Dane szczegółowe książki
O procesie cywilizacji: analizy socjo- i psychogenetyczne / Elias, Norbert (1897-1990); Zabłudowski, Tadeusz (1907-1984); Markiewicz, Kamil (1976-)
Autorzy
Tytuł
O procesie cywilizacji: analizy socjo- i psychogenetyczne
Tytuł oryginału
Über den Prozess der Zivilisation : soziogenetische und psychogenetische Untersuchungen
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo W.A.B, 2011
Numer wydania
1. w tej ed.
ISBN
9788374149372
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
U źródeł socjologii procesów społecznych 6
Wstęp do pierwszego pełnego wydania polskiego O procesie cywilizacji Norberta Eliasa 6
Narodziny socjologii procesu 6
Przemiany obyczajów zapoznane 8
O modach intelektualnych 9
Idea procesu cywilizacji 10
Cywilizacja jednostek 11
Cywilizacja społeczeństw 12
Cywilizacja ludzkości 13
O procesie cywilizacji po latach - recepcja i krytyka 15
Krytyka sposobu ujęcia 16
Krytyka teorii cywilizacji Eliasa 18
Nowe polskie wydanie O procesie cywilizacji 20
Bibliografia 21
Tom I. Przemiany zachowań w świeckich elitach Zachodu 24
Wstęp 28
I 28
II 30
III 31
IV 32
V 34
VI 39
VII 42
VIII 52
IX 58
Przedmowa 70
Część pierwsza. Socjogeneza pojęć "cywilizacja" i "kultura" 78
I. Socjogeneza przeciwstawienia pojęć "cywilizacja" i "kultura" w Niemczech 80
Wstęp 80
O kształtowaniu się przeciwstawienia pojęć: "cywilizacja" - "kultura" **01 84
Przykłady postawy dworskiej w Niemczech 90
Stan średni i szlachta dworska w Niemczech 94
Stosunek niemieckiej inteligencji mieszczańskiej do sfery dworskiej w świetle literatury 100
Cofanie się społecznych i wysuwanie narodowych przeciwieństw w przeciwstawieniu kultury i cywilizacji 107
II. Socjogeneza pojęcia civilisation we Francji 112
O genezie społecznej francuskiego pojęcia civilisation 112
O socjogenezie fizjokratyzmu i francuskiego ruchu reformatorskiego 117
Część druga. Cywilizacja jako specyficzne przeobrażenie zachowań ludzkich 126
Zarys historii pojęcia civilité 128
O średniowiecznych formach towarzyskich 135
Zmiana form zachowania w epoce odrodzenia 148
O zachowaniu się przy stole 165
Przykłady 165
XIII wiek 165
A. Wiersz Tannhäusera o dobrym obyczaju dworskim. **54 165
B. S’ensuivent les contenances de la table (wybór) 170
XVI wiek 172
C. 1530 rok 172
D. 1558 rok 174
E. 1560 rok 174
F. 1640-1680 176
G. 1672 rok 178
XVIII wiek 180
H. 1717 rok 180
I. 1714 rok 182
J. 1729 rok 184
K. 1774 rok 186
L. 1780 (?) rok 188
M. 1786 rok 190
XIX wiek 191
N. 1859 rok 191
Kilka myśli na temat cytatów dotyczących zachowania się przy stole 191
Rzut oka na społeczności, do których adresowane były cytowane teksty 191
Dygresja na temat wzrostu i spadku znaczenia pojęć courtoisie i civilité 194
Rzut oka na krzywą ewolucyjną cywilizacji w zakresie jedzenia 196
Dygresja na temat dworskiego modelowania języka 200
O zagadnieniu uzasadniania tego, że to zachowanie jest "niewłaściwe", a owo "właściwe" czy "lepsze" 205
Kilka myśli na temat cytatów dotyczących zachowania się przy stole 208
O spożywaniu mięsa 208
O posługiwaniu się nożem przy jedzeniu 213
O posługiwaniu się widelcem przy jedzeniu 217
Przemiany w postawie wobec potrzeb naturalnych 220
Przykłady 220
XV(?) wiek 220
A. Z S’ensuivent les contenances de la table 220
XVI wiek 220
B. Z Ein Spruch der ze tische kêrt **103 220
C. 1530 rok 220
D. 1558 rok 223
E. 1570 rok 223
F. 1589 rok 223
XVII wiek 225
G. ok. 1619 roku 225
H. 1694 rok 225
XVIII wiek 225
I. 1729 rok 225
J. 1731 rok 227
K. 1774 rok 227
L. 1768 rok 228
Kilka uwag dotyczących przykładów i przemian w ogólności 228
O wycieraniu nosa 238
Przykłady 238
XIII wiek 238
A. Z De le zinquanta cortexie da tavola Bonvicina da Rivy (Bonvexino da Riva) 238
XV(?) wiek 240
B. Z Ein Spruch der ze tische kêrt 240
C. Z S’ensuivent les contenances de la table 240
D. Z Mœurs intimes du passé Augustina Cabanèsa, 1 Seria (Paryż 1910) 240
XVI wiek 240
E. 1530 rok 240
F. 1558 rok 242
G. Z Mœurs intimes du passé Augustina Cabanèsa, 1 seria (Paryż 1910) 242
H. 1672 rok 244
I. 1694 rok 244
XVIII wiek 245
J. 1714 rok 245
K. 1729 rok 245
L. 1774 rok 247
M. 1797 rok 247
Kilka myśli na temat cytatów dotyczących wycierania nosa 248
O spluwaniu 252
Przykłady 252
A. Średniowiecze 252
B. Z francuskiej Contenence de table (The Babees Book, t. II, s. 7) 252
C. Z The Book of Curtaye (The Babees Book, s. 301 i n.) 253
D. Z Der Deutsche Cato, F. Zarncke, s. 137 254
XVI wiek 254
E. 1530 rok 254
F. 1558 rok 254
XVII wiek 254
G. 1672 rok 255
H. 1714 rok 256
I. 1729 rok 256
J. 1774 rok 258
XIX wiek 258
K. 1859 rok 258
XX wiek 258
L. 1910 rok 258
Kilka myśli dotyczących cytatów na temat spluwania 260
O zachowaniu w sypialni 264
Przykłady 264
XV wiek 264
A. Z Stans puer ad mensam, angielskiego zbioru przepisów o zachowaniu się przy stole z okresu między 1463 a 1483 rokiem (A Book of Precedence, Londyn 1869) 264
XVI wiek 266
B. 1530 rok 266
C. 1555 rok 266
XVIII wiek 266
D. 1729 rok 267
E. 1774 rok 268
Kilka myśli dotyczących przykładów 268
Zmiany postawy wobec stosunków między mężczyzną a kobietą 276
O przeobrażeniach popędu agresji 299
Rzut oka na życie rycerza 315
Tom II. Przemiany społeczne Zarys teorii cywilizacji 331
Część trzecia. Przyczynki do socjogenezy cywilizacji Zachodu 333
Rzut oka na społeczeństwo dworskie 335
Kilka uwag wstępnych o socjogenezie absolutyzmu 340
O mechanizmach rozwoju społecznego w średniowieczu 344
I. Mechanizmy feudalizacji 344
Wprowadzenie 344
Czynniki centralizacyjne i decentralizacyjne w średniowiecznym aparacie władzy 346
Wzrost liczebności populacji po okresie wędrówki ludów 360
Kilka uwag na temat socjogenezy wypraw krzyżowych 366
Wewnętrzna ekspansja społeczeństwa - kształtowanie się nowych organów i instrumentów 373
O niektórych nowych elementach struktury społeczeństwa średniowiecznego w porównaniu ze społeczeństwem starożytnym 379
Socjogeneza feudalizmu 384
Uwaga na temat pojęcia siły społecznej 391
Socjogeneza liryki trubadurów i dwornych form towarzyskich 395
II. O socjogenezie państwa 417
Pierwszy etap wzrostu znaczenia dynastii królewskiej: walki konkurencyjne i kształtowanie się monopolu w obrębie terytorium 417
Dygresja na temat niektórych różnic w przebiegu ewolucji między Anglią, Francją a Niemcami 421
O mechanizmie monopolizacji 429
Wczesne walki konkurencyjne w obrębie monarchii 440
Ponowne wzmocnienie sił odśrodkowych - walki konkurencyjne książąt krwi 453
Ostatnie wolne walki konkurencyjne i ostateczne ugruntowanie monopolistycznej pozycji zwycięzcy 468
Układ sił w obrębie jednostki politycznej i jego znaczenie dla władzy centralnej. Powstanie "mechanizmu królewskiego" 480
O socjogenezie monopolu podatkowego 516
Część czwarta. Zarys teorii cywilizacji 538
Przymus społeczny jako przymus wewnętrzny 540
Upowszechnianie się przymusu dalekowzroczności i przymusu wewnętrznego 558
Zacieranie się kontrastów, mnożenie się odmian 561
Przemiana wojowników w dworzan 567
Tłumienie popędów. Psychologizacja i racjonalizacja 579
Wstyd i zażenowanie 596
Wzrost zależności warstwy wyższej, silniejszy napór oddolny 604
Podsumowanie 622
Przypisy 640
Wstęp 640
Część pierwsza. Socjogeneza przeciwstawienia pojęć "cywilizacja" i "kultura" w Niemczech 642
Część druga. Cywilizacja jako specyficzne przeobrażenie zachowań ludzkich 647
Część trzecia.. Przyczynki do socjogenezy cywilizacji Zachodu 685
Część czwarta. Zarys teorii cywilizacji 713
Podsumowanie 722
Indeks osób 725
Wstęp do pierwszego pełnego wydania polskiego O procesie cywilizacji Norberta Eliasa 6
Narodziny socjologii procesu 6
Przemiany obyczajów zapoznane 8
O modach intelektualnych 9
Idea procesu cywilizacji 10
Cywilizacja jednostek 11
Cywilizacja społeczeństw 12
Cywilizacja ludzkości 13
O procesie cywilizacji po latach - recepcja i krytyka 15
Krytyka sposobu ujęcia 16
Krytyka teorii cywilizacji Eliasa 18
Nowe polskie wydanie O procesie cywilizacji 20
Bibliografia 21
Tom I. Przemiany zachowań w świeckich elitach Zachodu 24
Wstęp 28
I 28
II 30
III 31
IV 32
V 34
VI 39
VII 42
VIII 52
IX 58
Przedmowa 70
Część pierwsza. Socjogeneza pojęć "cywilizacja" i "kultura" 78
I. Socjogeneza przeciwstawienia pojęć "cywilizacja" i "kultura" w Niemczech 80
Wstęp 80
O kształtowaniu się przeciwstawienia pojęć: "cywilizacja" - "kultura" **01 84
Przykłady postawy dworskiej w Niemczech 90
Stan średni i szlachta dworska w Niemczech 94
Stosunek niemieckiej inteligencji mieszczańskiej do sfery dworskiej w świetle literatury 100
Cofanie się społecznych i wysuwanie narodowych przeciwieństw w przeciwstawieniu kultury i cywilizacji 107
II. Socjogeneza pojęcia civilisation we Francji 112
O genezie społecznej francuskiego pojęcia civilisation 112
O socjogenezie fizjokratyzmu i francuskiego ruchu reformatorskiego 117
Część druga. Cywilizacja jako specyficzne przeobrażenie zachowań ludzkich 126
Zarys historii pojęcia civilité 128
O średniowiecznych formach towarzyskich 135
Zmiana form zachowania w epoce odrodzenia 148
O zachowaniu się przy stole 165
Przykłady 165
XIII wiek 165
A. Wiersz Tannhäusera o dobrym obyczaju dworskim. **54 165
B. S’ensuivent les contenances de la table (wybór) 170
XVI wiek 172
C. 1530 rok 172
D. 1558 rok 174
E. 1560 rok 174
F. 1640-1680 176
G. 1672 rok 178
XVIII wiek 180
H. 1717 rok 180
I. 1714 rok 182
J. 1729 rok 184
K. 1774 rok 186
L. 1780 (?) rok 188
M. 1786 rok 190
XIX wiek 191
N. 1859 rok 191
Kilka myśli na temat cytatów dotyczących zachowania się przy stole 191
Rzut oka na społeczności, do których adresowane były cytowane teksty 191
Dygresja na temat wzrostu i spadku znaczenia pojęć courtoisie i civilité 194
Rzut oka na krzywą ewolucyjną cywilizacji w zakresie jedzenia 196
Dygresja na temat dworskiego modelowania języka 200
O zagadnieniu uzasadniania tego, że to zachowanie jest "niewłaściwe", a owo "właściwe" czy "lepsze" 205
Kilka myśli na temat cytatów dotyczących zachowania się przy stole 208
O spożywaniu mięsa 208
O posługiwaniu się nożem przy jedzeniu 213
O posługiwaniu się widelcem przy jedzeniu 217
Przemiany w postawie wobec potrzeb naturalnych 220
Przykłady 220
XV(?) wiek 220
A. Z S’ensuivent les contenances de la table 220
XVI wiek 220
B. Z Ein Spruch der ze tische kêrt **103 220
C. 1530 rok 220
D. 1558 rok 223
E. 1570 rok 223
F. 1589 rok 223
XVII wiek 225
G. ok. 1619 roku 225
H. 1694 rok 225
XVIII wiek 225
I. 1729 rok 225
J. 1731 rok 227
K. 1774 rok 227
L. 1768 rok 228
Kilka uwag dotyczących przykładów i przemian w ogólności 228
O wycieraniu nosa 238
Przykłady 238
XIII wiek 238
A. Z De le zinquanta cortexie da tavola Bonvicina da Rivy (Bonvexino da Riva) 238
XV(?) wiek 240
B. Z Ein Spruch der ze tische kêrt 240
C. Z S’ensuivent les contenances de la table 240
D. Z Mœurs intimes du passé Augustina Cabanèsa, 1 Seria (Paryż 1910) 240
XVI wiek 240
E. 1530 rok 240
F. 1558 rok 242
G. Z Mœurs intimes du passé Augustina Cabanèsa, 1 seria (Paryż 1910) 242
H. 1672 rok 244
I. 1694 rok 244
XVIII wiek 245
J. 1714 rok 245
K. 1729 rok 245
L. 1774 rok 247
M. 1797 rok 247
Kilka myśli na temat cytatów dotyczących wycierania nosa 248
O spluwaniu 252
Przykłady 252
A. Średniowiecze 252
B. Z francuskiej Contenence de table (The Babees Book, t. II, s. 7) 252
C. Z The Book of Curtaye (The Babees Book, s. 301 i n.) 253
D. Z Der Deutsche Cato, F. Zarncke, s. 137 254
XVI wiek 254
E. 1530 rok 254
F. 1558 rok 254
XVII wiek 254
G. 1672 rok 255
H. 1714 rok 256
I. 1729 rok 256
J. 1774 rok 258
XIX wiek 258
K. 1859 rok 258
XX wiek 258
L. 1910 rok 258
Kilka myśli dotyczących cytatów na temat spluwania 260
O zachowaniu w sypialni 264
Przykłady 264
XV wiek 264
A. Z Stans puer ad mensam, angielskiego zbioru przepisów o zachowaniu się przy stole z okresu między 1463 a 1483 rokiem (A Book of Precedence, Londyn 1869) 264
XVI wiek 266
B. 1530 rok 266
C. 1555 rok 266
XVIII wiek 266
D. 1729 rok 267
E. 1774 rok 268
Kilka myśli dotyczących przykładów 268
Zmiany postawy wobec stosunków między mężczyzną a kobietą 276
O przeobrażeniach popędu agresji 299
Rzut oka na życie rycerza 315
Tom II. Przemiany społeczne Zarys teorii cywilizacji 331
Część trzecia. Przyczynki do socjogenezy cywilizacji Zachodu 333
Rzut oka na społeczeństwo dworskie 335
Kilka uwag wstępnych o socjogenezie absolutyzmu 340
O mechanizmach rozwoju społecznego w średniowieczu 344
I. Mechanizmy feudalizacji 344
Wprowadzenie 344
Czynniki centralizacyjne i decentralizacyjne w średniowiecznym aparacie władzy 346
Wzrost liczebności populacji po okresie wędrówki ludów 360
Kilka uwag na temat socjogenezy wypraw krzyżowych 366
Wewnętrzna ekspansja społeczeństwa - kształtowanie się nowych organów i instrumentów 373
O niektórych nowych elementach struktury społeczeństwa średniowiecznego w porównaniu ze społeczeństwem starożytnym 379
Socjogeneza feudalizmu 384
Uwaga na temat pojęcia siły społecznej 391
Socjogeneza liryki trubadurów i dwornych form towarzyskich 395
II. O socjogenezie państwa 417
Pierwszy etap wzrostu znaczenia dynastii królewskiej: walki konkurencyjne i kształtowanie się monopolu w obrębie terytorium 417
Dygresja na temat niektórych różnic w przebiegu ewolucji między Anglią, Francją a Niemcami 421
O mechanizmie monopolizacji 429
Wczesne walki konkurencyjne w obrębie monarchii 440
Ponowne wzmocnienie sił odśrodkowych - walki konkurencyjne książąt krwi 453
Ostatnie wolne walki konkurencyjne i ostateczne ugruntowanie monopolistycznej pozycji zwycięzcy 468
Układ sił w obrębie jednostki politycznej i jego znaczenie dla władzy centralnej. Powstanie "mechanizmu królewskiego" 480
O socjogenezie monopolu podatkowego 516
Część czwarta. Zarys teorii cywilizacji 538
Przymus społeczny jako przymus wewnętrzny 540
Upowszechnianie się przymusu dalekowzroczności i przymusu wewnętrznego 558
Zacieranie się kontrastów, mnożenie się odmian 561
Przemiana wojowników w dworzan 567
Tłumienie popędów. Psychologizacja i racjonalizacja 579
Wstyd i zażenowanie 596
Wzrost zależności warstwy wyższej, silniejszy napór oddolny 604
Podsumowanie 622
Przypisy 640
Wstęp 640
Część pierwsza. Socjogeneza przeciwstawienia pojęć "cywilizacja" i "kultura" w Niemczech 642
Część druga. Cywilizacja jako specyficzne przeobrażenie zachowań ludzkich 647
Część trzecia.. Przyczynki do socjogenezy cywilizacji Zachodu 685
Część czwarta. Zarys teorii cywilizacji 713
Podsumowanie 722
Indeks osób 725