Dane szczegółowe książki
Psychologia przełomu połowy życia / Oleś, Piotr (1955-)
Autorzy
Tytuł
Psychologia przełomu połowy życia
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Lublin: TN KUL, 2000
ISBN
8387703788
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Bibliogr. s. 249-270.
Spis treści
pokaż spis treści
SPIS TREŚCI
1. Od literatury i psychobiografii po psychologię......................................11
2. W kierunku psychologii człowieka dorosłego..........................................19
3. Charakterystyka wieku średniego..............21
4. Optymistyczny i pesymistyczny obraz środka życia....................................25
5. Zjawiska typowe dla „połowy życia”..................................................27
6. Perspektywy teoretyczne..................................................30
TEORIE PRZEMIAN I KRYZYSU POŁOWY ŻYCIA..................................................35
1. Teoria Carla G. Junga.........................................................35
1.1. Badania nad kierunkiem przemian osobowości....................................39
1.1.1. Hipoteza Davida Gutmanna.............................................40
1.1.2. Interpretacja socjokulturowa.........................................42
1.1.3. Interpretacja fizjologiczna..........................................44
1.1.4. Interpretacja socjobiologiczna.......................................45
1.2. Kryzys połowy życia a stosunek do śmierci....................................47
2. Teoria Erika H. Eriksona.......................................................49
2.1. Teoria i badania George’a Vaillanta............................................53
2.2. Typy przemian w połowie życia według Michaela P. Farrella
i Stanley’a D. Rosenberga............................................55
2.3. Dana McAdamsa reinterpretacja teorii tożsamości i kreatywności . 58
3. Teoria i biograficzne analizy Elliota Jaąuesa.......................................61
4. Teoria Rogera Goulda................................66
5. Teoria Daniela Levinsona......................... 71
5.1. Badania nad strukturą życia, fazami przemian i paradygmatem............................78
5.2. Badania nad marzeniem.........................83
6. Teoria i badania Gaił Sheehy.....................86
7. Krytyczne podsumowanie teorii.................87
1. Sens przełomu według mitu o Odyseuszu.............................................91
2. Przełom jako ewolucyjna droga ku mądrości - Henryk Ibsen.........................93
3. Przełom jako odkrywanie nowych dróg - Sigmund Freud..............................95
4. Przełom jako brak integracji wyzwań - Witold Gombrowicz..........................99
5. Przełom jako zmiana linii życia - syndrom Paula Gauguina.........................101
6. Przełom jako załamanie w połowie życia — Jack London.............................103
7. Wymiary przełomu połowy życia..............104
8. Jeszcze o syndromie Gauguina...............107
9. Psychologiczne koszty bezruchu.............110
10. Dlaczego stagnacja łączy się z depresją..... 113
11. Postawy życiowe typu „być” i „mieć”....115
12. Znaczenie przeszłości, czyli rola powrotu do marzeń..............................116
KONCEPCJA KRYZYSU POŁOWY ŻYCIA 121
1. Kontrowersje wokół kryzysu połowy życia..........................................121
1.1. Czy istnieje kryzys połowy życia?...........................................121
1.2. Zjawisko powszechne czy elitarne?...........................................122
1.3. Kontrowersje wokół wieku....................123
1.4. Problemy uniwersalne czy unikalne?....124
1.5. Brak satysfakcji z życia czy lęk przed przyszłością?........................125
1.6. Kryzys jako zjawisko normalne czy patologiczne?.............................126
1.7. Wpływ czynników biologicznych czy socjokulturowych?.........................127
1.8. Jaką rolę odgrywa płeć?.....................................................128
1.9. Na czym polega specyfika kryzysu połowy życia u mężczyzn?.............130
1.10. Na czym polega specyfika kryzysu połowy życia u kobiet?............................. 132
2. W kierunku definicji kryzysu połowy życia........................................133
2.1.Problemy definicyjne..............................134
2.2. Definicja kryzysu połowy życia.............135
2.3. Operacjonalizacja kryzysu połowy życia.....................................137
2.4. Przełom połowy życia jako zjawisko trójwymiarowe............................................139
2.5. Przełom połowy życia jako kryzys rozwojowy...................................................141
2.6. Przełom połowy życia a kryzys „połowy kariery”........................................................143
2.7. Kryzys połowy życia a „zespół wypalenia”...................................................144
W KIERUNKU MODELU PRZEŁOMU POŁOWY ŻYCIA.........................................147
1. Wprowadzenie w problematykę badań....147
2. Problem i hipotezy....................................149
3. Metodologia badań................................. 150
3.1. Zastosowane metody............................151
3.2. Opis badanej grupy...............................155
4. Weryfikacja hipotez: korelaty kryzysu połowy życia..............................156
4.1. Kryzys połowy życia a orientacja temporalna.............................................157
4.2. Kryzys połowy życia a wartościowanie.......................................158
4.3. Kryzys połowy życia a radzenie sobie ze stresem.........................160
4.4. Kryzys połowy życia a predyspozycje osobowościowe.......................162
5. Model przełomu połowy życia............................................165
5.1. Założenia teoretyczne...........................166
5.2. Prezentacja modelu..............................167
5.3. Psychologiczne uwarunkowania kryzysu połowy życia................168
5.4. Przełom połowy życia a problemy ze zdrowiem psychicznym.............................. 172
5.5. Przełom połowy życia a lęk przed śmiercią?.......................174
6. Podsumowanie.......................................177
RODZAJE PRZEŁOMU...............................181
1. Psychologiczna charakterystyka rodzajów przełomu.......................182
1.1.„Przystosowani”.....................................182
1.2. „Kryzysujący”.......................................184
1.3. „Wieczni chłopcy” ...............................185
1.4. „Dojrzali”............................................187
1.5. „Mędrcy”............................................188
2. Porównanie wyróżnionych typów przełomu połowy życia....................190
2.1. Orientacja temporalna........................190
2.2. Wartościowanie..................................192
2.3. Radzenie sobie ze stresem.................194
2.4. Koncepcja siebie..................................197
3. Jak zintegrować wiedzę o rodzajach przełomu?.......................... 199
SPECYFIKA PRZEMIAN POŁOWY ŻYCIA..............................................207
1. Interpretacja psychoanalityczna: znaczenie dzieciństwa..............207
2. Interpretacja poznawcza: stres i orientacja temporalna.................209
2.1. Krytyczna rola radzenia sobie ze stresem.........................209
2.2. Optymizm-pesymizm a radzenie sobie...............................211
2.3. Prężność ego.....................................212
2.4. Orientacja temporalna........................213
2.5. Transgresyjna i paliatywna funkcja radzenia sobie ze stresem.........................215
3. Poszukiwanie odnowionej tożsamości.....................................216
3.1. Praca i rodzina jako podstawa dla tożsamości.....................217
3.2. Motywy podstawowe a tożsamość....................................219
3.2.1. Integracja motywów w połowie życia..........................220
3.2.2. Niektóre skutki braku integracji motywów....................221
3.3. Funkcjonowanie systemu Ja.................223
3.3.1. Znaczenie Ja-możliwych”..................223
3.3.2. „Ja-możliwe” z przeszłości.................225
3.3.3. Utrata ,ja-możliwego”.........................225
4. Najważniejsze wyzwanie: budowanie nowego sensu życia....................................226
5. Wpływ wydarzeń życiowych i zmiennych socjokulturowych.........................................231
PROMOWANIE ROZWOJU W ŻYCIU DOROSŁYM..........................................235
1. Profilaktyka i terapia kryzysów połowy życia......................................................235
1.1. Grupy zwiększonego ryzyka...............235
1.2. Przygotowanie do zmian - budowanie mądrości......................237
2. Specyfika ludzi - specyfika działań.........239
3. Aspekty terapeutyczne...........................242
4. Specyfika i zadania Centrum Rozwoju w Połowie Życia..............243
5. Dla tych, którzy chcą żyć świadomie.......246
BIBLIOGRAFIA...........................................249
ANEKS....................................................... 271
SUMMARY..................................................277
INDEKS RZECZOWY...............................................283
INDEKS NAZWISK...................................................291
1. Od literatury i psychobiografii po psychologię......................................11
2. W kierunku psychologii człowieka dorosłego..........................................19
3. Charakterystyka wieku średniego..............21
4. Optymistyczny i pesymistyczny obraz środka życia....................................25
5. Zjawiska typowe dla „połowy życia”..................................................27
6. Perspektywy teoretyczne..................................................30
TEORIE PRZEMIAN I KRYZYSU POŁOWY ŻYCIA..................................................35
1. Teoria Carla G. Junga.........................................................35
1.1. Badania nad kierunkiem przemian osobowości....................................39
1.1.1. Hipoteza Davida Gutmanna.............................................40
1.1.2. Interpretacja socjokulturowa.........................................42
1.1.3. Interpretacja fizjologiczna..........................................44
1.1.4. Interpretacja socjobiologiczna.......................................45
1.2. Kryzys połowy życia a stosunek do śmierci....................................47
2. Teoria Erika H. Eriksona.......................................................49
2.1. Teoria i badania George’a Vaillanta............................................53
2.2. Typy przemian w połowie życia według Michaela P. Farrella
i Stanley’a D. Rosenberga............................................55
2.3. Dana McAdamsa reinterpretacja teorii tożsamości i kreatywności . 58
3. Teoria i biograficzne analizy Elliota Jaąuesa.......................................61
4. Teoria Rogera Goulda................................66
5. Teoria Daniela Levinsona......................... 71
5.1. Badania nad strukturą życia, fazami przemian i paradygmatem............................78
5.2. Badania nad marzeniem.........................83
6. Teoria i badania Gaił Sheehy.....................86
7. Krytyczne podsumowanie teorii.................87
1. Sens przełomu według mitu o Odyseuszu.............................................91
2. Przełom jako ewolucyjna droga ku mądrości - Henryk Ibsen.........................93
3. Przełom jako odkrywanie nowych dróg - Sigmund Freud..............................95
4. Przełom jako brak integracji wyzwań - Witold Gombrowicz..........................99
5. Przełom jako zmiana linii życia - syndrom Paula Gauguina.........................101
6. Przełom jako załamanie w połowie życia — Jack London.............................103
7. Wymiary przełomu połowy życia..............104
8. Jeszcze o syndromie Gauguina...............107
9. Psychologiczne koszty bezruchu.............110
10. Dlaczego stagnacja łączy się z depresją..... 113
11. Postawy życiowe typu „być” i „mieć”....115
12. Znaczenie przeszłości, czyli rola powrotu do marzeń..............................116
KONCEPCJA KRYZYSU POŁOWY ŻYCIA 121
1. Kontrowersje wokół kryzysu połowy życia..........................................121
1.1. Czy istnieje kryzys połowy życia?...........................................121
1.2. Zjawisko powszechne czy elitarne?...........................................122
1.3. Kontrowersje wokół wieku....................123
1.4. Problemy uniwersalne czy unikalne?....124
1.5. Brak satysfakcji z życia czy lęk przed przyszłością?........................125
1.6. Kryzys jako zjawisko normalne czy patologiczne?.............................126
1.7. Wpływ czynników biologicznych czy socjokulturowych?.........................127
1.8. Jaką rolę odgrywa płeć?.....................................................128
1.9. Na czym polega specyfika kryzysu połowy życia u mężczyzn?.............130
1.10. Na czym polega specyfika kryzysu połowy życia u kobiet?............................. 132
2. W kierunku definicji kryzysu połowy życia........................................133
2.1.Problemy definicyjne..............................134
2.2. Definicja kryzysu połowy życia.............135
2.3. Operacjonalizacja kryzysu połowy życia.....................................137
2.4. Przełom połowy życia jako zjawisko trójwymiarowe............................................139
2.5. Przełom połowy życia jako kryzys rozwojowy...................................................141
2.6. Przełom połowy życia a kryzys „połowy kariery”........................................................143
2.7. Kryzys połowy życia a „zespół wypalenia”...................................................144
W KIERUNKU MODELU PRZEŁOMU POŁOWY ŻYCIA.........................................147
1. Wprowadzenie w problematykę badań....147
2. Problem i hipotezy....................................149
3. Metodologia badań................................. 150
3.1. Zastosowane metody............................151
3.2. Opis badanej grupy...............................155
4. Weryfikacja hipotez: korelaty kryzysu połowy życia..............................156
4.1. Kryzys połowy życia a orientacja temporalna.............................................157
4.2. Kryzys połowy życia a wartościowanie.......................................158
4.3. Kryzys połowy życia a radzenie sobie ze stresem.........................160
4.4. Kryzys połowy życia a predyspozycje osobowościowe.......................162
5. Model przełomu połowy życia............................................165
5.1. Założenia teoretyczne...........................166
5.2. Prezentacja modelu..............................167
5.3. Psychologiczne uwarunkowania kryzysu połowy życia................168
5.4. Przełom połowy życia a problemy ze zdrowiem psychicznym.............................. 172
5.5. Przełom połowy życia a lęk przed śmiercią?.......................174
6. Podsumowanie.......................................177
RODZAJE PRZEŁOMU...............................181
1. Psychologiczna charakterystyka rodzajów przełomu.......................182
1.1.„Przystosowani”.....................................182
1.2. „Kryzysujący”.......................................184
1.3. „Wieczni chłopcy” ...............................185
1.4. „Dojrzali”............................................187
1.5. „Mędrcy”............................................188
2. Porównanie wyróżnionych typów przełomu połowy życia....................190
2.1. Orientacja temporalna........................190
2.2. Wartościowanie..................................192
2.3. Radzenie sobie ze stresem.................194
2.4. Koncepcja siebie..................................197
3. Jak zintegrować wiedzę o rodzajach przełomu?.......................... 199
SPECYFIKA PRZEMIAN POŁOWY ŻYCIA..............................................207
1. Interpretacja psychoanalityczna: znaczenie dzieciństwa..............207
2. Interpretacja poznawcza: stres i orientacja temporalna.................209
2.1. Krytyczna rola radzenia sobie ze stresem.........................209
2.2. Optymizm-pesymizm a radzenie sobie...............................211
2.3. Prężność ego.....................................212
2.4. Orientacja temporalna........................213
2.5. Transgresyjna i paliatywna funkcja radzenia sobie ze stresem.........................215
3. Poszukiwanie odnowionej tożsamości.....................................216
3.1. Praca i rodzina jako podstawa dla tożsamości.....................217
3.2. Motywy podstawowe a tożsamość....................................219
3.2.1. Integracja motywów w połowie życia..........................220
3.2.2. Niektóre skutki braku integracji motywów....................221
3.3. Funkcjonowanie systemu Ja.................223
3.3.1. Znaczenie Ja-możliwych”..................223
3.3.2. „Ja-możliwe” z przeszłości.................225
3.3.3. Utrata ,ja-możliwego”.........................225
4. Najważniejsze wyzwanie: budowanie nowego sensu życia....................................226
5. Wpływ wydarzeń życiowych i zmiennych socjokulturowych.........................................231
PROMOWANIE ROZWOJU W ŻYCIU DOROSŁYM..........................................235
1. Profilaktyka i terapia kryzysów połowy życia......................................................235
1.1. Grupy zwiększonego ryzyka...............235
1.2. Przygotowanie do zmian - budowanie mądrości......................237
2. Specyfika ludzi - specyfika działań.........239
3. Aspekty terapeutyczne...........................242
4. Specyfika i zadania Centrum Rozwoju w Połowie Życia..............243
5. Dla tych, którzy chcą żyć świadomie.......246
BIBLIOGRAFIA...........................................249
ANEKS....................................................... 271
SUMMARY..................................................277
INDEKS RZECZOWY...............................................283
INDEKS NAZWISK...................................................291