Dane szczegółowe książki
Adam Mickiewicz / Makowski, Stanisław (1931-2008); Szymanis, Eligiusz (1955-2009)
Tytuł
Adam Mickiewicz
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992
ISBN
8302045926
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
POETA-REWELATOR
Biografia romantyka 7
Oda do młodości na tle twórczości filomackiej 15
Ballady i romanse 20
Od mędrców do guślarzy 29
Wygnaniec-pielgrzym 39
Konrad Wallenrod 43
Przełom powstania listopadowego 47
Dziadów część III 49
Księgi narodu polskiego i Księgi pielgrzymstwa polskiego 54
Pan Tadeusz 56
Ostatnie utwory liryczno-refleksyjne 62
Życie przemieniane w poezję 68
„Pielgrzym Polski” 70
Poeta-wykładowca 72
Wyznawca Towiańskiego 74
Działacz polityczny 76
MATERIAŁY
Mickiewicz-człowiek
Dzieciństwo i lata szkolne
Aleksander Mickiewicz — Adam urodził się w Zaosiu 83
— Słuchanie opowieści i bajek 84
— Pierwszym nauczycielem była matka 85
— W pierwszej klasie 86
— Pierwsze lektury 87
— Pierwsze utwory 87
Litwa w czasach młodości Mickiewicza
Edward Massalski — Niewyczerpane są tam śpiżarnie 88
— Rok 1812 88
#504
Młodzieńcza miłość
Adam Mickiewicz — Pierwsza miłość 90
W litewskich wioskach i zaściankach 91
— Tuhanowicze mają zawsze wiele raju 92
Jan Czeczot — Całą myśl opanowała Maria 96
— Teraz szczęścia i przyjemności nie zna 96
Maria Puttkamerowa — Jestem jedynym powodem wszystkich twoich
nieszczęść 97
— Muszę Pana zobaczyć 98
Adam Mickiewicz — Jakże ja śmiałem ciebie zasmucić! 99
Maria Puttkamerowa — Jestem nieszczęśliwa 101
Leonard Podhorski-Okołów — Miłość do Maryli 103
Zdzisław Kępiński — Rywal Mickiewicza 105
Michał Wołosewicz — Echo legendy 107
Wojciech Piotrowicz — Tryptyk romantyczny 108
Uniwersytet. Filomaci
Adam Mickiewicz — Przebieg studiów uniwersyteckich 109
Tomasz Zan — Towarzystwo Filomatyczne 110
Adam Mickiewicz —• O celach Towarzystwa Filomatów 111
— Projekt towarzystwa promienistych Świat i Miłość 112
— [Jamby na imieninach Jana Czeczota] 113
Ignacy Domejko — Potrzeba zjednoczenia 114
— Posiedzenia, spotkania, imieniny 115
— Nowe towarzystwo 117
— Święcone koło Markuć 118
— Więzienie 119
— Improwizacja na pożegnanie 120
Pobyt w Rosji. Improwizacje
Adam Mickiewicz — Moja Odyseja 121
— Opozycja literacka i polityczna w Rosji 122
Aleksander Bestużew, Konrad Rylejew — Polecam ci Mickiewicza .... 123
Ksenofont Polewoj — Mickiewicz 123
Aleksander Puszkin — Poeta uciśnionego narodu 124
Piotr Wiaziemski — Puszkin spotkawszy Mickiewicza 125
Władysław Mickiewicz — Wśród przyjaciół Moskali 125
Mikołaj Malinowski — Słyszałem improwizującego Adama 126
Aleksander Chodźko — Zachwycił nas improwizacją o Zborowskim
(24 XII 1827, w Petersburgu) 127
Piotr Wiaziemski — Mickiewicz improwizował francuską prozą 128
Adam Mickiewicz — Pożegnano mię ze łzami 129
Wojciech Cybulski — Było to w lecie 1829 129
#505
W Weimarze
Antoni Edward Odyniec — Ekstrakt rozmowy o poezji 131
— Wizyta u Goethego 132
— O przedstawieniu Fausta 134
— David lepił, a Schmeller rysował fizys Mickiewicza 134
Wobec powstania listopadowego. Rzym-Paryż
Maurycy Gosławski — Do Adama Mickiewicza bawiącego w Rzymie . . 136
Adam Mickiewicz — Mam jeden tylko cel — zajechać! 137
Adam Turno — Mickiewicz jaki jest i co lubi 138
Adolf Skarbek Malczewski — Musiałem mu opowiadać o bitwie ostro-
łęckiej 139
Wincenty Pol — Pan Mickiewicz ma rację — trzeba nam było zginąć . . 140
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Podle mu dokuczali i grozili nawet
szubienicą 141
Adam Mickiewicz — Mam przeczucie, że wkrótce coś ważnego zajdzie . 142
— Źle bardzo z nami 143
W Lozannie
Adam Mickiewicz — Wolę ja nasze litewskie krajobrazy 144
— Żrę łacinę, a pluję francuszczyzną 145
— Pracy dużo 145
Maria Górecka — Wspomnienie Lozanny 147
Wykłady w Collège de France
Eustachy Januszkiewicz — „Ja bym wam i po niemiecku gadał!"....................................... 148
Adam Mickiewicz — Fragment improwizacji z 25 XII 1840 r 151
— Służba sprawie Polski 151
— Przedmiot i charakter kursu 152
Towianizm. Życie w Kole
Założenia nauki Towiańskiego
Edward Massalski — Towiański prawił mnie o swojej teorii 154
Andrzej Towiański — Biesiada, 17 stycznia 1841 r 157
Adam Mickiewicz — Człowiek, którego ja uważam za proroka 158
— Widzę w nim mistrza! 159
— Andrzeja emigrantom przepowiadałem 159
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Był to Andrzej Towiański 160
— Ozdrowienie żony 161
Seweryn Goszczyński — Podział Koła na siódemki 163
— Post Nowego Zakonu 163
— Spowiedź Nowego Zakonu .........................................................164
#506
— Uroczystość rozdawania medalików 164
— Sprawa brata Słowackiego 165
Juliusz Słowacki — I ja mam rozkaz Boży 166
Wacław Jabłonowski — Nadeszła chwila nowego zakonu 167
Seweryn Goszczyński — Mickiewicz mówił nam obszernie o świecie
ducha 167
Adam Mickiewicz — Głupi filozofowie odmawiają zwierzętom ducha . . 168
— Czyn ducha 168
— Duch Polski 169
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Podstawowe punktą tej nauki 169
Konflikt z Towiańskim
Celina Mickiewiczowa — Dotąd jesteś w duszy poganinem 170
— Stań przed Mistrzem nagi, próżny, głupi 171
Adam Mickiewicz — Morzyliśmy bracią naszą 172
Alina Witkowska — Zgłupieć dla Chrystusa i schłopieć 174
— Moralne odnowienie Kościoła 174
— Przekraczanie literackości literatury 176
Legion polski
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Tworzenie legionu 177
Zygmunt Krasiński — I to niby miała być polska chorągiew 179
Zawiadomienie o wymarszu Zastępu Krzyżowców Polskich ze Strasburga
w dniu 19 maja 1848 r 179
Celina Mickiewiczowa — Wyprawa włoska jest zdradą Sprawy, Ojczyzny
i Mistrza 180
Adam Mickiewicz — Legia polska 181
Stefan Kieniewicz — Mickiewicz w Rzymie 181
Okres „Trybuny” i lata następne
Adam Mickiewicz — Mam zobowiązania z „Trybuną” 183
— Rząd mi także zagraża 184
Herbert i Pietri — Policyjny raport o Mickiewiczu z 9 kwietnia 1852 r. . 186
Portret poety
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Obraz Mickiewicza ze strony powierzchow-
nej 187
— Mickiewicz wielkim był miłośnikiem sztuk pięknych 189
— Pieśń litewska 190
Pobyt na Wschodzie. Śmierć
Adam Mickiewicz — Zdawało mi się, że byłem na łonie ojczyzny .... 190
— Z ciebie będziemy brać przykład 192
#507
Armand Lévy — Był to atak cholery 193
Zygmunt Krasiński — My z niego wszyscy 195
Wojciech Piotrowicz — 26 XII 1855 w Konstantynopolu 195
Mickiewicz-twórca
Oda do młodości
Franciszek Malewski — Chrzestna córka Schillera 197
Jan Czeczot — Co ten Adam tak się sadzi 198
Tadeusz Sinko — Antyczny wzorzec „sławy grodu” 199
Ignacy Chrzanowski — Tradycje oświeceniowe w Odzie do młodości . . 201
Juliusz Kleiner — Jest z rodu pieśni niosących moc i płomień 202
Czesław Zgorzelski — Poetyka Ody 206
Julian Przyboś — Oda do turpistów 209
Ballady i romanse
Maurycy Mochnacki — Tajemnice niepojęte dla rozumu rozwiązuje
uczucie 210
Adam Mickiewicz — Pierwsze drgnięcie przyszło z prowincji 211
Franciszek Grzymała — Chce on stworzyć poezją ludu 211
Franciszek Salezy Dmochowski — Geniusz nie chce iść drogą naśladowa-
nia 212
Stanisław Stankiewicz — Związek Ballad z tradycją ludową 212
Marta Piwińska—Romantyczna natura 217
Alina Witkowska — Natura i historia w Balladach 219
Czesław Zgorzelski — Prowincjonalna swojszczyzna 220
— Wyznanie nowej wiary 223
Zofia Stefanowska — Między wiedzą a zabobonem 225
Wielka pokusa poznania tajemnicy 228
Alina Kowalczykowa — Szaleństwo Karusi 235
Antoni Lange — Jezioro 237
Dziady część II
Oskar Kolberg — Wspomnienie i pamięć umarłych 238
Zygmunt Wasilewski — Cała Litwa rozmawia stale z duchami przodków . 240
Stanisław Stankiewicz — W tych dniach zmarli obcują z żywymi .... 241
Stanisław Pigoń — Radawnica i Dziady 245
Juliusz Kleiner — Niby opera pierwotna 248
Maria Żmigrodzka — Ludowy osąd moralny 249
Zofia Stefanowska — Granica ludowego racjonalizmu 250
#508
Dziady część IV
Adam Mickiewicz — Uczułem, że tam była M 251
Franciszek Malewski — Dusze dwie były dla siebie przeznaczone ........................................ 252
Franciszek Salezy Dmochowski — Utwór, który podobnego sobie nie miał............................252
Maurycy Mochnacki — Nikt nie przemówił ognistszym językiem miłości.............................254
Juliusz Kleiner — Nowość poetyki Dziadów cz. IV 255
Wacław Borowy — Gustaw — duch czy człowiek? 256
Ryszard Przybylski — Gustaw jako upiór .......258
Michał Masłowski — Dramat indywidualnego dotarcia do Absolutu ..................................260
Zofia Stefanowska — Dlaczego owady pełnią rolę rewelatorów tajemnic?............................262
Marta Zielińska — Dziadów cz. IV jako skandal obyczajowy 263
Juliusz Słowacki — Dziady 265
Miron Białoszewski — O moim Gustawie 268
Grażyna
Adam Mickiewicz — Powieść klepana invita Minerva 273
Maurycy Mochnacki — Tożsamość kolorytu z wewnętrzną istotą rzeczy...............................273
Konrad Górski — Heroiczna wizja dawnej Litwy 274
Wacław Borowy — Tradycje klasycznej epiki bohaterskiej w Grażynie ..............................279
Alina Witkowska — Dzieje ojców w Grażynie 281
— Eksponowanie różnych narratorów 282
Maria Żmigrodzka — Grażyna jako metafora polityczna 284
Maria Janion — Kobieta w męskiej roli 285
Sonety krymskie
Kajetan Koźmian — Wszystko bezecne, podłe, brudne, ciemne ^ 288
Maurycy Mochnacki — Więcej uczuć jak słów 289
Adam Mickiewicz — Każdy grzech gramatyczny popełniony z namysłem ............................ 290
Kł... [Stanisław Kłokocki] — O idei i uczuciu nieskończoności 291
— Uczucie wzniosłości według Schillera 293
Wacław Kubacki — O wzniosłości 295
— Orientalizm 298
— Gatunek 300
— Cykl 301
Ireneusz Opacki — Człowiek, który nie zna ani świata, ani siebie .................................... 302
Alina Witkowska — Pielgrzymowanie ku źródłom bytu 304
Julian Przyboś — Idea poezji-obrazu 307
Kazimierz Wierzyński — Motto 308
Włodzimierz Słobodnik — Mickiewicz na Krymie 309
Konrad Wallenrod
Kajetan Koźmian — Wariat wystawiony rymem 310
Adam Mickiewicz — Uwagi o Wallenrodzie 310
Maurycy Mochnacki — Nie ma harmonii między częściami 311
#509
Nikołaj Nowosilcow — Dążność do rozpłomienienia gasnącego patrio-
tyzmu 312
Adam Mickiewicz — Broszura w sprawach bieżących 314
— Wszystkie wydania Wallenroda spaliłbym ......314
Józef Tretiak — Patriotyzm Konrada Wallenroda 315
Józef Ujejski — Byronizm utworu 316
Julian Przyboś — I Konrad, i Aldona to postaci papierowe, z Halbanem —
inna sprawa 318
Konrad Górski — Akcją są wewnętrzne dzieje bohatera 320
Maria Janion — Metafora tragizmu pokolenia 322
— Dylematy moralne mściciela w masce 323
Czesław Zgorzelski — Obrazy zbliżone do symbolicznego znaku
Juliusz Słowacki — Wallenrod 327
Miron Białoszewski — Nie ma jak uciec 328
Reduta Ordona
Samuel Sandler — Reduta nr 54 329
— Julian Konstanty Ordon 332
Wacław Borowy — Jeden z najbardziej pesymistycznych utworów poezji
świata 334
Kazimierz Wyka — Bój jasności z ciemnością — wolności z tyranią . . . 335
Maria Janion, Maria Żmigrodzka — Koncepcja człowieka w Reducie
Ordona 337
Bożena Chrząstowska — Siła oddziaływania stereotypu straceńczego
gestu 337
Dziady część III
George Sand — Dramat metafizyczny 340
— Obraz piekła jako bezlitosna satyra 341
— Konrad — reprezentant ludzkości 342
Juliusz Kleiner — Poszukiwanie nowych form dramatycznych 343
Wacław Kubacki — Forma epicko-dramatyczna 345
Danuta Danek — Dziady a Operetka Gombrowicza. Menippejskość
utworów 347
Alina Witkowska — Źródła siły Konrada 351
Wiktor Weintraub — Dialektyka pokory i pychy w Dziadach 353
Wacław Borowy — Sens przemiany Gustawa w Konrada 353
Zofia Szmydtowa — Klęska Konrada 355
Zofia Stefanowska — Improwizacja jako wyraz niezależności twórcy ................................... 357
Julian Przyboś — Jak inscenizować Improwizację 358
Konrad Górski — Sens cierpienia narodu bez winy 361
Janina Kamionka-Straszakowa — Wulkan — symbol narodowego
charakteru i losu 362
Maria Dernałowicz — Rana na czole Konrada 363
#510
Julian Krzyżanowski — Czterdzieści i cztery 304
Jean-Charles Gille-Maisani — Liczba 44 wyraża osiągnięcie pełni ... 300
Czesław Miłosz — Egzystencjalny uniwersalizm Dziadów 307
Jan Lechoń — Ostatnia scena z Dziadów 370
Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego
Józef Kallenbach — Księgi były antidotum na zniechęcenie 37 j
Alina Witkowska — Osnowę dziejów stanowi pochód wolności 372
— Mesjanizm Ksiąg żąda czynu 373
Zofia Stefanowska — Księgi jako manifest profetyczny 374
— Właściwości dzieła 370
Zbigniew J. Nowak — Przypowieści Ksiąg 373
— Retoryka i wzorzec ewangeliczny 37g
— Prostota, wzniosłość i podniosłość 330
Pan Tadeusz
Manfred Kridl — Poetycki obraz życia ........................................... 384
Wacław Borowy — Pan Tadeusz — książka nieśmiertelna 385
Julian Krzyżanowski — Pan Tadeusz jako pomnik literacki 390
Kazimierz Wyka — Przemiana iluzji w deziluzję 395
— Poezja i prawda 397
Julian Przyboś — Sztuka opisu u Mickiewicza i Słowackiego 398
Stefan Chwin — Trans-Atlantyk wobec Pana Tadeusza 400
Janina Kamionka-Straszakowa — Literacka kodyfikacja symboli staropol-
skiej kultury szlacheckiej 400
Bogdan Zakrzewski — Funkcja niekonsekwencji 407
Juliusz Słowacki — Okropna zima 409
El. (Kazimierz Laskowski) — Zima 1812 roku 410
Edward Ligocki — Powstanie listopadowe 411
Tadeusz Makowiecki — Sędziego z Hrabią o Zosi rozmowa 414
Antoni Baranowski (Antanas Baranauskas) — Grzyby 415
Jadwiga Gamska-Łempicka — Do „Pana Tadeusza” 418
Liryka lat 1829—1839
Julian Przyboś — Do+ + + . Na Alpach w Splügen 417
Wacław Borowy — Wiersz Arcymistrz 419
Piotr Kuncewicz — O Zdaniach i uwagach Mickiewicza 420
Adam Sikora — Broń mnie przed sobą samym 423
Juliusz Kleiner — To przemawia potępiony w Dziadach racjonalizm... 424
Stanisław Makowski — Człowiek i Bóg 427
Juliusz Kleiner — Bóg chce Bogów (Snuć miłość...) 43I
Julian Przyboś — Wiersz-płacz 432
Juliusz Kleiner — Dostojeństwo powrotnego motywu wody 435
Julian Przyboś — Świat utożsamiony z poetą : 437
#511
Marian Maciejewski — Przemiana czasu w przestrzeń i przestrzeni w czas 438
Marta Piwińska — „Uwewnętrzniona” księga świata 440
Czesław Zgorzelski — Alegoria w pełni otwarta 441
Julian Przyboś — Liryki emigracyjne 443
Władysław Broniewski — + + + (I zamyślić się...) 444
Literatura słowiańska
Andrzej Walicki — Prelekcje paryskie 445
— Mesjanizm Mickiewicza 445
— Idea Napoleońska 447
Alina Witkowska — Materia myślowa wykładów 447
Zofia Stefanowska — Historiozof romantyczny 450
Skład zasad
Zygmunt Krasiński — Na papierze — to niebo 451
Celina Mickiewiczowa — Izrael i kobieta uszanowane nareszcie 451
Cyprian Norwid — Jego manifest pełen albo niedorzeczności albo fałszu . 452
Teofil Syga — Dokoła Symbolu rozgorzała walka 453
Alina Witkowska — Projekt wzorowego społeczeństwa 454
Twórczość publicystyczna:
„Pielgrzym Polski” i „Trybuna Ludów”
Stanisław Pigoń — Myśl polityczna „Pielgrzyma” 455
Andrzej Walicki — Mesjanizm prelekcji i socjalizm „Trybuny Ludów” . 457
Alina Witkowska — Socjalizm romantyczny 460
Adam Mickiewicz — Byłem i jestem socjalistą 462
Próba syntezy
Julian Przyboś — Mickiewiczowskie słowo 463
Czesław Zgorzelski — O właściwościach sztuki poetyckiej Mickiewicza . 465
Recepcja i znaczenie dzieła Mickiewicza
Piotr Grzegorczyk — Poezja Mickiewicza jest żywa 468
Stanisław Pigoń — Mickiewicz wielu pokoleń 469
Maria Dernałowicz — Niewyczerpane źródła zmartwychwstań 470
Ludwig Uhland — Do Mickiewicza 473
Kazimierz Wierzyński — Maryla 474
Leopold Staff — Mickiewicz 479
Tadeusz Różewicz — Chleb 480
Władysław Broniewski — Adam 480
Przypisy 483
Spis ilustracji 501
Biografia romantyka 7
Oda do młodości na tle twórczości filomackiej 15
Ballady i romanse 20
Od mędrców do guślarzy 29
Wygnaniec-pielgrzym 39
Konrad Wallenrod 43
Przełom powstania listopadowego 47
Dziadów część III 49
Księgi narodu polskiego i Księgi pielgrzymstwa polskiego 54
Pan Tadeusz 56
Ostatnie utwory liryczno-refleksyjne 62
Życie przemieniane w poezję 68
„Pielgrzym Polski” 70
Poeta-wykładowca 72
Wyznawca Towiańskiego 74
Działacz polityczny 76
MATERIAŁY
Mickiewicz-człowiek
Dzieciństwo i lata szkolne
Aleksander Mickiewicz — Adam urodził się w Zaosiu 83
— Słuchanie opowieści i bajek 84
— Pierwszym nauczycielem była matka 85
— W pierwszej klasie 86
— Pierwsze lektury 87
— Pierwsze utwory 87
Litwa w czasach młodości Mickiewicza
Edward Massalski — Niewyczerpane są tam śpiżarnie 88
— Rok 1812 88
#504
Młodzieńcza miłość
Adam Mickiewicz — Pierwsza miłość 90
W litewskich wioskach i zaściankach 91
— Tuhanowicze mają zawsze wiele raju 92
Jan Czeczot — Całą myśl opanowała Maria 96
— Teraz szczęścia i przyjemności nie zna 96
Maria Puttkamerowa — Jestem jedynym powodem wszystkich twoich
nieszczęść 97
— Muszę Pana zobaczyć 98
Adam Mickiewicz — Jakże ja śmiałem ciebie zasmucić! 99
Maria Puttkamerowa — Jestem nieszczęśliwa 101
Leonard Podhorski-Okołów — Miłość do Maryli 103
Zdzisław Kępiński — Rywal Mickiewicza 105
Michał Wołosewicz — Echo legendy 107
Wojciech Piotrowicz — Tryptyk romantyczny 108
Uniwersytet. Filomaci
Adam Mickiewicz — Przebieg studiów uniwersyteckich 109
Tomasz Zan — Towarzystwo Filomatyczne 110
Adam Mickiewicz —• O celach Towarzystwa Filomatów 111
— Projekt towarzystwa promienistych Świat i Miłość 112
— [Jamby na imieninach Jana Czeczota] 113
Ignacy Domejko — Potrzeba zjednoczenia 114
— Posiedzenia, spotkania, imieniny 115
— Nowe towarzystwo 117
— Święcone koło Markuć 118
— Więzienie 119
— Improwizacja na pożegnanie 120
Pobyt w Rosji. Improwizacje
Adam Mickiewicz — Moja Odyseja 121
— Opozycja literacka i polityczna w Rosji 122
Aleksander Bestużew, Konrad Rylejew — Polecam ci Mickiewicza .... 123
Ksenofont Polewoj — Mickiewicz 123
Aleksander Puszkin — Poeta uciśnionego narodu 124
Piotr Wiaziemski — Puszkin spotkawszy Mickiewicza 125
Władysław Mickiewicz — Wśród przyjaciół Moskali 125
Mikołaj Malinowski — Słyszałem improwizującego Adama 126
Aleksander Chodźko — Zachwycił nas improwizacją o Zborowskim
(24 XII 1827, w Petersburgu) 127
Piotr Wiaziemski — Mickiewicz improwizował francuską prozą 128
Adam Mickiewicz — Pożegnano mię ze łzami 129
Wojciech Cybulski — Było to w lecie 1829 129
#505
W Weimarze
Antoni Edward Odyniec — Ekstrakt rozmowy o poezji 131
— Wizyta u Goethego 132
— O przedstawieniu Fausta 134
— David lepił, a Schmeller rysował fizys Mickiewicza 134
Wobec powstania listopadowego. Rzym-Paryż
Maurycy Gosławski — Do Adama Mickiewicza bawiącego w Rzymie . . 136
Adam Mickiewicz — Mam jeden tylko cel — zajechać! 137
Adam Turno — Mickiewicz jaki jest i co lubi 138
Adolf Skarbek Malczewski — Musiałem mu opowiadać o bitwie ostro-
łęckiej 139
Wincenty Pol — Pan Mickiewicz ma rację — trzeba nam było zginąć . . 140
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Podle mu dokuczali i grozili nawet
szubienicą 141
Adam Mickiewicz — Mam przeczucie, że wkrótce coś ważnego zajdzie . 142
— Źle bardzo z nami 143
W Lozannie
Adam Mickiewicz — Wolę ja nasze litewskie krajobrazy 144
— Żrę łacinę, a pluję francuszczyzną 145
— Pracy dużo 145
Maria Górecka — Wspomnienie Lozanny 147
Wykłady w Collège de France
Eustachy Januszkiewicz — „Ja bym wam i po niemiecku gadał!"....................................... 148
Adam Mickiewicz — Fragment improwizacji z 25 XII 1840 r 151
— Służba sprawie Polski 151
— Przedmiot i charakter kursu 152
Towianizm. Życie w Kole
Założenia nauki Towiańskiego
Edward Massalski — Towiański prawił mnie o swojej teorii 154
Andrzej Towiański — Biesiada, 17 stycznia 1841 r 157
Adam Mickiewicz — Człowiek, którego ja uważam za proroka 158
— Widzę w nim mistrza! 159
— Andrzeja emigrantom przepowiadałem 159
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Był to Andrzej Towiański 160
— Ozdrowienie żony 161
Seweryn Goszczyński — Podział Koła na siódemki 163
— Post Nowego Zakonu 163
— Spowiedź Nowego Zakonu .........................................................164
#506
— Uroczystość rozdawania medalików 164
— Sprawa brata Słowackiego 165
Juliusz Słowacki — I ja mam rozkaz Boży 166
Wacław Jabłonowski — Nadeszła chwila nowego zakonu 167
Seweryn Goszczyński — Mickiewicz mówił nam obszernie o świecie
ducha 167
Adam Mickiewicz — Głupi filozofowie odmawiają zwierzętom ducha . . 168
— Czyn ducha 168
— Duch Polski 169
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Podstawowe punktą tej nauki 169
Konflikt z Towiańskim
Celina Mickiewiczowa — Dotąd jesteś w duszy poganinem 170
— Stań przed Mistrzem nagi, próżny, głupi 171
Adam Mickiewicz — Morzyliśmy bracią naszą 172
Alina Witkowska — Zgłupieć dla Chrystusa i schłopieć 174
— Moralne odnowienie Kościoła 174
— Przekraczanie literackości literatury 176
Legion polski
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Tworzenie legionu 177
Zygmunt Krasiński — I to niby miała być polska chorągiew 179
Zawiadomienie o wymarszu Zastępu Krzyżowców Polskich ze Strasburga
w dniu 19 maja 1848 r 179
Celina Mickiewiczowa — Wyprawa włoska jest zdradą Sprawy, Ojczyzny
i Mistrza 180
Adam Mickiewicz — Legia polska 181
Stefan Kieniewicz — Mickiewicz w Rzymie 181
Okres „Trybuny” i lata następne
Adam Mickiewicz — Mam zobowiązania z „Trybuną” 183
— Rząd mi także zagraża 184
Herbert i Pietri — Policyjny raport o Mickiewiczu z 9 kwietnia 1852 r. . 186
Portret poety
Alojzy Ligenza Niewiarowicz — Obraz Mickiewicza ze strony powierzchow-
nej 187
— Mickiewicz wielkim był miłośnikiem sztuk pięknych 189
— Pieśń litewska 190
Pobyt na Wschodzie. Śmierć
Adam Mickiewicz — Zdawało mi się, że byłem na łonie ojczyzny .... 190
— Z ciebie będziemy brać przykład 192
#507
Armand Lévy — Był to atak cholery 193
Zygmunt Krasiński — My z niego wszyscy 195
Wojciech Piotrowicz — 26 XII 1855 w Konstantynopolu 195
Mickiewicz-twórca
Oda do młodości
Franciszek Malewski — Chrzestna córka Schillera 197
Jan Czeczot — Co ten Adam tak się sadzi 198
Tadeusz Sinko — Antyczny wzorzec „sławy grodu” 199
Ignacy Chrzanowski — Tradycje oświeceniowe w Odzie do młodości . . 201
Juliusz Kleiner — Jest z rodu pieśni niosących moc i płomień 202
Czesław Zgorzelski — Poetyka Ody 206
Julian Przyboś — Oda do turpistów 209
Ballady i romanse
Maurycy Mochnacki — Tajemnice niepojęte dla rozumu rozwiązuje
uczucie 210
Adam Mickiewicz — Pierwsze drgnięcie przyszło z prowincji 211
Franciszek Grzymała — Chce on stworzyć poezją ludu 211
Franciszek Salezy Dmochowski — Geniusz nie chce iść drogą naśladowa-
nia 212
Stanisław Stankiewicz — Związek Ballad z tradycją ludową 212
Marta Piwińska—Romantyczna natura 217
Alina Witkowska — Natura i historia w Balladach 219
Czesław Zgorzelski — Prowincjonalna swojszczyzna 220
— Wyznanie nowej wiary 223
Zofia Stefanowska — Między wiedzą a zabobonem 225
Wielka pokusa poznania tajemnicy 228
Alina Kowalczykowa — Szaleństwo Karusi 235
Antoni Lange — Jezioro 237
Dziady część II
Oskar Kolberg — Wspomnienie i pamięć umarłych 238
Zygmunt Wasilewski — Cała Litwa rozmawia stale z duchami przodków . 240
Stanisław Stankiewicz — W tych dniach zmarli obcują z żywymi .... 241
Stanisław Pigoń — Radawnica i Dziady 245
Juliusz Kleiner — Niby opera pierwotna 248
Maria Żmigrodzka — Ludowy osąd moralny 249
Zofia Stefanowska — Granica ludowego racjonalizmu 250
#508
Dziady część IV
Adam Mickiewicz — Uczułem, że tam była M 251
Franciszek Malewski — Dusze dwie były dla siebie przeznaczone ........................................ 252
Franciszek Salezy Dmochowski — Utwór, który podobnego sobie nie miał............................252
Maurycy Mochnacki — Nikt nie przemówił ognistszym językiem miłości.............................254
Juliusz Kleiner — Nowość poetyki Dziadów cz. IV 255
Wacław Borowy — Gustaw — duch czy człowiek? 256
Ryszard Przybylski — Gustaw jako upiór .......258
Michał Masłowski — Dramat indywidualnego dotarcia do Absolutu ..................................260
Zofia Stefanowska — Dlaczego owady pełnią rolę rewelatorów tajemnic?............................262
Marta Zielińska — Dziadów cz. IV jako skandal obyczajowy 263
Juliusz Słowacki — Dziady 265
Miron Białoszewski — O moim Gustawie 268
Grażyna
Adam Mickiewicz — Powieść klepana invita Minerva 273
Maurycy Mochnacki — Tożsamość kolorytu z wewnętrzną istotą rzeczy...............................273
Konrad Górski — Heroiczna wizja dawnej Litwy 274
Wacław Borowy — Tradycje klasycznej epiki bohaterskiej w Grażynie ..............................279
Alina Witkowska — Dzieje ojców w Grażynie 281
— Eksponowanie różnych narratorów 282
Maria Żmigrodzka — Grażyna jako metafora polityczna 284
Maria Janion — Kobieta w męskiej roli 285
Sonety krymskie
Kajetan Koźmian — Wszystko bezecne, podłe, brudne, ciemne ^ 288
Maurycy Mochnacki — Więcej uczuć jak słów 289
Adam Mickiewicz — Każdy grzech gramatyczny popełniony z namysłem ............................ 290
Kł... [Stanisław Kłokocki] — O idei i uczuciu nieskończoności 291
— Uczucie wzniosłości według Schillera 293
Wacław Kubacki — O wzniosłości 295
— Orientalizm 298
— Gatunek 300
— Cykl 301
Ireneusz Opacki — Człowiek, który nie zna ani świata, ani siebie .................................... 302
Alina Witkowska — Pielgrzymowanie ku źródłom bytu 304
Julian Przyboś — Idea poezji-obrazu 307
Kazimierz Wierzyński — Motto 308
Włodzimierz Słobodnik — Mickiewicz na Krymie 309
Konrad Wallenrod
Kajetan Koźmian — Wariat wystawiony rymem 310
Adam Mickiewicz — Uwagi o Wallenrodzie 310
Maurycy Mochnacki — Nie ma harmonii między częściami 311
#509
Nikołaj Nowosilcow — Dążność do rozpłomienienia gasnącego patrio-
tyzmu 312
Adam Mickiewicz — Broszura w sprawach bieżących 314
— Wszystkie wydania Wallenroda spaliłbym ......314
Józef Tretiak — Patriotyzm Konrada Wallenroda 315
Józef Ujejski — Byronizm utworu 316
Julian Przyboś — I Konrad, i Aldona to postaci papierowe, z Halbanem —
inna sprawa 318
Konrad Górski — Akcją są wewnętrzne dzieje bohatera 320
Maria Janion — Metafora tragizmu pokolenia 322
— Dylematy moralne mściciela w masce 323
Czesław Zgorzelski — Obrazy zbliżone do symbolicznego znaku
Juliusz Słowacki — Wallenrod 327
Miron Białoszewski — Nie ma jak uciec 328
Reduta Ordona
Samuel Sandler — Reduta nr 54 329
— Julian Konstanty Ordon 332
Wacław Borowy — Jeden z najbardziej pesymistycznych utworów poezji
świata 334
Kazimierz Wyka — Bój jasności z ciemnością — wolności z tyranią . . . 335
Maria Janion, Maria Żmigrodzka — Koncepcja człowieka w Reducie
Ordona 337
Bożena Chrząstowska — Siła oddziaływania stereotypu straceńczego
gestu 337
Dziady część III
George Sand — Dramat metafizyczny 340
— Obraz piekła jako bezlitosna satyra 341
— Konrad — reprezentant ludzkości 342
Juliusz Kleiner — Poszukiwanie nowych form dramatycznych 343
Wacław Kubacki — Forma epicko-dramatyczna 345
Danuta Danek — Dziady a Operetka Gombrowicza. Menippejskość
utworów 347
Alina Witkowska — Źródła siły Konrada 351
Wiktor Weintraub — Dialektyka pokory i pychy w Dziadach 353
Wacław Borowy — Sens przemiany Gustawa w Konrada 353
Zofia Szmydtowa — Klęska Konrada 355
Zofia Stefanowska — Improwizacja jako wyraz niezależności twórcy ................................... 357
Julian Przyboś — Jak inscenizować Improwizację 358
Konrad Górski — Sens cierpienia narodu bez winy 361
Janina Kamionka-Straszakowa — Wulkan — symbol narodowego
charakteru i losu 362
Maria Dernałowicz — Rana na czole Konrada 363
#510
Julian Krzyżanowski — Czterdzieści i cztery 304
Jean-Charles Gille-Maisani — Liczba 44 wyraża osiągnięcie pełni ... 300
Czesław Miłosz — Egzystencjalny uniwersalizm Dziadów 307
Jan Lechoń — Ostatnia scena z Dziadów 370
Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego
Józef Kallenbach — Księgi były antidotum na zniechęcenie 37 j
Alina Witkowska — Osnowę dziejów stanowi pochód wolności 372
— Mesjanizm Ksiąg żąda czynu 373
Zofia Stefanowska — Księgi jako manifest profetyczny 374
— Właściwości dzieła 370
Zbigniew J. Nowak — Przypowieści Ksiąg 373
— Retoryka i wzorzec ewangeliczny 37g
— Prostota, wzniosłość i podniosłość 330
Pan Tadeusz
Manfred Kridl — Poetycki obraz życia ........................................... 384
Wacław Borowy — Pan Tadeusz — książka nieśmiertelna 385
Julian Krzyżanowski — Pan Tadeusz jako pomnik literacki 390
Kazimierz Wyka — Przemiana iluzji w deziluzję 395
— Poezja i prawda 397
Julian Przyboś — Sztuka opisu u Mickiewicza i Słowackiego 398
Stefan Chwin — Trans-Atlantyk wobec Pana Tadeusza 400
Janina Kamionka-Straszakowa — Literacka kodyfikacja symboli staropol-
skiej kultury szlacheckiej 400
Bogdan Zakrzewski — Funkcja niekonsekwencji 407
Juliusz Słowacki — Okropna zima 409
El. (Kazimierz Laskowski) — Zima 1812 roku 410
Edward Ligocki — Powstanie listopadowe 411
Tadeusz Makowiecki — Sędziego z Hrabią o Zosi rozmowa 414
Antoni Baranowski (Antanas Baranauskas) — Grzyby 415
Jadwiga Gamska-Łempicka — Do „Pana Tadeusza” 418
Liryka lat 1829—1839
Julian Przyboś — Do+ + + . Na Alpach w Splügen 417
Wacław Borowy — Wiersz Arcymistrz 419
Piotr Kuncewicz — O Zdaniach i uwagach Mickiewicza 420
Adam Sikora — Broń mnie przed sobą samym 423
Juliusz Kleiner — To przemawia potępiony w Dziadach racjonalizm... 424
Stanisław Makowski — Człowiek i Bóg 427
Juliusz Kleiner — Bóg chce Bogów (Snuć miłość...) 43I
Julian Przyboś — Wiersz-płacz 432
Juliusz Kleiner — Dostojeństwo powrotnego motywu wody 435
Julian Przyboś — Świat utożsamiony z poetą : 437
#511
Marian Maciejewski — Przemiana czasu w przestrzeń i przestrzeni w czas 438
Marta Piwińska — „Uwewnętrzniona” księga świata 440
Czesław Zgorzelski — Alegoria w pełni otwarta 441
Julian Przyboś — Liryki emigracyjne 443
Władysław Broniewski — + + + (I zamyślić się...) 444
Literatura słowiańska
Andrzej Walicki — Prelekcje paryskie 445
— Mesjanizm Mickiewicza 445
— Idea Napoleońska 447
Alina Witkowska — Materia myślowa wykładów 447
Zofia Stefanowska — Historiozof romantyczny 450
Skład zasad
Zygmunt Krasiński — Na papierze — to niebo 451
Celina Mickiewiczowa — Izrael i kobieta uszanowane nareszcie 451
Cyprian Norwid — Jego manifest pełen albo niedorzeczności albo fałszu . 452
Teofil Syga — Dokoła Symbolu rozgorzała walka 453
Alina Witkowska — Projekt wzorowego społeczeństwa 454
Twórczość publicystyczna:
„Pielgrzym Polski” i „Trybuna Ludów”
Stanisław Pigoń — Myśl polityczna „Pielgrzyma” 455
Andrzej Walicki — Mesjanizm prelekcji i socjalizm „Trybuny Ludów” . 457
Alina Witkowska — Socjalizm romantyczny 460
Adam Mickiewicz — Byłem i jestem socjalistą 462
Próba syntezy
Julian Przyboś — Mickiewiczowskie słowo 463
Czesław Zgorzelski — O właściwościach sztuki poetyckiej Mickiewicza . 465
Recepcja i znaczenie dzieła Mickiewicza
Piotr Grzegorczyk — Poezja Mickiewicza jest żywa 468
Stanisław Pigoń — Mickiewicz wielu pokoleń 469
Maria Dernałowicz — Niewyczerpane źródła zmartwychwstań 470
Ludwig Uhland — Do Mickiewicza 473
Kazimierz Wierzyński — Maryla 474
Leopold Staff — Mickiewicz 479
Tadeusz Różewicz — Chleb 480
Władysław Broniewski — Adam 480
Przypisy 483
Spis ilustracji 501