Dane szczegółowe książki
O prawie do bytu małych i młodych narodów: kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.) / Chlebowczyk, Józef (1924-1985)
Autorzy
Tytuł
O prawie do bytu małych i młodych narodów: kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.)
Wydawnictwo
Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1983
Numer wydania
2
ISBN
8301044187
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Wyd. 1 pt. Procesy narodotwórcze we wschodniej Europie środkowej w dobie kapitalizmu od schyłku XVIII do początków XX w.
Spis treści
pokaż spis treści
I. Problemy teoretyczne i metodologiczne 8
1. Rozważania i uwagi wstępne 8
a. Zakreślenie tematu, podstawowej problematyki, ram przestrzennych i chronologicznych 8
b. Istota problemu 11
c. Wnioski metodyczne i metodologiczne 27
d. Niektóre pojęcia podstawowe 31
2. Proces narodotwórczy i jego dwie fazy 45
a. Faza językowo-kulturalna 45
b. Faza polityczna 51
3. Aspekty genetyczne. Główne czynniki i siły przewodnie 65
a. Asymilacja i jej mechanizm 65
b. Warianty rozwojowe procesów asymilacyjnych 85
c. Społeczności wyspowe 92
d. Więź wyznaniowa i stosunki językowo-etniczne 100
e. Instynktowne i refleksyjne przejawy zachowania społecznego 107
II. Dziedzictwo przeszłości uwarunkowania polityczne i ideologiczne 116
1. Absolutyzm oświecony i jego konsekwencje 116
2. Idee oświecenia i romantyzmu 146
III. Proces narodotwórczy. Jego problemy i mechanizm rozwojowy 159
1. Problem madziarski 159
2. Grupy językowo-etniczne asymilacja jako ich pierwsza alternatywa rozwojowa. Narodowość z wyboru. 168
3. O politycznej oraz socjologicznej treści faktów i procesów społecznych 186
4. Problemy pierwszej fazy 196
5. Siły społeczne i aspekty klasowe 214
6. Mechanizm pierwszej i drugiej fazy w warunkach pogranicza 221
Zagłębie ostrawsko-karwińskie na początku XX w. 231
IV. Ruch narodowy, jego podłoże i implikacje 235
1. Polityka narodowościowa pierwszej polowy XIX w. 235
2. Emocjonalno-irracjonalne aspekty fazy drugiej. Nacjonalizm 245
3. Dylemat historycznego i etnicznego punktu widzenia 252
4. U źródeł nacjonalizmu grupy mniejszościowej 266
5. Splot więzi wyznaniowej i narodowej. Sprawa kulturkampfu 279
6. Narodotwórcza rola inteligencji, jej funkcje ideologiczne i organizatorskie 293
7. Rola szkolnictwa i oświaty w procesie narodotwórczym 312
Niemadziarskich uczniów szkół podstawowych pobierających naukę w języku macierzystym 314
V. Aspekty polityczne i ekonomiczne 324
1. Formy organizacyjne oraz treści ruchu politycznego 324
a. Życie polityczne i jego dyferencjacja 324
b. Idee polityczno-narodowe i koncepcje federalizacyjne 328
c. Nurty irredentystyczne 338
2. Elementy rynku narodowego 347
3. Hamulce i bodźce 362
a. Austriacki model państwa narodowościowego 362
b. Unitarny model polityki narodowościowej 367
c. Nacjonalizm ideologiczny i jego nosiciele 371
d. Różne aspekty polityki narodowościowej 376
e. Pogranicze w obliczu ekspansji idei narodowych i nacjonalistycznych 391
VI. W walce o prymat 397
1. Czynniki obiektywne 397
2. Środowiska proletariackie i ruch robotniczy 405
3. Leninowska koncepcja prawa narodów do samookreślenia 425
Podsumowanie - wnioski końcowe 439
Aneksy 444
Aneks I. Procesy transformacji na zachodzie narodów politycznych w narody nowoczesne 444
Aneks II. O niektórych aspektach włoskiego i niemieckiego procesu narodotwórczego 448
Aneks III. Zewnętrzne uwarunkowania procesów narodotwórczych 453
Aneks IV. W kwestii narodotwórczej roli języka w europie zachodniej 458
Aneks V. O niektórych narodotwórczych aspektach rozwoju rynku 460
Wykaz skrótów 463
Źródła - literatura przedmiotu 464
Pamiętniki - wspomnienia 464
Inne źródła publikowane 465
Literatura przedmiotu 467
Summary 502
Резюме 508
Indeks pojęć i terminów 514
Indeks nazwisk 517
1. Rozważania i uwagi wstępne 8
a. Zakreślenie tematu, podstawowej problematyki, ram przestrzennych i chronologicznych 8
b. Istota problemu 11
c. Wnioski metodyczne i metodologiczne 27
d. Niektóre pojęcia podstawowe 31
2. Proces narodotwórczy i jego dwie fazy 45
a. Faza językowo-kulturalna 45
b. Faza polityczna 51
3. Aspekty genetyczne. Główne czynniki i siły przewodnie 65
a. Asymilacja i jej mechanizm 65
b. Warianty rozwojowe procesów asymilacyjnych 85
c. Społeczności wyspowe 92
d. Więź wyznaniowa i stosunki językowo-etniczne 100
e. Instynktowne i refleksyjne przejawy zachowania społecznego 107
II. Dziedzictwo przeszłości uwarunkowania polityczne i ideologiczne 116
1. Absolutyzm oświecony i jego konsekwencje 116
2. Idee oświecenia i romantyzmu 146
III. Proces narodotwórczy. Jego problemy i mechanizm rozwojowy 159
1. Problem madziarski 159
2. Grupy językowo-etniczne asymilacja jako ich pierwsza alternatywa rozwojowa. Narodowość z wyboru. 168
3. O politycznej oraz socjologicznej treści faktów i procesów społecznych 186
4. Problemy pierwszej fazy 196
5. Siły społeczne i aspekty klasowe 214
6. Mechanizm pierwszej i drugiej fazy w warunkach pogranicza 221
Zagłębie ostrawsko-karwińskie na początku XX w. 231
IV. Ruch narodowy, jego podłoże i implikacje 235
1. Polityka narodowościowa pierwszej polowy XIX w. 235
2. Emocjonalno-irracjonalne aspekty fazy drugiej. Nacjonalizm 245
3. Dylemat historycznego i etnicznego punktu widzenia 252
4. U źródeł nacjonalizmu grupy mniejszościowej 266
5. Splot więzi wyznaniowej i narodowej. Sprawa kulturkampfu 279
6. Narodotwórcza rola inteligencji, jej funkcje ideologiczne i organizatorskie 293
7. Rola szkolnictwa i oświaty w procesie narodotwórczym 312
Niemadziarskich uczniów szkół podstawowych pobierających naukę w języku macierzystym 314
V. Aspekty polityczne i ekonomiczne 324
1. Formy organizacyjne oraz treści ruchu politycznego 324
a. Życie polityczne i jego dyferencjacja 324
b. Idee polityczno-narodowe i koncepcje federalizacyjne 328
c. Nurty irredentystyczne 338
2. Elementy rynku narodowego 347
3. Hamulce i bodźce 362
a. Austriacki model państwa narodowościowego 362
b. Unitarny model polityki narodowościowej 367
c. Nacjonalizm ideologiczny i jego nosiciele 371
d. Różne aspekty polityki narodowościowej 376
e. Pogranicze w obliczu ekspansji idei narodowych i nacjonalistycznych 391
VI. W walce o prymat 397
1. Czynniki obiektywne 397
2. Środowiska proletariackie i ruch robotniczy 405
3. Leninowska koncepcja prawa narodów do samookreślenia 425
Podsumowanie - wnioski końcowe 439
Aneksy 444
Aneks I. Procesy transformacji na zachodzie narodów politycznych w narody nowoczesne 444
Aneks II. O niektórych aspektach włoskiego i niemieckiego procesu narodotwórczego 448
Aneks III. Zewnętrzne uwarunkowania procesów narodotwórczych 453
Aneks IV. W kwestii narodotwórczej roli języka w europie zachodniej 458
Aneks V. O niektórych narodotwórczych aspektach rozwoju rynku 460
Wykaz skrótów 463
Źródła - literatura przedmiotu 464
Pamiętniki - wspomnienia 464
Inne źródła publikowane 465
Literatura przedmiotu 467
Summary 502
Резюме 508
Indeks pojęć i terminów 514
Indeks nazwisk 517