Dane szczegółowe książki
Skuteczność psychoterapii: przegląd badań / Rakowska, Jadwiga Małgorzata
Autorzy
Tytuł
Skuteczność psychoterapii: przegląd badań
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, 2005
Numer wydania
pierwsze
ISBN
83-7383-077-4
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Publikacja dotowana z funduszy przeznaczonych na badania własne Wydziału Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego
Spis treści
pokaż spis treści
WSTĘP 13
CZĘŚĆ I Metodologia badań NAD SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII
ROZDZIAŁ I
STRATEGIE BADAWCZE 19
1. Podejście eksperymentalne w badaniu skuteczności psychoterapii 20
1.1. Porównanie między grupami 20
1.2. Porównanie między grupami i badanie interakcji 22
1.3.Badanie pojedynczego przypadku 24
2. Podejście obserwacyjne w badaniu czynników pośredniczących w skuteczności psychoterapii 26
2.1. Porównanie podgrup w obrębie badanej grupy 26
2.2. Porównanie podgrup w obrębie badanej grupy i badanie interakcji 27
2.3. Badanie pojedynczego przypadku 28
ROZDZIAŁ II
PROBLEMY METODOLOGICZNE BADAŃ
NAD SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII 32
1. Pomiar efektów psychoterapii 32
2. Kontrolowanie wpływu techniki psychoterapii na efekty leczenia 34
3. Kontrolowanie wpływu cech pacjenta i terapeuty na efekty leczenia 36
4.Wykrywanie różnic między porównywanymi grupami 38
4.1.Wielkość próby 38
4.2. Porównania wielokrotne i miary zależne 40
4.3. Zmienność danych 41
5. Wielkość zmiany o znaczeniu praktycznym 42
5.1. Porównanie z próbą bez dysfunkcji 43
5.2. Porównanie z próbą dysfunkcyjną 45
5.3. Porównanie z próbą dysfunkcyjną i bez dysfunkcji 45
5.4. Porównanie w obrębie wyników pacjenta 46
5.5. Subiektywne oceny 47
6. Problemy metodologiczne związane z rezygnacją pacjentów z leczenia 47
7. Negatywne wyniki badania 48
8. Replikacja badań 50
9. Trafność wewnętrzna i zewnętrzna 50
10. Metaanaliza 51
CZĘŚĆ II
SKUTECZNOŚĆ PROCEDUR PSYCHOLOGICZNYCH W LECZENIU SPECYFICZNYCH PROBLEMÓW KLINICZNYCH
ROZDZIAŁ III
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU ZABURZEŃ LĘKOWYCH, NASTROJU I ODŻYWIANIA 57
1. Lęk uogólniony 57
1.1. Terapia poznawczo-behawioralna nastawiona na zmianę przekonań 57
1.2. Trening relaksacji 59
2. Fobia społeczna 59
2.1. Ekspozycja na sytuacje wywołujące lęk 59
2.2. Modyfikacja przekonań z ekspozycją na sytuacje wywołujące lęk 61
2.3. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk, modyfikacja przekonań i relaksacja 62
3. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 63
3.1.Ekspozycja na bodźce wywołujące lękz zapobieganiem reakcji kompulsyjnej 63
3.2. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk z zapobieganiem reakcji kompulsyjnej wspomagana przez osobę znaczącą 64
3.3. Terapia poznawcza 65
4. Agorafobia 66
4.1. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk 66
4.2. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk wspomagana przez partnera 68
5. Panika 70
5.1. Terapia poznawczo-behawioralna 70
5.2. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk 74
5.3. Trening relaksacji 75
6. Zaburzenie stresu pourazowego 76
6.1. Ekspozycja w wyobraźni na bodźce wywołujące lęk 77
6.2. Trening radzenia sobie ze stresem 78
6.3. Odczulanie wspomagane ruchami gałek ocznych 79
6.4. Odczulanie wspomagane pisaniem 80
6.5. Terapia poznawcza 80
7. Zaburzenia nastroju 81
7.1.Terapia poznawczo-behawioralna nastawiona na zmianę przekonań 81
7.2.Terapia behawioralna nastawiona na aktywizowanie pacjenta 84
7.3.Trening rozwiązywania problemów 85
7.4. Terapia interpersonalna nastawiona na rozwiązanie problemów w relacjach 86
7.5. Terapia małżeńska 87
7.6. Zapobieganie nawrotom depresji 90
8. Zaburzenia odżywiania 92
8.1.Terapia poznawczo-behawioralna 92
8.2. Terapia poznawczo-behawioralna wspomagana przez partnera 96
8.3. Porażka terapii behawioralno-poznawczej i zmiana metody leczenia 96
8.4. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk z zapobieganiem reakcji wymiotowania 97
9. Wnioski 98
ROZDZIAŁ IV
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU UZALEŻNIEŃ 100
1. Nadużywanie alkoholu i uzależnienie od alkoholu 100
1.1. Ekspozycja na bodźce wywołujące pragnienie picia alkoholu 100
1.2. Trening umiejętności społecznych 101
1.3. Terapia behawioralna wspomagana przez osoby znaczące 102
1.4. Małżeńska terapia behawioralna 104
2. Uzależnienie od narkotyku 106
2.1.Terapia wspierająco-ekspresyjna 107
2.2.Trening zapobiegania nawrotom zażywania narkotyku 108
2.3. Terapia behawioralna oparta na stosowaniu wzmocnień 109
3. Uzależnienie od nikotyny 110
3.1.Terapia behawioralna 110
3.2.Terapia poznawczo-behawioralna 111
4. Wnioski 112
ROZDZIAŁ V
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU ZABURZEŃ OSOBOWOŚCI I W ZAPOBIEGANIU NAWROTOM SCHIZOFRENII 113
1. Zaburzenia osobowości 113
1.1. Psychoterapia psychodynamiczna i społeczna rehabilitacja 113
1.2. Terapia behawioralna 116
1.3. Porównanie terapii psychodynamicznej i poznawczo-behawioralnej 119
2. Schizofrenia 121
2.1. Trening umiejętności społecznych 121
2.2. Stosowanie wzmocnień 123
2.3. Interwencje rodzinne 123
2.3.1. Behawioralna terapia rodzinna 125
2.3.2. Rodzinna terapia wspierająca 126
2.3.3. Terapia systemowa 126
3. Wnioski 127
ROZDZIAŁ VI
INTERWENCJE SKUTECZNE W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW MAŁŻEŃSKICH I LECZENIU DYSFUNKCJI SEKSUALNYCH 128
1. Problemy małżeńskie 128
1.1. Behawioralna terapia małżeńska 128
1.2. Małżeńska terapia poznawcza 132
1.3. Małżeńska terapia wglądowa 132
1.4. Małżeńska terapia skoncentrowana na emocjach 133
1.5. Małżeńska terapia systemowa 135
2. Dysfunkcje seksualne 135
2.1. Pierwotne zaburzenia orgazmu. Trening masturbacji z udziałem partnera 136
2.2. Pierwotne i wtórne zaburzenia orgazmu. Trening umiejętności seksualnych z udziałem partnera 137
2.3.Wtórne zaburzenia orgazmu i popędu. Trening umiejętności seksualnych z małżeńską terapią behawioralną 138
3. Wnioski 140
ROZDZIAŁ VII
INTERWENCJE SKUTECZNE W KONTROLOWANIU PSYCHOLOGICZNYCH ASPEKTÓW CHORÓB SOMATYCZNYCH 141
1. Ból 141
1.1. Choroby reumatyczne 142
1.1.1. Terapia poznawczo-behewioralna 142
1.1.2. Terapia wspierająco-ekspresyjna 143
1.2. Syndromy chronicznego bólu 143
1.2.1. Terapia behawioralna oparta na warunkowaniu instrumentalnym 144
1.2.2. Terapia poznawczo-behawioralna 145
1.2.3. Biofeedback 145
1.2.4. Psychoterapia psychodynamiczna 146
1.3.Neuropatyczny ból w AIDS 147
1.3.1. Terapia poznawczo-behawioralna 147
1.4. Migrena 147
1.4.1. Trening relaksacji 147
1.5. Syndrom jelita drażliwego 149
1.5.1. Terapia poznawczo-behawioralna 149
1.5.2. Terapia poznawcza 151
1.5.3. Terapia psychodynamiczna 151
1.5.4. Hipnoza 152
2. Rak 152
2.1. Trening relaksacji wspomagany wizualizacją 152
2.2. Grupowa terapia poznawczo-behawioralna 153
2.3. Trening rozwiązywania problemów wspomagany przez partnera 154
2.4. Terapia wspierająco-ekspresyjna 155
3. Zespół Tourette’a 156
3.1.Terapia behawioralna 156
4. Wnioski 156
ROZDZIAŁ VIII
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU PROBLEMÓW KLINICZNYCH DZIECI I MŁODZIEŻY 158
1. Zaburzenia lękowe 158
1.1.Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk z modyfikacją myślenia 158
2. Zaburzenia depresyjne 160
2.1. Trening umiejętności radzenia sobie 160
2.2.Terapia interpersonalna 163
3. Zachowania opozycyjno-buntownicze i agresywne 163
3.1. Trening umiejętności poznawczo-społecznych 163
3.2. Trening umiejętności rodzicielskich 166
4. Zachowania antyspołeczne i przestępcze 170
4.1. Terapia systemowa 170
4.2. Trening umiejętności rodzicielskich 171
5. Otyłość 172
5.1. Modelowanie prawidłowych nawyków 172
6. Autyzm 173
6.1. Trening umiejętności opartych na warunkowaniu 173
7. Stres związany z zabiegami medycznymi 174
7.1. Modelowanie 174
8. Wnioski 175
ROZDZIAŁ IX
WSPÓLNA OCENA WYNIKÓW WIELU BADAŃ 177
1. Porównanie psychoterapii z brakiem leczenia 177
2. Porównanie psychoterapii dzieci i młodzieży z brakiem leczenia 181
3. Porównanie psychoterapii z oddziaływaniem relacji terapeutycznej 184
4. Odroczone skutki psychoterapii 186
5.Porównanie efektywności różnych metod psychoterapii 187
6. Porównanie efektywności różnych metod leczenia dzieci i młodzieży 192
7. Wnioski 193
ROZDZIAŁ X
Wyniki badań eksperymentalnych nad skutecznością psychoterapii A PRAKTYKA KLINICZNA 195
1. Wartość wyników badań eksperymentalnych dla nauki 195
2. Wartość wyników badań eksperymentalnych dla praktyki 196
3. Metody leczenia skuteczne w warunkach badań eksperymentalnych 200
4. Użyteczność metod leczenia skutecznych w warunkach badań eksperymentalnych dla praktyki 204
5.Wnioski 205
CZĘŚĆ III
CZYNNIKI ZWIĄZANE ZE SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII
ROZDZIAŁ XI
ASPEKTY ZMIANY UZYSKIWANEJ W PSYCHOTERAPII 209
1. Zmiana objawowa lub zmiana oceny własnej skuteczności 209
2. Zmiana w zakresie mechanizmów obronnych 213
3.Współwystępowanie zaburzeń a wielkość zmiany 216
4. Wnioski 220
ROZDZIAŁ XII
MOTYWACJA DO ZMIANY I DO ZAANGAŻOWANIA SIĘ w PSYCHOTERAPIĘ 222
1. Cierpienie psychiczne jako czynnik motywujący do zmiany 222
2. Postrzeganie korzyści zmiany a gotowość do zmiany 225
3. Oczekiwanie korzyści z leczenia - wyniki badań korelacyjnych 227
4. Oczekiwanie korzyści z leczenia - wyniki badań eksperymentalnych 230
5. Oczekiwania dotyczące roli terapeuty i metody leczenia 235
6. Wnioski 238
ROZDZIAŁ XIII
WŁAŚCIWOŚCI PACJENTA A METODA LECZENIA 239
1.Styl radzenia sobie ze stresem 239
2. Opór przed wpływem 241
3. Umiejscowienie kontroli 244
4. Jakość relacji z ludźmi 245
5. Zdolność do introspekcji i identyfikowania uczuć 246
6.Wartości 247
7. Poziom i rodzaj zaburzenia 247
8. Płeć 249
9.Wnioski 250
ROZDZIAŁ XIV
WŁAŚCIWOŚCI TERAPEUTY ZWIĄZANE ZE SKUTECZNOŚCIĄ LECZENIA 252
1. Kwalifikacje i doświadczenie 252
2. Intencja wprowadzenia zmiany i chęć udzielenia pomocy 255
3. Interakcja między cechami charakteru terapeutów i cechami zachowania problemowego pacjentów 256
4. Zdrowie psychiczne 257
5.Umiejscowienie źródła kontroli 259
6. Uznawane wartości 260
7.Wnioski 261
ROZDZIAŁ XV
CZYNNIKI POMOCNE W RELACJI WSPÓŁPRACY 264
1. Współpraca z wiarą w użyteczność leczenia 264
2. Cechy odnoszenia się terapeuty do pacjenta 266
3. Cechy odnoszenia się pacjenta do terapeuty 270
4. Komplementamość i podobieństwo zachowań 271
5. Wnioski 273
ROZDZIAŁ XVI
WŁAŚCIWOŚCI PACJENTA, TERAPEUTY I TECHNIKI LECZENIA ZWIĄZANE Z BRAKIEM ZMIANY 275
1. Wysoki poziom zaburzenia pacjenta i inwazyjna technika terapeuty 275
2. Brak motywacji pacjenta do zmiany i do psychoterapii 277
3. Bierna lub wroga reakcja terapeuty na przejawy patologii pacjenta 278
4. Wykorzystywanie pacjenta przez terapeutę 282
5. Problemy relacyjne i technika nastawiona na indywidualną dysfunkcję 284
6.Wnioski 284
ROZDZIAŁ XVII
WŁAŚCIWOŚCI PACJENTA I METODY LECZENIA ZWIĄZANE Z CZASEM ODDZIAŁYWANIA PSYCHOTERAPII 286
1. Przeciętna efektywność leczenia krótszego i dłuższego 286
2. Faza procesu zmiany zachowania prezentowana przez pacjenta 288
3. Typ zaburzenia pacjenta 289
4. Metoda leczenia 292
5.Wnioski 294
ROZDZIAŁ XVIII
CZYNNIKI ZWIĄZANE Z POSZUKIWANIEM PRZEZ PACJENTÓW POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ I Z REZYGNACJĄ Z NIEJ 296
1. Motywy zgłaszania się ludzi na psychoterapię 296
2. Czynniki związane z przyjęciem na psychoterapię 297
3. Czynniki związane z rezygnacją pacjentów z psychoterapii 297
3.1. Oczekiwania pacjentów dotyczące celu i czasu trwania psychoterapii 298
3.2. Kształtowanie oczekiwań pacjentów wobec psychoterapii 300
3.3. Wzajemne negatywne postrzeganie się pacjenta i terapeuty 300
3.4. Powody rezygnacji z psychoterapii podawane przez pacjentów 303
4. Wnioski 304
BIBLIOGRAFIA 307
CZĘŚĆ I Metodologia badań NAD SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII
ROZDZIAŁ I
STRATEGIE BADAWCZE 19
1. Podejście eksperymentalne w badaniu skuteczności psychoterapii 20
1.1. Porównanie między grupami 20
1.2. Porównanie między grupami i badanie interakcji 22
1.3.Badanie pojedynczego przypadku 24
2. Podejście obserwacyjne w badaniu czynników pośredniczących w skuteczności psychoterapii 26
2.1. Porównanie podgrup w obrębie badanej grupy 26
2.2. Porównanie podgrup w obrębie badanej grupy i badanie interakcji 27
2.3. Badanie pojedynczego przypadku 28
ROZDZIAŁ II
PROBLEMY METODOLOGICZNE BADAŃ
NAD SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII 32
1. Pomiar efektów psychoterapii 32
2. Kontrolowanie wpływu techniki psychoterapii na efekty leczenia 34
3. Kontrolowanie wpływu cech pacjenta i terapeuty na efekty leczenia 36
4.Wykrywanie różnic między porównywanymi grupami 38
4.1.Wielkość próby 38
4.2. Porównania wielokrotne i miary zależne 40
4.3. Zmienność danych 41
5. Wielkość zmiany o znaczeniu praktycznym 42
5.1. Porównanie z próbą bez dysfunkcji 43
5.2. Porównanie z próbą dysfunkcyjną 45
5.3. Porównanie z próbą dysfunkcyjną i bez dysfunkcji 45
5.4. Porównanie w obrębie wyników pacjenta 46
5.5. Subiektywne oceny 47
6. Problemy metodologiczne związane z rezygnacją pacjentów z leczenia 47
7. Negatywne wyniki badania 48
8. Replikacja badań 50
9. Trafność wewnętrzna i zewnętrzna 50
10. Metaanaliza 51
CZĘŚĆ II
SKUTECZNOŚĆ PROCEDUR PSYCHOLOGICZNYCH W LECZENIU SPECYFICZNYCH PROBLEMÓW KLINICZNYCH
ROZDZIAŁ III
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU ZABURZEŃ LĘKOWYCH, NASTROJU I ODŻYWIANIA 57
1. Lęk uogólniony 57
1.1. Terapia poznawczo-behawioralna nastawiona na zmianę przekonań 57
1.2. Trening relaksacji 59
2. Fobia społeczna 59
2.1. Ekspozycja na sytuacje wywołujące lęk 59
2.2. Modyfikacja przekonań z ekspozycją na sytuacje wywołujące lęk 61
2.3. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk, modyfikacja przekonań i relaksacja 62
3. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne 63
3.1.Ekspozycja na bodźce wywołujące lękz zapobieganiem reakcji kompulsyjnej 63
3.2. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk z zapobieganiem reakcji kompulsyjnej wspomagana przez osobę znaczącą 64
3.3. Terapia poznawcza 65
4. Agorafobia 66
4.1. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk 66
4.2. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk wspomagana przez partnera 68
5. Panika 70
5.1. Terapia poznawczo-behawioralna 70
5.2. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk 74
5.3. Trening relaksacji 75
6. Zaburzenie stresu pourazowego 76
6.1. Ekspozycja w wyobraźni na bodźce wywołujące lęk 77
6.2. Trening radzenia sobie ze stresem 78
6.3. Odczulanie wspomagane ruchami gałek ocznych 79
6.4. Odczulanie wspomagane pisaniem 80
6.5. Terapia poznawcza 80
7. Zaburzenia nastroju 81
7.1.Terapia poznawczo-behawioralna nastawiona na zmianę przekonań 81
7.2.Terapia behawioralna nastawiona na aktywizowanie pacjenta 84
7.3.Trening rozwiązywania problemów 85
7.4. Terapia interpersonalna nastawiona na rozwiązanie problemów w relacjach 86
7.5. Terapia małżeńska 87
7.6. Zapobieganie nawrotom depresji 90
8. Zaburzenia odżywiania 92
8.1.Terapia poznawczo-behawioralna 92
8.2. Terapia poznawczo-behawioralna wspomagana przez partnera 96
8.3. Porażka terapii behawioralno-poznawczej i zmiana metody leczenia 96
8.4. Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk z zapobieganiem reakcji wymiotowania 97
9. Wnioski 98
ROZDZIAŁ IV
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU UZALEŻNIEŃ 100
1. Nadużywanie alkoholu i uzależnienie od alkoholu 100
1.1. Ekspozycja na bodźce wywołujące pragnienie picia alkoholu 100
1.2. Trening umiejętności społecznych 101
1.3. Terapia behawioralna wspomagana przez osoby znaczące 102
1.4. Małżeńska terapia behawioralna 104
2. Uzależnienie od narkotyku 106
2.1.Terapia wspierająco-ekspresyjna 107
2.2.Trening zapobiegania nawrotom zażywania narkotyku 108
2.3. Terapia behawioralna oparta na stosowaniu wzmocnień 109
3. Uzależnienie od nikotyny 110
3.1.Terapia behawioralna 110
3.2.Terapia poznawczo-behawioralna 111
4. Wnioski 112
ROZDZIAŁ V
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU ZABURZEŃ OSOBOWOŚCI I W ZAPOBIEGANIU NAWROTOM SCHIZOFRENII 113
1. Zaburzenia osobowości 113
1.1. Psychoterapia psychodynamiczna i społeczna rehabilitacja 113
1.2. Terapia behawioralna 116
1.3. Porównanie terapii psychodynamicznej i poznawczo-behawioralnej 119
2. Schizofrenia 121
2.1. Trening umiejętności społecznych 121
2.2. Stosowanie wzmocnień 123
2.3. Interwencje rodzinne 123
2.3.1. Behawioralna terapia rodzinna 125
2.3.2. Rodzinna terapia wspierająca 126
2.3.3. Terapia systemowa 126
3. Wnioski 127
ROZDZIAŁ VI
INTERWENCJE SKUTECZNE W ROZWIĄZYWANIU PROBLEMÓW MAŁŻEŃSKICH I LECZENIU DYSFUNKCJI SEKSUALNYCH 128
1. Problemy małżeńskie 128
1.1. Behawioralna terapia małżeńska 128
1.2. Małżeńska terapia poznawcza 132
1.3. Małżeńska terapia wglądowa 132
1.4. Małżeńska terapia skoncentrowana na emocjach 133
1.5. Małżeńska terapia systemowa 135
2. Dysfunkcje seksualne 135
2.1. Pierwotne zaburzenia orgazmu. Trening masturbacji z udziałem partnera 136
2.2. Pierwotne i wtórne zaburzenia orgazmu. Trening umiejętności seksualnych z udziałem partnera 137
2.3.Wtórne zaburzenia orgazmu i popędu. Trening umiejętności seksualnych z małżeńską terapią behawioralną 138
3. Wnioski 140
ROZDZIAŁ VII
INTERWENCJE SKUTECZNE W KONTROLOWANIU PSYCHOLOGICZNYCH ASPEKTÓW CHORÓB SOMATYCZNYCH 141
1. Ból 141
1.1. Choroby reumatyczne 142
1.1.1. Terapia poznawczo-behewioralna 142
1.1.2. Terapia wspierająco-ekspresyjna 143
1.2. Syndromy chronicznego bólu 143
1.2.1. Terapia behawioralna oparta na warunkowaniu instrumentalnym 144
1.2.2. Terapia poznawczo-behawioralna 145
1.2.3. Biofeedback 145
1.2.4. Psychoterapia psychodynamiczna 146
1.3.Neuropatyczny ból w AIDS 147
1.3.1. Terapia poznawczo-behawioralna 147
1.4. Migrena 147
1.4.1. Trening relaksacji 147
1.5. Syndrom jelita drażliwego 149
1.5.1. Terapia poznawczo-behawioralna 149
1.5.2. Terapia poznawcza 151
1.5.3. Terapia psychodynamiczna 151
1.5.4. Hipnoza 152
2. Rak 152
2.1. Trening relaksacji wspomagany wizualizacją 152
2.2. Grupowa terapia poznawczo-behawioralna 153
2.3. Trening rozwiązywania problemów wspomagany przez partnera 154
2.4. Terapia wspierająco-ekspresyjna 155
3. Zespół Tourette’a 156
3.1.Terapia behawioralna 156
4. Wnioski 156
ROZDZIAŁ VIII
INTERWENCJE SKUTECZNE W LECZENIU PROBLEMÓW KLINICZNYCH DZIECI I MŁODZIEŻY 158
1. Zaburzenia lękowe 158
1.1.Ekspozycja na bodźce wywołujące lęk z modyfikacją myślenia 158
2. Zaburzenia depresyjne 160
2.1. Trening umiejętności radzenia sobie 160
2.2.Terapia interpersonalna 163
3. Zachowania opozycyjno-buntownicze i agresywne 163
3.1. Trening umiejętności poznawczo-społecznych 163
3.2. Trening umiejętności rodzicielskich 166
4. Zachowania antyspołeczne i przestępcze 170
4.1. Terapia systemowa 170
4.2. Trening umiejętności rodzicielskich 171
5. Otyłość 172
5.1. Modelowanie prawidłowych nawyków 172
6. Autyzm 173
6.1. Trening umiejętności opartych na warunkowaniu 173
7. Stres związany z zabiegami medycznymi 174
7.1. Modelowanie 174
8. Wnioski 175
ROZDZIAŁ IX
WSPÓLNA OCENA WYNIKÓW WIELU BADAŃ 177
1. Porównanie psychoterapii z brakiem leczenia 177
2. Porównanie psychoterapii dzieci i młodzieży z brakiem leczenia 181
3. Porównanie psychoterapii z oddziaływaniem relacji terapeutycznej 184
4. Odroczone skutki psychoterapii 186
5.Porównanie efektywności różnych metod psychoterapii 187
6. Porównanie efektywności różnych metod leczenia dzieci i młodzieży 192
7. Wnioski 193
ROZDZIAŁ X
Wyniki badań eksperymentalnych nad skutecznością psychoterapii A PRAKTYKA KLINICZNA 195
1. Wartość wyników badań eksperymentalnych dla nauki 195
2. Wartość wyników badań eksperymentalnych dla praktyki 196
3. Metody leczenia skuteczne w warunkach badań eksperymentalnych 200
4. Użyteczność metod leczenia skutecznych w warunkach badań eksperymentalnych dla praktyki 204
5.Wnioski 205
CZĘŚĆ III
CZYNNIKI ZWIĄZANE ZE SKUTECZNOŚCIĄ PSYCHOTERAPII
ROZDZIAŁ XI
ASPEKTY ZMIANY UZYSKIWANEJ W PSYCHOTERAPII 209
1. Zmiana objawowa lub zmiana oceny własnej skuteczności 209
2. Zmiana w zakresie mechanizmów obronnych 213
3.Współwystępowanie zaburzeń a wielkość zmiany 216
4. Wnioski 220
ROZDZIAŁ XII
MOTYWACJA DO ZMIANY I DO ZAANGAŻOWANIA SIĘ w PSYCHOTERAPIĘ 222
1. Cierpienie psychiczne jako czynnik motywujący do zmiany 222
2. Postrzeganie korzyści zmiany a gotowość do zmiany 225
3. Oczekiwanie korzyści z leczenia - wyniki badań korelacyjnych 227
4. Oczekiwanie korzyści z leczenia - wyniki badań eksperymentalnych 230
5. Oczekiwania dotyczące roli terapeuty i metody leczenia 235
6. Wnioski 238
ROZDZIAŁ XIII
WŁAŚCIWOŚCI PACJENTA A METODA LECZENIA 239
1.Styl radzenia sobie ze stresem 239
2. Opór przed wpływem 241
3. Umiejscowienie kontroli 244
4. Jakość relacji z ludźmi 245
5. Zdolność do introspekcji i identyfikowania uczuć 246
6.Wartości 247
7. Poziom i rodzaj zaburzenia 247
8. Płeć 249
9.Wnioski 250
ROZDZIAŁ XIV
WŁAŚCIWOŚCI TERAPEUTY ZWIĄZANE ZE SKUTECZNOŚCIĄ LECZENIA 252
1. Kwalifikacje i doświadczenie 252
2. Intencja wprowadzenia zmiany i chęć udzielenia pomocy 255
3. Interakcja między cechami charakteru terapeutów i cechami zachowania problemowego pacjentów 256
4. Zdrowie psychiczne 257
5.Umiejscowienie źródła kontroli 259
6. Uznawane wartości 260
7.Wnioski 261
ROZDZIAŁ XV
CZYNNIKI POMOCNE W RELACJI WSPÓŁPRACY 264
1. Współpraca z wiarą w użyteczność leczenia 264
2. Cechy odnoszenia się terapeuty do pacjenta 266
3. Cechy odnoszenia się pacjenta do terapeuty 270
4. Komplementamość i podobieństwo zachowań 271
5. Wnioski 273
ROZDZIAŁ XVI
WŁAŚCIWOŚCI PACJENTA, TERAPEUTY I TECHNIKI LECZENIA ZWIĄZANE Z BRAKIEM ZMIANY 275
1. Wysoki poziom zaburzenia pacjenta i inwazyjna technika terapeuty 275
2. Brak motywacji pacjenta do zmiany i do psychoterapii 277
3. Bierna lub wroga reakcja terapeuty na przejawy patologii pacjenta 278
4. Wykorzystywanie pacjenta przez terapeutę 282
5. Problemy relacyjne i technika nastawiona na indywidualną dysfunkcję 284
6.Wnioski 284
ROZDZIAŁ XVII
WŁAŚCIWOŚCI PACJENTA I METODY LECZENIA ZWIĄZANE Z CZASEM ODDZIAŁYWANIA PSYCHOTERAPII 286
1. Przeciętna efektywność leczenia krótszego i dłuższego 286
2. Faza procesu zmiany zachowania prezentowana przez pacjenta 288
3. Typ zaburzenia pacjenta 289
4. Metoda leczenia 292
5.Wnioski 294
ROZDZIAŁ XVIII
CZYNNIKI ZWIĄZANE Z POSZUKIWANIEM PRZEZ PACJENTÓW POMOCY PSYCHOLOGICZNEJ I Z REZYGNACJĄ Z NIEJ 296
1. Motywy zgłaszania się ludzi na psychoterapię 296
2. Czynniki związane z przyjęciem na psychoterapię 297
3. Czynniki związane z rezygnacją pacjentów z psychoterapii 297
3.1. Oczekiwania pacjentów dotyczące celu i czasu trwania psychoterapii 298
3.2. Kształtowanie oczekiwań pacjentów wobec psychoterapii 300
3.3. Wzajemne negatywne postrzeganie się pacjenta i terapeuty 300
3.4. Powody rezygnacji z psychoterapii podawane przez pacjentów 303
4. Wnioski 304
BIBLIOGRAFIA 307