Dane szczegółowe książki
Historia filozofii. T. 7, Od Fichtego do Nietzschego / Copleston, Frederick (1907-1994); Łoziński, Jerzy (1947-)
Tytuł
Historia filozofii. T. 7, Od Fichtego do Nietzschego
Tytuł oryginału
"A history of philosophy". Vol. 7 : Fichte to Nietzsche
Wydawnictwo
Warszawa: Instytut wydawniczy PAX, 2006
Numer wydania
2
ISBN
8321116949; 8321117422
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Przedmowa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
CZĘŚĆ I. POKANTOWSKIE SYSTEMY IDEALISTYCZNE
Rozdział I. Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Uwagi wstępne - Filozofia Kanta a metafizyka idealistyczna - Znaczenie idealizmu, waga, jaką przykładał do systemu, i jego ufność w potęgę j zasięg fiJozofii - Idealiści a teologia - Ruch romantyczny a idealizm niemiecki - Trudność realizacji programu idealistycznego - Elementy antropomorficzne w niemieckim idealizmie - Idealistyczne filozofie człowieka
Rozdział II. Fichte (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . 33
Życie i pisma - W poszukiwaniu podstawowej zasady filozofii: wybór między idealiz¬mem a dogmatyzmem - Czyste Ja i ogląd intelektualny - Komentarze do teorii czystego Ja; fenomenologia świadomości a idealistyczna metafizyka - Trzy podstawowe zasady filozofii - Uwagi wyjaśniające do dialektycznej metody Fichtego - Teoria wiedzy a logika formalna - Ogólna idea dwóch dedukcji świadomości - Dedukcja teoretyczna - Dedukcja praktyczna - Komentarze do Fichtego dedukcji świadomości
Rozdział III. Fichte (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Uwagi wprowadzające - Potoczna świadomość moralna i nauka etyki - Moralna natura człowieka - Najwyższa zasada moralności i formalny warunek moralności czynów - Sumienie jako nieomyJny przewodnik - Filozoficzne zastosowanie formalnego prawa morJlnego - Idea powołania morJlnego i Fichtego ogólna wizja rzeczywistości ¬Wspólnota jaźni w świecie jako warunek samoświadomości - Zasada (reguła) prawa - Dedukcja państwa i jego natura - Zamknięte państwo handlowe - Fichte i nacjona-lizm
Rozdział IV. Fichte (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 70
Fichtego wczesne idee religii - Bóg w pierwszej wersji teorii wiedzy - Oskarżenie o ateizm i odpowiedź Fichtego - Nieskończona Wola w Powołaniu człowieka - Rozwój filozofii bytu, 1801-1805 - "Teoria religii" - Pisma późne - Wyjaśnienia i uwagi krytyczne do Fichtego filozofii bytu.
460
Rozdział V. SchelIing (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Życie i pisma - Kolejne fazy w myśli Schellinga - Wczesne pisma i wplyw Fichtego
Rozdział VI. SchelIing (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Możliwość i metafizyczne podstawy filozofii przyrody - Ogólne kontury filozofii przyrody Schellinga - System idealizmu transcendentalnego - Filozofia sztuki – Absolut jako tożsamość .
Rozdział VII. SchelIing (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Idea kosmicznego upadku - Osobowość i wolność w czlowieku i w Bogu; dobro i zlo - Różnica między filozofią negatywną a filozofią pozytywną - Mitologia i objawienie - Ogólne uwagi o Schellingu - Uwagi o oddzialywaniu Schellinga i o niektórych zbliżonych do niego myślicieach
Rozdział VIII. Schleiermacher . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Życie i pisma - Podstawowe doświadczenia religijne i jego interpretacja - Ludzkie życie moralne i religijne - Uwagi końcowe
Rozdział IX. Hegel (1) . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . 141
Życie i pisma - Wczesne pisma teologiczne - Stosunek Hegla do Fichtego i Schellinga - Życie Absolutu i natura filozofii - Fenomenologia świadomości .
Rozdział X. Hegel (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 166
Logika Hegla - Ontologiczny status idei, czyli Absolutu w sobie i przejście do przyrody - Filozofia przyrody - Absolut jako duch; duch subiektywny - Pojęcie prawa - Moral¬ność - Rodzina i spoleczeństwo obywatelskie - Państwo - Wyjaśniające uwagi do Heglowskiej idei filozofii politycznej - Funkcja wojny - Filozofia dziejów - Kilka uwag o Heglowskiej filozofii dziejów.
Rozdział XI. Hegel (3) . . . .. . . . .,... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Sfera ducha absolutnego - Filozofia sztuki - Filozofia religii - Relacja między religią a filozofią - Heglowska filozofia historii filozofii - Oddziaływanie Hegla i podzial heglizmu na prawe i lewe skrzydlo.
461
CZĘŚĆ II. REAKCJA PRZECIW METAFIZYCZNEMU IDEALIZMOWI
Rozdział XII. Pierwsi oponenci i krytycy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Fries i jego uczniowie - Realizm Herbarta - Beneke i psychologia jako nauka podstawowa - Logika Bolzano - Weisse oraz J. H. Fichte jako krytycy Hegla
Rozdział XIII. Schopenhauer (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
Życie i pisma - Dysertacja doktorska Schopenhauera - Świat jako przedstawienie ¬Biologiczna funkcja pojęć i możliwości metafizyki - Świat jako przejaw woli życia ¬Metafizyczny pesymizm - Kilka uwag krytycznych
Rozdział XIV. Schopenhauer (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
Estetyczna kontemplacja jako chwilowa ucieczka od poddaństwa wobec woli - Poszczególne sztuki piękne - Cnota i wyrzeczenie: droga zbawienia - Schopenhauer i idealizm metafizyczny - Ogólny wplyw Schopenhauera - Uwagi o rozwinięciu A filozofii Schopenhauera przez Eduarda von Hartamnna
Rozdział XV. Przekształcenie idealizmu (1) . . .. . . . . . . . . . . . . ;; . . . . . . 255
Uwagi wprowadzające - Feuerbach i przekształcenie teologii w antropologię - Ruge i krytyka Heglowskiej postawy wobec historii - Stimerowska filozofia Ja
Rozdział XVI. Przekształcenie idealizmu (2) . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 265
Uwagi wprowadzające - Życie i pisma Marksa i Engelsa oraz rozwój ich myśli - Materializm - Materializm dialektyczny - Materialistyczna koncepcja dziejów - Uwagi o myśli Marksa i Engelsa
Rozdział XVII. Kierkegaard .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Uwagi wprowadzające - Życie i pisma - Jednostka i tlum - Dialektyka stadiów i prawda jako podmiotowość - Idea egzystencji - Pojęcie strachu - Oddziaływanie Kierkegaarda
CZĘŚĆ III. PÓŹNIEJSZE PRĄDY MYŚLOWE
Rozdział XVIII. Materializm niedialektyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Uwagi wprowadzające - Pierwsza faza nurtu materialistycznego - Lange i krytyka materializmu - Monizm Haeckla - Energetyzm Ostwalda - Empiriokrytycyzm rozumia¬ny jako próba przezwyciężenia opozycji między materializmem a idealizmem
Rozdział XIX. Nurt neokantowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Uwagi wprowadzające - Szkoła marburska - Szkoła badeńska - Prąd pragmatystyczny - E. Cassirer; uwagi podsumowujące - Kilka uwag o Diltheyu
462
Rozdział XX. Odrodzenie metafizyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
Uwagi o metafizyce indukcyjnej - Metafizyka indukcyjna Fechnera - Teleologiczny idealizm Lotzego - Wundt i stosunek nauki do filozofii - Witalizm Driescha - Aktywizm Euckena - Pozyskiwanie przeszłości: Trendelenburg i myśl grecka; odrodzenie tomiz¬mu
Rozdział XXI. Nietzsche (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Życie i pisma - Różne fazy myśli Nietzschego jako różne "maski" - Wczesne pisma Nietzschego i krytyka współczesnej kultury - Krytyka moralności - Ateizm i jego konsekwencje
Rozdział XXII. Nietzsche (2) .. .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
Hipoteza woli mocy - Wola mocy przejawiająca się w poznaniu; Nietzscheańska koncepcja prawdy - Wola mocy w przyrodzie i w człowieku - Nadczłowiek i hierarchia godności - Teoria wiecznych powrotów - Uwagi o filozofii Nietzschego
Rozdział XXIII. Spojrzenie w przeszłość, spojrzenie w przyszłość. . . . . . . 364
Kilka problemów wyrJstających z filozofii niemieckiej dziewiętnastego wieku - Od¬powiedi pozytywistyczna - Filozofia egzystencji - Narodziny fenomenologii; Brentano, Meinong, Husserl, szerokie użycie analizy fenomenologicznej - Metafizyka bycia; Heidegger, tomiści - Uwagi podsumowujące
Dodatek. Krótka bibliografia . . . .. . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . 381
Indeks osób . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 427
CZĘŚĆ I. POKANTOWSKIE SYSTEMY IDEALISTYCZNE
Rozdział I. Wprowadzenie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Uwagi wstępne - Filozofia Kanta a metafizyka idealistyczna - Znaczenie idealizmu, waga, jaką przykładał do systemu, i jego ufność w potęgę j zasięg fiJozofii - Idealiści a teologia - Ruch romantyczny a idealizm niemiecki - Trudność realizacji programu idealistycznego - Elementy antropomorficzne w niemieckim idealizmie - Idealistyczne filozofie człowieka
Rozdział II. Fichte (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . 33
Życie i pisma - W poszukiwaniu podstawowej zasady filozofii: wybór między idealiz¬mem a dogmatyzmem - Czyste Ja i ogląd intelektualny - Komentarze do teorii czystego Ja; fenomenologia świadomości a idealistyczna metafizyka - Trzy podstawowe zasady filozofii - Uwagi wyjaśniające do dialektycznej metody Fichtego - Teoria wiedzy a logika formalna - Ogólna idea dwóch dedukcji świadomości - Dedukcja teoretyczna - Dedukcja praktyczna - Komentarze do Fichtego dedukcji świadomości
Rozdział III. Fichte (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Uwagi wprowadzające - Potoczna świadomość moralna i nauka etyki - Moralna natura człowieka - Najwyższa zasada moralności i formalny warunek moralności czynów - Sumienie jako nieomyJny przewodnik - Filozoficzne zastosowanie formalnego prawa morJlnego - Idea powołania morJlnego i Fichtego ogólna wizja rzeczywistości ¬Wspólnota jaźni w świecie jako warunek samoświadomości - Zasada (reguła) prawa - Dedukcja państwa i jego natura - Zamknięte państwo handlowe - Fichte i nacjona-lizm
Rozdział IV. Fichte (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 70
Fichtego wczesne idee religii - Bóg w pierwszej wersji teorii wiedzy - Oskarżenie o ateizm i odpowiedź Fichtego - Nieskończona Wola w Powołaniu człowieka - Rozwój filozofii bytu, 1801-1805 - "Teoria religii" - Pisma późne - Wyjaśnienia i uwagi krytyczne do Fichtego filozofii bytu.
460
Rozdział V. SchelIing (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Życie i pisma - Kolejne fazy w myśli Schellinga - Wczesne pisma i wplyw Fichtego
Rozdział VI. SchelIing (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
Możliwość i metafizyczne podstawy filozofii przyrody - Ogólne kontury filozofii przyrody Schellinga - System idealizmu transcendentalnego - Filozofia sztuki – Absolut jako tożsamość .
Rozdział VII. SchelIing (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Idea kosmicznego upadku - Osobowość i wolność w czlowieku i w Bogu; dobro i zlo - Różnica między filozofią negatywną a filozofią pozytywną - Mitologia i objawienie - Ogólne uwagi o Schellingu - Uwagi o oddzialywaniu Schellinga i o niektórych zbliżonych do niego myślicieach
Rozdział VIII. Schleiermacher . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Życie i pisma - Podstawowe doświadczenia religijne i jego interpretacja - Ludzkie życie moralne i religijne - Uwagi końcowe
Rozdział IX. Hegel (1) . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . 141
Życie i pisma - Wczesne pisma teologiczne - Stosunek Hegla do Fichtego i Schellinga - Życie Absolutu i natura filozofii - Fenomenologia świadomości .
Rozdział X. Hegel (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . 166
Logika Hegla - Ontologiczny status idei, czyli Absolutu w sobie i przejście do przyrody - Filozofia przyrody - Absolut jako duch; duch subiektywny - Pojęcie prawa - Moral¬ność - Rodzina i spoleczeństwo obywatelskie - Państwo - Wyjaśniające uwagi do Heglowskiej idei filozofii politycznej - Funkcja wojny - Filozofia dziejów - Kilka uwag o Heglowskiej filozofii dziejów.
Rozdział XI. Hegel (3) . . . .. . . . .,... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
Sfera ducha absolutnego - Filozofia sztuki - Filozofia religii - Relacja między religią a filozofią - Heglowska filozofia historii filozofii - Oddziaływanie Hegla i podzial heglizmu na prawe i lewe skrzydlo.
461
CZĘŚĆ II. REAKCJA PRZECIW METAFIZYCZNEMU IDEALIZMOWI
Rozdział XII. Pierwsi oponenci i krytycy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Fries i jego uczniowie - Realizm Herbarta - Beneke i psychologia jako nauka podstawowa - Logika Bolzano - Weisse oraz J. H. Fichte jako krytycy Hegla
Rozdział XIII. Schopenhauer (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
Życie i pisma - Dysertacja doktorska Schopenhauera - Świat jako przedstawienie ¬Biologiczna funkcja pojęć i możliwości metafizyki - Świat jako przejaw woli życia ¬Metafizyczny pesymizm - Kilka uwag krytycznych
Rozdział XIV. Schopenhauer (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
Estetyczna kontemplacja jako chwilowa ucieczka od poddaństwa wobec woli - Poszczególne sztuki piękne - Cnota i wyrzeczenie: droga zbawienia - Schopenhauer i idealizm metafizyczny - Ogólny wplyw Schopenhauera - Uwagi o rozwinięciu A filozofii Schopenhauera przez Eduarda von Hartamnna
Rozdział XV. Przekształcenie idealizmu (1) . . .. . . . . . . . . . . . . ;; . . . . . . 255
Uwagi wprowadzające - Feuerbach i przekształcenie teologii w antropologię - Ruge i krytyka Heglowskiej postawy wobec historii - Stimerowska filozofia Ja
Rozdział XVI. Przekształcenie idealizmu (2) . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 265
Uwagi wprowadzające - Życie i pisma Marksa i Engelsa oraz rozwój ich myśli - Materializm - Materializm dialektyczny - Materialistyczna koncepcja dziejów - Uwagi o myśli Marksa i Engelsa
Rozdział XVII. Kierkegaard .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Uwagi wprowadzające - Życie i pisma - Jednostka i tlum - Dialektyka stadiów i prawda jako podmiotowość - Idea egzystencji - Pojęcie strachu - Oddziaływanie Kierkegaarda
CZĘŚĆ III. PÓŹNIEJSZE PRĄDY MYŚLOWE
Rozdział XVIII. Materializm niedialektyczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Uwagi wprowadzające - Pierwsza faza nurtu materialistycznego - Lange i krytyka materializmu - Monizm Haeckla - Energetyzm Ostwalda - Empiriokrytycyzm rozumia¬ny jako próba przezwyciężenia opozycji między materializmem a idealizmem
Rozdział XIX. Nurt neokantowski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Uwagi wprowadzające - Szkoła marburska - Szkoła badeńska - Prąd pragmatystyczny - E. Cassirer; uwagi podsumowujące - Kilka uwag o Diltheyu
462
Rozdział XX. Odrodzenie metafizyki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
Uwagi o metafizyce indukcyjnej - Metafizyka indukcyjna Fechnera - Teleologiczny idealizm Lotzego - Wundt i stosunek nauki do filozofii - Witalizm Driescha - Aktywizm Euckena - Pozyskiwanie przeszłości: Trendelenburg i myśl grecka; odrodzenie tomiz¬mu
Rozdział XXI. Nietzsche (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
Życie i pisma - Różne fazy myśli Nietzschego jako różne "maski" - Wczesne pisma Nietzschego i krytyka współczesnej kultury - Krytyka moralności - Ateizm i jego konsekwencje
Rozdział XXII. Nietzsche (2) .. .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
Hipoteza woli mocy - Wola mocy przejawiająca się w poznaniu; Nietzscheańska koncepcja prawdy - Wola mocy w przyrodzie i w człowieku - Nadczłowiek i hierarchia godności - Teoria wiecznych powrotów - Uwagi o filozofii Nietzschego
Rozdział XXIII. Spojrzenie w przeszłość, spojrzenie w przyszłość. . . . . . . 364
Kilka problemów wyrJstających z filozofii niemieckiej dziewiętnastego wieku - Od¬powiedi pozytywistyczna - Filozofia egzystencji - Narodziny fenomenologii; Brentano, Meinong, Husserl, szerokie użycie analizy fenomenologicznej - Metafizyka bycia; Heidegger, tomiści - Uwagi podsumowujące
Dodatek. Krótka bibliografia . . . .. . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . .. . 381
Indeks osób . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ., . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . 427