Dane szczegółowe książki

Przedmowa 15
Przedmowa do wydania trzeciego 17
Przedmowa do wydania drugiego 19
Przedmowa do wydania pierwszego 21
Rozdział 1
Istotne cechy teorii osobowości 25
Teoria osobowości a historia psychologii 26
Co to jest osobowość? 31
Co to jest teoria? 33
Teoria osobowości 37
Teoria osobowości a inne teorie psychologiczne 39
Porównanie teorii osobowości 40
Cechy formalne 41
Cechy merytoryczne 42
Teorie uwypuklające psychodynamikę 49
Rozdział 2
Klasyczna teoria psychoanalityczna Sigmunda Freuda 52
Wprowadzenie i kontekst 53
Życiorys autora 53
Struktura osobowości 56
Id 56
Ego 57
Superego 58

6

Dynamika osobowości 59
Popęd 59
Rozdzielanie i wykorzystywanie energii psychicznej 63
Lęk 66
Rozwój osobowości 67
Identyfikacja 67
Przemieszczenie 68
Mechanizmy obronne ego 70
Stadia rozwoju 72
Charakterystyczne badania i metody badawcze 76
Credo naukowe Freuda 78
Swobodne skojarzenia i analiza snów 80
Studiowanie przypadków 82
Autoanaliza Freuda 85
Aktualne badania 85
Podprogowe pobudzenie psychodynamiczne 86
Nowy Nurt 3 89
Obecny status i ocena 91
Rozdział 3
Analityczna teoria Carla Junga 96
Wprowadzenie i kontekst 97
Życiorys autora 98
Struktura osobowości 101
Ego 101
Nieświadomość osobowa 102
Nieświadomość zbiorowa 102
Jaźń 107
Postawy 108
Funkcje 108
Wzajemne oddziaływanie poszczególnych systemów osobowości 111
Dynamika osobowości 113
Energia psychiczna 113
Zasada ekwiwalencji 115
Zasada entropii 116
Wykorzystanie energii 117
Rozwój osobowości 117
Przyczynowość a teleologiom 118
Synchroniczność 118
Dziedziczność 119
Stadia rozwoju 119
Rozwój a regresja 121
Proces indywiduacji 122
Funkcja transcendentna 122
Sublimacja i wypieranie 122
Symbolizacja 123
Charakterystyczne badania i metody badawcze 124

7

Badania eksperymentalne nad kompleksami 125
Studia przypadków 125
Badania porównawcze nad mitologią, religią i okultyzmem 126
Sny 127
Aktualne badania 129
Typologia Junga 129
Wskaźnik Typów Myers-Briggs 131
Obecny status i ocena 134
Rozdział 4
Teorie psychospołeczne: Adler, Fromm, Horney i Sullivan 138
Wprowadzenie i kontekst 139
Alfred Adler 140
Fikcja jako cel 143
Dążenie do wyższości 144
Poczucie niższości i kompensacja 145
Zainteresowanie społeczne 146
Styl życia 147
Twórcza jaźń 149
Nerwica 150
Charakterystyczne badania i metody badawcze 151
Kolejność urodzeń a osobowość 151
Wczesne wspomnienia 152
Doświadczenia z okresu dzieciństwa 153
Aktualne badania 153
Zainteresowanie społeczne 154
Erich Fromm 154
Karen Horney 160
Horney a Freud 161
Lęk podstawowy 162
Potrzeby neurotyczne 163
Trzy rozwiązania 164
Alienacja 165
Harry Stack Sullivan 166
Struktura osobowości 169
Dynamizmy 170
Personifikacje 171
Procesy poznawcze 172
Dynamika osobowości 173
Napięcie 173
Transformacje energii 174
Rozwój osobowości 174
Stadia rozwoju 175
Wyznaczniki rozwoju 177
Charakterystyczne badania i metody badawcze 178
Wywiad 179
Badania nad schizofrenią 180

8

Obecny status i ocena 180
Rozdział 5
Erik Erikson i współczesna teoria psychoanalityczna 184
Wprowadzenie i kontekst 185
Psychologia ego 186
Anna Freud 187
Relacje z obiektami 190
Heinz Kogut 192
Zbliżenie między psychoanalizą a psychologią 193
George Klein 195
Robert White 197
Erik H. Erikson 200
Życiorys autora 200
Psychospołeczna teoria rozwoju 204
I. Podstawowa ufność a podstawowa nieufność 207
II. Autonomia a wstyd i niepewność 208
III. Inicjatywa a poczucie winy 209
IV. Pracowitość a poczucie niższości 209
V. Tożsamość a pomieszanie tożsamości 210
VI. Bliskość a izolacja 212
VII. Produktywność a stagnacja 213
VIII. Integralność a rozpacz 214
Nowa koncepcja ego 214
Charakterystyczne badania i metody badawcze 216
Historie przypadków 216
Sytuacje zabawowe 216
Badania antropologiczne 220
Psychohistoria 220
Aktualne badania 223
Stan tożsamości 223
Inne stadia 224
Status międzykulturowy 225
Obecny status i ocena 226
Teorie uwypuklające strukturę osobowości 229
Rozdział 6
Personologia Henry'ego Murray 231
Wprowadzenie i kontekst 232
Życiorys autora 233
Struktura osobowości 237
Definicja osobowości 237
Przebiegi i serie 238

9

Programy serii i rozkłady czasowe 239
Zdolności i osiągnięcia 239
Systemy osobowości 240
Dynamika osobowości 242
Potrzeba 242
Presja 248
Redukcja napięcia 249
Temat 249
Integrat potrzeby 250
Temat jednostkowy 251
Procesy panujące 251
Schemat wektor-wartość 251
Rozwój osobowości 253
Kompleksy niemowlęce 253
Czynniki genetyczne i dojrzewanie 256
Uczenie się 256
Determinanty społeczno-kulturowe 257
Niepowtarzalność 257
Procesy nieświadome 258
Proces socjalizacji 258
Charakterystyczne badania i metody badawcze 259
Intensywne badania małej liczby osób normalnych 259
Rada diagnostyczna 260
Narzędzia do pomiaru osobowości 261
Reprezentatywne badania 262
Aktualne badania 264
McClelland i motywy społeczne 264
Interakcjonizm 266
„Gdzie jest Osoba"? 267
Psychobiografia 268
Obecny status i ocena 269
Rozdział 7
Gordon Allport a jednostka 273
Wprowadzenie i kontekst 274
Życiorys autora 274
Struktura i dynamika osobowości 278
Osobowość, charakter i temperament 279
Cecha 280
Zamiary 284
Proprium 285
Autonomia funkcjonalna 286
Jedność osobowości 289
Rozwój osobowości 290
Niemowlę 290
Przekształcenie niemowlęcia 291
Dorosły 292

10

Charakterystyczne badania i metody badawcze 293
Idiograficzny a nomotetyczny sposób podejścia 294
Bezpośredni i pośredni pomiar osobowości 295
Badania nad zachowaniem ekspresyjnym 297
Listy od Jenny 300
Aktualne badania 302
Interakcjonizm a powrót do sporu „osoba czy sytuacja" 302
Podejście idiograficzne i podejście idiotetyczne 304
Powrót do Allporta 306
Obecny status i ocena 309
Rozdział 8
Czynnikowa teoria cech Raymonda Cattella 313
Wprowadzenie i kontekst 314
Analiza czynnikowa 314
Życiorys autora 316
Natura osobowości - struktura cech 319
Cechy 320
Cechy zdolnościowe i temperamentalne 321
Równanie specyfikacyjne 327
Cechy dynamiczne 328
Cattell a Freud 334
Rozwój osobowości 336
Analiza wpływu dziedziczności i środowiska 337
Uczenie się 337
Integracja dojrzewania i uczenia się 339
Kontekst społeczny 339
Charakterystyczne badania i metody badawcze 341
Badanie jednej osoby z zastosowaniem analizy czynnikowej 342
Systemowy model osobowości VIDAS 344
Aktualne badania 346
Wielka Piątka czynników osobowości 346
Genetyka zachowania 349
Ewolucyjna teoria osobowości 353
Obecny status i ocena 357
Rozdział 9
Teoria cech biologicznych Hansa Eysenck 361
Wprowadzenie i kontekst 362
Życiorys autora 365
Opis temperamentu 367
Ekstrawersja i neurotyzm 367
Psychotyzm 371
Modele wyjaśniające przyczyny 373
Eysenck (1957) 373
Eysenck (1967) 376

11

Charakterystyczne badania i metody badawcze 379
Aktualne badania 384
Gray 384
Zuckerman 386
Obecny status i ocena 387
Teorie uwypuklające spostrzeganą rzeczywistość 389
Rozdział 10
Teoria konstruktów osobistych George'a Kelly'ego 391
Wprowadzenie i kontekst 392
Kurt Lewin 392
Struktura osobowości 393
Przestrzeń życiowa 394
Zróżnicowanie 395
Powiązania między regionami 397
Liczba regionów 398
Osoba w środowisku 399
Dynamika osobowości 400
Energia 400
Napięcie 401
Potrzeba 401
Napięcie a działanie ruchowe 401
Wartościowość 402
Siła, czyli wektor 402
Przemieszczanie 403
Rozwój osobowości 404
George Kelly 405
Życiorys autora 405
Podstawy teorii Kelly'ego 407
Alternatywizm konstruktywny 407
Człowiek-uczony 408
Skupienie się na interpretatorze 409
Motywacja 410
Bycie sobą 411
Konstrukty osobiste 411
Skale 412
Podstawowe założenie i wynikające z niego tezy 413
Kontinuum świadomości poznawczej 418
Konstrukty ulegające zmianie 419
Charakterystyczne badania i metody badawcze 420
Aktualne badania 422
Obecny status i ocena 423

12

Rozdział 11
Skoncentrowana na osobie teoria Carla Rogersa 427
Wprowadzenie i kontekst 428
Kurt Goldstein 430
Struktura organizmu 431
Dynamika organizmu 432
Wyrównywanie 433
Samorealizacja 433
„Dochodzenie do porozumienia" ze środowiskiem 434
Rozwój organizmu 435
Abraham Maslow 436
Założenia dotyczące ludzkiej natury 437
Hierarchia potrzeb 439
Syndromy 444
Osoby samorealizujące się 444
Carl Rogers 446
Życiorys autora 448
Struktura osobowości 451
Organizm 451
Pojęcie Ja 453
Organizm a Ja: zgodność i niezgodność 453
Dynamika osobowości 454
Rozwój osobowości 456
Charakterystyczne badania i metody badawcze 460
Badania jakościowe 461
Analiza treści 461
Skale ocen 463
Badania z zastosowaniem techniki Q 464
Badania eksperymentalne nad pojęciem Ja 468
Inne podejścia empiryczne 469
Aktualne badania 469
Teoria dysonansu poznawczego 470
Teoria rozbieżności różnych aspektów Ja 472
Dynamiczne pojęcie Ja 474
Obecny status i ocena 474
Teorie uwypuklające zjawisko uczenia się 479
Rozdział 12
Warunkowanie sprawcze B. F. Skinnera 481
Wprowadzenie i kontekst 482
Życiorys autora 482
Ogólne założenia 487

13

Prawa rządzące zachowaniem 487
Analiza funkcjonalna 489
Struktura osobowości 493
Dynamika osobowości 494
Rozwój osobowości 496
Warunkowanie klasyczne 496
Warunkowanie sprawcze 497
Rozkłady wzmocnień 500
Zachowanie przesądne 501
Wzmocnienie wtórne 502
Generalizacja i różnicowanie bodźców 503
Zachowanie społeczne 505
Zachowanie anormalne 507
Charakterystyczne badania i metody badawcze 510
Aktualne badania 514
Obecny status i ocena 515
Rozdział 13
Teoria bodźca-reakcji Dollarda i Millera 522
Wprowadzenie i kontekst 523
Życiorysy autorów 526
Eksperyment przykładowy 529
Struktura osobowości 535
Dynamika osobowości 535
Rozwój osobowości 536
Wyposażenie wrodzone 536
Proces uczenia się 537
Popęd wtórny a proces uczenia się 538
Wyższe procesy psychiczne 540
Kontekst społeczny 541
Krytyczne stadia rozwoju 542
Zastosowania modelu 545
Procesy nieświadome 545
Konflikt 547
Jak człowiek uczy się nerwicy 550
Psychoterapia 553
Charakterystyczne badania i metody badawcze 554
Aktualne badania 556
Wolpe 556
Seligman 561
Obecny status i ocena 568
Rozdział 14
Albert Bandura i teorie uczenia się społecznego 572
Wprowadzenie i kontekst 573
Albert Bandura 573

14

Życiorys autora 574
Zmiana koncepcji wzmocnienia 576
Zasady uczenia się obserwacyjnego 577
Procesy uwagi 578
Procesy przechowywania 579
Procesy wytwarzania 579
Procesy motywacyjne 579
Determinizm wzajemny 581
System Ja 583
Samoobserwacja 584
Proces oceniania 585
Reakcja na siebie samego 585
Zastosowanie do terapii 587
Poczucie skuteczności własnej 588
Charakterystyczne badania i metody badawcze 593
Walter Mischet 596
Poznawcze zmienne osobowe 598
Paradoks spójności i prototypy poznawcze 600
Teoria poznawczo-afektywnego systemu osobowości 602
Obecny status i ocena 605
Perspektywy i wnioski 609
Rozdział 15
Teoria osobowości w perspektywie 610
Porównanie teorii osobowości 611
Nieco refleksji nad współczesną teorią osobowości 621
Synteza teorii czy wielość teorii 627
Bibliografia 630
Spis ilustracji 678
Indeks osób 679