Dane szczegółowe książki

Wykaz skrótów 14
Akty normatywne 14
Czasopisma i publikatory 17
Inne 18
Wstęp 20
1. Przepisy ogólne 24
Prawo ochrony dziedzictwa kultury jako nowa gałąź prawa **1 24
Kształtowanie się gałęzi prawo ochrony środowiska jako wzór dla prawa ochrony dziedzictwa kultury 43
Podstawowe problemy prawa ochrony środowiska 44
Podmioty korzystające ze środowiska 47
Obowiązki przedsiębiorców 49
Zasady korzystania ze środowiska 50
Prawo ochrony środowiska jako prawo publiczne 52
Prawo ochrony dziedzictwa kultury jako dziedzina prawa międzynarodowego 55
Prawo międzynarodowe a międzynarodowe prawo ochrony dziedzictwa kultury 60
Historia międzynarodowego prawa ochrony dziedzictwa kultury 62
Międzynarodowe prawo ochrony dziedzictwa kultury 66
Quo vadis nauko? 73
Wnioski 75
Strategia regulacji prawa ochrony dziedzictwa kulturowego 78
Problematyka prawna ochrony zabytków ruchomych 82
1. Zagrożenia 82
2. Prawo szkodliwe dla ochrony dziedzictwa 85
3. Prawo niejednolite i nielogiczne 90
Prawo niesprzyjające ochronie i wzbogacaniu dziedzictwa 99
Problematyka prawna ochrony zabytków nieruchomych 108
1. Zagrożenia 108
2. Niedookreślony zakres i przedmiot regulacji 110
3. W poszukiwaniu adekwatnych form ochrony zabytków 114
Podsumowanie 118
Konwencja o ochronie dziedzictwa architektonicznego Europy a przyczyny jego degradacji w Polsce oraz drogi do jej powstrzymania 119
Przykłady degradacji zabytków architektonicznych w Polsce poprzez wprowadzanie patologicznych rozwiązań 122
Przyczyny degradacji zabytków architektonicznych w Polsce 128
Zabytek a historyczny zespół urbanistyczny i budowlany i dobro kultury współczesnej 140
Przedstawienie obowiązującego stanu prawnego 140
Opis empiryczny 141
Ocena obowiązującej regulacji 149
Postulaty de lege ferenda 150
Świadectwo minionej epoki czy dobro kultury współczesnej? Problemy ochrony prawnej architektury nowoczesnej 152
Definicja zabytku archeologicznego - problemy i kontrowersje wokół stosowania prawa 168
Definicja 168
Problemy 171
Konkluzje 179
Ujęcie problematyki ochrony zabytków archeologicznych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - stan obecny i postulaty zmian 182
Czym są zabytki archeologiczne oraz dlaczego i w jaki sposób trzeba je chronić? 182
Obowiązujący stan prawny ochrony zabytków archeologicznych 195
Opis empiryczny 199
Wadliwe elementy bieżącej regulacji prawnej ochrony zabytków archeologicznych i postulaty de lege ferenda 202
Podwodne dziedzictwo kultury w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w świetle zobowiązań międzynarodowych 209
Podwodne dziedzictwo kultury w polskim porządku prawnym 211
Prawna ochrona podwodnych zabytków w świetle zobowiązań międzynarodowych 213
Propozycje zmian w polskim ustawodawstwie pod kątem ratyfikacji konwencji UNESCO z 2001 r. - postulaty de lege ferenda 217
Dziedzictwo techniki - jego składniki i wartości 222
Wprowadzenie 222
Zasób dziedzictwa techniki i jego składniki 228
Wartościowanie składników dziedzictwa techniki - waloryzacja 232
Archiwalia i księgozbiory - problemy ochrony i zabezpieczania w prawodawstwie polskim 248
Płaszczyzny wspólne prawa ochrony przyrody i prawa ochrony zabytków 299
Dziedzictwo niematerialne a wartości w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 305
Ochrona i promocja wielokulturowości jako cel działania organów administracji publicznej w zakresie ochrony zabytków - postulat de lege ferenda 323
Ustawowe cele działania organów administracji publicznej w zakresie ochrony zabytków 323
Konstytucyjne uwarunkowania - ochrona dziedzictwa narodowego zamiast ochrony dziedzictwa wielokulturowego? 326
Perspektywa wielokulturowości jako idei prawnej wobec kulturowego zróżnicowania społeczeństw 330
Ochrona wielokulturowości jako element praw człowieka i obowiązek państwa 334
Wielokulturowość a ochrona zabytków 336
2. Formy i sposoby ochrony zabytków 340
Ewoluujące prawne formy ochrony zabytków w Polsce 340
Płaszczyzna zewnętrzna - zagadnienia wybrane 343
1. Uwagi ogólne 343
2. Kryterium umiejscowienia prawnej formy ochrony zabytków na tle etapu przejawiania się prawa 343
3. Kryterium statusu ustrojowego podmiotu władzy publicznej ustanawiającego konstytucyjne źródło prawa powszechnie obowiązującego 344
4. Kryterium charakteru prawnego obszarowej formy ochrony zabytków stanowiącej źródło prawa powszechnie obowiązującego 344
5. Kryterium terytorialnego zakresu działania podmiotów wydających akt normatywny zaliczany do konstytucyjnie zamkniętego systemu źródeł prawa powszechnie obowiązującego 344
6. Kryterium umiejscowienia decyzji w przedmiocie prawnej kwalifikacji aksjologicznej zabytkowości określonej rzeczy w obrębie formalnoprawnej lub materialnoprawnej teorii zabytku 346
7. Przejaw materialnoprawnej teorii zabytku w ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury 346
8. Oparcie współczesnych prawnych form ochrony zabytków na teorii formalnoprawnej zabytku 351
9. Powiązanie prawnych form ochrony z pojęciem zabytku jako podstawowego dla mechanizmów prawnej ochrony dóbr kultury i zabytków 351
10. Decyzja o wpisie do rejestru zabytków a teoria ekwiwalencji (równoważności cech) i teoria gradacji znamion (cech) aksjologicznych zabytku 353
11. Trzy rodzaje kwalifikacji publiczno-prawnej zabytku w periodyzacji dziejów ochrony zabytków w Polsce 359
12. Konstrukcja prawna ustawowej kwalifikacji publiczno-prawnej zabytku opartej na posiadaniu dobra kultury przez określonego rodzaju zakłady publiczne (administracyjne) na tle kodyfikacji i dekodyfikacji polskiego prawa regulującego ochronę zabytków, archiwaliów, muzealiów i materiałów bibliotecznych 361
Płaszczyzna wewnętrzna - zagadnienia wybrane 362
1. Kategorie prawnych formy ochrony zabytków zawartych w art. 7 u.o.z.o.z. (uwagi de lege lata) 362
1a. Podział na nazwane, błędnie nazwane i nienazwane ustawowe formy ochrony zabytków 362
1b. Prawne formy ochrony zabytków a środki prawne ich ochrony 364
2. Ewolucja wewnątrzustawowa nazwanych prawnych form ochrony zabytków (rozważania de lege lata) 364
3. Nieprecyzyjnie (błędnie) nazwana prawna forma ochrony zabytków 364
4. Pominięcie teorii równowagi (ekwiwalencji) praw i obowiązków podmiotu administrowanego posiadającego tytuł prawny do zabytku 366
5. Ewolucja wewnątrzustawowa nazwanych prawnych form ochrony zabytków (rozważania de lege ferenda) 366
Procedura skreślenia z rejestru zabytków - analiza obecnej regulacji wraz z propozycjami zmian 376
Obecna prawna regulacja procedury skreślenia z rejestru zabytków 377
Wybrane aspekty problemowe w procedurze skreślenia z rejestru zabytków 379
1. Aspekty proceduralne 379
2. Problem wyznaczenia zakresu przedmiotowego postępowania 382
3. Postępowanie o skreślenie z rejestru zabytków a właściwość innych trybów postępowania 384
4. Skreślenie z rejestru zabytków a skreślenie z inwentarza muzeum 385
5. Skreślenie z rejestru otoczenia zabytku 388
6. Charakter przesłanek do skreślenia zabytku z rejestru określonych w art. 13 ust. 1 u.o.z.o.z. 390
Ocena obowiązującej regulacji wraz z postulatami de lege ferenda 393
Skuteczność ochrony pomników historii w prawie polskim 396
Obowiązujący stan prawny 396
Opis empiryczny 400
Ocena regulacji 401
Postulaty de lege ferenda 409
Aspekty prawne zarządzania dziedzictwem na przykładzie pomników historii i miejsc światowego dziedzictwa 414
Obecny stan prawny - wybrane aspekty 414
Miejsce światowego dziedzictwa jako przedmiot ochrony i zarządzania 417
Zarządzanie dziedzictwem - kwestie ogólne 421
Postulaty dotyczące wybranych narzędzi prawnych koniecznych do prowadzenia efektywnej ochrony pomnika historii i miejsca światowego dziedzictwa oraz zarządzania nimi 432
Postulaty ogólne 434
Postulaty dotyczące istniejących form ochrony zabytków 434
Postulaty dotyczące ochrony pomników historii i miejsc światowego dziedzictwa oraz zarządzania nimi 434
Udział wojewódzkiego konserwatora zabytków w procesie inwestycyjno-budowlanym oraz w innych postępowaniach związanych ze zmianą przeznaczenia lub zagospodarowania nieruchomości 437
Uwagi ogólne 437
Udział WKZ w procesie lokalizacji inwestycji na podstawie przepisów określonych w tzw. specustawach 449
Udział WKZ w rozstrzygnięciach podejmowanych na podstawie prawa budowlanego 452
Udział WKZ w innych postępowaniach związanych ze zmianą przeznaczenia lub zagospodarowania nieruchomości 453
Udział WKZ w sprawie podziału nieruchomości 454
Udział WKZ w prowadzeniu gospodarki leśnej 456
Udział WKZ w wyznaczaniu lokalizacji składowania odpadów 457
Udział WKZ w dokonywaniu zmian przeznaczenia terenów cmentarnych 458
Wnioski 460
Prognoza oddziaływania na środowisko kulturowe - brakujący element systemu ochrony dziedzictwa kulturowego 462
Ochrona dziedzictwa kulturowego w planowaniu przestrzennym - obowiązujący stan prawny 463
1. Obowiązek ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego w planowaniu przestrzennym 463
2. Obowiązek sporządzania prognozy oddziaływania na środowisko 465
3. Prognoza oddziaływania na środowisko - zagadnienia środowiska kulturowego 465
Ocena obowiązującej regulacji 466
1. Prognozowanie skutków ustaleń planów na środowisko kulturowe - stan obecny 466
2. Konieczność uwzględnienia w prognozach zagadnień środowiska kulturowego 467
Postulaty de lege ferenda 469
3. Zagospodarowanie zabytków, prowadzenie badań, prac i robót oraz podejmowanie innych działań przy zabytkach 471
Koncepcja świadomego dysponenta zabytków w polskim prawie ochrony zabytków 471
Wpływ decyzji wojewódzkiego konserwatora zabytków na wykonywanie własności zabytków nieruchomych 484
Badania konserwatorskie - zapisy ustawy a praktyka 502
Obowiązujący stan prawny 502
Zakres badań a forma ochrony prawnej - studia wybranych przypadków 503
Ocena obowiązującej regulacji 506
Postulaty de lege ferenda 507
Zasady prowadzenia badań archeologicznych określone w przepisach ochrony zabytków 508
Postulaty de lege ferenda 516
4. Nadzór konserwatorski 518
Nadzór konserwatorski - propozycje zmian ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 518
Przedmiot i zakres kontroli konserwatorskiej 519
Ocena stanu aktualnego w oparciu o art. 38 u.o.z.o.z. 519
Propozycja zmian 519
Zawiadomienia o kontroli i obecność właściciela zabytku podczas kontroli 520
Ocena stanu aktualnego w oparciu o przepisy art. 38 u.o.z.o.z. 520
Propozycja zmian 520
Skutki kontroli konserwatorskiej 521
Ocena stanu aktualnego w oparciu o przepisy art. 40 u.o.z.o.z. 521
Propozycja zmian 521
Zalecenia pokontrolne 521
Ocena stanu aktualnego w oparciu o przepisy art. 40 i art. 119 u.o.z.o.z. 521
Propozycja zmian 523
Wstrzymanie prac przy zabytku 523
Ocena stanu aktualnego w oparciu o przepisy art. 43 i 46 u.o.z.o.z. 523
Propozycja zmian 524
Skutki wstrzymania prac przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków 524
Ocena stanu aktualnego w oparciu o przepisy art. 44 u.o.z.o.z. 524
Propozycja zmian 526
Prace wykonane bez pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków 526
Ocena stanu aktualnego w oparciu o art. 45 u.o.z.o.z. 526
Propozycja zmian 526
Adresat decyzji wydanej na podstawie art. 44 i art. 45 u.o.z.o.z. 528
Ocena stanu aktualnego 528
Propozycja zmian 529
Prace niezbędne ze względu na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem zabytku 529
Ocena stanu aktualnego na podstawie przepisu art. 49 u.o.z.o.z. 529
Propozycja zmian 531
Czy nakaz konserwatorski zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia na wykonanie prac objętych tym nakazem? 531
Ocena stanu aktualnego w oparciu o przepisy art. 36, 45 i 49 u.o.z.o.z. 531
Propozycja zmian 532
Podsumowanie 532
Decyzja wojewódzkiego konserwatora zabytków o wstrzymaniu prac konserwatorskich - zarys problematyki 534
Decyzja o zabezpieczeniu zabytku nieruchomego w formie ustanowienia czasowego zajęcia jako narzędzie służące zapobieganiu dewastacji zabytków 546
Wejście na cudzą nieruchomość 548
Decyzja o zabezpieczeniu zabytku w formie czasowego zajęcia zabytku nieruchomego 550
Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami 556
Uwagi de lege ferenda 557
Podsumowanie 559
5. Wywóz zabytków za granicę 561
Wywóz zabytków za granicę w świetle polskich regulacji prawnych 561
6. Restytucja zabytków wywiezionych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej 592
Postępowanie w sprawach zwrotu dóbr kultury wywiezionych nielegalnie z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej -zagadnienia wybrane 592
Zabytki objęte postępowaniem 593
Postępowanie administracyjne 593
Roszczenie restytucyjne - sprawa cywilna czy administracyjna? 595
Dopuszczalność drogi sądowej 597
Właściwość sądu 598
Uczestnicy sądowego postępowania restytucyjnego 600
Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne 605
Wnioski 606
7. Zasady finansowania opieki nad zabytkami 608
Finansowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego prac konserwatorskich, prac restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku 608
Obowiązujący stan prawny i związane z nim problemy praktyczne 608
Ocena obowiązującej regulacji 613
Postulaty de lege ferenda 618
8. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz ochrona zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych 620
Ochrona zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych - stosunek ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami do międzynarodowego prawa humanitarnego 620
Ocena ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 624
Stan faktyczny - uwarunkowania wystąpienia zdarzenia 633
1. Dobro kultury - zabytek zachowany 633
2. Dobro kultury - zabytek zniszczony 633
Uwagi końcowe 640
Certyfikat pożarowy nieruchomości zabytkowej - postulat de lege fereneda w odniesieniu do treści regulującej ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 642
9. Organizacja organów ochrony zabytków 657
Prawnoprocesowe narzędzia ochrony zabytków w świetle ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 657
Rozważania de lege lata 658
Analiza praktyki 666
Ocena obowiązującej regulacji i postulaty de lege ferenda 667
Wojewódzki konserwator zabytków jako oskarżyciel posiłkowy w procesie karnym 671
Zasady współpracy administracji publicznej ze związkami wyznaniowymi w zakresie ochrony zabytków 680
10. Społeczni opiekunowie zabytków 697
Analiza praktycznych aspektów funkcjonowania instytucji społecznego opiekuna zabytków w kontekście kompetencji nadanych ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 697
11. Przepisy karne 703
Karnoprawna ochrona zabytków - rozważania nad kierunkami zmian prawnych 703
Rozważania nad statystykami i skalą przestępczości przeciwko zabytkom 704
Przestępstwa stypizowane w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - skala zjawiska na podstawie danych służb konserwatorskich 706
Wykroczenia stypizowane w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - skala zjawiska na podstawie danych służb konserwatorskich 709
Model karnoprawnej ochrony w Polsce - ochrona zabytków czy ochrona dziedzictwa kulturowego? 716
Zbieg przepisów art. 108-109b ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z innymi przepisami typizującymi przestępstwa i wykroczenia 723
Modus operandi niszczenia zabytków nieruchomych w Polsce w ostatnim dwudziestoleciu 757
Wandalizm z perspektywy ochrony dziedzictwa kultury - diagnoza zjawiska oraz możliwości przeciwdziałania 771
Wandalizm w ujęciu historycznym 771
Kontrowersje wokół definicji wandalizmu 774
Wandalizm dzieł sztuki jako forma politycznej indoktrynacji 779
Wandalizm z perspektywy wybranych teorii kryminologicznych 782
Wandalizm towarzyszący popełnieniu innych przestępstw 789
Graffiti - aspekty prawnokarne i kryminologiczne 799
Etiologia zjawiska wandalizmu dzieł sztuki 800
Turystyka a zjawisko wandalizmu dzieł sztuki 807
Zapobieganie aktom wandalizmu wymierzonym w dziedzictwo kultury 811
To tylko metalowy napis czy zabytek o szczególnym znaczeniu dla kultury? 818
Obowiązujący stan prawny 818
Opis empiryczny 822
Ocena obowiązującej regulacji 826
Postulaty de lege ferenda 828
Karnoprawna ochrona autentyczności zabytków - aktualny stan prawny i propozycje de lege ferenda 832
Obowiązujący stan prawny 834
Ocena obowiązującej regulacji 848
Postulaty de lege ferenda 850
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z perspektywy fałszerza - wokół art. 109a i 109b 855
Obowiązujący stan prawny 858
Ocena obowiązującej regulacji 864
Postulaty de lege ferenda 872
Prawna ochrona zabytków versus praktyka -propozycje zmian w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami 882
Źródła prawa**01 893
Prawo krajowe 893
Prawo europejskie 909
Prawo międzynarodowe 909
Orzecznictwo 916
Sąd Najwyższy 916
Sądy powszechne 916
Sądy administracyjne 916
Trybunał Konstytucyjny 918
Sądy międzynarodowe 919
Literatura 920
O autorach 995