Dane szczegółowe książki
Historia sejmu polskiego. T. 1, Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej / Michalski, Jerzy (1924-2007); Bardach, Juliusz (1914-2010)
Tytuł
Historia sejmu polskiego. T. 1, Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1984
ISBN
8301049936; 8301049944
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Rozdział I. Początki sejmu (Juliusz Bardach) 5
1. „Naród polityczny" a rodzaje zgromadzeń stanowych w Polsce XV wieku 5
2. Problem narodzin sejmu w historiografii 10
3. Sejm walny. Jego pojawienie się i skład 13
4. Sejmy elekcyjne 18
5. Sejmy obozowe i konfederacje 23
6. Sejmiki ziemskie 28
7. Przywileje nieszawskie - szlachecka karta wolności 32
8. Sejmy prowincjonalne 35
9. Zgoda na opodatkowanie 37
10. Przemiany zgromadzeń stanowych: szlachta - duchowieństwo - miasta 39
11. Monarchia a zgromadzenia szlacheckie w drugiej połowie
XV wieku 42
12. Ukształtowanie się reprezentacji: posłowie ziemscy 47
13. Konstytucja Nihil Novi i jej miejsce w dziejach sejmu 55
14. Cechy sejmu walnego na przełomie XV i XVI wieku 58
Rozdział II. Sejm w latach 1506 - 1540 (Wacław Uruszczak) 63
1. Uwagi wstępne 63
2. Przygotowanie sejmu 64
3. Uczestnicy sejmu 74
4. Obrady sejmowe 82
5. Działalność sejmu 97
Rozdział III. Sejm w latach 1540 -1586 (Anna Sucheni-Grabowska) 114
1. Wprowadzenie 114
2. Zwoływanie sejmu
Polityka królewska 124
Spory o coroczne sejmy 126
3. Sejmiki i ich związki z sejmem 128
450
Liczebność i rozmieszczenie terytorialne 128
Rodzaje i ogólne cechy sejmików. Ich uczestnicy 133
Sejmiki przedsejmowe 137
Mandat poselski - czyli „poruczenie" 144
4. Kompetencje i rola sejmu w państwie 149
Definicje. Stare i nowe prawa 149
Zarządzenia 152
Próby kontroli rządu 153
Podatki, wojna i pokój, polityka zagraniczna, lenna 155
Królewski sąd sejmowy 159
5. Uczestnicy sejmu 166
Król 166
Senat - czyli rada królewska 170
Izba poselska 172
6. Obrady sejmowe 179
Uwagi ogólne 179
Funkcjonowanie izby poselskiej 186
Podejmowanie uchwał sejmowych 192
7. Sejmy konwokacyjne i elekcyjne 200
Wokół elekcji: ustawodawstwo, interpretacje i projekty 200
Konwokacje 204
Elekcje 209
Rozdział IV. Sejm w latach 1587 - 1696 (Władysław Czapliński) 217
I 1. Sejmiki. Uwagi ogólne 217
2. Zwoływanie sejmików 221
3. Skład sejmików. Marszałek sejmikowy 223
4. Obrady i uchwały sejmikowe 227
5. Czynniki wpływające na uchwały sejmików 233
6. Rodzaje sejmików 236
7. Sejm - miejsce i czas obrad 238
8. Posłowie 241
9. Wstępne uroczystości sejmowe. Wybór marszałka 247
10. Marszałek sejmowy i jego kompetencje 251
11. Rugi i sprawa wakansów 256
12. Początek obrad sejmu - powitanie, propozycja od tronu, wota senatorskie 258
13. Ogólna charakterystyka obrad izby poselskiej 262
14. Formy obrad izby poselskiej 267
15. Zasada jednomyślności. Stosunek do niej szlachty. Próby reform 274
16. Król w sejmie 283
17. Senat 288
18. Formowanie ustaw i konkluzja sejmowa 291
19. Sejm w oczach ówczesnych obserwatorów 295
451
Rozdział V. Sejm w czasach saskich (Jerzy Michalski) 300
1. Uwagi wstępne 300
2. Skład sejmu, miejsce i czas obrad 300
3. Instrukcje sejmikowe 308
4. Wybór marszałka i jego rola
5. Rugi sejmowe 316
6. Obrady w połączonych izbach 319
7. Obrady po rozłączeniu się izb 324
8. Konwokacje i sejmy pod węzłem konfederacji 331
9. Pozaustawodawcze funkcje sejmu 334
10. Główne czynniki kryzysu sejmowania 338
11. Dążenia do przezwyciężenia kryzysu 343
Rozdział VI. Sejm w czasach panowania Stanisława Augusta (Jerzy
Michalski) 350
1. Uwagi wstępne 350
2. Sejmy w latach 1764 - 1766 350
3. Dwa sejmy delegacyjne w latach 1767 - 1768 i 1773 -1775 359
4. Sejmy w latach 1776-1786 373
5. Sejm Czteroletni 381
6. Sejm grodzieński w roku 1793 415
Wskazówki bibliograficzne 420
Indeks osób 429
Indeks nazw geograficznych i etnograficznych 443
Spis ilustracji 447
1. „Naród polityczny" a rodzaje zgromadzeń stanowych w Polsce XV wieku 5
2. Problem narodzin sejmu w historiografii 10
3. Sejm walny. Jego pojawienie się i skład 13
4. Sejmy elekcyjne 18
5. Sejmy obozowe i konfederacje 23
6. Sejmiki ziemskie 28
7. Przywileje nieszawskie - szlachecka karta wolności 32
8. Sejmy prowincjonalne 35
9. Zgoda na opodatkowanie 37
10. Przemiany zgromadzeń stanowych: szlachta - duchowieństwo - miasta 39
11. Monarchia a zgromadzenia szlacheckie w drugiej połowie
XV wieku 42
12. Ukształtowanie się reprezentacji: posłowie ziemscy 47
13. Konstytucja Nihil Novi i jej miejsce w dziejach sejmu 55
14. Cechy sejmu walnego na przełomie XV i XVI wieku 58
Rozdział II. Sejm w latach 1506 - 1540 (Wacław Uruszczak) 63
1. Uwagi wstępne 63
2. Przygotowanie sejmu 64
3. Uczestnicy sejmu 74
4. Obrady sejmowe 82
5. Działalność sejmu 97
Rozdział III. Sejm w latach 1540 -1586 (Anna Sucheni-Grabowska) 114
1. Wprowadzenie 114
2. Zwoływanie sejmu
Polityka królewska 124
Spory o coroczne sejmy 126
3. Sejmiki i ich związki z sejmem 128
450
Liczebność i rozmieszczenie terytorialne 128
Rodzaje i ogólne cechy sejmików. Ich uczestnicy 133
Sejmiki przedsejmowe 137
Mandat poselski - czyli „poruczenie" 144
4. Kompetencje i rola sejmu w państwie 149
Definicje. Stare i nowe prawa 149
Zarządzenia 152
Próby kontroli rządu 153
Podatki, wojna i pokój, polityka zagraniczna, lenna 155
Królewski sąd sejmowy 159
5. Uczestnicy sejmu 166
Król 166
Senat - czyli rada królewska 170
Izba poselska 172
6. Obrady sejmowe 179
Uwagi ogólne 179
Funkcjonowanie izby poselskiej 186
Podejmowanie uchwał sejmowych 192
7. Sejmy konwokacyjne i elekcyjne 200
Wokół elekcji: ustawodawstwo, interpretacje i projekty 200
Konwokacje 204
Elekcje 209
Rozdział IV. Sejm w latach 1587 - 1696 (Władysław Czapliński) 217
I 1. Sejmiki. Uwagi ogólne 217
2. Zwoływanie sejmików 221
3. Skład sejmików. Marszałek sejmikowy 223
4. Obrady i uchwały sejmikowe 227
5. Czynniki wpływające na uchwały sejmików 233
6. Rodzaje sejmików 236
7. Sejm - miejsce i czas obrad 238
8. Posłowie 241
9. Wstępne uroczystości sejmowe. Wybór marszałka 247
10. Marszałek sejmowy i jego kompetencje 251
11. Rugi i sprawa wakansów 256
12. Początek obrad sejmu - powitanie, propozycja od tronu, wota senatorskie 258
13. Ogólna charakterystyka obrad izby poselskiej 262
14. Formy obrad izby poselskiej 267
15. Zasada jednomyślności. Stosunek do niej szlachty. Próby reform 274
16. Król w sejmie 283
17. Senat 288
18. Formowanie ustaw i konkluzja sejmowa 291
19. Sejm w oczach ówczesnych obserwatorów 295
451
Rozdział V. Sejm w czasach saskich (Jerzy Michalski) 300
1. Uwagi wstępne 300
2. Skład sejmu, miejsce i czas obrad 300
3. Instrukcje sejmikowe 308
4. Wybór marszałka i jego rola
5. Rugi sejmowe 316
6. Obrady w połączonych izbach 319
7. Obrady po rozłączeniu się izb 324
8. Konwokacje i sejmy pod węzłem konfederacji 331
9. Pozaustawodawcze funkcje sejmu 334
10. Główne czynniki kryzysu sejmowania 338
11. Dążenia do przezwyciężenia kryzysu 343
Rozdział VI. Sejm w czasach panowania Stanisława Augusta (Jerzy
Michalski) 350
1. Uwagi wstępne 350
2. Sejmy w latach 1764 - 1766 350
3. Dwa sejmy delegacyjne w latach 1767 - 1768 i 1773 -1775 359
4. Sejmy w latach 1776-1786 373
5. Sejm Czteroletni 381
6. Sejm grodzieński w roku 1793 415
Wskazówki bibliograficzne 420
Indeks osób 429
Indeks nazw geograficznych i etnograficznych 443
Spis ilustracji 447