Dane szczegółowe książki
Oświecenie / Libera, Zdzisław (1913-1998)
Autorzy
Tytuł
Oświecenie
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991
Numer wydania
3 popr.
ISBN
8302036056
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
KULTURA OŚWIECENIA 6
OŚWIECENIE W EUROPIE 6
POJĘCIE OŚWIECENIA. NAZWA 6
PREKURSORZY OŚWIECENIA 8
GŁÓWNE PRĄDY I TENDENCJE W FILOZOFII. PROBLEMY RELIGII, OŚWIATY I NAUKI 12
O WOLNOŚĆ SPOŁECZNĄ I POLITYCZNĄ 33
W KRĘGU KLASYCYZMU, ROKOKA I SENTYMENTALIZMU 50
OŚWIECENIE W POLSCE. OŚWIATA, NAUKA, IDEOLOGIA 77
LITERATURA PIĘKNA 96
TEATR 108
STYL CZASÓW STANISŁAWOWSKICH 111
MECENAT KRÓLA. ARCHITEKTURA, MALARSTWO, RZEŹBA I MUZYKA 117
SCHYŁEK POLSKIEGO OŚWIECENIA 127
W SĄDACH POTOMNYCH 139
MATERIAŁY OŚWIECENIA 144
OŚWIECENIE W EUROPIE 145
1. PREKURSORZY. RENÉ DESCARTES ROZPRAWA O METODZIE **1 145
Część druga 145
Część czwarta 149
BENEDICTUS DE SPINOZA **1. [O SWOBODACH POLITYCZNYCH **2] 150
GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ **1. NOWE ROZWAŻANIA DOTYCZĄCE ROZUMU LUDZKIEGO 152
PRZEDMOWA 152
2. O WOLNOŚĆ SPOŁECZNĄ I POLITYCZNĄ 158
JOHN LOCKE **1. LIST O TOLERANCJI DO PRZĘSŁA WNEGO MĘŻA LIMBORCHA AMSTERDAMCZYKA PROFESORA TEOLOGII W SEMINARIUM **2 REMONSTRANTÓ W WROGA CIEMIĘŻCÓW NAPISANY PRZEZ PRZYJACIELA POKOJU, WROGA PRZEŚLADOWAŃ ANGLIKA JANA LOCKE'A 158
DAVID HUME **1. O WOLNOŚCI SŁOWA 166
CHARLES DE MONTESQUIEU **1. O DUCHU PRAW. O PRAWACH TWORZĄCYCH WOLNOŚĆ POLITYCZNĄ W JEJ ZWIĄZKU Z USTROJEM PAŃSTWA 169
Rozdział I. Myśl ogólna 169
Rozdział II. Rozmaite znaczenia dawane słowu "wolność" 169
Rozdział III. Co to jest wolność 170
Rozdział IV. Dalszy ciąg tegoż przedmiotu 171
Rozdział V. O celu rozmaitych ustrojów państwowych 171
Rozdział VI. O ustroju Anglii 172
VOLTAIRE. O TOLERANCJI POWSZECHNEJ 175
VOLTAIRE. O RZĄDZIE 179
JEAN JACQUES ROUSSEAU **1. ROZPRAWA O NIERÓWNOŚCI. 182
Część druga 182
GABRIEL BONNOT DE MABLY **1. O PRAWACH I OBOWIĄZKACH OBYWATELA 187
ENCYKLOPEDIA. DEMOKRACJA 189
ENCYKLOPEDIA. POKÓJ 192
ENCYKLOPEDIA. LUD 193
EMANUEL JOSEPH SIEYÈS **1. CZYM JEST STAN TRZECI? 197
STAN TRZECI JEST ZUPEŁNYM NARODEM 198
DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA I OBYWATELA 201
ALEKSANDER RADISZCZEW **1. [O WOLNOŚĆ LUDU] 203
3. Z PROBLEMÓW FILOZOFII, NAUKI I WYCHOWANIA 208
IMMANUEL KANT **1. CO TO JEST OŚWIECENIE? 208
JULIEN OFFROY DE LA METTRIE **1. MORALNOŚĆ FILOZOFA ATEISTY 212
DENIS DIDEROT **1. O WYSTARCZALNOŚCI RELIGII NATURALNEJ 215
I 215
VI 215
VII 216
X 217
XIV 217
XXV 217
XXVI 217
JEAN LE ROND D'ALEMBERT**1. WSTĘP DO "ENCYKLOPEDII" 218
ETIENNE BONNOT DE CONDILLAC**1. NATURA DAJE NAM NAJPIERWSZĄ NAUKĘ SZTUKI MYŚLENIA 221
JOHN LOCKE. MYŚLI O WYCHOWANIU 225
BENIAMIN FRANKLIN**1. Z AUTOBIOGRAFII 228
4. W KRĘGU TEORII KLASYCYZMU I SENTYMENTALIZMU 233
NICOLAS BOILEAU **1. SZTUKA POETYCKA 233
ALEKSANDER POPE **1. WIERSZ O KRYTYCE 244
ENCYKLOPEDIA. SMAK 255
JEAN BAPTISTE DUBOS **1. UWAGI O SZTUCE MALARSKIEJ 259
DENIS DIDEROT. O RODZAJACH DRAMATYCZNYCH 262
O KOMEDII POWAŻNEJ 263
O PEWNEJ ODMIANIE DRAMATU MORALNEGO 269
DENIS DIDEROT. GREUZE **1 270
SÉBASTIEN MERCIER **1. O NOWYCH TEMATACH, JAKIE MOŻNA BY PRZEDSTAWIĆ W DRAMACIE 275
GOTTHOLD EFRAIM LESSING **1. O GRANICACH MALARSTWA I POEZJI 281
5. Z OBYCZAJÓW EPOKI. MAX BOEHN **1. [SALON PARYSKI W WIEKU XVIII] 285
SÉBASTIEN MERCIE R.KAWIARNIE 290
SÉBASTIEN MERCIE R. SPRZEDAWCY KSIĄŻEK 292
SÉBASTIEN MERCIE R. BASTYLIA 293
MAX BOEHN. UBIÓR 295
OŚWIECENIE W POLSCE 304
6. Z PROBLEMÓW IDEOLOGII, FILOZOFII I NAUKI. HUGO KOŁŁĄTAJ [ZNACZENIE OŚWIECENIA DLA KULTURY NARODOWEJ] 304
CO DO MOWY POLSKIEJ 305
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. NIEKTÓRE WYRAZY PORZĄDKIEM ABECADŁA ZEBRANE... 306
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. [DLACZEGO WIEK NASZ NAZYWA SIĘ OŚWIECONYM] 309
USTANOWIENIE KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ w Warszawie, 24 października 1773 313
KOMMISSYJA EDUKACYI NARODOWEJ KORONY POLSKIEJ I W. KS. LITEWSKIEGO 313
USTANOWIENIE KOMMISSYI NAD EDUKACYJĄ MŁODZI NARODOWEJ SZLACHECKIEJ DOZÓR MAJĄCEJ 313
GRZEGORZ PIRAMOWICZ **1. O CELU, OBOWIĄZKACH (...) NAUCZYCIELA 316
Rozdział I. CEL, KTÓRY ZAKŁADAĆ SOBIE POWINIEN NAUCZYCIEL, PRZYJMUJĄC TEN URZĄD 316
ADOLF KAMIEŃSKI **1. EDUKACYJA OBYWATELSKA 320
STANISŁAW STASZIC. EDUKACJA 323
O ŚWIECKĄ EDUKACJĘ **1 327
STANISŁAW STASZIC. PRAWO NATURY, CZYLI O ZWIĄZKACH NATURALNYCH 330
PRAWO CZŁOWIEKA, CZYLI O ZWIĄZKACH CZŁOWIEKA Z ŚWIATEM, Z SOBĄ SAMYM I Z INNYMI LUDŹMI 331
WNIOSEK 332
WNIOSEK DALSZY 333
WNIOSEK WZGLĘDEM TOWARZYSTWA 333
WNIOSEK WZGLĘDEM PRAWODAWSTWA 333
STANISŁAW STASZIC. DO SZLACHTY 335
HUGO KOŁŁĄTAJ. O RÓWNOŚCI PRZYRODZONEJ MIĘDZY LUDŹMI INA CZYM TAKOWA ZALEŻY RÓWNOŚĆ 338
JÓZEF PAWLIKOWSKI **1. O PODDANYCH POLSKICH 341
STANISŁAW STASZIC. WSTĘP DO PRZEKŁADU "EPOK NATURY" BUFFONA **1 345
Myśl tłomacza 345
WINCENTY SKRZETUSKI **1. [O NAUKACH I ICH ZNACZENIU DLA ROZWOJU NARODU] 350
ADAM NARUSZEWICZ. MEMORYJAŁ WZGLĘDEM PISANIA HISTORYI NARODOWEJ 354
JAN ŚNIADECKI. O FILOZOFII**1 365
7. ZAGADNIENIA POEZJI, SZTUKI DRAMATYCZNEJ I MUZYKI 374
WACŁAW RZEWUSKI**1 . O NAUCE WIERSZOPISKIEJ 374
Fragment 374
JÓZEF SZYMANOWSKI**1. Z "LISTÓW O GUŚCIE, CZYLI SMAKU" 378
LIST PIERWSZY 378
FRANCISZEK KSAWERY DMOCHOWSKI. SZTUKA RYMOTWÓRCZA 382
Pieśń pierwsza 382
Pieśń trzecia 387
Pieśń czwarta 397
FRANCISZEK KARPIŃSKI. O WYMOWIE W PROZIE ALBO WIERSZU 403
[JOACHIM CHREPTOWICZ**1]. POEZJA 407
ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI **1 . O POEZJI DRAMATYCZNEJ 409
WOJCIECH BOGUSŁAWSKI. Z "DZIEJÓW TEATRU NARODOWEGO" 418
JAN ŚNIADECKI. O PISMACH KLASYCZNYCH I ROMANTYCZNYCH **1 422
MICHAŁ KLEOFAS OGIŃSKI **1. [POLONEZ] 426
List drugi **2 426
8. OŚWIECENIE W OCZACH POTOMNYCH. PAUL HAZARD**1 [OŚWIECENIE **01] 429
ERNST CASSIRER**1. PODBICIE HISTOR YCZNEGO ŚWIATA . 431
ZYGMUNT ŁEMPICKI**1. GENEZA KULTURY OŚWIECENIA 433
WŁADYSŁAW SMOLEŃSKI **1. [CZASY PRZEŁOMU] 436
KONSTANTY WOJCIECHOWSKI. [ZDOBYCZE WIEKU OŚWIECENIA] 440
JULIUSZ KLEINE R. [ZNACZENIE OŚWIECENIA W KULTURZE EUROPEJSKIEJ] 443
IGNACY CHRZANOWSKI. [LITERATURA OŚWIECENIA - KRZEWICIELKA OŚWIATY I POSTĘPU] 449
BOGDAN SUCHODOLSKI. [KONCEPCJA CZŁOWIEKA W WIEKU OŚWIECENIA] 450
TADEUSZ MIKULSKI. [NOWOCZESNY CHARAKTER POLSKIEGO OŚWIECENIA] 454
["PIEŚŃ LEGIONÓW" JÓZEFA WYBICKIEGO TRWAŁĄ WARTOŚCIĄ POEZJI WIEKU XVIII] 460
STANISŁAW LORENTZ**1. [POLSKA KULTURA ARTYSTYCZNA W OKRESIE WCZESNEGO KLASYCYZMU] 461
WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ. SZTUKA OŚWIECENIA 465
EMANUEL ROSTWOROWSKI [FIZJONOMIA STULECIA ] 472
1. FIZJONOMIA STULECIA 472
2. ZAKRES GEOGRAFICZNY I RZECZOWY 474
MIECZYSŁAW KLIMOWICZ. KRYZYS LITERATURY OŚWIECENIA 476
TERESA KOSTKIEWICZOWA. UWAGI O DYNAMICE ROZWOJOWEJ I ZNACZENIU SENTYMENTALIZMU 479
PRZYPISY 484
RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ). ROZPRAWA O METODZIE 485
BENEDICTUS DE SPINOZA. [O SWOBODACH POLITYCZNYCH] 485
GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ. NOWE ROZWAŻANIA DOTYCZĄCE ROZUMU LUDZKIEGO 486
JOHN LOCKE. LIST O TOLERANCJI... 488
DAWID HUME. O WOLNOŚCI SŁOWA 488
CHARLES DE MONTESQUIEU (MONTESKIUSZ). O DUCHU PRAW 489
VOLTAIRE. O TOLERANCJI POWSZECHNEJ 489
VOLTAIRE. O RZĄDZIE 491
JEAN JACQUES ROUSSEAU. ROZPRAWA O NIERÓWNOŚCI 491
GABRIEL BONNOT DE MABLY. O PRAWACH I OBOWIĄZKACH OBYWATELA 493
ENCYKLOPEDIA. DEMOKRACJA 493
ENCYKLOPEDIA. POKÓJ 493
ENCYKLOPEDIA. LUD 494
EMANUEL JOSEPH SIEYÈS. CZYM JEST STAN TRZECI? 494
ALEKSANDER RADISZCZEW. [O WOLNOŚĆ LUDU] 494
IMMANUEL KANT. CO TO JEST OŚWIECENIE? 494
JULIEN OFFROY DE LA METTRIE. MORALNOŚĆ FILOZOFA ATEISTY 496
DENIS DIDEROT. O WYSTARCZALNOŚCI RELIGII NATURALNEJ 496
JEAN LE ROND D'ALEMBERT. WSTĘP DO "ENCYKLOPEDII" 498
ETIENNE BONNOT DE CONDILLAC. NATURA DAJE NAM NAJPIERWSZĄ NAUKĘ SZTUKI MYŚLENIA 498
BENIAMIN FRANKLIN. Z AUTOBIOGRAFII 500
NICOLAS BOILEAU. SZTUKA POETYCKA 500
ALEKSANDER POPE. WIERSZ O KRYTYCE 502
ENCYKLOPEDIA. SMAK 502
JEAN BAPTISTE DUBOS. UWAGI O SZTUCE MALARSKIEJ 504
DENIS DIDEROT. O RODZAJACH DRAMATYCZNYCH 504
DENIS DIDEROT. GREUZE 506
SÉBASTIEN MERCIE R.O NOWYCH TEMATACH, JAKIE MOŻNA BY PRZEDSTAWIĆ W DRAMACIE 506
GOTTHOLD EFRAIM LESSING. O GRANICACH MALARSTWA I POEZJI 508
MAX BOEHN. [SALON PARYSKI W WIEKU XVIII] 508
SÉBASTIEN MERCIE R.BASTYLIA 508
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. NIEKTÓRE WYRAZY PORZĄDKIEM ABECADŁA ZEBRANE... 509
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. [DLACZEGO WIEK NASZ NAZYWA SIĘ OŚWIECONYM] 509
USTANOWIENIE KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ 509
GRZEGORZ PIRAMOWICZ. O CELU, OBOWIĄZKACH (...) NAUCZYCIELA 511
ADOLF KAMIEŃSKI. EDUKACYJA OBYWATELSKA 511
STANISŁAW STASZIC. EDUKACJA 511
O ŚWIECKĄ EDUKACJĘ 513
STANISŁAW STASZIC. DO SZLACHTY 513
JÓZEF PAWLIKOWSKI. O PODDANYCH POLSKICH 513
STANISŁAW STASZIC. WSTĘP DO PRZEKŁADU "EPOK NATURY" BUFFONA 514
WINCENTY SKRZETUSKI. [O NAUKACH 1 ICH ZNACZENIU DLA ROZWOJU NARODU] 514
ADAM NARUSZEWICZ. MEMORYJAŁ WZGLĘDEM PISANIA HISTORYI NARODOWEJ 516
JAN ŚNIADECKI. O FILOZOFII 518
WACŁAW RZEWUSKI. O NAUCE WIERSZO PISKIEJ 518
JÓZEF SZYMANOWSKI. Z "LISTÓW O GUŚCIE, CZYLI SMAKU" 519
FRANCISZEK KSAWERY DMOCHOWSKI. SZTUKA RYMOTWÓRCZA 519
[JOACHIM ĆHREPTOWICZ] POEZJA 520
ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI. O POEZJI DRAMATYCZNEJ 520
WOJCIECH BOGUSŁAWSKI. Z "DZIEJÓW TEATRU NARODOWEGO" 520
JAN ŚNIADECKI. O PISMACH KLASYCZNYCH I ROMANTYCZNYCH 522
MICHAŁ KLEOFAS OGIŃSKI. [POLONEZ] 522
PAUL HAZARD. [OŚWIECENIE] 524
ERNST CASSIRE R.PODBICIE HISTORYCZNEGO ŚWIATA 524
ZYGMUNT ŁEMPICKI. GENEZA KULTURY OŚWIECENIA 526
WŁADYSŁAW SMOLEŃSKI. [CZASY PRZEŁOMU] 526
BOGDAN SUCHODOLSKI. [KONCEPCJA CZŁOWIEKA W WIEKU OŚWIECENIA] 527
TADEUSZ MIKULSKI. [NOWOCZESNY CHARAKTER POLSKIEGO OŚWIECENIA] 528
WACŁAW BOROWY. ["PIEŚŃ LEGIONÓW" JÓZEFA WYBICKIEGO TRWAŁĄ WARTOŚCIĄ POEZJI WIEKU XVIII] 528
STANISŁAW LORENTZ. [POLSKA KULTURA ARTYSTYCZNA W OKRESIE WCZESNEGO KLASYCYZMU] 528
WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ. SZTUKA OŚWIECENIA 530
MIECZYSŁAW KLIMOWICZ. KRYZYS LITERATURY OŚWIECENIA 530
TERESA KOSTKIEWICZOWA. UWAGI O DYNAMICE ROZWOJOWEJ I ZNACZENIU SENTYMENTALIZMU 531
INDEKS DO "PRZYPISÓW" 532
BIBLIOGRAFIA 538
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OŚWIECENIA 538
II. OŚWIECENIE W POLSCE. HISTORIA, IDEOLOGIA, NAUKA, OŚWIATA 540
III. OŚWIECENIE W POLSCE. LITERATURA I SZTUKA 544
SPIS ILUSTRACJI 551
OŚWIECENIE W EUROPIE 6
POJĘCIE OŚWIECENIA. NAZWA 6
PREKURSORZY OŚWIECENIA 8
GŁÓWNE PRĄDY I TENDENCJE W FILOZOFII. PROBLEMY RELIGII, OŚWIATY I NAUKI 12
O WOLNOŚĆ SPOŁECZNĄ I POLITYCZNĄ 33
W KRĘGU KLASYCYZMU, ROKOKA I SENTYMENTALIZMU 50
OŚWIECENIE W POLSCE. OŚWIATA, NAUKA, IDEOLOGIA 77
LITERATURA PIĘKNA 96
TEATR 108
STYL CZASÓW STANISŁAWOWSKICH 111
MECENAT KRÓLA. ARCHITEKTURA, MALARSTWO, RZEŹBA I MUZYKA 117
SCHYŁEK POLSKIEGO OŚWIECENIA 127
W SĄDACH POTOMNYCH 139
MATERIAŁY OŚWIECENIA 144
OŚWIECENIE W EUROPIE 145
1. PREKURSORZY. RENÉ DESCARTES ROZPRAWA O METODZIE **1 145
Część druga 145
Część czwarta 149
BENEDICTUS DE SPINOZA **1. [O SWOBODACH POLITYCZNYCH **2] 150
GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ **1. NOWE ROZWAŻANIA DOTYCZĄCE ROZUMU LUDZKIEGO 152
PRZEDMOWA 152
2. O WOLNOŚĆ SPOŁECZNĄ I POLITYCZNĄ 158
JOHN LOCKE **1. LIST O TOLERANCJI DO PRZĘSŁA WNEGO MĘŻA LIMBORCHA AMSTERDAMCZYKA PROFESORA TEOLOGII W SEMINARIUM **2 REMONSTRANTÓ W WROGA CIEMIĘŻCÓW NAPISANY PRZEZ PRZYJACIELA POKOJU, WROGA PRZEŚLADOWAŃ ANGLIKA JANA LOCKE'A 158
DAVID HUME **1. O WOLNOŚCI SŁOWA 166
CHARLES DE MONTESQUIEU **1. O DUCHU PRAW. O PRAWACH TWORZĄCYCH WOLNOŚĆ POLITYCZNĄ W JEJ ZWIĄZKU Z USTROJEM PAŃSTWA 169
Rozdział I. Myśl ogólna 169
Rozdział II. Rozmaite znaczenia dawane słowu "wolność" 169
Rozdział III. Co to jest wolność 170
Rozdział IV. Dalszy ciąg tegoż przedmiotu 171
Rozdział V. O celu rozmaitych ustrojów państwowych 171
Rozdział VI. O ustroju Anglii 172
VOLTAIRE. O TOLERANCJI POWSZECHNEJ 175
VOLTAIRE. O RZĄDZIE 179
JEAN JACQUES ROUSSEAU **1. ROZPRAWA O NIERÓWNOŚCI. 182
Część druga 182
GABRIEL BONNOT DE MABLY **1. O PRAWACH I OBOWIĄZKACH OBYWATELA 187
ENCYKLOPEDIA. DEMOKRACJA 189
ENCYKLOPEDIA. POKÓJ 192
ENCYKLOPEDIA. LUD 193
EMANUEL JOSEPH SIEYÈS **1. CZYM JEST STAN TRZECI? 197
STAN TRZECI JEST ZUPEŁNYM NARODEM 198
DEKLARACJA PRAW CZŁOWIEKA I OBYWATELA 201
ALEKSANDER RADISZCZEW **1. [O WOLNOŚĆ LUDU] 203
3. Z PROBLEMÓW FILOZOFII, NAUKI I WYCHOWANIA 208
IMMANUEL KANT **1. CO TO JEST OŚWIECENIE? 208
JULIEN OFFROY DE LA METTRIE **1. MORALNOŚĆ FILOZOFA ATEISTY 212
DENIS DIDEROT **1. O WYSTARCZALNOŚCI RELIGII NATURALNEJ 215
I 215
VI 215
VII 216
X 217
XIV 217
XXV 217
XXVI 217
JEAN LE ROND D'ALEMBERT**1. WSTĘP DO "ENCYKLOPEDII" 218
ETIENNE BONNOT DE CONDILLAC**1. NATURA DAJE NAM NAJPIERWSZĄ NAUKĘ SZTUKI MYŚLENIA 221
JOHN LOCKE. MYŚLI O WYCHOWANIU 225
BENIAMIN FRANKLIN**1. Z AUTOBIOGRAFII 228
4. W KRĘGU TEORII KLASYCYZMU I SENTYMENTALIZMU 233
NICOLAS BOILEAU **1. SZTUKA POETYCKA 233
ALEKSANDER POPE **1. WIERSZ O KRYTYCE 244
ENCYKLOPEDIA. SMAK 255
JEAN BAPTISTE DUBOS **1. UWAGI O SZTUCE MALARSKIEJ 259
DENIS DIDEROT. O RODZAJACH DRAMATYCZNYCH 262
O KOMEDII POWAŻNEJ 263
O PEWNEJ ODMIANIE DRAMATU MORALNEGO 269
DENIS DIDEROT. GREUZE **1 270
SÉBASTIEN MERCIER **1. O NOWYCH TEMATACH, JAKIE MOŻNA BY PRZEDSTAWIĆ W DRAMACIE 275
GOTTHOLD EFRAIM LESSING **1. O GRANICACH MALARSTWA I POEZJI 281
5. Z OBYCZAJÓW EPOKI. MAX BOEHN **1. [SALON PARYSKI W WIEKU XVIII] 285
SÉBASTIEN MERCIE R.KAWIARNIE 290
SÉBASTIEN MERCIE R. SPRZEDAWCY KSIĄŻEK 292
SÉBASTIEN MERCIE R. BASTYLIA 293
MAX BOEHN. UBIÓR 295
OŚWIECENIE W POLSCE 304
6. Z PROBLEMÓW IDEOLOGII, FILOZOFII I NAUKI. HUGO KOŁŁĄTAJ [ZNACZENIE OŚWIECENIA DLA KULTURY NARODOWEJ] 304
CO DO MOWY POLSKIEJ 305
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. NIEKTÓRE WYRAZY PORZĄDKIEM ABECADŁA ZEBRANE... 306
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. [DLACZEGO WIEK NASZ NAZYWA SIĘ OŚWIECONYM] 309
USTANOWIENIE KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ w Warszawie, 24 października 1773 313
KOMMISSYJA EDUKACYI NARODOWEJ KORONY POLSKIEJ I W. KS. LITEWSKIEGO 313
USTANOWIENIE KOMMISSYI NAD EDUKACYJĄ MŁODZI NARODOWEJ SZLACHECKIEJ DOZÓR MAJĄCEJ 313
GRZEGORZ PIRAMOWICZ **1. O CELU, OBOWIĄZKACH (...) NAUCZYCIELA 316
Rozdział I. CEL, KTÓRY ZAKŁADAĆ SOBIE POWINIEN NAUCZYCIEL, PRZYJMUJĄC TEN URZĄD 316
ADOLF KAMIEŃSKI **1. EDUKACYJA OBYWATELSKA 320
STANISŁAW STASZIC. EDUKACJA 323
O ŚWIECKĄ EDUKACJĘ **1 327
STANISŁAW STASZIC. PRAWO NATURY, CZYLI O ZWIĄZKACH NATURALNYCH 330
PRAWO CZŁOWIEKA, CZYLI O ZWIĄZKACH CZŁOWIEKA Z ŚWIATEM, Z SOBĄ SAMYM I Z INNYMI LUDŹMI 331
WNIOSEK 332
WNIOSEK DALSZY 333
WNIOSEK WZGLĘDEM TOWARZYSTWA 333
WNIOSEK WZGLĘDEM PRAWODAWSTWA 333
STANISŁAW STASZIC. DO SZLACHTY 335
HUGO KOŁŁĄTAJ. O RÓWNOŚCI PRZYRODZONEJ MIĘDZY LUDŹMI INA CZYM TAKOWA ZALEŻY RÓWNOŚĆ 338
JÓZEF PAWLIKOWSKI **1. O PODDANYCH POLSKICH 341
STANISŁAW STASZIC. WSTĘP DO PRZEKŁADU "EPOK NATURY" BUFFONA **1 345
Myśl tłomacza 345
WINCENTY SKRZETUSKI **1. [O NAUKACH I ICH ZNACZENIU DLA ROZWOJU NARODU] 350
ADAM NARUSZEWICZ. MEMORYJAŁ WZGLĘDEM PISANIA HISTORYI NARODOWEJ 354
JAN ŚNIADECKI. O FILOZOFII**1 365
7. ZAGADNIENIA POEZJI, SZTUKI DRAMATYCZNEJ I MUZYKI 374
WACŁAW RZEWUSKI**1 . O NAUCE WIERSZOPISKIEJ 374
Fragment 374
JÓZEF SZYMANOWSKI**1. Z "LISTÓW O GUŚCIE, CZYLI SMAKU" 378
LIST PIERWSZY 378
FRANCISZEK KSAWERY DMOCHOWSKI. SZTUKA RYMOTWÓRCZA 382
Pieśń pierwsza 382
Pieśń trzecia 387
Pieśń czwarta 397
FRANCISZEK KARPIŃSKI. O WYMOWIE W PROZIE ALBO WIERSZU 403
[JOACHIM CHREPTOWICZ**1]. POEZJA 407
ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI **1 . O POEZJI DRAMATYCZNEJ 409
WOJCIECH BOGUSŁAWSKI. Z "DZIEJÓW TEATRU NARODOWEGO" 418
JAN ŚNIADECKI. O PISMACH KLASYCZNYCH I ROMANTYCZNYCH **1 422
MICHAŁ KLEOFAS OGIŃSKI **1. [POLONEZ] 426
List drugi **2 426
8. OŚWIECENIE W OCZACH POTOMNYCH. PAUL HAZARD**1 [OŚWIECENIE **01] 429
ERNST CASSIRER**1. PODBICIE HISTOR YCZNEGO ŚWIATA . 431
ZYGMUNT ŁEMPICKI**1. GENEZA KULTURY OŚWIECENIA 433
WŁADYSŁAW SMOLEŃSKI **1. [CZASY PRZEŁOMU] 436
KONSTANTY WOJCIECHOWSKI. [ZDOBYCZE WIEKU OŚWIECENIA] 440
JULIUSZ KLEINE R. [ZNACZENIE OŚWIECENIA W KULTURZE EUROPEJSKIEJ] 443
IGNACY CHRZANOWSKI. [LITERATURA OŚWIECENIA - KRZEWICIELKA OŚWIATY I POSTĘPU] 449
BOGDAN SUCHODOLSKI. [KONCEPCJA CZŁOWIEKA W WIEKU OŚWIECENIA] 450
TADEUSZ MIKULSKI. [NOWOCZESNY CHARAKTER POLSKIEGO OŚWIECENIA] 454
["PIEŚŃ LEGIONÓW" JÓZEFA WYBICKIEGO TRWAŁĄ WARTOŚCIĄ POEZJI WIEKU XVIII] 460
STANISŁAW LORENTZ**1. [POLSKA KULTURA ARTYSTYCZNA W OKRESIE WCZESNEGO KLASYCYZMU] 461
WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ. SZTUKA OŚWIECENIA 465
EMANUEL ROSTWOROWSKI [FIZJONOMIA STULECIA ] 472
1. FIZJONOMIA STULECIA 472
2. ZAKRES GEOGRAFICZNY I RZECZOWY 474
MIECZYSŁAW KLIMOWICZ. KRYZYS LITERATURY OŚWIECENIA 476
TERESA KOSTKIEWICZOWA. UWAGI O DYNAMICE ROZWOJOWEJ I ZNACZENIU SENTYMENTALIZMU 479
PRZYPISY 484
RENÉ DESCARTES (KARTEZJUSZ). ROZPRAWA O METODZIE 485
BENEDICTUS DE SPINOZA. [O SWOBODACH POLITYCZNYCH] 485
GOTTFRIED WILHELM LEIBNIZ. NOWE ROZWAŻANIA DOTYCZĄCE ROZUMU LUDZKIEGO 486
JOHN LOCKE. LIST O TOLERANCJI... 488
DAWID HUME. O WOLNOŚCI SŁOWA 488
CHARLES DE MONTESQUIEU (MONTESKIUSZ). O DUCHU PRAW 489
VOLTAIRE. O TOLERANCJI POWSZECHNEJ 489
VOLTAIRE. O RZĄDZIE 491
JEAN JACQUES ROUSSEAU. ROZPRAWA O NIERÓWNOŚCI 491
GABRIEL BONNOT DE MABLY. O PRAWACH I OBOWIĄZKACH OBYWATELA 493
ENCYKLOPEDIA. DEMOKRACJA 493
ENCYKLOPEDIA. POKÓJ 493
ENCYKLOPEDIA. LUD 494
EMANUEL JOSEPH SIEYÈS. CZYM JEST STAN TRZECI? 494
ALEKSANDER RADISZCZEW. [O WOLNOŚĆ LUDU] 494
IMMANUEL KANT. CO TO JEST OŚWIECENIE? 494
JULIEN OFFROY DE LA METTRIE. MORALNOŚĆ FILOZOFA ATEISTY 496
DENIS DIDEROT. O WYSTARCZALNOŚCI RELIGII NATURALNEJ 496
JEAN LE ROND D'ALEMBERT. WSTĘP DO "ENCYKLOPEDII" 498
ETIENNE BONNOT DE CONDILLAC. NATURA DAJE NAM NAJPIERWSZĄ NAUKĘ SZTUKI MYŚLENIA 498
BENIAMIN FRANKLIN. Z AUTOBIOGRAFII 500
NICOLAS BOILEAU. SZTUKA POETYCKA 500
ALEKSANDER POPE. WIERSZ O KRYTYCE 502
ENCYKLOPEDIA. SMAK 502
JEAN BAPTISTE DUBOS. UWAGI O SZTUCE MALARSKIEJ 504
DENIS DIDEROT. O RODZAJACH DRAMATYCZNYCH 504
DENIS DIDEROT. GREUZE 506
SÉBASTIEN MERCIE R.O NOWYCH TEMATACH, JAKIE MOŻNA BY PRZEDSTAWIĆ W DRAMACIE 506
GOTTHOLD EFRAIM LESSING. O GRANICACH MALARSTWA I POEZJI 508
MAX BOEHN. [SALON PARYSKI W WIEKU XVIII] 508
SÉBASTIEN MERCIE R.BASTYLIA 508
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. NIEKTÓRE WYRAZY PORZĄDKIEM ABECADŁA ZEBRANE... 509
FRANCISZEK SALEZY JEZIERSKI. [DLACZEGO WIEK NASZ NAZYWA SIĘ OŚWIECONYM] 509
USTANOWIENIE KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ 509
GRZEGORZ PIRAMOWICZ. O CELU, OBOWIĄZKACH (...) NAUCZYCIELA 511
ADOLF KAMIEŃSKI. EDUKACYJA OBYWATELSKA 511
STANISŁAW STASZIC. EDUKACJA 511
O ŚWIECKĄ EDUKACJĘ 513
STANISŁAW STASZIC. DO SZLACHTY 513
JÓZEF PAWLIKOWSKI. O PODDANYCH POLSKICH 513
STANISŁAW STASZIC. WSTĘP DO PRZEKŁADU "EPOK NATURY" BUFFONA 514
WINCENTY SKRZETUSKI. [O NAUKACH 1 ICH ZNACZENIU DLA ROZWOJU NARODU] 514
ADAM NARUSZEWICZ. MEMORYJAŁ WZGLĘDEM PISANIA HISTORYI NARODOWEJ 516
JAN ŚNIADECKI. O FILOZOFII 518
WACŁAW RZEWUSKI. O NAUCE WIERSZO PISKIEJ 518
JÓZEF SZYMANOWSKI. Z "LISTÓW O GUŚCIE, CZYLI SMAKU" 519
FRANCISZEK KSAWERY DMOCHOWSKI. SZTUKA RYMOTWÓRCZA 519
[JOACHIM ĆHREPTOWICZ] POEZJA 520
ADAM KAZIMIERZ CZARTORYSKI. O POEZJI DRAMATYCZNEJ 520
WOJCIECH BOGUSŁAWSKI. Z "DZIEJÓW TEATRU NARODOWEGO" 520
JAN ŚNIADECKI. O PISMACH KLASYCZNYCH I ROMANTYCZNYCH 522
MICHAŁ KLEOFAS OGIŃSKI. [POLONEZ] 522
PAUL HAZARD. [OŚWIECENIE] 524
ERNST CASSIRE R.PODBICIE HISTORYCZNEGO ŚWIATA 524
ZYGMUNT ŁEMPICKI. GENEZA KULTURY OŚWIECENIA 526
WŁADYSŁAW SMOLEŃSKI. [CZASY PRZEŁOMU] 526
BOGDAN SUCHODOLSKI. [KONCEPCJA CZŁOWIEKA W WIEKU OŚWIECENIA] 527
TADEUSZ MIKULSKI. [NOWOCZESNY CHARAKTER POLSKIEGO OŚWIECENIA] 528
WACŁAW BOROWY. ["PIEŚŃ LEGIONÓW" JÓZEFA WYBICKIEGO TRWAŁĄ WARTOŚCIĄ POEZJI WIEKU XVIII] 528
STANISŁAW LORENTZ. [POLSKA KULTURA ARTYSTYCZNA W OKRESIE WCZESNEGO KLASYCYZMU] 528
WŁADYSŁAW TATARKIEWICZ. SZTUKA OŚWIECENIA 530
MIECZYSŁAW KLIMOWICZ. KRYZYS LITERATURY OŚWIECENIA 530
TERESA KOSTKIEWICZOWA. UWAGI O DYNAMICE ROZWOJOWEJ I ZNACZENIU SENTYMENTALIZMU 531
INDEKS DO "PRZYPISÓW" 532
BIBLIOGRAFIA 538
I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OŚWIECENIA 538
II. OŚWIECENIE W POLSCE. HISTORIA, IDEOLOGIA, NAUKA, OŚWIATA 540
III. OŚWIECENIE W POLSCE. LITERATURA I SZTUKA 544
SPIS ILUSTRACJI 551