.1. Przejmowanie przez młodzież kontroli nad własnym życiem 162
8.2.2. Relacje z rodzicami w kontekście zmian społecznych - konflikt pokoleń 163
8.2.3. Obszary sporu między rodzicami i dziećmi 167
8.2.4. Rola buntu w relacjach z dorosłymi 170
8.3. Racjonalna kooperacja - koloryt współczesnych relacji dzieci z dorosłymi 173
8.3.1. Programowe opóźnienie w zakresie osiągania niezależności ekonomicznej - przygotowanie do kariery zawodowej 180

Rozdział dziewiąty - Wzrost znaczenia grupy rówieśniczej 186
9.1. Znaczenie grupy rówieśniczej w kontekście kształtującej się tożsamości 186
9.1.1. Charakterystyka współczesnych grup pokoleniowych 190
9.2. Rodzaje relacji z rówieśnikami 196
9.2.1. Oblicza przyjaźni 196
9.2.2. Związki preintymne 199
9.2.3. Relacje interpersonalne w cyberprzestrzeni 201
9.3. Tożsamość społeczna adolescentów 206
9.3.1. Rodzaje kategorii MY 208
9.4. Dwa oblicza młodzieńczej samotności 209

Część czwarty
Zmiany w sposobie wartościowania w dobie globalizacji

Rozdział dziesiąty - Formowanie się systemu etycznego młodzieży 213
10.1. Rozwój moralny w ujęciu klasycznych modeli Jeana Piageta i Lawrencea Kohlberga 213
10.2. Współczesne podejścia społeczno-relacyjne do rozwoju moralnego 215
10.3. Rozwój moralny a plastyczność zachowań etycznych w ujęciu Dennisa Krebsa i Kathy Denton 218
10.4. Świadoma i nieświadoma motywacja, leżąca u podstaw rozumowania moralnego 220
10.5. Rodzaje sądów włączonych w moralną ocenę zachowań 222
10.6. Rozwój sądów moralnych w ciągu życia 225
10.7. Szanse i zagrożenia formowania się systemu etycznego młodzieży w zglobalizowanej rzeczywistości 227

Rozdział jedenasty - Światopogląd młodzieży 231
11.1. Kształtowanie się światopoglądu i systemu wartości jako zadanie rozwojowe 233
11.2. Analiza wybranych aspektów treściowych światopoglądu młodzieńczego 237
11.2.1. Idealizm - pragmatyzm - praktycyzm 237
11.2.2. System wartości i orientacje światopoglądowe w kontekście przemian społeczno-kulturowych 242
11.3. Kształtowanie się cnót obywatelskich - solidarność społeczna 245

Zamiast zakończenia: dylematy tożsamościowe dorastających 249

Aneks. Zarys teorii operatorów konstruktywnych Juana Pascual-Leone 256

Bibliografia 261

Indeks nazwisk 287

Indeks rzeczowy 294
O Autorach 298