Dane szczegółowe książki
Zrozumieć emocje / Oatley, Keith; Jenkins, Jennifer M.
Autorzy
Tytuł
Zrozumieć emocje
Tytuł oryginału
Understanding emotions
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003
ISBN
83-01-14062-3
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa do wydania polskiego XI
Przedmowa 1
Wstęp 3
Podziękowania 5
Rozdział 1 Podejścia teoretyczne do emocji 7
Wprowadzenie 7
Fundamenty psychologii emocji 7
Karol Darwin: podejście biologiczne 7
William James: podejście somatyczne 10
Zygmunt Freud: podejście psychoterapeutyczne 12
Zaplecze filozoficzne i literackie 15
Arystoteles: podejście pojęciowe 15
René Descartes i Baruch Spinoza: podejście filozoficzne 18
George Eliot: podejście literackie 22
Punkt kulminacyjny badań współczesnych 25
John Harlow i Walter Hess: nauka o mózgu 25
Magda Arnold i Sylvan Tomkins: nowe teorie psychologiczne 29
Alice Isen i Gordon Bower: eksperymenty nad skutkami emocji 31
Erving Goffman i Arlie Russell Hochschild: perspektywa dramaturgiczna 34
Wspólne wątki 37
Podsumowanie 38
Lektura uzupełniająca 38
Rozdział 2 Kulturowe interpretacje emocji 39
Kontekst kulturowy 39
Romantyzm 40
Ludzie z innych kultur w porównaniu z nami 43
Klimaty emocjonalne 47
Czy istnieją uniwersalia emocji? 50
Różnice w zakresie bodźców wyzwalających i ich interpretacji w różnych kulturach 51
Reguły okazywania emocji 53
Konstruowanie kulturowe a społeczne funkcje emocji 55
Miłość namiętna 56
Zakochanie 57
Średniowieczna miłość dworska 57
Bycie zakochanym jako przejściowa rola społeczna 59
Podsumowanie 60
Lektura uzupełniająca 61
Rozdział 3
Ewolucja emocji 62
Ekspresja emocjonalna: zjawisko naturalne, lecz szczątkowe? 62
Emocje, odruchy, schematy działania i predyspozycje 63
Pankulturowe rozpoznawanie mimicznej ekspresji emocji 65
Wzorce działania charakterystyczne gatunkowo 70
Pochodzenie właściwości emocjonalnych rodzaju ludzkiego 72
Życie społeczne naszych żyjących krewnych - naczelnych 72
Dowody ludzkiej spuścizny 79
Tryb życia łowiecko-zbieraczy 80
Przywiązanie u ludzi i innych naczelnych 84
Emocje jako podstawa interakcji społecznych 88
Intencjonalność emocji 88
Emocje społeczne 89
Wyjątkowość obiektu relacji u ludzi 91
Podsumowanie 93
Lektura uzupełniająca 93
Rozdział 4
Czym jest emocja? 95
Definicje i przykłady emocji 95
Koncepcje emocji oparte na prototypach 97
Proces emocjonalny 98
Ocenia poznawcza 99
Wartościowanie kontekstowe 102
Gotowość do działania 104
Ekspresja, zmiany somatyczne, działanie 106
Relacje między bodźcami wyzwalającymi, doświadczeniem, ekspresją i zmianami somatycznymi 115
Czym naprawdę są emocje? 122
Domena afektywna: emocje - nastroje - dyspozycje 124
Składniki emocji podstawowych 129
Podsumowanie 131
Lektura uzupełniająca 132
Rozdział 5
Mózgowe mechanizmy emocji 133
Jak działają mózgowe mechanizmy emocji? 133
Wczesne badania nad lezjami i stymulacją mózgu 135
Układ prążkowany 137
Układ limbiczny 139
Emocje a kora nowa 143
Ciało migdałowate jako komputer emocjonalny 150
Neurochemia, modulacja i emocje 152
Przywracanie funkcji przekaźników w prążkowiu 153
Wpływ peptydów na strach 154
Integracja informacji neurochemicznych i anatomicznych w zachowaniu emocjonalnym 155
Podsumowanie 158
Lektura uzupełniająca 159
Rozdział 6
Rozwój emocji 160
Rozwój emocjonalny 160
Teoria emocji różnicowych przeciw teorii systemów dynamicznych 160
Ekspresja emocji w pierwszym roku życia 162
Zmiany rozwojowe w wyzwalaniu emocji 167
Zdolność dzieci do rozróżniania emocji innych ludzi i reagowania na nie . 169
Konstruowanie relacji dziecka z innymi 171
Działania kooperacyjne i partnerstwo korygowane przez cel 175
Rozróżnienie "Ja" i innych 175
Język emocji w działaniach kooperacyjnych 178
Rozumienie przyczyn emocji przez dzieci 179
Rozumienie maskowania emocji 181
Dziecięce rozumienie ambiwalencji 183
Podsumowanie 184
Lektura uzupełniająca 185
Rozdział 7
Różnice indywidualne w rozwoju emocjonalności 186
Wprowadzenie 186
Regulacja emocji 187
Przywiązanie 190
Ochrona przed zagrożeniami i "Nieznana Sytuacja" 190
Wewnętrzne modele robocze przywiązania 193
Czynniki wpływające na styl przywiązania 195
Socjalizacja emocji w obrębie relacji 197
Jeszcze raz o synchronizacji 197
Ciepło 198
Nauka mówienia o emocjach 199
Skutki modelowania 200
Wybiórcze reagowanie na emocje 201
Wpływ kultury na rozwój emocjonalności 204
Schematy emocji: pomosty od wcześniejszych do późniejszych relacji . 205
Temperament 206
Predyspozycje emocjonalne jako oś temperamentu 207
Stabilność temperamentu 208
Genetyczna podstawa temperamentu 210
Temperament a styl przywiązania 211
Predyspozycje afektywne - reakcje na środowisko 213
Wzorce emocjonalności dziecięcej, które oddziałują w dorosłym życiu 213
Wymiary i cechy osobowości 214
Podsumowanie 216
Lektura uzupełniająca 217
Rozdział 8
Emocje a psychopatologia w dzieciństwie 218
Emocje w psychopatologii dziecka 218
Przypadek Petera 218
Klasyfikacje zaburzeń dziecięcych 219
W jaki sposób psychopatologia angażuje emocje? 220
Rozpowszechnienie psychopatologii w dzieciństwie 224
Zaburzenia eksternalizujące 226
Zaburzenia lękowe 227
Zaburzenia depresyjne 227
Ciągłość zaburzeń 228
Czynniki ryzyka i przyczyny zaburzeń psychiatrycznych u dzieci 230
Konflikt między rodzicami 231
Zaburzenia psychiatryczne rodziców 233
Relacja rodzic-dziecko 235
Ubóstwo 240
Współdziałanie czynników ryzyka 240
Dwukierunkowe i wzmacniające efekty środowiska 241
Czynniki konstytucjonalne związane z psychopatologią 242
Czynniki ochronne 243
Podatność-stres: model zakłócenia funkcjonowania 244
Podsumowanie 246
Lektura uzupełniająca 246
Rozdział 9
Funkcje emocji i ich wpływ na procesy poznawcze i perswazję 248
Funkcje emocji 248
Funkcje poznawcze 249
Racjonalność a emocje 254
Emocje jako heurystyki 255
Rola emocji w kierowaniu działaniem 256
Emocje, które czasami mogą być nieukierunkowane 256
Emocje, które zawsze mają swój obiekt 258
Dlaczego nie należy myśleć o emocjach po prostu jako pozytywnych lub negatywnych? 260
Wpływ nastrojów i emocji na funkcjonowanie poznawcze 260
Wpływ na percepcję 261
Oddziaływanie emocji na uwagę 263
Emocje a pamięć 265
Wpływ nastroju na dokonywanie ocen 278
Perswazja 282
Podsumowanie 284
Lektura uzupełniająca 284
Rozdział 10
Emocje w relacjach społecznych 285
Miłość i szczęście: emocje współdziałania 285
Intymność i współpraca 287
Zasady miłości seksualnej 287
Przywiązanie i seksualność z perspektywy ewolucyjnej 289
Wybór partnera 291
Gniew, strach, pogarda: emocje współzawodnictwa 292
Agresja 292
Gniew i podporządkowanie wewnątrz grup społecznych: status i szacunek . 294
Międzykulturowe różnice w kierowaniu gniewem 296
Współzależność i indywidualizm 298
Gniew i agresja w korygowaniu relacji 301
Kodeksy kulturowe 302
Funkcjonowanie wewnątrz i między grupami 303
Konflikt międzygrupowy 304
Przemoc między społecznościami 307
Wstręt i pogarda 308
Gniew i pogarda w małżeństwie 310
Podsumowanie 313
Lektura uzupełniająca 314
Rozdział 11
Rola emocji w psychopatologii dorosłych 315
Przyczyny zaburzeń emocjonalnych 315
Epidemiologia psychiatryczna 315
Krytyczne wydarzenia i trudności życiowe 318
Czynniki podatności 321
Wydarzenia życiowe a emocje normalne i zaburzenia emocjonalne 329
Co podtrzymuje zaburzenia psychiatryczne? 330
Plany osobiste i relacje interpersonalne 330
Czynniki poznawcze podtrzymujące depresję i lęk 333
"Emocja Wyrażona" a nawroty w schizofrenii 335
Choroby psychosomatyczne 338
Stres a system odpornościowy 339
Interakcja między mózgiem a systemem odpornościowym u zwierząt . 340
Stres a nowotwory 341
Osobowość a choroba 343
Natura stresu 343
Podsumowanie 346
Lektura uzupełniająca 347
Rozdział 12
Psychoterapia, świadomość i narracja 348
Terapie psychologiczne a emocje 348
Podstawowa idea terapii psychoanalitycznej 349
Różne formy psychoterapii i ich efekty 353
Terapie doświadczeniowe i humanistyczne 354
Terapia behawioralna 355
Terapia poznawcza i poznawczo-behawioralna 357
Terapia rodzinna 358
Dlaczego emocje są w centrum psychoterapii? 359
Czy jednak terapia jest skuteczna? 360
Psychoterapia bez profesjonalistów 361
Twórczość emocjonalna 363
Świadomość 364
Uświadamianie sobie emocji w literaturze 365
Emocje a sztuka 367
Emocje w dramacie, rytuale i psychoterapii 367
Kultura rozumienia 369
Podsumowanie 370
Lektura uzupełniająca 371
Bibliografia 372
Indeks nazwisk 417
Indeks rzeczowy 428
Przedmowa 1
Wstęp 3
Podziękowania 5
Rozdział 1 Podejścia teoretyczne do emocji 7
Wprowadzenie 7
Fundamenty psychologii emocji 7
Karol Darwin: podejście biologiczne 7
William James: podejście somatyczne 10
Zygmunt Freud: podejście psychoterapeutyczne 12
Zaplecze filozoficzne i literackie 15
Arystoteles: podejście pojęciowe 15
René Descartes i Baruch Spinoza: podejście filozoficzne 18
George Eliot: podejście literackie 22
Punkt kulminacyjny badań współczesnych 25
John Harlow i Walter Hess: nauka o mózgu 25
Magda Arnold i Sylvan Tomkins: nowe teorie psychologiczne 29
Alice Isen i Gordon Bower: eksperymenty nad skutkami emocji 31
Erving Goffman i Arlie Russell Hochschild: perspektywa dramaturgiczna 34
Wspólne wątki 37
Podsumowanie 38
Lektura uzupełniająca 38
Rozdział 2 Kulturowe interpretacje emocji 39
Kontekst kulturowy 39
Romantyzm 40
Ludzie z innych kultur w porównaniu z nami 43
Klimaty emocjonalne 47
Czy istnieją uniwersalia emocji? 50
Różnice w zakresie bodźców wyzwalających i ich interpretacji w różnych kulturach 51
Reguły okazywania emocji 53
Konstruowanie kulturowe a społeczne funkcje emocji 55
Miłość namiętna 56
Zakochanie 57
Średniowieczna miłość dworska 57
Bycie zakochanym jako przejściowa rola społeczna 59
Podsumowanie 60
Lektura uzupełniająca 61
Rozdział 3
Ewolucja emocji 62
Ekspresja emocjonalna: zjawisko naturalne, lecz szczątkowe? 62
Emocje, odruchy, schematy działania i predyspozycje 63
Pankulturowe rozpoznawanie mimicznej ekspresji emocji 65
Wzorce działania charakterystyczne gatunkowo 70
Pochodzenie właściwości emocjonalnych rodzaju ludzkiego 72
Życie społeczne naszych żyjących krewnych - naczelnych 72
Dowody ludzkiej spuścizny 79
Tryb życia łowiecko-zbieraczy 80
Przywiązanie u ludzi i innych naczelnych 84
Emocje jako podstawa interakcji społecznych 88
Intencjonalność emocji 88
Emocje społeczne 89
Wyjątkowość obiektu relacji u ludzi 91
Podsumowanie 93
Lektura uzupełniająca 93
Rozdział 4
Czym jest emocja? 95
Definicje i przykłady emocji 95
Koncepcje emocji oparte na prototypach 97
Proces emocjonalny 98
Ocenia poznawcza 99
Wartościowanie kontekstowe 102
Gotowość do działania 104
Ekspresja, zmiany somatyczne, działanie 106
Relacje między bodźcami wyzwalającymi, doświadczeniem, ekspresją i zmianami somatycznymi 115
Czym naprawdę są emocje? 122
Domena afektywna: emocje - nastroje - dyspozycje 124
Składniki emocji podstawowych 129
Podsumowanie 131
Lektura uzupełniająca 132
Rozdział 5
Mózgowe mechanizmy emocji 133
Jak działają mózgowe mechanizmy emocji? 133
Wczesne badania nad lezjami i stymulacją mózgu 135
Układ prążkowany 137
Układ limbiczny 139
Emocje a kora nowa 143
Ciało migdałowate jako komputer emocjonalny 150
Neurochemia, modulacja i emocje 152
Przywracanie funkcji przekaźników w prążkowiu 153
Wpływ peptydów na strach 154
Integracja informacji neurochemicznych i anatomicznych w zachowaniu emocjonalnym 155
Podsumowanie 158
Lektura uzupełniająca 159
Rozdział 6
Rozwój emocji 160
Rozwój emocjonalny 160
Teoria emocji różnicowych przeciw teorii systemów dynamicznych 160
Ekspresja emocji w pierwszym roku życia 162
Zmiany rozwojowe w wyzwalaniu emocji 167
Zdolność dzieci do rozróżniania emocji innych ludzi i reagowania na nie . 169
Konstruowanie relacji dziecka z innymi 171
Działania kooperacyjne i partnerstwo korygowane przez cel 175
Rozróżnienie "Ja" i innych 175
Język emocji w działaniach kooperacyjnych 178
Rozumienie przyczyn emocji przez dzieci 179
Rozumienie maskowania emocji 181
Dziecięce rozumienie ambiwalencji 183
Podsumowanie 184
Lektura uzupełniająca 185
Rozdział 7
Różnice indywidualne w rozwoju emocjonalności 186
Wprowadzenie 186
Regulacja emocji 187
Przywiązanie 190
Ochrona przed zagrożeniami i "Nieznana Sytuacja" 190
Wewnętrzne modele robocze przywiązania 193
Czynniki wpływające na styl przywiązania 195
Socjalizacja emocji w obrębie relacji 197
Jeszcze raz o synchronizacji 197
Ciepło 198
Nauka mówienia o emocjach 199
Skutki modelowania 200
Wybiórcze reagowanie na emocje 201
Wpływ kultury na rozwój emocjonalności 204
Schematy emocji: pomosty od wcześniejszych do późniejszych relacji . 205
Temperament 206
Predyspozycje emocjonalne jako oś temperamentu 207
Stabilność temperamentu 208
Genetyczna podstawa temperamentu 210
Temperament a styl przywiązania 211
Predyspozycje afektywne - reakcje na środowisko 213
Wzorce emocjonalności dziecięcej, które oddziałują w dorosłym życiu 213
Wymiary i cechy osobowości 214
Podsumowanie 216
Lektura uzupełniająca 217
Rozdział 8
Emocje a psychopatologia w dzieciństwie 218
Emocje w psychopatologii dziecka 218
Przypadek Petera 218
Klasyfikacje zaburzeń dziecięcych 219
W jaki sposób psychopatologia angażuje emocje? 220
Rozpowszechnienie psychopatologii w dzieciństwie 224
Zaburzenia eksternalizujące 226
Zaburzenia lękowe 227
Zaburzenia depresyjne 227
Ciągłość zaburzeń 228
Czynniki ryzyka i przyczyny zaburzeń psychiatrycznych u dzieci 230
Konflikt między rodzicami 231
Zaburzenia psychiatryczne rodziców 233
Relacja rodzic-dziecko 235
Ubóstwo 240
Współdziałanie czynników ryzyka 240
Dwukierunkowe i wzmacniające efekty środowiska 241
Czynniki konstytucjonalne związane z psychopatologią 242
Czynniki ochronne 243
Podatność-stres: model zakłócenia funkcjonowania 244
Podsumowanie 246
Lektura uzupełniająca 246
Rozdział 9
Funkcje emocji i ich wpływ na procesy poznawcze i perswazję 248
Funkcje emocji 248
Funkcje poznawcze 249
Racjonalność a emocje 254
Emocje jako heurystyki 255
Rola emocji w kierowaniu działaniem 256
Emocje, które czasami mogą być nieukierunkowane 256
Emocje, które zawsze mają swój obiekt 258
Dlaczego nie należy myśleć o emocjach po prostu jako pozytywnych lub negatywnych? 260
Wpływ nastrojów i emocji na funkcjonowanie poznawcze 260
Wpływ na percepcję 261
Oddziaływanie emocji na uwagę 263
Emocje a pamięć 265
Wpływ nastroju na dokonywanie ocen 278
Perswazja 282
Podsumowanie 284
Lektura uzupełniająca 284
Rozdział 10
Emocje w relacjach społecznych 285
Miłość i szczęście: emocje współdziałania 285
Intymność i współpraca 287
Zasady miłości seksualnej 287
Przywiązanie i seksualność z perspektywy ewolucyjnej 289
Wybór partnera 291
Gniew, strach, pogarda: emocje współzawodnictwa 292
Agresja 292
Gniew i podporządkowanie wewnątrz grup społecznych: status i szacunek . 294
Międzykulturowe różnice w kierowaniu gniewem 296
Współzależność i indywidualizm 298
Gniew i agresja w korygowaniu relacji 301
Kodeksy kulturowe 302
Funkcjonowanie wewnątrz i między grupami 303
Konflikt międzygrupowy 304
Przemoc między społecznościami 307
Wstręt i pogarda 308
Gniew i pogarda w małżeństwie 310
Podsumowanie 313
Lektura uzupełniająca 314
Rozdział 11
Rola emocji w psychopatologii dorosłych 315
Przyczyny zaburzeń emocjonalnych 315
Epidemiologia psychiatryczna 315
Krytyczne wydarzenia i trudności życiowe 318
Czynniki podatności 321
Wydarzenia życiowe a emocje normalne i zaburzenia emocjonalne 329
Co podtrzymuje zaburzenia psychiatryczne? 330
Plany osobiste i relacje interpersonalne 330
Czynniki poznawcze podtrzymujące depresję i lęk 333
"Emocja Wyrażona" a nawroty w schizofrenii 335
Choroby psychosomatyczne 338
Stres a system odpornościowy 339
Interakcja między mózgiem a systemem odpornościowym u zwierząt . 340
Stres a nowotwory 341
Osobowość a choroba 343
Natura stresu 343
Podsumowanie 346
Lektura uzupełniająca 347
Rozdział 12
Psychoterapia, świadomość i narracja 348
Terapie psychologiczne a emocje 348
Podstawowa idea terapii psychoanalitycznej 349
Różne formy psychoterapii i ich efekty 353
Terapie doświadczeniowe i humanistyczne 354
Terapia behawioralna 355
Terapia poznawcza i poznawczo-behawioralna 357
Terapia rodzinna 358
Dlaczego emocje są w centrum psychoterapii? 359
Czy jednak terapia jest skuteczna? 360
Psychoterapia bez profesjonalistów 361
Twórczość emocjonalna 363
Świadomość 364
Uświadamianie sobie emocji w literaturze 365
Emocje a sztuka 367
Emocje w dramacie, rytuale i psychoterapii 367
Kultura rozumienia 369
Podsumowanie 370
Lektura uzupełniająca 371
Bibliografia 372
Indeks nazwisk 417
Indeks rzeczowy 428