Dane szczegółowe książki
Podstawy psychologii / Terelak, Jan Feliks (1942-); Prywatna Wyższa Szkoła Businessu i Administracji. Instytut Psychologii Stosowanej
Autorzy
Tytuł
Podstawy psychologii
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Prywatnej Wyższej Szkoły Businessu i Administracji, 1994
ISBN
8386031166
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Podręcznik dla studentów kierunków businessowych.
Nr tomu
20
Spis treści
pokaż spis treści
SPIS TREŚCI
WSTĘP 3
ROZDZIAŁ 1 PRZEDMIOT I METODY PSYCHOLOGII 8
1.1. PSYCHOLOGIA PRZEDNAUKOWA I NAUKOWA 8
1.2. PRZEDMIOT WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII 11
1.3. METODY PSYCHOLOGII 14
1.3.1. Metody pseudonaukowe 15
1.3.1.1. Astrologia 15
1.3.1.2. Chiromancja 16
1.3.1.3. Typologia konstytucjonalna 16
1.3.1.4. Grafologia 17
1.3.1.5. Pseudotesty 18
1.3.1.6. Psychotronika (parapsychologia) 18
1.3.2. Metody naukowe 20
1.3.2.1. Metody podstawowe 21
1.3.2.2. Metody pomocnicze 29
1.4. DZIAŁY PSYCHOLOGII NAUKOWEJ 33
1.5. PODSUMOWANIE 36
ROZDZIAŁ 2 GŁÓWNE KIERUNKI PSYCHOLOGII 40
2.1. Psychologia klasyczna 40
2.2. NARODZINY WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII 41
2.3. BEHAWIORYZM 43
2.4. PSYCHOANALIZA 46
2.5. PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA 49
2.6. PSYCHOLOGIA POZNAWCZA 51
2.7. PODSUMOWANIE 55
ROZDZIAŁ 3 BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWANIA 59
3.1. BUDOWA UKŁADU NERWOWEGO 59
3.1.1. Budowa i funkcja neuronu 59
3.1.2. Bodziec i impuls nerwowy 59
3.1.3. Synapsy - warunek porozumiewania się neuronów 60
3.2. PODZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA UKŁADU NERWOWEGO 61
3.2.1. Układ nerwowy ośrodkowy 62
3.2.1.1. Rdzeń kręgowy 62
3.2.1.2. Mózg 62
3.2.2. Układ siatkowaty 64
3.2.3. Układ nerwowy obwodowy 64
3.2.4. Układ nerwowy wegetatywny 64
3.2.5. Układ endokrynny - inny sposób komunikacji 65
3.2.6. Gruczoły wydzielania wewnętrznego 65
3.2.7. Pozostałe gruczoły wydzielania wewnętrznego 66
3.2.8. Układ endokrynny a układ nerwowy 66
3.3. FUNKCJONOWANIE UKŁADU NERWOWEGO 66
3.3.1. Łuk odruchowy - podstawa przewodnictwa w rdzeniu kręgowym 67
3.3.2. Zespoły komórkowe - podstawa przewodnictwa korowego 67
3.3.3. Funkcjonowanie systemu mózgu 68
3.3.3.1. Blok odbierający, przetwarzający i przekazujący informacje 68
3.3.3.2. Blok aktywacyjny 68
3.3.3.3. Blok programowania, regulowania i kontroli 69
3.4. ŚWIADOMOŚĆ, CZYNNOŚCI PSYCHICZNE A MÓZG 69
3.5. PODSUMOWANIE 70
ROZDZIAŁ 4 PROCESY PERCEPCYJNE 73
4.1. CZYNNOŚCI PSYCHICZNE 73
4.2. ZMYSŁOWE MECHANIZMY PERCEPCJI 75
4.3. ABSTRAKCYJNE MECHANIZMY PERCEPCJI 78
4.4. ISTOTA I RODZAJE RECEPTORÓW 83
4.4.1. Eksteroreceptory 85
4.4.2. Interoreceptory 88
4.5. DEFORMACJA PERCEPCJI 90
4.6. MECHANIZM PSYCHOLOGICZNY PERCEPCJI NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU OKORUCHOWEGO CZŁOWIEKA 93
4.6.1. Charakterystyka systemu okoruchowego 93
4.6.2. Rejestracja i analiza aktywności okoruchowej 96
4.6.3. Rola ruchów oka w procesach poznawczych 98
4.7. PODSUMOWANIE 100
ROZDZIAŁ 5 PAMIĘĆ I UCZENIE SIĘ 105
5.1. FIZJOLOGICZNE MECHANIZMY PAMIĘCI 105
5.2. CECHY PAMIĘCI 106
5.3. FAZY PROCESU PAMIĘCIOWEGO 107
5.4. RODZAJE PAMIĘCI 108
5.5. STRATEGIE PAMIĘCIOWE 110
5.6. DLACZEGO ZAPOMINAMY? 111
5.7. UCZENIE SIĘ 113
5.8. DEFINICJA PROCESU UCZENIA SIĘ 114
5.9. MECHANIZM NEUROFIZJOLOGICZNY PROCESU UCZENIA SIĘ 116
5.10. MECHANIZMY PSYCHOLOGICZNE UCZENIA SIĘ 118
5.10.1. Wzmocnienie w procesach uczenia się 118
5.10.2. Wygaszanie w procesach uczenia się 119
5.10.3. Generalizacja w procesie uczenia się 120
5.10.4. Różnicowanie w procesie uczenia się 121
5.11. ODMIANY PROCESÓW UCZENIA SIĘ 122
5.11.1. Uczenie się metodą prób i błędów 123
5.11.2. Uczenie się przez wgląd 124
5.11.3. Uczenie się przez naśladowanie 125
5.11.4. Uczenie się przez wdrukowanie określonych bodźców (imprinting) 126
5.11.5. Uczenie się uczenia i habituacja 128
5.12. PODSUMOWANIE 129
ROZDZIAŁ 6 ZDOLNOŚCI LUDZKIE I INTELIGENCJA 135
6.1. PROBLEMY DEFINICYJNE 135
6.2. TEORIE ZDOLNOŚCI 136
6.3. INTELIGENCJA 138
6.4. POMIAR INTELIGENCJI 139
6.5. MYŚLENIE TWÓRCZE 141
6.5.1. Poznawanie strategii rozwiązywania problemów 141
6.5.2. Fazy rozwiązywania problemów 143
6.5.3. Przeszkody w twórczym rozwiązywaniu problemów 144
6.5.4. Cechy umysłu twórczego 146
6.5.5. Kształcenie umiejętności twórczego rozwiązywania problemów 146
6.6. PODSUMOWANIE 149
ROZDZIAŁ 7 EMOCJE I MOTYWACJA 154
7.1. EMOCJE 155
7.1.1. Poglądy na istotę emocji 155
7.1.2. Charakterystyka procesu emocjonalnego 156
7.1.3. Źródła emocji 157
7.1.4. Ekspresja emocji 159
7.1.5. Emocje a działanie 160
7.2. MOTYWACJA 160
7.2.1. Charakterystyka procesu motywacyjnego 161
7.2.2. Wpływ motywacji na efektywność działania 162
7.2.3. Badanie motywacji zawodowej 163
7.2.4. Potrzeby jako korelaty motywacji 166
7.3. PODSUMOWANIE 168
ROZDZIAŁ 8 OSOBOWOŚĆ I TEMPERAMENT 173
8.1. OSOBOWOŚĆ 173
8.1.1. Definiowanie osobowości 173
8.1.2. Regulacyjna teoria osobowości J.Reykowskiego 174
8.1.3. Osobowość a efektywność działania 175
8.2. TEMPERAMENT 176
8.2.1. Klasyczne koncepcje temperamentu 177
8.2.2. Regulacyjna teoria temperamentu J. Strelaua 177
8.2.3. Temperament a działanie 178
8.3. PODSUMOWANIE 180
ROZDZIAŁ 9 PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA 185
9.1. PRZEDMIOT I METODY PSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ 185
9.2. ROZWÓJ PŁODU I NOWORODKA 187
9.3. ROZWÓJ DZIECKA 190
9.3.1. Rozwój fizyczny 190
9.3.2. Rozwój motoryki 191
9.3.3. Rozwój mowy 192
9.3.4. Rozwój uczuć 193
9.3.5. Rozwój społeczny 194
9.3.6. Zabawa i rozwój pojęć 195
9.3.7. Rozwój moralny 197
9.3.8. Rozwój osobowości 198
9.4. ROZWÓJ MŁODZIEŻY 200
9.4.1. Rozwój fizyczny 201
9.4.2. Rozwój emocjonalny 202
9.4.3. Rozwój społeczny i zainteresowania społeczne 203
9.4.4. Rozwój moralny i zainteresowania seksualne 205
9.4.5. Rozwój osobowości i zainteresowań osobistych 208
9.5. PODSUMOWANIE 210
ROZDZIAŁ 10 STRES PSYCHOLOGICZNY 215
10.1. POGLĄDY NA NATURĘ STRESU 215
10.1.1. Ujęcie biologiczne 215
10.1.2. Ujęcie psychologiczne 217
10.2. Psychologiczne czynniki stresu 220
10.3. REAKCJE CZŁOWIEKA NA STRES 223
10.3.1. Bezpośrednie reakcje na stres 223
10.3.2. Reakcje na stres chroniczny 226
10.4. PODSUMOWANIE 231
ROZDZIAŁ 11 RADZENIE SOBIE ZE STRESEM 235
11.1. ODPORNOŚĆ NA STRES 235
11.2. SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM 240
11.2.1. Indywidualne umiejętności radzenia sobie ze stresem 240
11.2.2. Wsparcie społeczne jako instytucjonalny sposób radzenia sobie ze stresem 243
11.3. PODSUMOWANIE 246
ROZDZIAŁ 12 SPOŁECZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA 251
12.1. CHARAKTERYSTYKA SOCJOLOGICZNA GRUPY ZADANIOWEJ 252
12.2. KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA 255
12.2.1. Charakterystyka języka jako środka komunikacji 255
12.2.2. Aspekty psychologiczne w komunikacji językowej 256
12.3. SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA 258
12.3.1. Warunki sprzyjające kształtowaniu się „syndromu" 258
12.3.2. Objawy grupowego myślenia 260
12.3.3. Przeciwdziałanie powstaniu „syndromu" 262
12.4. PODSUMOWANIE 263
SŁOWNIK WAŻNIEJSZYCH TERMINÓW PSYCHOLOGICZNYCH 266
WSTĘP 3
ROZDZIAŁ 1 PRZEDMIOT I METODY PSYCHOLOGII 8
1.1. PSYCHOLOGIA PRZEDNAUKOWA I NAUKOWA 8
1.2. PRZEDMIOT WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII 11
1.3. METODY PSYCHOLOGII 14
1.3.1. Metody pseudonaukowe 15
1.3.1.1. Astrologia 15
1.3.1.2. Chiromancja 16
1.3.1.3. Typologia konstytucjonalna 16
1.3.1.4. Grafologia 17
1.3.1.5. Pseudotesty 18
1.3.1.6. Psychotronika (parapsychologia) 18
1.3.2. Metody naukowe 20
1.3.2.1. Metody podstawowe 21
1.3.2.2. Metody pomocnicze 29
1.4. DZIAŁY PSYCHOLOGII NAUKOWEJ 33
1.5. PODSUMOWANIE 36
ROZDZIAŁ 2 GŁÓWNE KIERUNKI PSYCHOLOGII 40
2.1. Psychologia klasyczna 40
2.2. NARODZINY WSPÓŁCZESNEJ PSYCHOLOGII 41
2.3. BEHAWIORYZM 43
2.4. PSYCHOANALIZA 46
2.5. PSYCHOLOGIA HUMANISTYCZNA 49
2.6. PSYCHOLOGIA POZNAWCZA 51
2.7. PODSUMOWANIE 55
ROZDZIAŁ 3 BIOLOGICZNE PODSTAWY ZACHOWANIA 59
3.1. BUDOWA UKŁADU NERWOWEGO 59
3.1.1. Budowa i funkcja neuronu 59
3.1.2. Bodziec i impuls nerwowy 59
3.1.3. Synapsy - warunek porozumiewania się neuronów 60
3.2. PODZIAŁ I CHARAKTERYSTYKA UKŁADU NERWOWEGO 61
3.2.1. Układ nerwowy ośrodkowy 62
3.2.1.1. Rdzeń kręgowy 62
3.2.1.2. Mózg 62
3.2.2. Układ siatkowaty 64
3.2.3. Układ nerwowy obwodowy 64
3.2.4. Układ nerwowy wegetatywny 64
3.2.5. Układ endokrynny - inny sposób komunikacji 65
3.2.6. Gruczoły wydzielania wewnętrznego 65
3.2.7. Pozostałe gruczoły wydzielania wewnętrznego 66
3.2.8. Układ endokrynny a układ nerwowy 66
3.3. FUNKCJONOWANIE UKŁADU NERWOWEGO 66
3.3.1. Łuk odruchowy - podstawa przewodnictwa w rdzeniu kręgowym 67
3.3.2. Zespoły komórkowe - podstawa przewodnictwa korowego 67
3.3.3. Funkcjonowanie systemu mózgu 68
3.3.3.1. Blok odbierający, przetwarzający i przekazujący informacje 68
3.3.3.2. Blok aktywacyjny 68
3.3.3.3. Blok programowania, regulowania i kontroli 69
3.4. ŚWIADOMOŚĆ, CZYNNOŚCI PSYCHICZNE A MÓZG 69
3.5. PODSUMOWANIE 70
ROZDZIAŁ 4 PROCESY PERCEPCYJNE 73
4.1. CZYNNOŚCI PSYCHICZNE 73
4.2. ZMYSŁOWE MECHANIZMY PERCEPCJI 75
4.3. ABSTRAKCYJNE MECHANIZMY PERCEPCJI 78
4.4. ISTOTA I RODZAJE RECEPTORÓW 83
4.4.1. Eksteroreceptory 85
4.4.2. Interoreceptory 88
4.5. DEFORMACJA PERCEPCJI 90
4.6. MECHANIZM PSYCHOLOGICZNY PERCEPCJI NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU OKORUCHOWEGO CZŁOWIEKA 93
4.6.1. Charakterystyka systemu okoruchowego 93
4.6.2. Rejestracja i analiza aktywności okoruchowej 96
4.6.3. Rola ruchów oka w procesach poznawczych 98
4.7. PODSUMOWANIE 100
ROZDZIAŁ 5 PAMIĘĆ I UCZENIE SIĘ 105
5.1. FIZJOLOGICZNE MECHANIZMY PAMIĘCI 105
5.2. CECHY PAMIĘCI 106
5.3. FAZY PROCESU PAMIĘCIOWEGO 107
5.4. RODZAJE PAMIĘCI 108
5.5. STRATEGIE PAMIĘCIOWE 110
5.6. DLACZEGO ZAPOMINAMY? 111
5.7. UCZENIE SIĘ 113
5.8. DEFINICJA PROCESU UCZENIA SIĘ 114
5.9. MECHANIZM NEUROFIZJOLOGICZNY PROCESU UCZENIA SIĘ 116
5.10. MECHANIZMY PSYCHOLOGICZNE UCZENIA SIĘ 118
5.10.1. Wzmocnienie w procesach uczenia się 118
5.10.2. Wygaszanie w procesach uczenia się 119
5.10.3. Generalizacja w procesie uczenia się 120
5.10.4. Różnicowanie w procesie uczenia się 121
5.11. ODMIANY PROCESÓW UCZENIA SIĘ 122
5.11.1. Uczenie się metodą prób i błędów 123
5.11.2. Uczenie się przez wgląd 124
5.11.3. Uczenie się przez naśladowanie 125
5.11.4. Uczenie się przez wdrukowanie określonych bodźców (imprinting) 126
5.11.5. Uczenie się uczenia i habituacja 128
5.12. PODSUMOWANIE 129
ROZDZIAŁ 6 ZDOLNOŚCI LUDZKIE I INTELIGENCJA 135
6.1. PROBLEMY DEFINICYJNE 135
6.2. TEORIE ZDOLNOŚCI 136
6.3. INTELIGENCJA 138
6.4. POMIAR INTELIGENCJI 139
6.5. MYŚLENIE TWÓRCZE 141
6.5.1. Poznawanie strategii rozwiązywania problemów 141
6.5.2. Fazy rozwiązywania problemów 143
6.5.3. Przeszkody w twórczym rozwiązywaniu problemów 144
6.5.4. Cechy umysłu twórczego 146
6.5.5. Kształcenie umiejętności twórczego rozwiązywania problemów 146
6.6. PODSUMOWANIE 149
ROZDZIAŁ 7 EMOCJE I MOTYWACJA 154
7.1. EMOCJE 155
7.1.1. Poglądy na istotę emocji 155
7.1.2. Charakterystyka procesu emocjonalnego 156
7.1.3. Źródła emocji 157
7.1.4. Ekspresja emocji 159
7.1.5. Emocje a działanie 160
7.2. MOTYWACJA 160
7.2.1. Charakterystyka procesu motywacyjnego 161
7.2.2. Wpływ motywacji na efektywność działania 162
7.2.3. Badanie motywacji zawodowej 163
7.2.4. Potrzeby jako korelaty motywacji 166
7.3. PODSUMOWANIE 168
ROZDZIAŁ 8 OSOBOWOŚĆ I TEMPERAMENT 173
8.1. OSOBOWOŚĆ 173
8.1.1. Definiowanie osobowości 173
8.1.2. Regulacyjna teoria osobowości J.Reykowskiego 174
8.1.3. Osobowość a efektywność działania 175
8.2. TEMPERAMENT 176
8.2.1. Klasyczne koncepcje temperamentu 177
8.2.2. Regulacyjna teoria temperamentu J. Strelaua 177
8.2.3. Temperament a działanie 178
8.3. PODSUMOWANIE 180
ROZDZIAŁ 9 PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA 185
9.1. PRZEDMIOT I METODY PSYCHOLOGII ROZWOJOWEJ 185
9.2. ROZWÓJ PŁODU I NOWORODKA 187
9.3. ROZWÓJ DZIECKA 190
9.3.1. Rozwój fizyczny 190
9.3.2. Rozwój motoryki 191
9.3.3. Rozwój mowy 192
9.3.4. Rozwój uczuć 193
9.3.5. Rozwój społeczny 194
9.3.6. Zabawa i rozwój pojęć 195
9.3.7. Rozwój moralny 197
9.3.8. Rozwój osobowości 198
9.4. ROZWÓJ MŁODZIEŻY 200
9.4.1. Rozwój fizyczny 201
9.4.2. Rozwój emocjonalny 202
9.4.3. Rozwój społeczny i zainteresowania społeczne 203
9.4.4. Rozwój moralny i zainteresowania seksualne 205
9.4.5. Rozwój osobowości i zainteresowań osobistych 208
9.5. PODSUMOWANIE 210
ROZDZIAŁ 10 STRES PSYCHOLOGICZNY 215
10.1. POGLĄDY NA NATURĘ STRESU 215
10.1.1. Ujęcie biologiczne 215
10.1.2. Ujęcie psychologiczne 217
10.2. Psychologiczne czynniki stresu 220
10.3. REAKCJE CZŁOWIEKA NA STRES 223
10.3.1. Bezpośrednie reakcje na stres 223
10.3.2. Reakcje na stres chroniczny 226
10.4. PODSUMOWANIE 231
ROZDZIAŁ 11 RADZENIE SOBIE ZE STRESEM 235
11.1. ODPORNOŚĆ NA STRES 235
11.2. SPOSOBY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM 240
11.2.1. Indywidualne umiejętności radzenia sobie ze stresem 240
11.2.2. Wsparcie społeczne jako instytucjonalny sposób radzenia sobie ze stresem 243
11.3. PODSUMOWANIE 246
ROZDZIAŁ 12 SPOŁECZNE MECHANIZMY ZACHOWANIA 251
12.1. CHARAKTERYSTYKA SOCJOLOGICZNA GRUPY ZADANIOWEJ 252
12.2. KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA 255
12.2.1. Charakterystyka języka jako środka komunikacji 255
12.2.2. Aspekty psychologiczne w komunikacji językowej 256
12.3. SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA 258
12.3.1. Warunki sprzyjające kształtowaniu się „syndromu" 258
12.3.2. Objawy grupowego myślenia 260
12.3.3. Przeciwdziałanie powstaniu „syndromu" 262
12.4. PODSUMOWANIE 263
SŁOWNIK WAŻNIEJSZYCH TERMINÓW PSYCHOLOGICZNYCH 266