Dane szczegółowe książki
Historia Portugalii. T. 1, do XVIII w. / Marques, Antonio Henrique R. de Oliveira; Klawe, Janina Zofia (1921-2008)
Tytuł
Historia Portugalii. T. 1, do XVIII w.
Tytuł oryginału
História de Portugal
Wydawnictwo
Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987
ISBN
83-01-07221-0
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Od Tłumacza 6
Wstęp. Początki narodowości 8
1. Warunki geograficzne 8
Ukształtowanie powierzchni 8
Położenie geograficzne 9
2. Człowiek 11
Paleolit 11
Kultura mezolitu 11
Kultury neolitu, brązu i żelaza 12
Rzymianie 13
3. Pochodzenie języka portugalskiego 14
4. Administracja 16
Okres rzymski 16
Organizacja kościelna 18
Okres muzułmański 20
5. Drogi i zaludnienie 22
6. Jednostki polityczne przed powstaniem państwa portugalskiego 23
Królestwo Swewów 23
Rys historyczny 23
Organizacja kościelna 26
Hrabstwa rekonkwisty na północy półwyspu 27
Diukowie hrabstwa Portucale 30
Terytorium Coimbry 32
Reformy Ferdynanda I 32
Muzułmańskie dzielnicowe Królestwa Taifas na południu półwyspu 33
Gharb Al-Andalus 33
Inne dzielnicowe Królestwa Taifas 34
Rozdział I. Powstanie Portugalii 40
1. Chrześcijańska północ półwyspu 40
Od hrabstwa do królestwa 40
Francuscy rycerze 40
Panowanie Urraki 42
Panowanie Alfonsa VII 43
Alfons Henriques 44
Stosunki ze Stolicą Apostolską 46
Sukcesja Alfonsa VII 47
Prymasostwo w Bradze 47
Walka króla z klerem 48
Obraz północy kraju 49
Ogólna charakterystyka 49
Posiadacze ziemi 50
Społeczeństwo 53
Stosunki gospodarcze 55
Administracja 57
2. Muzułmańskie południe półwyspu 58
Imperium Almorawidów 58
Drugi okres królestw dzielnicowych Taifas (XII W.) 59
Imperium Almohadów 61
Terytorium i zaludnienie 62
Życie gospodarcze 63
Administracja 66
Kultura 68
Sztuka 69
Znaczenie rekonkwisty 70
Aspekty militarne 72
Aspekty polityczne 74
Zaludnienie 74
Zajmowanie ziemi 76
Własność królewska 77
Własność kościoła i zakonów 77
Organizacja miejska 79
Rozdział II. Epoka feudalna 82
1. Struktury końca średniowiecza 82
Walka przeciw ekspansji panów feudalnych 84
Apanaże i dotacje 85
Charakterystyka demograficzna i rozwój miast 86
Handel zagraniczny 87
Handel wewnętrzny 90
Rzemiosło 92
Pieniądz 93
Kortezy 96
Prawo 96
Nauczanie i kultura 97
Sztuka i budownictwo 99
2. Kryzys 100
Aspekty ogólne 100
Zaraza - "czarna śmierć" 100
Konsekwencje demograficzne 101
Konsekwencje ekonomiczne 102
Konsekwencje dla właścicieli ziemskich 103
Konsekwencje monetarne 104
Konsekwencje społeczne 105
Konsekwencje polityczne 106
3. Ewolucja polityczna 107
Alfons III 107
Król Dionizy (Dinis) 109
Alfons IV 110
Piotr (Pedro) I 112
Ferdynand I. Wojny i schizma 113
Interregnum 115
Wojna z Kastylią 116
Jan (João) I 117
Król Edward (Duarte) 119
Regencja księcia Piotra 120
Rozdział III. Początki ekspansji 121
1. Przygotowanie do ekspansji 121
Wynalazki w sztuce żeglowania 121
Wiedza nautyczna 122
Wiedza geograficzna 123
Prezbiter Jan 125
Załogi statków 126
Problem złota 128
Inne motywacje 129
Cudzoziemcy 130
Infant Henryk Żeglarz 131
2. Podróże odkrywcze - XIII - XIV W 133
Wyspy Kanaryjskie 133
Madera 134
Azory 135
Wybrzeże Afrykańskie 136
Wyspy Zielonego Przylądka 139
Wyprawy w kierunku zachodnim 139
3. Pierwsze rezultaty odkryć 140
Madera 140
Azory 142
Niewolnicy 142
Złoto 143
Formy handlu 144
Faktorie 144
Rekonkwista 145
Rozdział IV. Państwo w okresie renesansu 147
1. Przezwyciężenie kryzysu 147
Zaludnienie 147
Niewolnicy 148
Żydzi 148
Maurowie 148
Cyganie 149
Rolnictwo 149
Hodowla 150
Rzemiosło 150
Handel zagraniczny 151
Handel wewnętrzny 153
Finanse 155
Szlachta 157
Kler 160
Stan trzeci 162
Administracja i wymiar sprawiedliwości 165
Kortezy 169
Opieka społeczna 169
2. Humanizm, renesans i reformacja 170
Humanizm 170
Początki humanizmu w Portugalii 170
Nauczanie - kolegia, uniwersytet 171
Kontakty międzynarodowe 175
Drukarstwo 176
Renesans 177
Sztuka 177
Malarstwo 178
Literatura 179
Nauka 180
Reformacja 182
Inkwizycja 183
3. Ewolucja polityczna 184
Alfons V 184
Jan II 186
Emanuel (Manuel) I 188
Jan III 191
Rozdział V. Rozwój imperium 193
1. Odkrycia geograficzne i podboje 193
Infant Ferdynand 193
Fernão Gomes 194
Infant Jan 194
Działalność Króla Jana II 195
Diogo Cão 195
Bartolomeu Dias 196
Podróże do Etiopii 198
Podróże na Zachód 199
Krzysztof Kolumb 200
Traktat z Tordesillas 201
Odkrycia w okresie panowania króla Emanuela 203
Vasco Da Gama 203
Pedro Alvares Cabral 205
Podróże do Ameryki Północnej 206
Ameryka Południowa 207
Ferdynand Magellan (Fernão De Magalhães) 207
Epoka Jana III 208
Estêvão Gomes; Joao Cabrilho 208
Eksploracja Oceanu Indyjskiego i Spokojnego 209
Podróże w głąb lądów - wyprawa do Etiopii, penetracja Azji, wyprawy w głąb Brazylii 210
Polityka portugalska w Azji 213
Francisco De Almeida 213
Afonso De Albuquerque 214
Ekspansja do 1557 r. 215
Obraz polityczny Azji 217
Prowadzone walki 218
2. Organizacja imperium 219
Madera i Azory 219
Wyspy Zielonego Przylądka 221
Wyspa św. Tomasza i Wyspa książęca 224
Kontynentalna Afryka - São Jorge De Mina, Kongo 225
Wschodnie Wybrzeże Afryki 229
Indie i stolica Wschodniego Imperium w Goa 230
Malakka 232
Administracja centralna i gospodarka 232
Handel na terytoriach Imperium Wschodniego 235
Brazylia - system "Kapitanii" 240
3. Problemy do rozwiązania w okresie rozwoju Imperium 247
Trudności obiektywne 247
Siła robocza 248
Korona i mieszczaństwo 249
Administracja i korupcja 249
Religia 250
Problemy rasowe 252
Problemy naukowe 253
Rozdział VI. Apogeum i schyłek Imperium Portugalskiego 256
1. Struktury nowoczesnego państwa 256
Zaludnienie 256
Rolnictwo 257
Handel 258
Pieniądz 262
Finanse 263
Ceny 264
Własność ziemi i szlachta 265
Kler 268
Zakony 269
Inkwizycja 271
Mieszczaństwo 274
Rzemieślnicy 277
Niewolnicy 277
Administracja i wymiar sprawiedliwości 278
Metody rządzenia 279
Kortezy 279
Kultura 280
Cenzura 283
Sztuka 284
2. Unia Iberyjska 286
Związki dynastyczne 286
Względy ekonomiczne 287
Król Sebastian 288
Kardynał Henryk 290
Bezkrólewie. Antoni (António) - przeor Zakonu Crato 291
Filip II (Filip I Portugalski) 293
Filip III (Filip II Portugalski) 295
Sebastianizm 297
Filip IV (Filip III Portugalski) 298
3. Przywrócenie rodzimej monarchii 301
Idea odrębności narodowej 301
Przyczyny kulturalne 301
Przyczyny ekonomiczne 302
Rebelie ludowe 303
Przygotowania do rewolucji 304
Rewolucja i jej podstawy prawne 304
Jan IV. Dynastia Bragança 306
Wojna z Hiszpanią 309
Rządy Jana IV 309
Alfons VI i regencja 310
Rozdział VII. Imperium na trzech kontynentach 312
1. Wschód 312
Makau 312
Holendrzy 313
Anglicy i inni rywale na wschodzie 314
Upadek Imperium Wschodniego 315
Wschodnia Afryka 316
Etiopia 317
Potencjał demograficzny 317
Problemy rasowe 318
Rząd 319
Linie żeglugowe 321
Handel 322
Kryzysy 325
Struktura finansowa 325
Pieniądz 326
Ekspansja chrześcijaństwa 327
Kultura 332
Sztuka 333
2. Brazylia 335
Początki ekspansji 335
Kompanie ekspedycyjne (Bandeiras) 336
Cudzoziemcy 337
Mieszanie się ras 340
Ewangelizacja i sytuacja Indian 340
Czarni niewolnicy 342
Cukier i inne produkty 342
Drewno brazyliowe (Pau-Brasil) 343
Bawełna i tytoń 344
Hodowla bydła 344
Dochody. Organizacja handlu 344
Plantacje i struktura społeczeństwa 345
Administracja - generalni gubernatorzy 346
"Kapitanie" (Capitanias) 347
Administracja lokalna 348
Kościół 349
Kultura 350
3. Wyspy atlantyckie i Afryka 351
Maroko 351
Madera 351
Azory 353
Wyspy Zielonego Przylądka 355
Wybrzeże Gwinei 357
Wyspy w Zatoce Gwinejskiej 358
Angola 359
Bibliografia 363
Ogólna 363
Rozdział I 363
Rozdział II 365
Rozdział III 365
Rozdział IV 367
Rozdział V 369
Rozdział VI 369
Rozdział VII 371
Indeks osób 376
Indeks nazw geograficznych 394
Spis map 421
Spis treści 422
Ilustracje 434
Wstęp. Początki narodowości 8
1. Warunki geograficzne 8
Ukształtowanie powierzchni 8
Położenie geograficzne 9
2. Człowiek 11
Paleolit 11
Kultura mezolitu 11
Kultury neolitu, brązu i żelaza 12
Rzymianie 13
3. Pochodzenie języka portugalskiego 14
4. Administracja 16
Okres rzymski 16
Organizacja kościelna 18
Okres muzułmański 20
5. Drogi i zaludnienie 22
6. Jednostki polityczne przed powstaniem państwa portugalskiego 23
Królestwo Swewów 23
Rys historyczny 23
Organizacja kościelna 26
Hrabstwa rekonkwisty na północy półwyspu 27
Diukowie hrabstwa Portucale 30
Terytorium Coimbry 32
Reformy Ferdynanda I 32
Muzułmańskie dzielnicowe Królestwa Taifas na południu półwyspu 33
Gharb Al-Andalus 33
Inne dzielnicowe Królestwa Taifas 34
Rozdział I. Powstanie Portugalii 40
1. Chrześcijańska północ półwyspu 40
Od hrabstwa do królestwa 40
Francuscy rycerze 40
Panowanie Urraki 42
Panowanie Alfonsa VII 43
Alfons Henriques 44
Stosunki ze Stolicą Apostolską 46
Sukcesja Alfonsa VII 47
Prymasostwo w Bradze 47
Walka króla z klerem 48
Obraz północy kraju 49
Ogólna charakterystyka 49
Posiadacze ziemi 50
Społeczeństwo 53
Stosunki gospodarcze 55
Administracja 57
2. Muzułmańskie południe półwyspu 58
Imperium Almorawidów 58
Drugi okres królestw dzielnicowych Taifas (XII W.) 59
Imperium Almohadów 61
Terytorium i zaludnienie 62
Życie gospodarcze 63
Administracja 66
Kultura 68
Sztuka 69
Znaczenie rekonkwisty 70
Aspekty militarne 72
Aspekty polityczne 74
Zaludnienie 74
Zajmowanie ziemi 76
Własność królewska 77
Własność kościoła i zakonów 77
Organizacja miejska 79
Rozdział II. Epoka feudalna 82
1. Struktury końca średniowiecza 82
Walka przeciw ekspansji panów feudalnych 84
Apanaże i dotacje 85
Charakterystyka demograficzna i rozwój miast 86
Handel zagraniczny 87
Handel wewnętrzny 90
Rzemiosło 92
Pieniądz 93
Kortezy 96
Prawo 96
Nauczanie i kultura 97
Sztuka i budownictwo 99
2. Kryzys 100
Aspekty ogólne 100
Zaraza - "czarna śmierć" 100
Konsekwencje demograficzne 101
Konsekwencje ekonomiczne 102
Konsekwencje dla właścicieli ziemskich 103
Konsekwencje monetarne 104
Konsekwencje społeczne 105
Konsekwencje polityczne 106
3. Ewolucja polityczna 107
Alfons III 107
Król Dionizy (Dinis) 109
Alfons IV 110
Piotr (Pedro) I 112
Ferdynand I. Wojny i schizma 113
Interregnum 115
Wojna z Kastylią 116
Jan (João) I 117
Król Edward (Duarte) 119
Regencja księcia Piotra 120
Rozdział III. Początki ekspansji 121
1. Przygotowanie do ekspansji 121
Wynalazki w sztuce żeglowania 121
Wiedza nautyczna 122
Wiedza geograficzna 123
Prezbiter Jan 125
Załogi statków 126
Problem złota 128
Inne motywacje 129
Cudzoziemcy 130
Infant Henryk Żeglarz 131
2. Podróże odkrywcze - XIII - XIV W 133
Wyspy Kanaryjskie 133
Madera 134
Azory 135
Wybrzeże Afrykańskie 136
Wyspy Zielonego Przylądka 139
Wyprawy w kierunku zachodnim 139
3. Pierwsze rezultaty odkryć 140
Madera 140
Azory 142
Niewolnicy 142
Złoto 143
Formy handlu 144
Faktorie 144
Rekonkwista 145
Rozdział IV. Państwo w okresie renesansu 147
1. Przezwyciężenie kryzysu 147
Zaludnienie 147
Niewolnicy 148
Żydzi 148
Maurowie 148
Cyganie 149
Rolnictwo 149
Hodowla 150
Rzemiosło 150
Handel zagraniczny 151
Handel wewnętrzny 153
Finanse 155
Szlachta 157
Kler 160
Stan trzeci 162
Administracja i wymiar sprawiedliwości 165
Kortezy 169
Opieka społeczna 169
2. Humanizm, renesans i reformacja 170
Humanizm 170
Początki humanizmu w Portugalii 170
Nauczanie - kolegia, uniwersytet 171
Kontakty międzynarodowe 175
Drukarstwo 176
Renesans 177
Sztuka 177
Malarstwo 178
Literatura 179
Nauka 180
Reformacja 182
Inkwizycja 183
3. Ewolucja polityczna 184
Alfons V 184
Jan II 186
Emanuel (Manuel) I 188
Jan III 191
Rozdział V. Rozwój imperium 193
1. Odkrycia geograficzne i podboje 193
Infant Ferdynand 193
Fernão Gomes 194
Infant Jan 194
Działalność Króla Jana II 195
Diogo Cão 195
Bartolomeu Dias 196
Podróże do Etiopii 198
Podróże na Zachód 199
Krzysztof Kolumb 200
Traktat z Tordesillas 201
Odkrycia w okresie panowania króla Emanuela 203
Vasco Da Gama 203
Pedro Alvares Cabral 205
Podróże do Ameryki Północnej 206
Ameryka Południowa 207
Ferdynand Magellan (Fernão De Magalhães) 207
Epoka Jana III 208
Estêvão Gomes; Joao Cabrilho 208
Eksploracja Oceanu Indyjskiego i Spokojnego 209
Podróże w głąb lądów - wyprawa do Etiopii, penetracja Azji, wyprawy w głąb Brazylii 210
Polityka portugalska w Azji 213
Francisco De Almeida 213
Afonso De Albuquerque 214
Ekspansja do 1557 r. 215
Obraz polityczny Azji 217
Prowadzone walki 218
2. Organizacja imperium 219
Madera i Azory 219
Wyspy Zielonego Przylądka 221
Wyspa św. Tomasza i Wyspa książęca 224
Kontynentalna Afryka - São Jorge De Mina, Kongo 225
Wschodnie Wybrzeże Afryki 229
Indie i stolica Wschodniego Imperium w Goa 230
Malakka 232
Administracja centralna i gospodarka 232
Handel na terytoriach Imperium Wschodniego 235
Brazylia - system "Kapitanii" 240
3. Problemy do rozwiązania w okresie rozwoju Imperium 247
Trudności obiektywne 247
Siła robocza 248
Korona i mieszczaństwo 249
Administracja i korupcja 249
Religia 250
Problemy rasowe 252
Problemy naukowe 253
Rozdział VI. Apogeum i schyłek Imperium Portugalskiego 256
1. Struktury nowoczesnego państwa 256
Zaludnienie 256
Rolnictwo 257
Handel 258
Pieniądz 262
Finanse 263
Ceny 264
Własność ziemi i szlachta 265
Kler 268
Zakony 269
Inkwizycja 271
Mieszczaństwo 274
Rzemieślnicy 277
Niewolnicy 277
Administracja i wymiar sprawiedliwości 278
Metody rządzenia 279
Kortezy 279
Kultura 280
Cenzura 283
Sztuka 284
2. Unia Iberyjska 286
Związki dynastyczne 286
Względy ekonomiczne 287
Król Sebastian 288
Kardynał Henryk 290
Bezkrólewie. Antoni (António) - przeor Zakonu Crato 291
Filip II (Filip I Portugalski) 293
Filip III (Filip II Portugalski) 295
Sebastianizm 297
Filip IV (Filip III Portugalski) 298
3. Przywrócenie rodzimej monarchii 301
Idea odrębności narodowej 301
Przyczyny kulturalne 301
Przyczyny ekonomiczne 302
Rebelie ludowe 303
Przygotowania do rewolucji 304
Rewolucja i jej podstawy prawne 304
Jan IV. Dynastia Bragança 306
Wojna z Hiszpanią 309
Rządy Jana IV 309
Alfons VI i regencja 310
Rozdział VII. Imperium na trzech kontynentach 312
1. Wschód 312
Makau 312
Holendrzy 313
Anglicy i inni rywale na wschodzie 314
Upadek Imperium Wschodniego 315
Wschodnia Afryka 316
Etiopia 317
Potencjał demograficzny 317
Problemy rasowe 318
Rząd 319
Linie żeglugowe 321
Handel 322
Kryzysy 325
Struktura finansowa 325
Pieniądz 326
Ekspansja chrześcijaństwa 327
Kultura 332
Sztuka 333
2. Brazylia 335
Początki ekspansji 335
Kompanie ekspedycyjne (Bandeiras) 336
Cudzoziemcy 337
Mieszanie się ras 340
Ewangelizacja i sytuacja Indian 340
Czarni niewolnicy 342
Cukier i inne produkty 342
Drewno brazyliowe (Pau-Brasil) 343
Bawełna i tytoń 344
Hodowla bydła 344
Dochody. Organizacja handlu 344
Plantacje i struktura społeczeństwa 345
Administracja - generalni gubernatorzy 346
"Kapitanie" (Capitanias) 347
Administracja lokalna 348
Kościół 349
Kultura 350
3. Wyspy atlantyckie i Afryka 351
Maroko 351
Madera 351
Azory 353
Wyspy Zielonego Przylądka 355
Wybrzeże Gwinei 357
Wyspy w Zatoce Gwinejskiej 358
Angola 359
Bibliografia 363
Ogólna 363
Rozdział I 363
Rozdział II 365
Rozdział III 365
Rozdział IV 367
Rozdział V 369
Rozdział VI 369
Rozdział VII 371
Indeks osób 376
Indeks nazw geograficznych 394
Spis map 421
Spis treści 422
Ilustracje 434