Dane szczegółowe książki

Spis treści
WSTĘP 5
Część pierwsza
ELEMENTY I PODSTAWY METODYKI WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO 9
Rozdział I. SYSTEM ZALECEŃ METODYCZNYCH 9
A. Zasady, reguły i dyrektywy 9
B. Typologie zaleceń metodycznych 11
1. Typologia zasad 11
2. Typologia reguł 13
a. Reguły strategiczne i proceduralne 13
b. Reguły dotyczące projektowania i wykonania 14
c. Reguły preparacyjne i kreacyjne oraz interwencyjne i adaptacyjne 15
C. Weryfikacja zaleceń metodycznych 16
D. Podstawy teoretyczne zaleceń metodycznych 17
1. Modele 17
2. Twierdzenia 18
E. Waloryzacja zaleceń metodycznych 22
1. Socjalistyczny ideał wychowawczy 22
2. Ustalanie celów wychowawczych 23
a. Cele statyczne i dynamiczne 24
b. Cele konstrukcyjne i destrukcyjne 25
3. Realność i funkcja społeczna celów wychowawczych 33
F. Podstawy aksjologiczne zaleceń metodycznych 36
Wartości i normy 37
2. Ustalanie systemu wartości i norm 38
Rozdział II. METODYKA WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO W SYSTEMIE NAUK 39
A. Teoria i aksjologia, metodyka wychowania, metodologia i diagnostyka 39
B. Pedagogika resocjalizacyjna w systemie nauk o wychowaniu specjalnym 40
C. Metodyka a nauki współdziałające z pedagogiką 42
Część druga
RZECZYWISTOŚĆ WYCHOWAWCZA 44
Rozdział I. PREZENTACJA ANALITYCZNA RZECZYWISTOŚCI WYCHOWAWCZEJ 44
A. Obiekty wychowawcze 45
B. Fakty wychowawcze 47
1. Czynności osoby wychowującej i czynności osoby wychowywanej 47
2. Działalność wychowawcza jako symboliczne komunikowanie się i stwarzanie dlań warunków 48
3. Działalność wychowawcza a sterowanie społeczne 50
Rozdział II. PREZENTACJA SYNTETYCZNA RZECZYWISTOŚCI WYCHOWAWCZEJ 51
A. Funkcje zewnętrzno-wynikowe 521. Socjalizacja jako przysposabianie do pełnienia ról społecznych 53
2. Socjalizacja jako zmiany procesów i układów psychicznej regulacji czynności 55
3. Socjalizujące uczenie się 57
a. Istota i zakres uczenia się 58
b. Socjalizacja edukacyjna i socjalizacja reedukacyjna czyli resocjalizacja 64
c. Socjalizujące oddziaływanie zbiorowości społecznych i instytucji 65
B. Funkcje wewnętrzno-wynikowe 67
1. Działalność resocjalizująca aktualnie i działalność resocjalizująca potencjalnie 67
2. Wychowanie resocjalizujące 68
a. Nauczanie i rozwijanie 69
b. Aktywność szkolna, samokształceniowa i pracownicza 70
c. Zabawa i rekreacja 71
3. Opieka 72
a. Lista potrzeb 72
b. Opieka optymalna 75
4. Psychoterapia 77
C. Funkcje instrumentalne 79
1. Funkcje instrumentalne dotyczące nieletnich 79
2. Funkcje instrumentalne dotyczące młodocianych 81
D. Elementy i struktura 85
1. Komunikacja i integracja 85
ł } f } 86
2. Kooperacja 90
3. Funkcjonalność 91
E. Typologia systemów wychowania resocjalizującego 93
1. System dyscyplinarny i progresywny 93
2. System socjopedagogiczny i indywidualny 94
3. System homogeniczny i komplementarny 95
Część trzecia
WYKOLEJENIE SPOŁECZNE JAKO UKŁAD POSTAW 98
Rozdział I. MANIFESTACJE WYKOLEJENIA SPOŁECZNEGO 100
A. Postawa i jej wskaźniki 100
B. Ustosunkowania cechujące aktywność młodzieży wykolejonej społecznie 103
1. Przedmiot postawy 103
2. Znak postawy i jej kierunek 104
3. Ustosunkowanie wobec zleceń zadaniowych 105
4. Ustosunkowanie wobec zleceń normodawczych 107
5. Wykolejenie przestępcze i obyczajowe 109
C. Ustosunkowania jako konsekwencja motywacji 112
Rozdział II. NASTAWIENIA JAKO SKŁADNIKI POSTAWY 115
A. Ustosunkowania i motywacje jako funkcje nastawień 115
B. Nastawienia preferencyjne 116
1. Nastawienie popędowe 117
2. Nastawienie pobudzeniowe 119
3. Potrzeby a nastawienia preferencyjne 121
C. Nastawienia percepcyjne 123
1. Nastawienie spostrzeżeniowo-pojęciowe 124
2. Nastawienie pojęciowo-przekonaniowe 126
Rozdział III. INTEGRACJA POSTAW 129
A. Nihilistyczno-agresywna integracja postaw 131B. Nihilistyczno-wycofująca integracja postaw 133
C. Dogmatyczno-dyssocjalna integracja postaw 136
Rozdział IV. CZYNNIKI I GENEZA WYKOLEJENIA SPOŁECZNEGO 138
A. Czynniki biologiczne i czynniki związane z otoczeniem 139
B. Emocjonalna i poznawcza podatność na wpływy antagonistyczno-destruktywne 140
1. Typologia procesów wykolejenia społecznego 140
2. Stadia wykolejenia społecznego 141
C. Podkulturowe determinanty wykolejenia społecznego 142
1. Podkultura antagonistyczno-destruktywna i jej odmiany 143
2. Uczenie się wykolejające społecznie 146
Część czwarta
STRATEGIA WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO 148
Rozdział I. STRATEGIA POLEGAJĄCA NA ZMIANIE DOMINACJI W UKŁADZIE POSTAW 148
A. Postawy dominujące w osobowości młodzieży wykolejonej społecznie 149
B. Zmiana postaw przez zmianę ich funkcji 150
1. Zmiana ustosunkowań 151
2. Zmiana motywacji 153
C. Zmiana postaw przez zmianę ich składników 155
1. Nastawienia poznawcze a nastawienia emocjonalne 156
2. Kształtowanie nastawień poznawczych 157
a. Kształtowanie pojęć 157
b. Kształtowanie przekonań 161
3. Kształtowanie nastawień emocjonalnych 166
a. Mentalizacja, autonomizacja i utożsamianie się 167
b. Konkretyzacja, naśladowanie i korygowanie 169
4. Przeobrażanie przyswojonych nastawień 171
D. Zmiana postaw przez zmianę ich determinantów 172
1. Determinanty uczenia się nastawień 172
2. Postępowanie etiotropowe 177
3. Postępowanie ergotropowe 181
a. Samokaranie 181
b. Zasada linii perspektywicznych 183
c. Uczenie się w warunkach wewnętrznego konfliktu 187
4. Postępowanie semiotropowe 191
Rozdział II. STRATEGIA POLEGAJĄCA NA ZMIANIE INTEGRACJI POSTAW 195
A. Integracja i charakter 196
B. Światopogląd i ideologia 197
C. Determinanty kreatogennej integracji postaw 200
1. Kreatogenność osobowości wychowanka 200
2. Kreatogenność osoby znaczącej 203
3. Zbiorowość społeczna jako czynnik optymalnego uspołecznienia i aktywności twórczej 206
Część piąta
PROCEDURA WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO 208
Rozdział I. ANTROPOTECHNIKA W STEROWANIU RESOCJALIZUJĄCYM 208
A. Antropotechnika interakcji dwuosobowej 209
1. Wychowawcza technika osobowa 210
2. Opiekuńcza technika osobowa 217
3. Psychoterapeutyczna technika osobowa 220
B. Antropotechnika grupy 222
1. Grupa jako czynnik oddziaływań sterujących 2232. Wychowawcza i opiekuńcza technika grupowa 225
a. Technika grupowa stosowana przez wychowawców internatu zakładu resocjalizującego 227
b. Technika grupowa stosowana przez nauczycieli młodzieży skupionej w zakładach resocjalizujących 232
c. Technika grupowa stosowana przez kuratorów sądowych i funkcjonariuszy organów ścigania 234
3. Psychoterapeutyczna technika grupowa 237
a. Doradzanie grupowe i psychoterapia intensywna 237
b. Teatr terapeutyczny i psychoterapia atakująca 238
c. Psychodrama i socjodrama 240
C. Antropotechnika środowiska 246
1. Środowisko i jego funkcje 247
2. Opiekuńcza funkcja sądu, rodziny i środowiska pracy zawodowej 249
3. Opiekuńcze i wychowawcze zadania Ognisk Wychowawczych 251
4. Środowisko psychoterapeutyczne 252
Rozdział II. KULTUROTECHNIKA W STEROWANIU RESOCJALIZUJĄCYM 255
A. Wzory i wytwory kultury a kulturotechnika 255
B. Kulturotechnika aktywności szkolnej 256
1. Wzory i dobra kultury w aktywności szkolnej 257
2. Dydaktyka ogólna a ortodydaktyka 258
3. Rodzaje i etapy nauczania resocjalizującego 259
C. Kulturotechnika aktywności pracowniczej 262
1. Praca zawodowa 262
2. Praca społecznie użyteczna i praca porządkowo-gospodarcza 265
D. Kulturotechnika aktywności rekreacyjnej 266
1. Sport, turystyka i rekreacja wypoczynkowo-rozrywkowa 267
2. Zajęcia kulturalno-oświatowe 268
a Kulturalno-oświatowe koła zainteresowań 269
b. Technika środków masowego komunikowania 270
c. Resocjalizacja poprzez twórczość w zakresie sztuki 273
Rozdział III. AUTOREALIZACJA W STEROWANIU RESOCJALIZUJĄCYM 274
Rozdział IV. METODY STEROWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO 276
A. Stymulowanie i wzmacnianie sterujące 276
B. Ukierunkowanie resocjalizujące 279
1. Metody ukierunkowania 279
a. Metody nadawania ukierunkowującego i ich funkcje stymulacyjne 280
b. Metody kontroli i ich funkcje stymulacyjne 281
c. Metody autonomizowania osoby wychowywanej 283
2. Metody preparacji oddziaływań ukierunkowujących 285
C. Pobudzanie resocjalizujące 289
1. Refleksje i emocje 289
2. Pobudzenie angażujące refleksję 290
a. Przewidywania, sugestie i oceny 290
b. Przedstawianie wzorów 294
, c. Metody rozkazywania, polecania i zalecania 296
d. Doradzanie wychowawczo-opiekuńcze 297
e. Doradzanie psychoterapeutyczne 302
f. Metody przekonywania 303
3. Pobudzanie angażujące emocje 305
D. Metody wzmacniania 3071. Organizowanie doświadczeń 307
2. Oddziaływania dyscyplinujące 309
3. Oddziaływanie przez wpływ osobisty 315
Część szósta
DIAGNOSTYCZNE PODSTAWY KONCEPCJI WYCHOWANIA RESOCJALIZUJĄCEGO 318
Rozdział I. DIAGNOZA 318
A. Diagnoza a decyzja 319
B. Diagnozy cząstkowe 320
Rozdział II. WYCHOWANIE RESOCJALIZUJĄCE ZE WZGLĘDU NA STAN OSOBOWOŚCI SOCJOGENNEJ 324
A. Resocjalizacja przez wymianę ról 325
1. Zmiana środowiska społeczno-kulturowego 326
2. Eliminowanie przewagi ról antagonistyczno-destruktywnych 326
3. Procedura rozbijania grap* 328
4. Dezintegracja warstwicowa 332
B. Resocjalizacja toksykomanów 333
1. Toksykomania narkotyczna 334
2. Wychowanie, opieka i psychoterapia w resocjalizacji toksykomanów 340
Rozdział III. WYCHOWANIE RESOCJALIZUJĄCE ZE WZGLĘDU NA STAN OSOBOWOSCI PSYCHOGENNEJ 342
A. Nerwica i psychopatia 342
1. Typologia zaburzeń motywacyjnych 343
2. Resocjalizacja młodzieży agresywno-lękowej i zaburzonej emocjonalnie 350
3. Resocjalizacja młodzieży psychopatycznej 351
B. Nadpobudliwość 353
1. Typologia nerwowości 353
2. Resocjalizacja młodzieży nadpobudliwej 354
LITERATURA CYTOWANA 356
INDEKS RZECZOWY 372