Dane szczegółowe książki

SPIS TREŚCI
WSTĘP 7
CZĘŚĆ I. PRZEMOC — TEORIA I DOTYCHCZASOWE BADANIA
1. Agresja, przemoc, przestępstwo 15
1.1. Teorie agresji 15
1.1.1. Agresja jako instynkt 15
1.1.2. Agresja jako popęd nabyty 17
1.1.3. Agresja jako zachowanie wyuczone społecznie—jako nawyk 18
1.2. Definicje agresji i przemocy 19
2. Przemoc wobec dzieci w domu 24
2.1. Formy oraz zakres przemocy 25
2.1.1. Przemoc fizyczna 25
2.1.2. Przemoc emocjonalna 26
2.1.3. Zaniedbywanie dzieci 26
2.1.4. Przemoc seksualna wobec dzieci 27
2.2. Bezpośrednie i odległe konsekwencje przemocy 28
3. Przemoc wobec dzieci w środowisku szkolnym 35
3.1. Przemoc ze strony nauczycieli 35
3.2. Przemoc wśród młodzieży 39
3.3. Fobia szkolna: psychiczne maltretowanie ucznia 45
4. Społeczne i kulturowe uwarunkowania przemocy 47
4.1. Bezkarność sprawców przemocy i przestępstw 47
4.2. Obserwacja przemocy w życiu społeczno-politycznym 48
4.3. Obserwacja przemocy w życiu ekonomicznym 48
4.4. Obserwacja przemocy w najbliższym otoczeniu oraz osobiste doświadczanie przemocy 49
4.5. Ciągle pojawiające się w środkach masowego przekazu informacje o przemocy 49
4.6. Spostrzeganie rozchwiania ładu społecznego 52
4.7. Młodzież pozostawiona sama sobie — poczucie alienacji 53
4.8. Brak mieszkań, niepokój o pracę, niskie zarobki, ubóstwo, bezrobocie 58
4.9. Negatywne „autorytety" 60
4.9.1. Grupy rówieśnicze o charakterze destruktywnym 61
4.10. Niewłaściwe postawy rodzicielskie 63
4.11. Ślepe posłuszeństwo wobec autorytetu 64
4.12. Akceptacja przemocy za zamkniętymi drzwiami 66
4.13. Akceptacja przemocy wobec dzieci 66
4.14. Przemoc częścią doświadczenia w bliskich związkach 66
4.15. Rozproszenie odpowiedzialności, jednomyślność opinii większości 69
4.16. Społeczny wzorzec płci i przemocy 69
5. Reakcje społeczne na przemoc 71

CZĘŚĆ II. EMPIRYCZNA - MŁODZIEŻ I PRZEMOC
Wstęp 75
1. Potrzeby dziecięce w percepcji dzieci 77
1.1. Kim jest dziecko w percepcji samych dzieci 77
1.2. Do czego dzieci mają prawo 78
1.3. Przed czym prawo powinno chronić dzieci 78
1.4. Czy dorośli przestrzegają praw dziecka 79
1.5. Podsumowanie 79
2. Przemoc w szkole w percepcji nauczycieli 80
2.1. Cel, metoda, przebieg badań, charakterystyka badanych 80
2.2. Metoda badań 80
2.2.1. Ankieta badająca przemoc w szkole w percepcji nauczycieli 80
2.3. Przemoc w szkole: relacje dziecko-dziecko 84
2.4. Przemoc w szkole: relacje nauczyciel-dziecko 88
2.5. Przemoc w szkole: relacje dziecko-nauczyciel 90
2.6. Przyczyny przemocy w szkole — analiza wyników 93
2.7. Podsumowanie 93
3. Przemoc w domu, szkole i na osiedlu w percepcji dzieci 96
3.1. Aspekty socjopsychologiczne badanej grupy 96
3.2. Rozmiar i źródła przemocy 101
3.3. Czynniki wzmacniające lub osłabiające stosowanie przemocy wobec dzieci 102
3.4. Bezpośrednie konsekwencje krzywdzenia dzieci 114
3.5. Podsumowanie 118
4. Przemoc wśród młodzieży a doświadczanie przemocy w dzieciństwie 119
4.1. Cel badania i metoda 119
4.2. Psychologiczne mechanizmy przemocy wśród młodzieży 120
4.2.1. Przemoc wśród młodzieży a poziom lęku 121
4.2.2. Agresja wśród młodzieży a poczucie alienacji 121
4.2.3. Agresja wśród młodzieży a psychopatia 123
4.3. Socjologiczne mechanizmy przemocy wśród młodzieży — przemoc doświadczana z różnych źródeł 123
4.3.1. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony matek 123
4.3.2. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony ojców 124
4.3.3. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony rodzeństwa 125
4.3.4. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony krewnych 126
4.3.5. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony kolegów 127
4.3.6. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony nauczycieli 128
4.3.7. Agresja wśród młodzieży a przemoc ze strony obcych 129
4.4. Podsumowanie 130
5. Odległe konsekwencje przemocy doświadczanej w dzieciństwie — wyniki badań 134
5.1. Odległe konsekwencje — gwałty dokonywane na dzieciach a przemoc doświadczana w dzieciństwie — prezentacja badań 134
5.1.1. Przyjęte hipotezy, osoby badane oraz przebieg badań 135
5.1.2. Przemoc doświadczana w dzieciństwie a gwałty dokonywane na dzieciach i przestępczość — analiza uzyskanych rezultatów 138
5.1.3. Odległe skutki krzywdzenia w dzieciństwie — interpretacja uzyskanych rezultatów 149
5.1.4. Wnioski wypływające z badań 151
5.2. Odległe konsekwencje — przemoc doświadczana w dzieciństwie a przestępczość 152
5.2.1. Problem, metoda badania, przebieg badania 152
5.2.2. Lęk a izolacja oraz zespół dziecka krzywdzonego u skazanych 153
5.2.3. Psychopatia a izolacja oraz zespół dziecka krzywdzonego u skazanych 161
5.2.4. Izolacja i krzywdzenie w dzieciństwie a poczucie alienacji 170
5.2.5. Podsumowanie uzyskanych rezultatów 205
6. Podsumowanie: młodzież i przemoc. Diagnoza i interwencja 213
6.1. Najważniejsze wnioski wypływające z badań 219
7. Zakończenie — propozycja rozwiązania systemowego 223
Aneks
Skala zespołu dziecka krzywdzonego (ZDK): Treść i charakterystyka psychometryczna 233
Skala poczucia alienacji 238
Inwentarz stanu i cechy lęku (ISCL) Spielbergera 241
Skala makiawelizmu Mach IV 242
Bibliografia 245