Dane szczegółowe książki
Proza polska wczesnego renesansu : 1510-1550 / Krzyżanowski, Julian (1892-1976)
Autorzy
Tytuł
Proza polska wczesnego renesansu : 1510-1550
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1954
Numer wydania
2
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
WSTĘP 6
I. STADIUM PRZEŁOMOWE ODRODZENIA W POLSCE 6
II. POWIEŚCI LUDOWE 9
III. LEGENDY 19
IV. DZIEŁKA MORALISTYCZNE 23
V. TRAKTATY HISTORYCZNO-POLITYCZNE 27
VI. ZNACZENIE PROZY POLSKIEJ WCZESNEGO RENESANSU 33
ZASADY WYDANIA I BIBLIOGRAFIA 38
HISTORYJA ALEKSANDRA WIELKIEGO KRÓLA MACEDOŃSKIEGO O WALKACH 42
HISTORYJA BARZO MIŁA I WESOŁA KU CZCIENIU, KTÓRA JEST RZECZONA I WYPISANA O SZCZĘŚCIU A O SWEJ WOLI, A ZWŁASZCZA O ŻYWOCIE DWORSKIM (1515) 62
ROZMOWY, KTÓRE MIAŁ KRÓL SALOMON MĄDRY Z MARCHOŁTEM GRUBYM A SPROSNYM, A WSZAKOŻ, JAKO O NIM POWIEDAJĄ, BARZO Z WYMOWNYM, Z FIGURAMI I Z GADKAMI ŚMIESZNYMI 84
PONCYJAN, KTÓRY MA W SOBIE ROZMAITE POWIEŚCI MIŁE BARZO KU CZCIENIU, WZIĘTE Z RZYMSKICH DZIEJÓW (HISTORYJA O ALEKSANDRZE I LODWIKU) (1540) 122
HISTORYJE ROZMAITE Z RZYMSKICH I Z INNYCH DZIEJÓW WYBRANE Z WYKŁADY ICH OBYCZAJNYMI, LUDZI KU ROZMIŁOWANIU MĄDROŚCI I TEŻ INNYCH CNÓT PRZYWODZĄCE (HISTORYJA O APOLLONIJUSZU KRÓLU TYRSKIM…) (1540) 150
TRZY OPOWIADANIA MORALNE 184
ZEMSTA NIEWOLNIKA. Jako nie jest dobrze niewolnika w domu chować albo drażnić, o tym słuchaj, co się stało niedaleko Wenecyje w mieście jednym 186
ZDRADZIECKI SPOWIEDNIK. Druga, jako nie jacy komu zwierzać się swych tajemnic 187
KSIĄDZ MORDERCA. Druga te równa, która się przydała w Wenecyji 190
SOWIŹRZAŁ KROTOFILNY I ŚMIESZNY. POCZĄTEK, ŻYWOT I DOKONANIE JEGO DZIWNE (1540) 192
RURALE IUDICIUM. TO JEST LUDYCYJE WIESNE NA TEN NOWY ROK 1544. PRZEZ CHWALEBNEGO PANA MACIEJA ZAICOWICA W BYSINIE PODGÓRNEGO PROROKA ZŁOŻONE (1543) 212
POCZYNA SIĘ PRANDYKA **1 TEGO TO PANA MACIEJA Z BYSINY, podgórnego proroka, jako się na świecie tego roku wodzić będzie 214
MACIEJ ZAIC W BYSINIE, PODGÓRNY PROROK, chwali Boga z swą osadą za wszytkę krzywacką gromadę 214
NA ROZKAZANIE TEGO TO PANA MACIEJA pisał z Bysiny podmistrzek **9 dnia szczodrego**10 215
O DOBRYM ZDROWIU I O MOROWYM POWIETRZU NA TEN ROK 216
O POŻYWNOSCI NA TEN ROK 216
O GÓRACH I KRUSZCACH 217
O CZTERECH CZĘŚCIACH ROKU 217
O POGODZIE I TEZ NIEPOGODZIE PRZEZ 12 MIESIĘCY DO CAŁEGO ROKU. Styczeń 217
O NIEWIASTACH PAN MACIEJ PRZERZECZONY ty księgi zamyka 221
ŻYWOT EUSTACHIJUSZA MĘCZENNIKA (1529) 222
NAPOMINANIE KU CIRPLIWOSCI 233
ISTORYJA O ŚWIĘTYM JÓZEFIE, PATRYJARSZE STAREGO ZAKONU, KTÓREGO BYLI BRACIA ZAPRZEDALI (1530) 234
Rozdział I (XXXVII) 236
Rozdział II (XXXIX) 238
Rozdział III (XL) 240
Rozdział IV (XLI) 241
Rozdział V (XLII) 248
Rozdział VI (XLIII) 252
Rozdział VII (XLIV) 255
Rozdział VIII (XLV) 258
Rozdział IX (XLVI) 260
Rozdział X (XLVII) 261
Rozdział XI (XLVIII) 264
Rozdział XII (L) 264
POWIEŚĆ RZECZY ISTEJ O ZAŁOŻENIU KLASZTORA NA ŁYSEJ GÓRZE BRACIEJ ZAKONU ŚWIĘTEGO BENEDYKTA. I TEŻ O TYM, JAKO DRZEWO Świętego krzyża na tę górę jest przyniesiono (1538) 268
HISTORYJA BARZO CUDNA I KU WIEDZIENIU POTRZEBNA O STWORZENIU NIEBA I ZIEMIE I INNYCH WSZYTKICH RZECZY, KTÓRE I ŻYWĄ NA ŚWIECIE, I JAKO POTEM PAN BÓG CZŁOWIEKA, TO JEST JADAMA I JEWĘ, Z KOŚCI JEGO STWORZYŁ A JAKO ŻYWOTA SWEGO NA TYM ŚWIECIE DOKONALI ETC. TERAZ NOWO NA POLSKIE Z PILNOŚCIĄ WYŁOŻONA. 284
O pokutowaniu Jadama i Jewy 287
O cudach, które się przydały po śmierci Jadamowej; a jako Michał anioł boży pogrzebł ciało jego, a Set różczkę wszczepił w głowy jego 297
O różczce wszczepionej u głowy Adamowej 298
O śmierci Ewinej i o pogrzebie jej, także i o ukazaniu się Michała Anioła 299
ŻYWOTY FILOZOFÓW, TO JEST MĘDRCÓW NAUK PRZYRODZONYCH, I TEŻ INSZYCH MĘŻÓW CNOTAMI OZDOBIONYCH KU OBYCZAJNEMU NAUCZANIU CZŁOWIEKA KAŻDEGO KRÓTKO WYBRANE Marcina Bielskiego (1535) 302
VIRGILIUS POETA 304
SEKUNDUS 305
O SOKRATESIE 310
BOETIUS 317
PROBLEMATA ARISTOTELIS. GADKI Z PISMA WIELKIEGO FILOZOFA ARISTOTELA I TEŻ INSZYCH MĘDRCÓW TAK PRZYRODZONEJ, JAKO I LEKARSKIEJ NAUKI Z PILNOŚCIĄ WYBRANE, PYTANIE ROZMAITE O SKŁADNOSCI CZŁOWIECZYCH CZŁONKÓW ROZWIĘZUJĄCE, KU BIEGŁOŚCI ROZMOWY LUDZKIEJ TAK ROZKOSZNE, JAKO I POŻYTECZNE. [Andrzeja Glabera z Kobylina.] (1535) 322
O POZNAWANIU OBYCZAJÓW CZŁOWIECZYCH WEDŁUG SPOSOBU JEGO CIAŁA 324
AD LECTOREM ADHORTATIO 328
O WZROŚCIE CAŁEGO CZŁOWIEKA 328
NAUKA POSPOLITA O WZROŚCIE CZŁOWIECZYM 330
O GŁOWIE 330
O WŁOSIECH 331
O WYRAŻENIU OBLICZA 334
SENATULUS, TO JEST SJEM NIEWIEŚCI, KTÓRY NIEGDY W RZYMIE DZIERŻAN BYŁ OD TRZECH STANÓW ICH, OD MAŁŻONEK, WDÓW I PANIEN. [Andrzeja Glabera z Kobylina] (1543) 338
MAŁŻONKI 340
WDOWY 340
LUKRECYJA 341
PANNY 341
OD STANU PANIEŃSKIEGO 341
LUKRECYJA 345
ANNA 346
OD STANU WDOWIEGO 346
LUKRECYJA 350
KSIĘGI, KTÓRE ZOWĄ JĘZYK, Z ŁACIŃSKIEGO NA POLSKI WYŁOŻONY 352
OECONOMIA ALBO GOSPODARSTWO, TO JEST NAUKA, JAKO SIĘ WSZELKI KRZEŚCIJANSKI CZŁOWIEK W GOSPODARSTWIE SPRAWOWAĆ MA 364
DLACZEGO PAN BÓG MAŁŻEŃSTWO USTAWIŁ 366
CAPITULUM 5 366
O PRZYJACIELSTWACH 371
CAPUT 14 371
PAMIĘTNIKI JANCZARA 378
XXXVIII Rozdział. O RZĄDZIE, KTÓRY JEST W ZIEMI TURECKIEJ 380
XXXIX Rozdział. O RZĄDZENIU DWORU CESARSKIEGO 382
XL Rozdział. O BITWIE I O SZYKOWANIU TURECKIM 387
POLSKIE WYPISANIE DWOJEJ KRAINY ŚWIATA, KTÓRĄ PO ŁACINIE SARMATIA TAKIEŻ I LUD TAM PRZEBYWAJĄCY ZOWĄ SARMATE, JAKOBY ZAWSZE GOTOWI A ZBROJNI. GDZIEŻ TEŻ OBJAWIONE SĄ NIEKTÓRE DAWNE DZIEJE POLSKIE. Z WYPISANIA DOKTORA MACIEJA MIECHOWITY DOPIRO WYŁOŻONE 392
CNEMU I DOBRZE SŁAWNEMU RYCERZOWI, PANU MIKOŁAJOWI OPOROWSKIEMU, PODKOMORZEMU WIELUŃSKIEMU, NA WIERUSZOWIE I BARANOWIE DZIEDZICOWI, PANU SWEMU ŁASKAWEMU M. ANDRZEJ GLABER Z KOBYLINA SŁUŻBĘ I POWOLNOŚĆ SWĄ WSKAZUJE 394
LIST DOKTORA MACIEJA Z MIECHOWA DO PANA NIEKTÓREGO O RZECZACH, KTÓRE SĄ ALBO SIĘ PRZYDAWAJĄ W DALEKICH STRONACH PÓŁNOCNYCH 396
Rozdział 5. O JUHRACH ALBO WUHRACH 400
KSIĄŻKI STANISŁAWA ORZECHOWSKIEGO O RUSZENIU ZIEMIE POLSKIEJ PRZECIW TURKOWI Z ŁACIŃSKIEGO JĘZYKA NA POLSKI WYŁOŻONE KAŻDEMU RYCERSKIEMU CZŁOWIEKOWI POŻYTECZNE (1543) 408
NAPOMNIENIE POLSKIE KU ZGODZIE DO WSZECH KRZEŚCIJANÓW WOBEC, A MIANOWICIE KU POLAKOM UCZYNIONE Stanisława Łaskiego (1545) 428
WYSOCE URODZONEMU A SŁAWNEMU I WIELMOŻNEMU PANU, PANU STANISŁAWOWI ŁASKIEMU NA STRICKENHOFFIE, WOJEWODZIE SIRACKIEMU, PANU I ZWIERZCHNIEMU SWEMU MIŁOŚCIWEMU, WALENTY PODDANY, NA TEN CZAS ŻOŁNIERZ JEDEN I SŁUGA CESARSKIEGO WOJSKA I PROPORCZNIK, SŁUŻBĘ SWĄ PODDANĄ A POMOCNĄ ZALECA 430
SPRAW I POSTĘPKÓW RYCERSKICH I PRZEWAGI OPISANIE KRÓTKIE Z NAUKAMI W TEJ ZACNEJ ZABAWIE POTRZEBNYMI Przez Stanisława Łaskiego (ok. r. 1545) 458
NAUKA O GOTOWOŚCI WOJENNEJ 460
CIRCITORES **18. RYCERSKA. PONOCNA. CIRCULATORES **19 467
PRZYPISY 478
KOMENTARZ RZECZOWY. HISTORYJA ALEKSANDRA WIELKIEGO… 480
HISTORYJA[…] O SZCZĘŚCIU… 483
ROZMOWY, KTÓRE MIAŁ KRÓL SALOMON MĄDRY Z MARCHOŁTEM… 484
PONCYJAN… (HISTORYJA O ALEKSANDRZE I LODWIKU) 486
HISTORYJE ROZMAITE Z RZYMSKICH I Z INNYCH DZIEJÓW WYBRANE… (O APOLLONIJUSZU KRÓLU TYRSKIM) 486
TRZY OPOWIADANIA MORALNE 488
SOWIŹRZAŁ KROTOFILNY I ŚMIESZNY… 489
RURALE IUDICIUM… 491
ŻYWOT EUSTACHIJUSZA MĘCZENNIKA 494
ISTORYJA O ŚWIĘTYM JOZEFIE… 494
POWIEŚĆ RZECZY ISTEJ… 496
HISTORYJA BARZO CUDNA[…] O STWORZENIU NIEBA I ZIEMIE .. 499
ŻYWOTY FILOZOFÓW… 500
PROBLEMATA ARISTOTELIS… 504
SENATULUS, TO JEST SJEM NIEWIEŚCI… 506
KSIĘGI, KTÓRE ZOWĄ JĘZYK… 508
OECONOMIA ALBO GOSPODARSTWO… 509
PAMIĘTNIKI JANCZARA 510
POLSKIE WYPISANIE DWOJEJ KRAINY ŚWIATA… 513
KSIĄŻKI STANISŁAWA ORZECHOWSKIEGO O RUSZENIU ZIEMIE POLSKIEJ PRZECIW TURKOWI… 517
NAPOMNIENIE POLSKIE KU ZGODZIE… 520
SPRAW I POSTĘPKÓW RYCERSKICH I PRZEWAGI OPISANIE… 524
SŁOWNIK WYRAZÓW STAROPOLSKICH I RZADZIEJ UŻYWANYCH 527
I. STADIUM PRZEŁOMOWE ODRODZENIA W POLSCE 6
II. POWIEŚCI LUDOWE 9
III. LEGENDY 19
IV. DZIEŁKA MORALISTYCZNE 23
V. TRAKTATY HISTORYCZNO-POLITYCZNE 27
VI. ZNACZENIE PROZY POLSKIEJ WCZESNEGO RENESANSU 33
ZASADY WYDANIA I BIBLIOGRAFIA 38
HISTORYJA ALEKSANDRA WIELKIEGO KRÓLA MACEDOŃSKIEGO O WALKACH 42
HISTORYJA BARZO MIŁA I WESOŁA KU CZCIENIU, KTÓRA JEST RZECZONA I WYPISANA O SZCZĘŚCIU A O SWEJ WOLI, A ZWŁASZCZA O ŻYWOCIE DWORSKIM (1515) 62
ROZMOWY, KTÓRE MIAŁ KRÓL SALOMON MĄDRY Z MARCHOŁTEM GRUBYM A SPROSNYM, A WSZAKOŻ, JAKO O NIM POWIEDAJĄ, BARZO Z WYMOWNYM, Z FIGURAMI I Z GADKAMI ŚMIESZNYMI 84
PONCYJAN, KTÓRY MA W SOBIE ROZMAITE POWIEŚCI MIŁE BARZO KU CZCIENIU, WZIĘTE Z RZYMSKICH DZIEJÓW (HISTORYJA O ALEKSANDRZE I LODWIKU) (1540) 122
HISTORYJE ROZMAITE Z RZYMSKICH I Z INNYCH DZIEJÓW WYBRANE Z WYKŁADY ICH OBYCZAJNYMI, LUDZI KU ROZMIŁOWANIU MĄDROŚCI I TEŻ INNYCH CNÓT PRZYWODZĄCE (HISTORYJA O APOLLONIJUSZU KRÓLU TYRSKIM…) (1540) 150
TRZY OPOWIADANIA MORALNE 184
ZEMSTA NIEWOLNIKA. Jako nie jest dobrze niewolnika w domu chować albo drażnić, o tym słuchaj, co się stało niedaleko Wenecyje w mieście jednym 186
ZDRADZIECKI SPOWIEDNIK. Druga, jako nie jacy komu zwierzać się swych tajemnic 187
KSIĄDZ MORDERCA. Druga te równa, która się przydała w Wenecyji 190
SOWIŹRZAŁ KROTOFILNY I ŚMIESZNY. POCZĄTEK, ŻYWOT I DOKONANIE JEGO DZIWNE (1540) 192
RURALE IUDICIUM. TO JEST LUDYCYJE WIESNE NA TEN NOWY ROK 1544. PRZEZ CHWALEBNEGO PANA MACIEJA ZAICOWICA W BYSINIE PODGÓRNEGO PROROKA ZŁOŻONE (1543) 212
POCZYNA SIĘ PRANDYKA **1 TEGO TO PANA MACIEJA Z BYSINY, podgórnego proroka, jako się na świecie tego roku wodzić będzie 214
MACIEJ ZAIC W BYSINIE, PODGÓRNY PROROK, chwali Boga z swą osadą za wszytkę krzywacką gromadę 214
NA ROZKAZANIE TEGO TO PANA MACIEJA pisał z Bysiny podmistrzek **9 dnia szczodrego**10 215
O DOBRYM ZDROWIU I O MOROWYM POWIETRZU NA TEN ROK 216
O POŻYWNOSCI NA TEN ROK 216
O GÓRACH I KRUSZCACH 217
O CZTERECH CZĘŚCIACH ROKU 217
O POGODZIE I TEZ NIEPOGODZIE PRZEZ 12 MIESIĘCY DO CAŁEGO ROKU. Styczeń 217
O NIEWIASTACH PAN MACIEJ PRZERZECZONY ty księgi zamyka 221
ŻYWOT EUSTACHIJUSZA MĘCZENNIKA (1529) 222
NAPOMINANIE KU CIRPLIWOSCI 233
ISTORYJA O ŚWIĘTYM JÓZEFIE, PATRYJARSZE STAREGO ZAKONU, KTÓREGO BYLI BRACIA ZAPRZEDALI (1530) 234
Rozdział I (XXXVII) 236
Rozdział II (XXXIX) 238
Rozdział III (XL) 240
Rozdział IV (XLI) 241
Rozdział V (XLII) 248
Rozdział VI (XLIII) 252
Rozdział VII (XLIV) 255
Rozdział VIII (XLV) 258
Rozdział IX (XLVI) 260
Rozdział X (XLVII) 261
Rozdział XI (XLVIII) 264
Rozdział XII (L) 264
POWIEŚĆ RZECZY ISTEJ O ZAŁOŻENIU KLASZTORA NA ŁYSEJ GÓRZE BRACIEJ ZAKONU ŚWIĘTEGO BENEDYKTA. I TEŻ O TYM, JAKO DRZEWO Świętego krzyża na tę górę jest przyniesiono (1538) 268
HISTORYJA BARZO CUDNA I KU WIEDZIENIU POTRZEBNA O STWORZENIU NIEBA I ZIEMIE I INNYCH WSZYTKICH RZECZY, KTÓRE I ŻYWĄ NA ŚWIECIE, I JAKO POTEM PAN BÓG CZŁOWIEKA, TO JEST JADAMA I JEWĘ, Z KOŚCI JEGO STWORZYŁ A JAKO ŻYWOTA SWEGO NA TYM ŚWIECIE DOKONALI ETC. TERAZ NOWO NA POLSKIE Z PILNOŚCIĄ WYŁOŻONA. 284
O pokutowaniu Jadama i Jewy 287
O cudach, które się przydały po śmierci Jadamowej; a jako Michał anioł boży pogrzebł ciało jego, a Set różczkę wszczepił w głowy jego 297
O różczce wszczepionej u głowy Adamowej 298
O śmierci Ewinej i o pogrzebie jej, także i o ukazaniu się Michała Anioła 299
ŻYWOTY FILOZOFÓW, TO JEST MĘDRCÓW NAUK PRZYRODZONYCH, I TEŻ INSZYCH MĘŻÓW CNOTAMI OZDOBIONYCH KU OBYCZAJNEMU NAUCZANIU CZŁOWIEKA KAŻDEGO KRÓTKO WYBRANE Marcina Bielskiego (1535) 302
VIRGILIUS POETA 304
SEKUNDUS 305
O SOKRATESIE 310
BOETIUS 317
PROBLEMATA ARISTOTELIS. GADKI Z PISMA WIELKIEGO FILOZOFA ARISTOTELA I TEŻ INSZYCH MĘDRCÓW TAK PRZYRODZONEJ, JAKO I LEKARSKIEJ NAUKI Z PILNOŚCIĄ WYBRANE, PYTANIE ROZMAITE O SKŁADNOSCI CZŁOWIECZYCH CZŁONKÓW ROZWIĘZUJĄCE, KU BIEGŁOŚCI ROZMOWY LUDZKIEJ TAK ROZKOSZNE, JAKO I POŻYTECZNE. [Andrzeja Glabera z Kobylina.] (1535) 322
O POZNAWANIU OBYCZAJÓW CZŁOWIECZYCH WEDŁUG SPOSOBU JEGO CIAŁA 324
AD LECTOREM ADHORTATIO 328
O WZROŚCIE CAŁEGO CZŁOWIEKA 328
NAUKA POSPOLITA O WZROŚCIE CZŁOWIECZYM 330
O GŁOWIE 330
O WŁOSIECH 331
O WYRAŻENIU OBLICZA 334
SENATULUS, TO JEST SJEM NIEWIEŚCI, KTÓRY NIEGDY W RZYMIE DZIERŻAN BYŁ OD TRZECH STANÓW ICH, OD MAŁŻONEK, WDÓW I PANIEN. [Andrzeja Glabera z Kobylina] (1543) 338
MAŁŻONKI 340
WDOWY 340
LUKRECYJA 341
PANNY 341
OD STANU PANIEŃSKIEGO 341
LUKRECYJA 345
ANNA 346
OD STANU WDOWIEGO 346
LUKRECYJA 350
KSIĘGI, KTÓRE ZOWĄ JĘZYK, Z ŁACIŃSKIEGO NA POLSKI WYŁOŻONY 352
OECONOMIA ALBO GOSPODARSTWO, TO JEST NAUKA, JAKO SIĘ WSZELKI KRZEŚCIJANSKI CZŁOWIEK W GOSPODARSTWIE SPRAWOWAĆ MA 364
DLACZEGO PAN BÓG MAŁŻEŃSTWO USTAWIŁ 366
CAPITULUM 5 366
O PRZYJACIELSTWACH 371
CAPUT 14 371
PAMIĘTNIKI JANCZARA 378
XXXVIII Rozdział. O RZĄDZIE, KTÓRY JEST W ZIEMI TURECKIEJ 380
XXXIX Rozdział. O RZĄDZENIU DWORU CESARSKIEGO 382
XL Rozdział. O BITWIE I O SZYKOWANIU TURECKIM 387
POLSKIE WYPISANIE DWOJEJ KRAINY ŚWIATA, KTÓRĄ PO ŁACINIE SARMATIA TAKIEŻ I LUD TAM PRZEBYWAJĄCY ZOWĄ SARMATE, JAKOBY ZAWSZE GOTOWI A ZBROJNI. GDZIEŻ TEŻ OBJAWIONE SĄ NIEKTÓRE DAWNE DZIEJE POLSKIE. Z WYPISANIA DOKTORA MACIEJA MIECHOWITY DOPIRO WYŁOŻONE 392
CNEMU I DOBRZE SŁAWNEMU RYCERZOWI, PANU MIKOŁAJOWI OPOROWSKIEMU, PODKOMORZEMU WIELUŃSKIEMU, NA WIERUSZOWIE I BARANOWIE DZIEDZICOWI, PANU SWEMU ŁASKAWEMU M. ANDRZEJ GLABER Z KOBYLINA SŁUŻBĘ I POWOLNOŚĆ SWĄ WSKAZUJE 394
LIST DOKTORA MACIEJA Z MIECHOWA DO PANA NIEKTÓREGO O RZECZACH, KTÓRE SĄ ALBO SIĘ PRZYDAWAJĄ W DALEKICH STRONACH PÓŁNOCNYCH 396
Rozdział 5. O JUHRACH ALBO WUHRACH 400
KSIĄŻKI STANISŁAWA ORZECHOWSKIEGO O RUSZENIU ZIEMIE POLSKIEJ PRZECIW TURKOWI Z ŁACIŃSKIEGO JĘZYKA NA POLSKI WYŁOŻONE KAŻDEMU RYCERSKIEMU CZŁOWIEKOWI POŻYTECZNE (1543) 408
NAPOMNIENIE POLSKIE KU ZGODZIE DO WSZECH KRZEŚCIJANÓW WOBEC, A MIANOWICIE KU POLAKOM UCZYNIONE Stanisława Łaskiego (1545) 428
WYSOCE URODZONEMU A SŁAWNEMU I WIELMOŻNEMU PANU, PANU STANISŁAWOWI ŁASKIEMU NA STRICKENHOFFIE, WOJEWODZIE SIRACKIEMU, PANU I ZWIERZCHNIEMU SWEMU MIŁOŚCIWEMU, WALENTY PODDANY, NA TEN CZAS ŻOŁNIERZ JEDEN I SŁUGA CESARSKIEGO WOJSKA I PROPORCZNIK, SŁUŻBĘ SWĄ PODDANĄ A POMOCNĄ ZALECA 430
SPRAW I POSTĘPKÓW RYCERSKICH I PRZEWAGI OPISANIE KRÓTKIE Z NAUKAMI W TEJ ZACNEJ ZABAWIE POTRZEBNYMI Przez Stanisława Łaskiego (ok. r. 1545) 458
NAUKA O GOTOWOŚCI WOJENNEJ 460
CIRCITORES **18. RYCERSKA. PONOCNA. CIRCULATORES **19 467
PRZYPISY 478
KOMENTARZ RZECZOWY. HISTORYJA ALEKSANDRA WIELKIEGO… 480
HISTORYJA[…] O SZCZĘŚCIU… 483
ROZMOWY, KTÓRE MIAŁ KRÓL SALOMON MĄDRY Z MARCHOŁTEM… 484
PONCYJAN… (HISTORYJA O ALEKSANDRZE I LODWIKU) 486
HISTORYJE ROZMAITE Z RZYMSKICH I Z INNYCH DZIEJÓW WYBRANE… (O APOLLONIJUSZU KRÓLU TYRSKIM) 486
TRZY OPOWIADANIA MORALNE 488
SOWIŹRZAŁ KROTOFILNY I ŚMIESZNY… 489
RURALE IUDICIUM… 491
ŻYWOT EUSTACHIJUSZA MĘCZENNIKA 494
ISTORYJA O ŚWIĘTYM JOZEFIE… 494
POWIEŚĆ RZECZY ISTEJ… 496
HISTORYJA BARZO CUDNA[…] O STWORZENIU NIEBA I ZIEMIE .. 499
ŻYWOTY FILOZOFÓW… 500
PROBLEMATA ARISTOTELIS… 504
SENATULUS, TO JEST SJEM NIEWIEŚCI… 506
KSIĘGI, KTÓRE ZOWĄ JĘZYK… 508
OECONOMIA ALBO GOSPODARSTWO… 509
PAMIĘTNIKI JANCZARA 510
POLSKIE WYPISANIE DWOJEJ KRAINY ŚWIATA… 513
KSIĄŻKI STANISŁAWA ORZECHOWSKIEGO O RUSZENIU ZIEMIE POLSKIEJ PRZECIW TURKOWI… 517
NAPOMNIENIE POLSKIE KU ZGODZIE… 520
SPRAW I POSTĘPKÓW RYCERSKICH I PRZEWAGI OPISANIE… 524
SŁOWNIK WYRAZÓW STAROPOLSKICH I RZADZIEJ UŻYWANYCH 527