Dane szczegółowe książki
Praktyczna gramatyka języka rosyjskiego: morfologia : rzeczownik, zaimek, przymiotnik, liczebnik, czasownik, przysłówek / Kowalska, Natalia
Autorzy
Tytuł
Praktyczna gramatyka języka rosyjskiego: morfologia : rzeczownik, zaimek, przymiotnik, liczebnik, czasownik, przysłówek
Wydawnictwo
Warszawa: "Rea", 2008
Numer wydania
3
ISBN
9788375440034
Hasła przedmiotowe
Informacje dodatkowe
Opis fizyczny 411 s. ; 24 cm.
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp 30
Słowo o znaku i dźwięku 32
Wymowa samogłosek 34
Wymowa spółgłosek 36
Materiał gramatyczny 37
Дом - czyli RZECZOWNIK (Имя существительное) 42
Wiadomości ogólne 43
Wzory odmiany 55
1. Rzeczowniki rodzaju męskiego 55
I. Rzeczowniki (żywotne i nieżywotne) z końcówką zerową (-0) w mianowniku i tematem zakończonym na twardą spółgłoskę (oprócz ж, ш, ц, ч) 55
1A. Rzeczowniki typu текст, тигр 55
1 В. Rzeczowniki z tematem zakończonym na ~ок po spółgłosce (-o-: -Ø-), lecz nie na -онок/-ёнок typu молоток 65
IC. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -лёк, -нёк, -рек (-ё-: -ь-) typu кошелёк 65
1D. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ек/-ёк po samogłosce (-е-/-ё-: -й-) typu паёк, перешеек 66
1Е, Rzeczowniki z tematem zakończonym na -онок/ -снок typu котёнок, медвежонок 66
1F. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę po -o(ale nie na -ok) z ruchomym -o- (-o-:-Ø-) we wszystkich formach typu сон, угол 71
1G. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę po -е-/-ёz ruchomym -e-/-e- (-e-/-e-:-Ø-) we wszystkich formach typu ветер, орёл 71
1Н. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę po -е-/-ёz ruchomym -e-/-e- (-е-/-ё-:-ь-; -ё-:-й-) we wszystkich formach typu лёд, лев 72
1J. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę i nieregularną akcentowaną końcówką -a w mianowniku liczby mnogiej typu адрес, мастер 77
1K. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę z nieregularną formą w dopełniaczu liczby mnogiej (m.lp.= dop.lmn.) typu солдат, сапог 85
1L. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoską z nieregularną akcentowaną końcówką -y w miejscowniku liczby pojedynczej w połączeniu z przyimkami e, на typu шкаф 86
1М. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -шшн/-янии (-ин-:-Ø-) w formach Imn. typu варшавянин, гражданин 90
1N. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę o nieregularnej odmianie w liczbie mnogiej typu человек -> люди 92
2. Rzeczowniki (żywotne i nieżywotne) z końcówką zerową (-0) w mianowniku i tematem zakończonym na -ж,- ш,-ч,-щ typu врач 96
3. Rzeczowniki z końcówką zerową (-0) w mianowniku i tematem zakończonym na -ц 100
ЗА. Rzeczowniki zakończone na -ц (lecz nie na -ец) typu месяц 100
ЗВ. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ец po dwóch spółgłoskach typu кузнец 100
3C. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ец po jednej spółgłosce (-e-:-Ø-) typu конец, горец oraz na -лец (-е-:-ь-) typu палец, жилец 101
3D. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ец po samogłosce (-е-:-й-) typu европеец, боец 102
4. Rzeczowniki zakończone na miękką spółgłoskę z tematem zakończonym na -ь 107
4A. Rzeczowniki typu портфель, голубь 107
4В. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ень (-e-:-Ø-) typu день, парень 107
5. Rzeczowniki rodzaju męskiego (żywotne i nieżywotne) zakończone na -й 112
5A. Rzeczowniki z końcówką -u po samogłosce (oprócz -и) typu трамвай, герой 112
5В. Rzeczowniki z tematem zakończonym na samogłoskę -u- typu санаторий 112
6. Rzeczowniki о odmianie przymiotnikowej z końcówkami -ой, -ий, -ый typu рулевой, приезжий, учёный 116
7. Odmiana nazwisk, imion i imion odojcowskich typu Петров Иван Никитич, Гоголь Николай Васильевич 118
II. Rzeczowniki rodzaju nijakiego 123
1. Rzeczowniki zakończone na -o po jednej spółgłosce typu слово 123
2. Rzeczowniki zakończone na -до, -ко, -ло, -мо, -но, -ро, -то, -цо po spółgłosce lub -ь- typu ведро, письмо 127
3. Rzeczowniki z końcówką -е typu поле, здание, воскресенье 131
4. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -мя typu имя 137
5. Rzeczowniki о odmianie przymiotnikowej z tematem kończącym się na -oe, -ее typu пирожное, подлежащее 140
III. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego 144
1. Rzeczowniki z końcówką -a 144
1 A. po jednej lub dwóch spółgłoskach (lecz nie po MC, III, Ч, III, U I nie po г, к, х) typu берёза, мама, карта, зебра 144
1B. po -г-, -к-, -х- po jednej lub dwóch spółgłoskach oraz po -ьtypu нога, муха, девочка, сказка, калька 149
1 С. ро -ж-, -ш-, -ч-, -щ-, -и- typu душа, певица oraz zakończonych na -ка po -й- typu чайка, тройка 152
2. Rzeczowniki z końcówką -я 156
2A. po jednej spółgłosce typu няня, буря, пуля 156
2В. nа -ня po spółgłoskach (dopełniacz Imn. -Ø-:-е-) typu вишня oraz po -и- (dopełniacz Imn. -й-:-е-) typu бойня 156
2С. па -ня po miękkim znaku (dopełniacz Imn. -ь-:-е-) typu спальня oraz na -ля po spółgłosce (dopełniacz Imn. -Ø-:-e-) typu цапля 156
2D. po temacie zakończonym na samogłoskę typu аллея, лния rzeczowniki z końcówką -я po temacie zakończonym na samogłoskę (oprócz -u- ) rzeczowniki z końcówką -я po temacie zakończonym na -u- 158
2Е. po miękkim znaku (-ь-) typu статья, гостья rzeczowniki z nieakcentowaną końcówką -я rzeczowniki z akcentowaną końcówką -я 161
3. Rzeczowniki z tematem kończącym się na -ь typu степь, лошадь 164
4. Rzeczowniki о odmianie przymiotnikowej z tematem kończącym się na -ая, -яя typu столовая, рабочая, передняя 169
5. Odmiana nazwisk, imion i imion odojcowskich typu Смирнова Ирина Петровна, Ильина Ольга Ивановна 172
IV. Odmiana rzeczowników nie mających liczby pojedynczej (pluralia tantum) 175
V. Rzeczowniki nieodmienne 179
МЫ-czyli ZAIMEK (Местоимение) 190
1. Zaimki rzeczowne (Местоимения-существительные) 191
1. Zaimki osobowe (Личные местоимения - я, ты, он, оно, она, мы, вы, они) 192
2. Zaimek zwrotny i wyrażenie zaimkowe (Возвратное местоимение себя и взаимно-возвратное друг друга) 201
3. Zaimki pytające, nieokreślone, przeczące (Вопросительные - кто, что; неопределённые - кто-то, что-то, ктó-нибудь, чтó-нибудь, ктó-либо, чтó-либо, кóе-кто, кое-что; отрицательные местоимения - никто, ничто, некого, нечего; 205
II. Zaimki przymiotne (Местоимения-прилагательные) 212
1. Zaimki dzierżawcze (Притяжательные местоимения - мой, твой, свой, наш, ваш, его, её, их) 213
2. Zaimek pytajno-dzierżawczy, przeczący, określony (Вопросительно-притяжательное - чей; отрицательные - ничей, никакой: определительное местоимение - весь) 216
3. Zaimek pytający, wskazujący, określony, nieokreślony (Вопросительное - какой: указательное - такой; определительное - всякий; неопределённые местоимения - один, какой-то, какой-нибудь) 221
4. Zaimki określone, zaimek pytający, nieokreślony (Определительные каждый, любой; вопросительное - который: неопределённое местоимение - некоторый) 224
5. Zaimki wskazujące (Указательные местоимения - этот, тот 229
6. Zaimki określone (Определительные местоимения - сам, самый) 231
ДОБРЫЙ - czyli PRZYMIOTNIK (Имя прилагательное) 243
1. Przymiotniki jakościowe i względne (Качественные и относительные прилагательные) 244
1. Przymiotniki jakościowe i względne z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę (oprócz г, к, х, ж, ш) typu добрый, молодой 245
2. Przymiotniki jakościowe i względne z tematem zakończonym na miękką spółgłoskę (oprócz г, к, x) typu давний, карий 251
3. Przymiotniki jakościowe i względne grupy mieszanej z tematem zakończonym na spółgłoski ж, ш oraz г, к, x typu чужой, долгий, сухой 254
II. Przymiotniki dzierżawcze (Притяжательные прилагательные) 260
1. Przymiotniki typu рыбий, дядин 260
III. Stopniowanie przymiotników 279
1. Tworzenie stopnia wyższego przymiotników (Образование сравнительной степени имён прилагательных) 279
1 A. za pomocą przyrostka -ее/-ей typu весёлый -> веселее, веселей 279
1B. za pomocą przyrostka -е z wymianą -к-:-ч-; -г-:-ж-; -х-:-ш-; -т-:-ч-; -д-:-ж-; -ст-:-щ- typu лёгкий -> легче lub z wypadaniem -к- i wymianą -д-:-ж-; -т-:-ч-; -з-:-ж- typu редкий -> реже 282
1C. za pomocą wyrazu более lub менее typu погожий -> более/мнее погожий 284
IV. Tworzenie stopnia najwyższego przymiotników (Образование превосходной степени имён прилагательных) 288
1. Tworzenie stopnia najwyższego złożonego (opisowego) 288
1 A. za pomocą wyrazu самый typu весёлый -> сaмый весёлый 288
1B. za pomocą wyrazu наиболее /наименее typu весёлый -> наиболее /наименее весёлый 288
I С. za pomocą zaimka всего lub всех typu весёлый -> веселее всех/веселее всего 291
1D. za pomocą przyrostków słowotwórczych -ейш- typu добрый -> добрейший oraz -айш- (z wymianą spółgłosek -к-:-ч-; -г-:-ж-:-х-:-ш-) typu редкий -> редчайший 291
V. Formy krótkie przymiotników jakościowych (Краткие формы качественных прилагательных) 295
1. Tworzenie krótkich form przymiotników (Образование кратких форм прилагательных) 295
1 A. od przymiotników z tematem kończącym się na jedną spółgłoskę po samogłosce typu горячий -> горяч, дорогой -> дорог 295
1B. od przymiotników kończących się na -кий po twardych spółgłoskach (-Ø-:-o-) oprócz spółgłosek szumiących (-ж-, -ш-, -ч-, -щ-) typu близкий -» близок, крепкий -> крепок 296
1 С. od przymiotników kończących się na -кий lub -ный/-ной po szumiących (-ж-, -ш-, -Ч-, -Щ-) po -ó- lub -6- typu верный -> верен, бойкий -> боек, горький -> горек + wyjątki (z wymianą -й-:-и-; -ё-:-о-; -Ø-:-о-/-е-) typu достойный -> достоин, солёный -> солон, полный -> полон 297
1D. od przymiotników kończących się na -рый lub -лый po spółgłosce typu быстрый -> быстр, наглый -> нагл + wyjątki (z wymianą -Ø-:-o-/-e-/-e-) typu злой -> зол, кислый -> кисел, острый -> остёр 298
1E. od przymiotników kończących się na -нный typu длинный -> длинен, бедственный -> бёдствен 299
2. Przymiotniki, które mają tylko krótką formę typu paд, горазд (Прилагательные, имеющие только краткую форму) 299
3. Przykłady łączliwości krótkich form przymiotników - najwyższa częstotliwość użycia (Примеры сочетаемости имён прилагательных - наиболее частые случаи) 301
4. Podstawowe reguły użycia krótkich form przymiotników (Основные случаи употребления кратких прилагательных) 305
5. Pełne formy przymiotników w grupie orzeczenia (Полные прилагательные в составе предиката) 309
СЕМЬ7 - czyli LICZEBNIK (Имя числительное) 322
1. Pisownia liczebników głównych (Правописание количественных числительных) 323
II. Odmiana liczebników głównych (Склонение количественных числительных) 329
1. Liczebniki I (один, одно, одна, одни), 2 (два, две), 3 (три), 4 (четыре) 329
2. Liczebniki 5-20, 30 (пять - двадцать, тридцать), 50-80 (пятьдесят - восемьдесят), 500-900 (пятьсот - девятьсот) 332
3. Liczebniki 40 (сорок), 90 (девяносто), 100 (сто); 1000 (тысяча); 1 000 000 (миллион); 1 000 000 000 (миллиард) 335
III. Odmiana liczebników zbiorowych оба, обе (Склонение собирательных числительные оба, обе) 337
IV. Połączenie liczebników 1, 2, 3, 4 (łub zestawionych zakończonych na 1, 2, 3,4 typu 21, 34, 32, 454 itd.) oraz оба, обе z rzeczownikami (Счётный оборот с числительными 1, 2, 3, 4 или составными на 1, 2, 3,4 и оба, обе с существительными) 339
V. Forma biernika rzeczowników żywotnych w połączeniu z liczebnikami 2, 3, 4; оба, обе (Форма Винительного падежа одушевлённых существительных в сочетании с числительными 2, 3,4; оба, обе) 346
VI. Liczebniki zbiorowe oraz liczebniki полтора, полторы (Собирательные числительные, а также числительные полтора, полторы) 351
1. Odmiana i użycie liczebników zbiorowych двое, трое... (Склонение и употребление собирательных числительных) 351
2. Odmiana liczebników полтора, полторы (Склонение числительных полтора, полторы) 354
VII. Forma przymiotnika i zaimka w konstrukcji między liczebnikiem a rzeczownikiem (Форма прилагательного и местоимения в счётном обороте) 357
VIII. Liczebniki porządkowe (Порядковые числительные) 362
1. Tworzenie liczebników porządkowych (Образование порядковых числительных) 362
2. Odmiana liczebników porządkowych (Склонение порядковых числительных) 364
2A. Liczebniki porządkowe proste i złożone (Склонение порядковых числительных простых и сложных) 364
2B. Liczebniki porządkowe zestawione (Склонение составных порядковых числительных) 366
IX. Liczebniki ułamkowe (Дробные числительные) 373
1. Odmiana liczebników ułamkowych (Склонение дробных числительных) 373
X. Tabliczka mnożenia (Таблица умножения) 377
ЛЮБИТЬ - czyli CZASOWNIK (Глагол) 381
I. Bezokolicznik (Неопределённая форма глагола, инфинитив) 382
II. Odmiana czasowników. Koniugacja (Спряжение) 385
1A. Końcówki osobowe* czasowników przy odmianie (Окончания глаголов при спряжении) 385
1В. Czasownik i akcent (Глагол и ударение) 387
1С. Czasowniki о odmianie nieregularnej (Разноспрягаемые глаголы) 388
1D. Czasowniki zwrotne i niezwrotne w języku polskim i rosyjskim (Возвратные и невозвратные глаголы в польском и русском языках) 390
**1) Polskie czasowniki zwrotne, którym odpowiadają rosyjskie czasowniki niezwrotne 390
**2) Polskie czasowniki niezwrotne, którym odpowiadają rosyjskie czasowniki zwrotne 394
**3) Polskie czasowniki zwrotne z partykułą się, którym w języku rosyjskim odpowiadają czasowniki z zaimkiem себя 396
**4 Polskie czasowniki z partykułą się, oznaczające czynność wzajemną (jeden drugiego, nawzajem), którym odpowiadają rosyjskie czasowniki z zaimkiem друг друга 398
1F. Rząd czasownika. Różnice między rządem czasowników w języku polskim i rosyjskim (Глагольное управление. Разница между глагольным управлением в польском и русском языках) 399
III. Czasowniki w czasie teraźniejszym lub przyszłym prostym (Спряжение глаголов в настоящем или будущем простом времени) 407
IV. Tryb oznajmujący (Изъявительное наклонение) 407
V. KONIUGACJA I (I спряжение) 408
1. Czasowniki zakończone na -ать 408
1 A. Czasowniki zakończone na -ать po jednej spółgłosce (lecz nie na -овать/ -евать, -авать, -тать) typu делать + formy nieregularne z wymianą w temacie (-ка-:-ч-; -са-:-ша-;-за-:-ж-; -ха-:-ш-; -ма-:-мл-; -ба-:-бл-; -ва-:-вл-) typu плакать, писать, сказать, махать, дремать, сосать oraz poszczególne czasowniki typu ехать, жать, начать 408
1 В. Czasowniki zakończone na -ать po dwóch spółgłoskach (lecz nie na -овать/ -евать, -авать, -тать) typu знать + formy nieregularne z wymianą w temacie (-ска-:-щ-; -a-:-Ø-; -Ø-:-o-; -Ø-:-e-) typu искать, ждать, звать, брать oraz poszczególne czasowniki typu слать (-с-:-ш-; -a-:-Ø-), лгать (-a-:-Ø-) 417
1С. Czasowniki zakończone na -авать (z wymianą w temacie -ва-:-Ø- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej) typu издавать 422
1D. Czasowniki zakończone na -овать/-евать (z wymianą w temacie -ова-:-у-; -ева-:-ю- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej) typu рисовать, малевать + wyjątki (bez wymiany w temacie) typu запевать 425
1Е. Czasowniki zakończone na -тать (bez wymiany w temacie) typu читать + wyjątki: a) - z wymianą w temacie -та-:-ч-; -та-:-щ- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu прятать, трепетать; b) стать - z wymianą w temacie -Ø-:-н- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej 431
2. Czasowniki zakończone na -еть 437
2А. Czasowniki zakończone na -еmь (lecz nie na -ереть) typu болеть + formy nieregularne z wymianą w temacie (-Ø-.-H-; -e-:-o-; -e-:-Ø-) typu одеть, петь, реветь 437
2В. Czasowniki zakończone na -ереть typu сереть, тереть 442
3. Czasowniki zakończone na -ять 446
ЗА. Czasowniki zakończone na -ять po spółgłosce typu гулять + formy nieregularne typu взять (-Ø-:-о/-ьм-), застрять, мять (-Ø-:-н-/-я-:-н-) 446
3B. Czasowniki zakończone na -ять po spółgłosce z przedrostkiem zakończonym na spółgłoskę i wymianą w temacie (-я-:-им-) typu снять + formy nieregularne typu размять (-я-:-н-) 446
3C. Czasowniki zakończone na -ять po spółgłosce z przedrostkiem zakończonym na samogłoskę i wymianą w temacie (-н-:-й-) typu понять + formy nieregularne typu принять (-ня-:-м-), снять (-я-:-им-) 447
3D. Czasowniki zakończone na -ять po samogłosce typu сеять z wymianą w temacie (-я-:-Ø-) + formy nieregularne typu влиять (bez wymiany w temacie) 447
4. Czasowniki zakończone na -ить 451
4A. Czasowniki (jednosylabowe lub z przedrostkiem na samogłoskę) zakończone na -ить po spółgłosce typu бить z wymianą w temacie we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej (-и-:-ь-) 451
4В. Czasowniki zakończone na -ить po spółgłosce z przedrostkiem zakończonym na spółgłoskę typu облить (-Ø-:-o-) 451
4C. Czasowniki zakończone na -ить typu жить (-Ø-:-в-), брить (-и-:-е-), 452
4D. Czasowniki zakończone na -шибить z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu ошибиться 452
5. Czasowniki zakończone na -ыть 455
5А. Czasowniki zakończone na -ыть z wymianą (-ы-:-о-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu открыть 455
5B. Czasowniki zakończone na -ыть z wymianą (-Ø-:-н-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu стыть 455
5C. Czasowniki быть i zakończone na -быть z wymianą (-ы-:-уд-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu быть, забыть 456
5D. Czasowniki zakończone na -лыть z wymianą (-Ø-:-в-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu плыть 457
6. Czasowniki zakończone na -оть, -уть (lecz nie na -путь) 459
6A. Czasowniki na -уть typu дуть 459
6В. Czasowniki zakończone na -оть typu колоть z wymianą (-o-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej 459
6С. Czasownik молоть z wymianą (-о-:-е-; -о-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej 459
7. Czasowniki zakończone na -нуть z wymiana (-y-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu вернуться 464
8. Czasowniki zakończone na -emu 467
8A. Czasowniki na -cmu typu нести 467
8В. Czasowniki na -emu z wymianą (-Ø-:-т-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu расти 467
8C. Czasowniki na -emu z wymianą (-с-:-т-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu мести 467
8D. Czasowniki na -emu z wymianą (-с-:-д-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu вести 468
8E. Czasowniki na -emu z wymianą (-c-:-б-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu грести 468
9. Czasowniki zakończone na -сть 471
9 A. Czasowniki na -сть z wymianą (-с-:-д-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu упасть 471
9В. Czasowniki na -сть z wymianą (-ес-:-т-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu прочесть 471
9C. Czasowniki na -сть z wymianą (-ес-:-яд-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu сесть 471
9D. Czasowniki na -сть z wymianą (-c-:-н-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu поклясться 471
10. Czasowniki zakończone na -зти, -зть ► Do grupy tej należą czasowniki na: 474
10A. Czasowniki zakończone na -зти typu везти 474
10B. Czasowniki zakończone na -зть typu лезть 474
11. Czasowniki zakończone na -mu (lecz nie na -emu, -зти) 476
11 A. Czasowniki zakończone na -innu z wymianą (-Ø-:-д-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu войти 476
11B. Czasownik zakończony na -йmu z wymianą (-й-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej - прийти oraz czasownik идти 476
12. Czasowniki zakończone na -чь 479
I2**1) Czasowniki zakończone na -ечь/-ячъ 479
12A. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-Ø-:-к-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej typu печь 479
12B. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-Ø-:-г-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej typu беречь 479
12C. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-е-:-яг-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymiana (-е-:-яж-) w pozostałych formach typu лечь 481
12D. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-e-:-г-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą (-е-:-жжё-) w pozostałych formach typu жечь 481
12E. Czasowniki zakończone na -ичь 483
12E**1). Czasowniki zakończone na -ичь z wymianą (-Ø-:-гн-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu достичь дости|чь, засти|чь, насти|чь itd. i pochodne; 483
12E**2). Czasownik z wymianą (-и-:-г-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą w pozostałych formach (-Ø-:-ж-) typu стричь 483
12F. Czasowniki zakończone na -очь 483
12F**1). Czasowniki zakończone na -очь z wymianą (-о-:-к-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą w pozostałych formach (-о-:-ч-) typu толочь 483
I2F**2). Czasowniki zakończone na -очь z wymianą (-Ø-:-r-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą w pozostałych formach (-Ø-:-ж-) 483
VI. KONIUGACJA II (II спряжение) 491
1. Czasowniki zakończone na -ить (lecz nie na -тить/-стить, -дить/-здить, -сить, -зить) typu дарить, учить, клеить, купить 491
1A. Czasowniki na -ить po spółgłosce z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu дарить, учить 491
1В. Czasowniki na -ить po samogłosce z wymianą (-n-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu клеить 493
1С. Czasowniki na -ить po spółgłoskach z wymianą (-n-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą -б-:-бл-; -в-:-вл-; -м-:-мл-;-п-:-пл-; -ф-флtylko w formie I osoby liczby pojedynczej typu любить, купить 493
2. Czasowniki zakończone na -тить/-стить, -дить/-здить, -сить, -зить typu платить, мстить, следить, ездить, косить, возить 498
2А. Czasowniki zakończone na -тить z wymianą (-и-:-0) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-т-:-ч-) w I osobie liczby pojedynczej typu платить 498
2B. Czasowniki zakończone na -тить z wymianą (-И-.--Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-т-:-щ-) w I osobie liczby pojedynczej typu запретить 500
2С. Czasowniki zakończone na -стить z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-ст-мщ-) w I osobie liczby pojedynczej typu мстить 500
2D. Czasowniki zakończone na -дить/-здить/-зить z wymianą (-И-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-д-/-зд-/-з-:-ж-) w I osobie liczby pojedynczej typu следить, ездить, возить 500
2Е. Czasowniki zakończone na -сить z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-с-:-ш-) w I osobie liczby pojedynczej typu косить 502
3. Czasowniki zakończone na -ать/-ять typu кричать, спать, гнать, стоять, бояться 505
ЗА. Czasowniki zakończone na -ать z wymianą (-a-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu кричать 505
ЗВ. Czasowniki zakończone na -ать z wymianą (-a-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-а-:-л-). w I osobie liczby pojedynczej typu спать 506
3C. Czasowniki zakończone na -ать z wymianą (-Ø-:-o) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu гнать 506
3D. Czasowniki zakończone na -ять z wymianą (-я-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu стоять, бояться 506
4. Czasowniki zakończone na -еть/-теть/-деть/-сеть/-стеть typu смотреть, лететь, видеть, зависеть, свистеть, терпеть 510
4А. Czasowniki zakończone na -еть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu смотреть 510
4B. Czasowniki zakończone na -теть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich 510
4С. Czasowniki zakończone na -деть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-д-:-ж-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu видеть 510
4D. Czasowniki na -сеть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-c-:-ш-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu зависеть 510
4E. Czasowniki na -стеть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-ст-:-щ-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu свистеть 510
4F. Czasowniki na -еть po -б-, -в-, -м-, -п-, -ф- z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-б-:-бл-; -в-:-вл-; -м-:-мл-; -п-:-пл-; -ф-:-фл-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu терпеть 512
VII. Czasowniki nieregularne (nie należące do I i II koniugacji) 516
VIII. Czasowniki w czasie przeszłym (Прошедшее время глаголов) 524
3. Czasowniki zakończone na -нуть/-нуть typu исчезнуть, уснуть 533
4. Czasowniki na -ть/-ти po spółgłosce typu класть, грызть, вести, везти, идти 540
4A. Czasowniki zakończone na -сть z wymianą (-c-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu есть 540
4B. Czasowniki zakończone na -сть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach oprócz liczby pojedynczej rodzaju męskiego typu учесть 540
4С. Czasowniki zakończone па -зть typu грызть 540
4D. Czasowniki zakończone na -cmu 540
4E. Czasowniki zakończone na -зти typu везти 541
4F. Czasowniki zakończone na -mu typu идти, прийти 541
5. Czasowniki zakończone na -чь typu мочь, печь 548
5A. Czasowniki na -чь z wymianą (-ч-:-г-) we wszystkich formach typu мочь, z wymianą (-ч-:-г-) we wszystkich formach i wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach oprócz liczby pojedynczej rodzaju męskiego czasowników typu жечь 548
5В. Czasowniki па -чь z wymianą (-ч-:-к-) we wszystkich formach typu печь 548
5C. Czasownik z wymianą (-o-:-Ø-) we wszystkich formach, oprócz liczby pojedynczej rodzaju męskiego typu толочь 550
IX. Tryb przypuszczający (Сослагательное наклонение) 559
X. Tryb rozkazujący (Повелительное наклонение) 565
2. Tworzenie trybu rozkazującego od czasowników, których temat w czasie teraźniejszym / przyszłym prostym kończy się na spółgłoskę typu верить -> я верю -> верь/верьте; пилить -> я пилю -> пилй/пилйите 567
2А. Czasowniki ze stałym akcentem na temacie typu сесть -> я сяду -> сядь/сядьте 567
2B. Czasowniki ze stałym akcentem na końcówce we wszystkich formach lub w jednej z form typu сидеть -> я сижу -> сиди/сидите 569
2C. Czasowniki z tematem zakończonym na grupę spółgłosek typu крикнуть -> я крикну -> крикни/крикните 571
2D. Czasowniki dokonane z zawsze akcentowanym przedrostkiem выtypu учить -> выучить -> я учу/выучу -> учи/выучи/выучите 571
3. Tryb rozkazujący w formie I osoby liczby mnogiej typu пойдём/пойдёмте гулять 573
4. Tryb rozkazujący w formie 3 osoby liczby pojedynczej i mnogiej typu позвонить -> пусть/пускай позвонит/позвонят 575
XI. Imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe (Причастия и деепричастия) 585
1. Imiesłów przymiotnikowy (Причастие) 585
1A. Tworzenie imiesłowów przymiotnikowych (Образование причастий) 585
1В. Krótkie formy imiesłowu przymiotnikowego biernego (Краткие формы страдательных причастий) 594
1С. Strona czynna i bierna imiesłowu (Причастия действительного и страдательного залога) 597
1D. Zastąpienie strony czynnej stroną bierną 598
2. Imiesłów przysłówkowy (Деепричастие) 601
2A. Tworzenie imiesłowów przysłówkowych (Образование деепричастий) 603
ХОРОШО - czyli PRZYSŁÓWEK (Наречие) 614
1. O przysłówkach okolicznikowych 615
2. О przysłówkach przydawkowych 616
3. Ortografia przysłówków (Правописание наречий) 617
4. Zestawienie przysłówków okolicznikowych (Обстоятельственные наречия. Сопоставление) 624
4A. Miejsca i kierunku (Места и направления) typu близко - далеко; дома - домой 624
4В. Czasu (Времени) typu всегда - иногда, сначала - потом 625
4C. Przyczyny (Причины) typu сгоряча - обдуманно 627
4D. Celu (Цели) typu назло - нечаянно 627
4E. Ilości (Количества) typu вместе - отдельно 627
5. Zestawienie przysłówków przydawkowych (Определительные наречия. Сопоставление) 627
5A. Sposobu (Образа действия) typu быстро - медленно 627
5B. Miary i stopnia (Меры и степени) typu много - мало 629
6. Stopniowanie przysłówków (Степени сравнения наречий) 634
6А. Stopień wyższy (Сравнительная степень) typu трудно -> труднее; подробно -> более/менее подробно 634
6В. Stopień najwyższy (Превосходная степень) typu больше -> больше всего/больше всех; успешно -> наиболее успешно 638
Bibliografia: 643
Słowo o znaku i dźwięku 32
Wymowa samogłosek 34
Wymowa spółgłosek 36
Materiał gramatyczny 37
Дом - czyli RZECZOWNIK (Имя существительное) 42
Wiadomości ogólne 43
Wzory odmiany 55
1. Rzeczowniki rodzaju męskiego 55
I. Rzeczowniki (żywotne i nieżywotne) z końcówką zerową (-0) w mianowniku i tematem zakończonym na twardą spółgłoskę (oprócz ж, ш, ц, ч) 55
1A. Rzeczowniki typu текст, тигр 55
1 В. Rzeczowniki z tematem zakończonym na ~ок po spółgłosce (-o-: -Ø-), lecz nie na -онок/-ёнок typu молоток 65
IC. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -лёк, -нёк, -рек (-ё-: -ь-) typu кошелёк 65
1D. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ек/-ёк po samogłosce (-е-/-ё-: -й-) typu паёк, перешеек 66
1Е, Rzeczowniki z tematem zakończonym na -онок/ -снок typu котёнок, медвежонок 66
1F. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę po -o(ale nie na -ok) z ruchomym -o- (-o-:-Ø-) we wszystkich formach typu сон, угол 71
1G. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę po -е-/-ёz ruchomym -e-/-e- (-e-/-e-:-Ø-) we wszystkich formach typu ветер, орёл 71
1Н. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę po -е-/-ёz ruchomym -e-/-e- (-е-/-ё-:-ь-; -ё-:-й-) we wszystkich formach typu лёд, лев 72
1J. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę i nieregularną akcentowaną końcówką -a w mianowniku liczby mnogiej typu адрес, мастер 77
1K. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę z nieregularną formą w dopełniaczu liczby mnogiej (m.lp.= dop.lmn.) typu солдат, сапог 85
1L. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoską z nieregularną akcentowaną końcówką -y w miejscowniku liczby pojedynczej w połączeniu z przyimkami e, на typu шкаф 86
1М. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -шшн/-янии (-ин-:-Ø-) w formach Imn. typu варшавянин, гражданин 90
1N. Rzeczowniki z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę o nieregularnej odmianie w liczbie mnogiej typu человек -> люди 92
2. Rzeczowniki (żywotne i nieżywotne) z końcówką zerową (-0) w mianowniku i tematem zakończonym na -ж,- ш,-ч,-щ typu врач 96
3. Rzeczowniki z końcówką zerową (-0) w mianowniku i tematem zakończonym na -ц 100
ЗА. Rzeczowniki zakończone na -ц (lecz nie na -ец) typu месяц 100
ЗВ. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ец po dwóch spółgłoskach typu кузнец 100
3C. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ец po jednej spółgłosce (-e-:-Ø-) typu конец, горец oraz na -лец (-е-:-ь-) typu палец, жилец 101
3D. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ец po samogłosce (-е-:-й-) typu европеец, боец 102
4. Rzeczowniki zakończone na miękką spółgłoskę z tematem zakończonym na -ь 107
4A. Rzeczowniki typu портфель, голубь 107
4В. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -ень (-e-:-Ø-) typu день, парень 107
5. Rzeczowniki rodzaju męskiego (żywotne i nieżywotne) zakończone na -й 112
5A. Rzeczowniki z końcówką -u po samogłosce (oprócz -и) typu трамвай, герой 112
5В. Rzeczowniki z tematem zakończonym na samogłoskę -u- typu санаторий 112
6. Rzeczowniki о odmianie przymiotnikowej z końcówkami -ой, -ий, -ый typu рулевой, приезжий, учёный 116
7. Odmiana nazwisk, imion i imion odojcowskich typu Петров Иван Никитич, Гоголь Николай Васильевич 118
II. Rzeczowniki rodzaju nijakiego 123
1. Rzeczowniki zakończone na -o po jednej spółgłosce typu слово 123
2. Rzeczowniki zakończone na -до, -ко, -ло, -мо, -но, -ро, -то, -цо po spółgłosce lub -ь- typu ведро, письмо 127
3. Rzeczowniki z końcówką -е typu поле, здание, воскресенье 131
4. Rzeczowniki z tematem zakończonym na -мя typu имя 137
5. Rzeczowniki о odmianie przymiotnikowej z tematem kończącym się na -oe, -ее typu пирожное, подлежащее 140
III. Rzeczowniki rodzaju żeńskiego 144
1. Rzeczowniki z końcówką -a 144
1 A. po jednej lub dwóch spółgłoskach (lecz nie po MC, III, Ч, III, U I nie po г, к, х) typu берёза, мама, карта, зебра 144
1B. po -г-, -к-, -х- po jednej lub dwóch spółgłoskach oraz po -ьtypu нога, муха, девочка, сказка, калька 149
1 С. ро -ж-, -ш-, -ч-, -щ-, -и- typu душа, певица oraz zakończonych na -ка po -й- typu чайка, тройка 152
2. Rzeczowniki z końcówką -я 156
2A. po jednej spółgłosce typu няня, буря, пуля 156
2В. nа -ня po spółgłoskach (dopełniacz Imn. -Ø-:-е-) typu вишня oraz po -и- (dopełniacz Imn. -й-:-е-) typu бойня 156
2С. па -ня po miękkim znaku (dopełniacz Imn. -ь-:-е-) typu спальня oraz na -ля po spółgłosce (dopełniacz Imn. -Ø-:-e-) typu цапля 156
2D. po temacie zakończonym na samogłoskę typu аллея, лния rzeczowniki z końcówką -я po temacie zakończonym na samogłoskę (oprócz -u- ) rzeczowniki z końcówką -я po temacie zakończonym na -u- 158
2Е. po miękkim znaku (-ь-) typu статья, гостья rzeczowniki z nieakcentowaną końcówką -я rzeczowniki z akcentowaną końcówką -я 161
3. Rzeczowniki z tematem kończącym się na -ь typu степь, лошадь 164
4. Rzeczowniki о odmianie przymiotnikowej z tematem kończącym się na -ая, -яя typu столовая, рабочая, передняя 169
5. Odmiana nazwisk, imion i imion odojcowskich typu Смирнова Ирина Петровна, Ильина Ольга Ивановна 172
IV. Odmiana rzeczowników nie mających liczby pojedynczej (pluralia tantum) 175
V. Rzeczowniki nieodmienne 179
МЫ-czyli ZAIMEK (Местоимение) 190
1. Zaimki rzeczowne (Местоимения-существительные) 191
1. Zaimki osobowe (Личные местоимения - я, ты, он, оно, она, мы, вы, они) 192
2. Zaimek zwrotny i wyrażenie zaimkowe (Возвратное местоимение себя и взаимно-возвратное друг друга) 201
3. Zaimki pytające, nieokreślone, przeczące (Вопросительные - кто, что; неопределённые - кто-то, что-то, ктó-нибудь, чтó-нибудь, ктó-либо, чтó-либо, кóе-кто, кое-что; отрицательные местоимения - никто, ничто, некого, нечего; 205
II. Zaimki przymiotne (Местоимения-прилагательные) 212
1. Zaimki dzierżawcze (Притяжательные местоимения - мой, твой, свой, наш, ваш, его, её, их) 213
2. Zaimek pytajno-dzierżawczy, przeczący, określony (Вопросительно-притяжательное - чей; отрицательные - ничей, никакой: определительное местоимение - весь) 216
3. Zaimek pytający, wskazujący, określony, nieokreślony (Вопросительное - какой: указательное - такой; определительное - всякий; неопределённые местоимения - один, какой-то, какой-нибудь) 221
4. Zaimki określone, zaimek pytający, nieokreślony (Определительные каждый, любой; вопросительное - который: неопределённое местоимение - некоторый) 224
5. Zaimki wskazujące (Указательные местоимения - этот, тот 229
6. Zaimki określone (Определительные местоимения - сам, самый) 231
ДОБРЫЙ - czyli PRZYMIOTNIK (Имя прилагательное) 243
1. Przymiotniki jakościowe i względne (Качественные и относительные прилагательные) 244
1. Przymiotniki jakościowe i względne z tematem zakończonym na twardą spółgłoskę (oprócz г, к, х, ж, ш) typu добрый, молодой 245
2. Przymiotniki jakościowe i względne z tematem zakończonym na miękką spółgłoskę (oprócz г, к, x) typu давний, карий 251
3. Przymiotniki jakościowe i względne grupy mieszanej z tematem zakończonym na spółgłoski ж, ш oraz г, к, x typu чужой, долгий, сухой 254
II. Przymiotniki dzierżawcze (Притяжательные прилагательные) 260
1. Przymiotniki typu рыбий, дядин 260
III. Stopniowanie przymiotników 279
1. Tworzenie stopnia wyższego przymiotników (Образование сравнительной степени имён прилагательных) 279
1 A. za pomocą przyrostka -ее/-ей typu весёлый -> веселее, веселей 279
1B. za pomocą przyrostka -е z wymianą -к-:-ч-; -г-:-ж-; -х-:-ш-; -т-:-ч-; -д-:-ж-; -ст-:-щ- typu лёгкий -> легче lub z wypadaniem -к- i wymianą -д-:-ж-; -т-:-ч-; -з-:-ж- typu редкий -> реже 282
1C. za pomocą wyrazu более lub менее typu погожий -> более/мнее погожий 284
IV. Tworzenie stopnia najwyższego przymiotników (Образование превосходной степени имён прилагательных) 288
1. Tworzenie stopnia najwyższego złożonego (opisowego) 288
1 A. za pomocą wyrazu самый typu весёлый -> сaмый весёлый 288
1B. za pomocą wyrazu наиболее /наименее typu весёлый -> наиболее /наименее весёлый 288
I С. za pomocą zaimka всего lub всех typu весёлый -> веселее всех/веселее всего 291
1D. za pomocą przyrostków słowotwórczych -ейш- typu добрый -> добрейший oraz -айш- (z wymianą spółgłosek -к-:-ч-; -г-:-ж-:-х-:-ш-) typu редкий -> редчайший 291
V. Formy krótkie przymiotników jakościowych (Краткие формы качественных прилагательных) 295
1. Tworzenie krótkich form przymiotników (Образование кратких форм прилагательных) 295
1 A. od przymiotników z tematem kończącym się na jedną spółgłoskę po samogłosce typu горячий -> горяч, дорогой -> дорог 295
1B. od przymiotników kończących się na -кий po twardych spółgłoskach (-Ø-:-o-) oprócz spółgłosek szumiących (-ж-, -ш-, -ч-, -щ-) typu близкий -» близок, крепкий -> крепок 296
1 С. od przymiotników kończących się na -кий lub -ный/-ной po szumiących (-ж-, -ш-, -Ч-, -Щ-) po -ó- lub -6- typu верный -> верен, бойкий -> боек, горький -> горек + wyjątki (z wymianą -й-:-и-; -ё-:-о-; -Ø-:-о-/-е-) typu достойный -> достоин, солёный -> солон, полный -> полон 297
1D. od przymiotników kończących się na -рый lub -лый po spółgłosce typu быстрый -> быстр, наглый -> нагл + wyjątki (z wymianą -Ø-:-o-/-e-/-e-) typu злой -> зол, кислый -> кисел, острый -> остёр 298
1E. od przymiotników kończących się na -нный typu длинный -> длинен, бедственный -> бёдствен 299
2. Przymiotniki, które mają tylko krótką formę typu paд, горазд (Прилагательные, имеющие только краткую форму) 299
3. Przykłady łączliwości krótkich form przymiotników - najwyższa częstotliwość użycia (Примеры сочетаемости имён прилагательных - наиболее частые случаи) 301
4. Podstawowe reguły użycia krótkich form przymiotników (Основные случаи употребления кратких прилагательных) 305
5. Pełne formy przymiotników w grupie orzeczenia (Полные прилагательные в составе предиката) 309
СЕМЬ7 - czyli LICZEBNIK (Имя числительное) 322
1. Pisownia liczebników głównych (Правописание количественных числительных) 323
II. Odmiana liczebników głównych (Склонение количественных числительных) 329
1. Liczebniki I (один, одно, одна, одни), 2 (два, две), 3 (три), 4 (четыре) 329
2. Liczebniki 5-20, 30 (пять - двадцать, тридцать), 50-80 (пятьдесят - восемьдесят), 500-900 (пятьсот - девятьсот) 332
3. Liczebniki 40 (сорок), 90 (девяносто), 100 (сто); 1000 (тысяча); 1 000 000 (миллион); 1 000 000 000 (миллиард) 335
III. Odmiana liczebników zbiorowych оба, обе (Склонение собирательных числительные оба, обе) 337
IV. Połączenie liczebników 1, 2, 3, 4 (łub zestawionych zakończonych na 1, 2, 3,4 typu 21, 34, 32, 454 itd.) oraz оба, обе z rzeczownikami (Счётный оборот с числительными 1, 2, 3, 4 или составными на 1, 2, 3,4 и оба, обе с существительными) 339
V. Forma biernika rzeczowników żywotnych w połączeniu z liczebnikami 2, 3, 4; оба, обе (Форма Винительного падежа одушевлённых существительных в сочетании с числительными 2, 3,4; оба, обе) 346
VI. Liczebniki zbiorowe oraz liczebniki полтора, полторы (Собирательные числительные, а также числительные полтора, полторы) 351
1. Odmiana i użycie liczebników zbiorowych двое, трое... (Склонение и употребление собирательных числительных) 351
2. Odmiana liczebników полтора, полторы (Склонение числительных полтора, полторы) 354
VII. Forma przymiotnika i zaimka w konstrukcji między liczebnikiem a rzeczownikiem (Форма прилагательного и местоимения в счётном обороте) 357
VIII. Liczebniki porządkowe (Порядковые числительные) 362
1. Tworzenie liczebników porządkowych (Образование порядковых числительных) 362
2. Odmiana liczebników porządkowych (Склонение порядковых числительных) 364
2A. Liczebniki porządkowe proste i złożone (Склонение порядковых числительных простых и сложных) 364
2B. Liczebniki porządkowe zestawione (Склонение составных порядковых числительных) 366
IX. Liczebniki ułamkowe (Дробные числительные) 373
1. Odmiana liczebników ułamkowych (Склонение дробных числительных) 373
X. Tabliczka mnożenia (Таблица умножения) 377
ЛЮБИТЬ - czyli CZASOWNIK (Глагол) 381
I. Bezokolicznik (Неопределённая форма глагола, инфинитив) 382
II. Odmiana czasowników. Koniugacja (Спряжение) 385
1A. Końcówki osobowe* czasowników przy odmianie (Окончания глаголов при спряжении) 385
1В. Czasownik i akcent (Глагол и ударение) 387
1С. Czasowniki о odmianie nieregularnej (Разноспрягаемые глаголы) 388
1D. Czasowniki zwrotne i niezwrotne w języku polskim i rosyjskim (Возвратные и невозвратные глаголы в польском и русском языках) 390
**1) Polskie czasowniki zwrotne, którym odpowiadają rosyjskie czasowniki niezwrotne 390
**2) Polskie czasowniki niezwrotne, którym odpowiadają rosyjskie czasowniki zwrotne 394
**3) Polskie czasowniki zwrotne z partykułą się, którym w języku rosyjskim odpowiadają czasowniki z zaimkiem себя 396
**4 Polskie czasowniki z partykułą się, oznaczające czynność wzajemną (jeden drugiego, nawzajem), którym odpowiadają rosyjskie czasowniki z zaimkiem друг друга 398
1F. Rząd czasownika. Różnice między rządem czasowników w języku polskim i rosyjskim (Глагольное управление. Разница между глагольным управлением в польском и русском языках) 399
III. Czasowniki w czasie teraźniejszym lub przyszłym prostym (Спряжение глаголов в настоящем или будущем простом времени) 407
IV. Tryb oznajmujący (Изъявительное наклонение) 407
V. KONIUGACJA I (I спряжение) 408
1. Czasowniki zakończone na -ать 408
1 A. Czasowniki zakończone na -ать po jednej spółgłosce (lecz nie na -овать/ -евать, -авать, -тать) typu делать + formy nieregularne z wymianą w temacie (-ка-:-ч-; -са-:-ша-;-за-:-ж-; -ха-:-ш-; -ма-:-мл-; -ба-:-бл-; -ва-:-вл-) typu плакать, писать, сказать, махать, дремать, сосать oraz poszczególne czasowniki typu ехать, жать, начать 408
1 В. Czasowniki zakończone na -ать po dwóch spółgłoskach (lecz nie na -овать/ -евать, -авать, -тать) typu знать + formy nieregularne z wymianą w temacie (-ска-:-щ-; -a-:-Ø-; -Ø-:-o-; -Ø-:-e-) typu искать, ждать, звать, брать oraz poszczególne czasowniki typu слать (-с-:-ш-; -a-:-Ø-), лгать (-a-:-Ø-) 417
1С. Czasowniki zakończone na -авать (z wymianą w temacie -ва-:-Ø- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej) typu издавать 422
1D. Czasowniki zakończone na -овать/-евать (z wymianą w temacie -ова-:-у-; -ева-:-ю- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej) typu рисовать, малевать + wyjątki (bez wymiany w temacie) typu запевать 425
1Е. Czasowniki zakończone na -тать (bez wymiany w temacie) typu читать + wyjątki: a) - z wymianą w temacie -та-:-ч-; -та-:-щ- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu прятать, трепетать; b) стать - z wymianą w temacie -Ø-:-н- we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej 431
2. Czasowniki zakończone na -еть 437
2А. Czasowniki zakończone na -еmь (lecz nie na -ереть) typu болеть + formy nieregularne z wymianą w temacie (-Ø-.-H-; -e-:-o-; -e-:-Ø-) typu одеть, петь, реветь 437
2В. Czasowniki zakończone na -ереть typu сереть, тереть 442
3. Czasowniki zakończone na -ять 446
ЗА. Czasowniki zakończone na -ять po spółgłosce typu гулять + formy nieregularne typu взять (-Ø-:-о/-ьм-), застрять, мять (-Ø-:-н-/-я-:-н-) 446
3B. Czasowniki zakończone na -ять po spółgłosce z przedrostkiem zakończonym na spółgłoskę i wymianą w temacie (-я-:-им-) typu снять + formy nieregularne typu размять (-я-:-н-) 446
3C. Czasowniki zakończone na -ять po spółgłosce z przedrostkiem zakończonym na samogłoskę i wymianą w temacie (-н-:-й-) typu понять + formy nieregularne typu принять (-ня-:-м-), снять (-я-:-им-) 447
3D. Czasowniki zakończone na -ять po samogłosce typu сеять z wymianą w temacie (-я-:-Ø-) + formy nieregularne typu влиять (bez wymiany w temacie) 447
4. Czasowniki zakończone na -ить 451
4A. Czasowniki (jednosylabowe lub z przedrostkiem na samogłoskę) zakończone na -ить po spółgłosce typu бить z wymianą w temacie we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej (-и-:-ь-) 451
4В. Czasowniki zakończone na -ить po spółgłosce z przedrostkiem zakończonym na spółgłoskę typu облить (-Ø-:-o-) 451
4C. Czasowniki zakończone na -ить typu жить (-Ø-:-в-), брить (-и-:-е-), 452
4D. Czasowniki zakończone na -шибить z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu ошибиться 452
5. Czasowniki zakończone na -ыть 455
5А. Czasowniki zakończone na -ыть z wymianą (-ы-:-о-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu открыть 455
5B. Czasowniki zakończone na -ыть z wymianą (-Ø-:-н-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu стыть 455
5C. Czasowniki быть i zakończone na -быть z wymianą (-ы-:-уд-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu быть, забыть 456
5D. Czasowniki zakończone na -лыть z wymianą (-Ø-:-в-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu плыть 457
6. Czasowniki zakończone na -оть, -уть (lecz nie na -путь) 459
6A. Czasowniki na -уть typu дуть 459
6В. Czasowniki zakończone na -оть typu колоть z wymianą (-o-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej 459
6С. Czasownik молоть z wymianą (-о-:-е-; -о-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej 459
7. Czasowniki zakończone na -нуть z wymiana (-y-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu вернуться 464
8. Czasowniki zakończone na -emu 467
8A. Czasowniki na -cmu typu нести 467
8В. Czasowniki na -emu z wymianą (-Ø-:-т-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu расти 467
8C. Czasowniki na -emu z wymianą (-с-:-т-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu мести 467
8D. Czasowniki na -emu z wymianą (-с-:-д-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu вести 468
8E. Czasowniki na -emu z wymianą (-c-:-б-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu грести 468
9. Czasowniki zakończone na -сть 471
9 A. Czasowniki na -сть z wymianą (-с-:-д-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu упасть 471
9В. Czasowniki na -сть z wymianą (-ес-:-т-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu прочесть 471
9C. Czasowniki na -сть z wymianą (-ес-:-яд-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu сесть 471
9D. Czasowniki na -сть z wymianą (-c-:-н-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu поклясться 471
10. Czasowniki zakończone na -зти, -зть ► Do grupy tej należą czasowniki na: 474
10A. Czasowniki zakończone na -зти typu везти 474
10B. Czasowniki zakończone na -зть typu лезть 474
11. Czasowniki zakończone na -mu (lecz nie na -emu, -зти) 476
11 A. Czasowniki zakończone na -innu z wymianą (-Ø-:-д-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu войти 476
11B. Czasownik zakończony na -йmu z wymianą (-й-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej - прийти oraz czasownik идти 476
12. Czasowniki zakończone na -чь 479
I2**1) Czasowniki zakończone na -ечь/-ячъ 479
12A. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-Ø-:-к-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej typu печь 479
12B. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-Ø-:-г-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej typu беречь 479
12C. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-е-:-яг-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymiana (-е-:-яж-) w pozostałych formach typu лечь 481
12D. Czasowniki zakończone na -чь z wymianą (-e-:-г-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą (-е-:-жжё-) w pozostałych formach typu жечь 481
12E. Czasowniki zakończone na -ичь 483
12E**1). Czasowniki zakończone na -ичь z wymianą (-Ø-:-гн-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu достичь дости|чь, засти|чь, насти|чь itd. i pochodne; 483
12E**2). Czasownik z wymianą (-и-:-г-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą w pozostałych formach (-Ø-:-ж-) typu стричь 483
12F. Czasowniki zakończone na -очь 483
12F**1). Czasowniki zakończone na -очь z wymianą (-о-:-к-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą w pozostałych formach (-о-:-ч-) typu толочь 483
I2F**2). Czasowniki zakończone na -очь z wymianą (-Ø-:-r-) w formach I osoby liczby pojedynczej i 3 osoby liczby mnogiej; z wymianą w pozostałych formach (-Ø-:-ж-) 483
VI. KONIUGACJA II (II спряжение) 491
1. Czasowniki zakończone na -ить (lecz nie na -тить/-стить, -дить/-здить, -сить, -зить) typu дарить, учить, клеить, купить 491
1A. Czasowniki na -ить po spółgłosce z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu дарить, учить 491
1В. Czasowniki na -ить po samogłosce z wymianą (-n-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu клеить 493
1С. Czasowniki na -ить po spółgłoskach z wymianą (-n-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą -б-:-бл-; -в-:-вл-; -м-:-мл-;-п-:-пл-; -ф-флtylko w formie I osoby liczby pojedynczej typu любить, купить 493
2. Czasowniki zakończone na -тить/-стить, -дить/-здить, -сить, -зить typu платить, мстить, следить, ездить, косить, возить 498
2А. Czasowniki zakończone na -тить z wymianą (-и-:-0) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-т-:-ч-) w I osobie liczby pojedynczej typu платить 498
2B. Czasowniki zakończone na -тить z wymianą (-И-.--Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-т-:-щ-) w I osobie liczby pojedynczej typu запретить 500
2С. Czasowniki zakończone na -стить z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-ст-мщ-) w I osobie liczby pojedynczej typu мстить 500
2D. Czasowniki zakończone na -дить/-здить/-зить z wymianą (-И-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-д-/-зд-/-з-:-ж-) w I osobie liczby pojedynczej typu следить, ездить, возить 500
2Е. Czasowniki zakończone na -сить z wymianą (-и-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-с-:-ш-) w I osobie liczby pojedynczej typu косить 502
3. Czasowniki zakończone na -ать/-ять typu кричать, спать, гнать, стоять, бояться 505
ЗА. Czasowniki zakończone na -ать z wymianą (-a-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu кричать 505
ЗВ. Czasowniki zakończone na -ать z wymianą (-a-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-а-:-л-). w I osobie liczby pojedynczej typu спать 506
3C. Czasowniki zakończone na -ать z wymianą (-Ø-:-o) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu гнать 506
3D. Czasowniki zakończone na -ять z wymianą (-я-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu стоять, бояться 506
4. Czasowniki zakończone na -еть/-теть/-деть/-сеть/-стеть typu смотреть, лететь, видеть, зависеть, свистеть, терпеть 510
4А. Czasowniki zakończone na -еть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu смотреть 510
4B. Czasowniki zakończone na -теть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich 510
4С. Czasowniki zakończone na -деть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-д-:-ж-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu видеть 510
4D. Czasowniki na -сеть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-c-:-ш-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu зависеть 510
4E. Czasowniki na -стеть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-ст-:-щ-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu свистеть 510
4F. Czasowniki na -еть po -б-, -в-, -м-, -п-, -ф- z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej oraz z wymianą (-б-:-бл-; -в-:-вл-; -м-:-мл-; -п-:-пл-; -ф-:-фл-) w formie I osoby liczby pojedynczej typu терпеть 512
VII. Czasowniki nieregularne (nie należące do I i II koniugacji) 516
VIII. Czasowniki w czasie przeszłym (Прошедшее время глаголов) 524
3. Czasowniki zakończone na -нуть/-нуть typu исчезнуть, уснуть 533
4. Czasowniki na -ть/-ти po spółgłosce typu класть, грызть, вести, везти, идти 540
4A. Czasowniki zakończone na -сть z wymianą (-c-:-Ø-) we wszystkich formach liczby pojedynczej i mnogiej typu есть 540
4B. Czasowniki zakończone na -сть z wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach oprócz liczby pojedynczej rodzaju męskiego typu учесть 540
4С. Czasowniki zakończone па -зть typu грызть 540
4D. Czasowniki zakończone na -cmu 540
4E. Czasowniki zakończone na -зти typu везти 541
4F. Czasowniki zakończone na -mu typu идти, прийти 541
5. Czasowniki zakończone na -чь typu мочь, печь 548
5A. Czasowniki na -чь z wymianą (-ч-:-г-) we wszystkich formach typu мочь, z wymianą (-ч-:-г-) we wszystkich formach i wymianą (-e-:-Ø-) we wszystkich formach oprócz liczby pojedynczej rodzaju męskiego czasowników typu жечь 548
5В. Czasowniki па -чь z wymianą (-ч-:-к-) we wszystkich formach typu печь 548
5C. Czasownik z wymianą (-o-:-Ø-) we wszystkich formach, oprócz liczby pojedynczej rodzaju męskiego typu толочь 550
IX. Tryb przypuszczający (Сослагательное наклонение) 559
X. Tryb rozkazujący (Повелительное наклонение) 565
2. Tworzenie trybu rozkazującego od czasowników, których temat w czasie teraźniejszym / przyszłym prostym kończy się na spółgłoskę typu верить -> я верю -> верь/верьте; пилить -> я пилю -> пилй/пилйите 567
2А. Czasowniki ze stałym akcentem na temacie typu сесть -> я сяду -> сядь/сядьте 567
2B. Czasowniki ze stałym akcentem na końcówce we wszystkich formach lub w jednej z form typu сидеть -> я сижу -> сиди/сидите 569
2C. Czasowniki z tematem zakończonym na grupę spółgłosek typu крикнуть -> я крикну -> крикни/крикните 571
2D. Czasowniki dokonane z zawsze akcentowanym przedrostkiem выtypu учить -> выучить -> я учу/выучу -> учи/выучи/выучите 571
3. Tryb rozkazujący w formie I osoby liczby mnogiej typu пойдём/пойдёмте гулять 573
4. Tryb rozkazujący w formie 3 osoby liczby pojedynczej i mnogiej typu позвонить -> пусть/пускай позвонит/позвонят 575
XI. Imiesłowy przymiotnikowe i przysłówkowe (Причастия и деепричастия) 585
1. Imiesłów przymiotnikowy (Причастие) 585
1A. Tworzenie imiesłowów przymiotnikowych (Образование причастий) 585
1В. Krótkie formy imiesłowu przymiotnikowego biernego (Краткие формы страдательных причастий) 594
1С. Strona czynna i bierna imiesłowu (Причастия действительного и страдательного залога) 597
1D. Zastąpienie strony czynnej stroną bierną 598
2. Imiesłów przysłówkowy (Деепричастие) 601
2A. Tworzenie imiesłowów przysłówkowych (Образование деепричастий) 603
ХОРОШО - czyli PRZYSŁÓWEK (Наречие) 614
1. O przysłówkach okolicznikowych 615
2. О przysłówkach przydawkowych 616
3. Ortografia przysłówków (Правописание наречий) 617
4. Zestawienie przysłówków okolicznikowych (Обстоятельственные наречия. Сопоставление) 624
4A. Miejsca i kierunku (Места и направления) typu близко - далеко; дома - домой 624
4В. Czasu (Времени) typu всегда - иногда, сначала - потом 625
4C. Przyczyny (Причины) typu сгоряча - обдуманно 627
4D. Celu (Цели) typu назло - нечаянно 627
4E. Ilości (Количества) typu вместе - отдельно 627
5. Zestawienie przysłówków przydawkowych (Определительные наречия. Сопоставление) 627
5A. Sposobu (Образа действия) typu быстро - медленно 627
5B. Miary i stopnia (Меры и степени) typu много - мало 629
6. Stopniowanie przysłówków (Степени сравнения наречий) 634
6А. Stopień wyższy (Сравнительная степень) typu трудно -> труднее; подробно -> более/менее подробно 634
6В. Stopień najwyższy (Превосходная степень) typu больше -> больше всего/больше всех; успешно -> наиболее успешно 638
Bibliografia: 643