Dane szczegółowe książki
Struktura poznawcza i obraz świata: zagadnienie podmiotowych warunków poznania we współczesnej filozofii /
Tytuł
Struktura poznawcza i obraz świata: zagadnienie podmiotowych warunków poznania we współczesnej filozofii
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2010
ISBN
9788322931486
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Od autora 14
Wstęp 16
Struktura pracy 21
Podstawowe problemy 23
Część I. Perspektywa transcendentalna 28
1.1. Ogólne pojęcie transcendentalizmu 29
1.2. Antynaturalizm 42
1.2.1. Abstrahowanie od pytań genetycznych 54
1.2.2. Abstrahowanie od wyjaśnień funkcjonalnych 55
1.3. Argumenty transcendentalne **69 58
1.3.1. Funkcje argumentów transcendentalnych 64
1.3.2. Struktura argumentów transcendentalnych 72
1.3.3. Argumentacja transcendentalna a kwestia usytuowania 83
1.3.3.1. Usytuowanie jako wypełnienie 83
1.3.3.2. Usytuowanie jako umieszczenie w naturalnym nastawieniu 88
1.3.3.3. Usytuowanie jako umieszczenie w schemacie pojęciowym 95
1.3.4. Skuteczność argumentów transcendentalnych 101
1.3.4.1. Argumenty są transcendentalne i działają 101
1.3.4.2. Argumenty nie są transcendentalne i nie działają 102
1.3.4.3. Argumenty nie są transcendentalne, ale działają 105
1.3.4.4. Argumenty są transcendentalne, ale nie działają 105
1.4. Transcendentalne badanie struktury poznawczej 107
1.4.1. Struktura poznawcza i poznanie przestrzenne 108
1.4.1.1. Uzasadnienie analityczne 109
1.4.1.2. Uzasadnienie analityczno-transcendentalne 113
1.4.1.3. Uzasadnienie transcendentalne 119
1.4.2. Problem wielości struktur poznawczych 126
1.4.2.1. Argumentacja Strawsona 129
1.4.2.2. Argumentacja Davidsona 135
1.4.2.3. Argumentacja Husserla 141
1.4.2.4. Transcendentalny argument przeciw transcendentalizmowi 152
1.5. Modyfikacje transcendentalizmu 155
1.5.1. Transcendentalna analiza struktur poznawczych jako epistemologia 155
1.5.2. Transcendentalna analiza struktur poznawczych jako metafizyka 161
1.5.3. Analiza struktur poznawczych czy obrazu świata? 166
1.5.4· Naturalizacja transcendentalizmu 169
Część II. Perspektywa biologiczno-psychologiczna 184
2.1. Problem naturalizmu 186
2.1.1. Cztery typy naturalizmu 188
2.1.2. Naturalizm i filozofia biologii 199
2.2. Epistemologia w perspektywie filogenetyczne) i ontogenetycznej 208
2.2.1. Epistemologia ewolucyjna 208
2.2.1.1. Ewolucyjna epistemologia mechanizmów (EEM) 212
2.2.1.2. Ewolucyjna epistemologia teorii (EET) 214
2.2.2. Epistemologia genetyczna 220
2.3. Ewolucja i struktura poznawcza 227
2.3.1 Biologizacja kantyzmu **364 229
2.3.2. Aprioryczność i wrodzoność 234
2.3.3. Typy struktur 243
2.3.4. Struktura i ontogeneza 252
2.4. Mechanizmy powstawania i kształtowania się struktur 257
2.4.1 Adaptacja 258
2.4.2. Regulacja 269
2.4.3. BVSR 278
2.5. Interpretacje relacji struktura-otoczenie 283
2.5.1. Odzwierciedlanie 284
2.5.2. Reprezentacja 288
2.5.3. Dostosowanie 295
2.6. Epistemologia ewolucyjna i spór o realizm 302
2.6.1. Realizm ontologiczny 303
2.6.1.1. Argument metodologiczny 304
2.6.1.2. Argument naturalistyczny 305
2.6.1.3. Argument funkcjonalny 306
2.6.1.4. Argument transcendentalny 306
2.6.1.5. Argument adaptacyjny 307
2.6.2. Realizm epistemologiczny 310
2.6.2.1. Argumenty za realizmem epistemologicznym 327
2.6.2.2. Przekraczanie relatywizmu filogenetycznego 330
2.6.2.3. Hipotetyzm 334
2.6.3. Krytyka ewolucyjnego realizmu epistemologicznego 337
2.6.4. Ewolucyjny realizm wewnętrzny 350
Część III. Perspektywa antropologiczna 368
3.1. Kultura jako przedmiot badań 371
3.1.1. Kultura a natura 373
3.1.2. Struktura a kultura 377
3.2. Cztery perspektywy 378
3.2.1. Podejście quasi-transcendentalne 379
3.2.2. Podejście hermeneutyczno-interpretacyjne 392
3.2.3. Podejście kognitywne 404
3.2.4. Podejście socjologiczne 415
3.3. Metody i spory 431
3.3.1. Cztery metody 432
3.3.1.1. Analizy genetyczne 432
3.3.1.2. Analizy funkcjonalne 433
3.3.1.3. Analizy fenomenologiczne 434
3.3.1.4. Analizy strukturalne 436
3.3.2. Synchronia-diachronia 439
3.3.2.1. Analizy synchroniczne 439
3.3.2.2. Analizy diachroniczne 441
3.3.3. Unifikacja-pluralizm 443
3.3.4. Podejście antropologiczne a program kantyzmu 453
3.4. Kulturowe a priori 456
3.4.1. Ogólna charakterystyka struktury 456
3.4.2. Kulturowy obraz świata 470
3.4.3. Indywiduacja, organizacja, idealizacja 481
3.4.3.1. Indywiduacja **890 482
3.4.3.2. Organizacja 490
3.4.3.3. Idealizacja 507
3.4.4. Pluralizm obrazów świata 522
3.4.4.1. Pluralizm wertykalny 526
3.4.4.2. Pluralizm horyzontalny 536
3.5. Pluralizm, relatywizm i kontrowersje 540
3.5.1. Od wielości i względności do relatywizmu 547
3.5.1.1. Wielość i różnorodność - pluralizm 552
3.5.1.2. Wielopostaciowość - konstruktywizm 554
3.5.1.3. Przygodność - konwencjonalizm 558
3.5.1.4. Względność - kontekstualizm 560
3.5.2. Sceptycyzm i relatywizm 563
3.5.3. Trzy poziomy krytyki 574
3.5.3.1. Krytyka przesłanek 577
3.5.3.2. Krytyka wnioskowania 584
3.5.3.3. Krytyka tezy relatywizmu 594
3.5.4. Relatywizm z ludzką twarzą 604
Część IV. Perspektywa lingwistyczna 624
4.1. Język i poznanie 626
4.1.1. Mit "zwrotu lingwistycznego" 627
4.1.2. Język, obraz, struktura 646
4.1.3. Język, kultura, natura 654
4.2. Metody, aspekty i spory 667
4.2.1. Trzy podejścia 667
4.2.1.1. Behawioryzm 668
4.2.1.2. Formalizm 675
4.2.1.3. Kognitywizm 682
4.2.2. Podstawowe aspekty 685
4.2.2.1. Aspekt transcendentalny 685
4.2.2.2. Aspekt genetyczny 688
4.2.2.3. Aspekt funkcjonalny 690
4.2.2.4. Aspekt semiotyczny 692
4.2.3. Pozostałe zagadnienia sporne 694
4.2.3.1. Uniwersalizm 694
4.2.3.2. Aprioryzm 698
4.2.3.3. Język idealny a język potoczny 702
4.3. Struktura języka a struktura rzeczywistości 706
4.3.1. Trzy wymiary struktury językowej 707
4.3.1.1. Uprzywilejowanie syntaktyki 707
4.3.1.2. Uprzywilejowanie pragmatyki 711
4.3.1.3. Uprzywilejowanie semantyki 714
4.3.2. Język i świat: problem odniesienia 716
4.3.2.1. Deskrypcjonizm 718
4.3.2.2. Kauzalizm 722
4.3.2.3. Holizm 728
4.3.3. Język i myśl: problem znaczenia 737
4.3.3.1. Kontekst reprezentacji 739
4.3.3.2. Kontekst warunków 742
4.3.3·3. Kontekst użycia 746
4.3·3.4. Kontekst wiedzy 749
4.3.3.5· Kontekst intencjonalności 751
4.4. Wpływ języka na obraz świata 756
4.4.1. Determinizm językowy 757
4.4.1.1. Gramatyka i ontologia 758
4.4.1.2. Dyrektywy, domeny, przestrzenie 761
4.4.1.3. Warunki i granice 766
4.4.2. Językowe źródła obrazu świata 770
4.4.2.1. Indywiduacja 770
4.4.2.2. Organizacja 775
4.4.2.3. Idealizacja 779
4.4.3. Relatywizm językowy 781
4.4.3.1. Względność a relatywizm 782
4.4.3.2. Źródła relatywizmu językowego 789
4.4.3.3. Krytyka relatywizmu językowego 797
4.5. Myślenie a język 801
4.5.1. Zagadnienia metodologiczne 802
4.5.2. Prymat języka 808
4.5.2.1. Wersja radykalna 808
4.5.2.2. Wersja umiarkowana 815
4.5.3. Prymat myślenia 823
4.5.3.1. Wersja umiarkowana 825
4.5.3.2. Wersja radykalna 831
Zakończenie 842
Bibliografia 852
Summary 941
Structure of the book 944
Basic problems 946
Indeks nazwisk **01 951
Indeks pojęć **01 993
Wstęp 16
Struktura pracy 21
Podstawowe problemy 23
Część I. Perspektywa transcendentalna 28
1.1. Ogólne pojęcie transcendentalizmu 29
1.2. Antynaturalizm 42
1.2.1. Abstrahowanie od pytań genetycznych 54
1.2.2. Abstrahowanie od wyjaśnień funkcjonalnych 55
1.3. Argumenty transcendentalne **69 58
1.3.1. Funkcje argumentów transcendentalnych 64
1.3.2. Struktura argumentów transcendentalnych 72
1.3.3. Argumentacja transcendentalna a kwestia usytuowania 83
1.3.3.1. Usytuowanie jako wypełnienie 83
1.3.3.2. Usytuowanie jako umieszczenie w naturalnym nastawieniu 88
1.3.3.3. Usytuowanie jako umieszczenie w schemacie pojęciowym 95
1.3.4. Skuteczność argumentów transcendentalnych 101
1.3.4.1. Argumenty są transcendentalne i działają 101
1.3.4.2. Argumenty nie są transcendentalne i nie działają 102
1.3.4.3. Argumenty nie są transcendentalne, ale działają 105
1.3.4.4. Argumenty są transcendentalne, ale nie działają 105
1.4. Transcendentalne badanie struktury poznawczej 107
1.4.1. Struktura poznawcza i poznanie przestrzenne 108
1.4.1.1. Uzasadnienie analityczne 109
1.4.1.2. Uzasadnienie analityczno-transcendentalne 113
1.4.1.3. Uzasadnienie transcendentalne 119
1.4.2. Problem wielości struktur poznawczych 126
1.4.2.1. Argumentacja Strawsona 129
1.4.2.2. Argumentacja Davidsona 135
1.4.2.3. Argumentacja Husserla 141
1.4.2.4. Transcendentalny argument przeciw transcendentalizmowi 152
1.5. Modyfikacje transcendentalizmu 155
1.5.1. Transcendentalna analiza struktur poznawczych jako epistemologia 155
1.5.2. Transcendentalna analiza struktur poznawczych jako metafizyka 161
1.5.3. Analiza struktur poznawczych czy obrazu świata? 166
1.5.4· Naturalizacja transcendentalizmu 169
Część II. Perspektywa biologiczno-psychologiczna 184
2.1. Problem naturalizmu 186
2.1.1. Cztery typy naturalizmu 188
2.1.2. Naturalizm i filozofia biologii 199
2.2. Epistemologia w perspektywie filogenetyczne) i ontogenetycznej 208
2.2.1. Epistemologia ewolucyjna 208
2.2.1.1. Ewolucyjna epistemologia mechanizmów (EEM) 212
2.2.1.2. Ewolucyjna epistemologia teorii (EET) 214
2.2.2. Epistemologia genetyczna 220
2.3. Ewolucja i struktura poznawcza 227
2.3.1 Biologizacja kantyzmu **364 229
2.3.2. Aprioryczność i wrodzoność 234
2.3.3. Typy struktur 243
2.3.4. Struktura i ontogeneza 252
2.4. Mechanizmy powstawania i kształtowania się struktur 257
2.4.1 Adaptacja 258
2.4.2. Regulacja 269
2.4.3. BVSR 278
2.5. Interpretacje relacji struktura-otoczenie 283
2.5.1. Odzwierciedlanie 284
2.5.2. Reprezentacja 288
2.5.3. Dostosowanie 295
2.6. Epistemologia ewolucyjna i spór o realizm 302
2.6.1. Realizm ontologiczny 303
2.6.1.1. Argument metodologiczny 304
2.6.1.2. Argument naturalistyczny 305
2.6.1.3. Argument funkcjonalny 306
2.6.1.4. Argument transcendentalny 306
2.6.1.5. Argument adaptacyjny 307
2.6.2. Realizm epistemologiczny 310
2.6.2.1. Argumenty za realizmem epistemologicznym 327
2.6.2.2. Przekraczanie relatywizmu filogenetycznego 330
2.6.2.3. Hipotetyzm 334
2.6.3. Krytyka ewolucyjnego realizmu epistemologicznego 337
2.6.4. Ewolucyjny realizm wewnętrzny 350
Część III. Perspektywa antropologiczna 368
3.1. Kultura jako przedmiot badań 371
3.1.1. Kultura a natura 373
3.1.2. Struktura a kultura 377
3.2. Cztery perspektywy 378
3.2.1. Podejście quasi-transcendentalne 379
3.2.2. Podejście hermeneutyczno-interpretacyjne 392
3.2.3. Podejście kognitywne 404
3.2.4. Podejście socjologiczne 415
3.3. Metody i spory 431
3.3.1. Cztery metody 432
3.3.1.1. Analizy genetyczne 432
3.3.1.2. Analizy funkcjonalne 433
3.3.1.3. Analizy fenomenologiczne 434
3.3.1.4. Analizy strukturalne 436
3.3.2. Synchronia-diachronia 439
3.3.2.1. Analizy synchroniczne 439
3.3.2.2. Analizy diachroniczne 441
3.3.3. Unifikacja-pluralizm 443
3.3.4. Podejście antropologiczne a program kantyzmu 453
3.4. Kulturowe a priori 456
3.4.1. Ogólna charakterystyka struktury 456
3.4.2. Kulturowy obraz świata 470
3.4.3. Indywiduacja, organizacja, idealizacja 481
3.4.3.1. Indywiduacja **890 482
3.4.3.2. Organizacja 490
3.4.3.3. Idealizacja 507
3.4.4. Pluralizm obrazów świata 522
3.4.4.1. Pluralizm wertykalny 526
3.4.4.2. Pluralizm horyzontalny 536
3.5. Pluralizm, relatywizm i kontrowersje 540
3.5.1. Od wielości i względności do relatywizmu 547
3.5.1.1. Wielość i różnorodność - pluralizm 552
3.5.1.2. Wielopostaciowość - konstruktywizm 554
3.5.1.3. Przygodność - konwencjonalizm 558
3.5.1.4. Względność - kontekstualizm 560
3.5.2. Sceptycyzm i relatywizm 563
3.5.3. Trzy poziomy krytyki 574
3.5.3.1. Krytyka przesłanek 577
3.5.3.2. Krytyka wnioskowania 584
3.5.3.3. Krytyka tezy relatywizmu 594
3.5.4. Relatywizm z ludzką twarzą 604
Część IV. Perspektywa lingwistyczna 624
4.1. Język i poznanie 626
4.1.1. Mit "zwrotu lingwistycznego" 627
4.1.2. Język, obraz, struktura 646
4.1.3. Język, kultura, natura 654
4.2. Metody, aspekty i spory 667
4.2.1. Trzy podejścia 667
4.2.1.1. Behawioryzm 668
4.2.1.2. Formalizm 675
4.2.1.3. Kognitywizm 682
4.2.2. Podstawowe aspekty 685
4.2.2.1. Aspekt transcendentalny 685
4.2.2.2. Aspekt genetyczny 688
4.2.2.3. Aspekt funkcjonalny 690
4.2.2.4. Aspekt semiotyczny 692
4.2.3. Pozostałe zagadnienia sporne 694
4.2.3.1. Uniwersalizm 694
4.2.3.2. Aprioryzm 698
4.2.3.3. Język idealny a język potoczny 702
4.3. Struktura języka a struktura rzeczywistości 706
4.3.1. Trzy wymiary struktury językowej 707
4.3.1.1. Uprzywilejowanie syntaktyki 707
4.3.1.2. Uprzywilejowanie pragmatyki 711
4.3.1.3. Uprzywilejowanie semantyki 714
4.3.2. Język i świat: problem odniesienia 716
4.3.2.1. Deskrypcjonizm 718
4.3.2.2. Kauzalizm 722
4.3.2.3. Holizm 728
4.3.3. Język i myśl: problem znaczenia 737
4.3.3.1. Kontekst reprezentacji 739
4.3.3.2. Kontekst warunków 742
4.3.3·3. Kontekst użycia 746
4.3·3.4. Kontekst wiedzy 749
4.3.3.5· Kontekst intencjonalności 751
4.4. Wpływ języka na obraz świata 756
4.4.1. Determinizm językowy 757
4.4.1.1. Gramatyka i ontologia 758
4.4.1.2. Dyrektywy, domeny, przestrzenie 761
4.4.1.3. Warunki i granice 766
4.4.2. Językowe źródła obrazu świata 770
4.4.2.1. Indywiduacja 770
4.4.2.2. Organizacja 775
4.4.2.3. Idealizacja 779
4.4.3. Relatywizm językowy 781
4.4.3.1. Względność a relatywizm 782
4.4.3.2. Źródła relatywizmu językowego 789
4.4.3.3. Krytyka relatywizmu językowego 797
4.5. Myślenie a język 801
4.5.1. Zagadnienia metodologiczne 802
4.5.2. Prymat języka 808
4.5.2.1. Wersja radykalna 808
4.5.2.2. Wersja umiarkowana 815
4.5.3. Prymat myślenia 823
4.5.3.1. Wersja umiarkowana 825
4.5.3.2. Wersja radykalna 831
Zakończenie 842
Bibliografia 852
Summary 941
Structure of the book 944
Basic problems 946
Indeks nazwisk **01 951
Indeks pojęć **01 993