Dane szczegółowe książki
Prawo administracyjne / Boć, Jan; Blicharz, Jolanta (1961-)
Tytuł
Prawo administracyjne
Wydawnictwo
Wrocław: Kolonia Limited, 2003
Numer wydania
9
ISBN
8388166670
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Rozdział pierwszy POJĘCIE ADMINISTRACJI 7
I. Wprowadzenie 7
II. Z rodowodu administracji publicznej 8
III. Pojęcie administracji 12
IV. Przesłanki rozwoju ingerencji administracji 17
Rozdział drugi PRAWO ADMINISTRACYJNE 26
I. Z rodowodu polskiej nauki prawa administracyjnego 26
1. Okres policystyki 26
2. Okres narodzin polskiej nauki prawa administracyjnego 28
3. Okres rozwoju nauki prawa administracyjnego 31
II.Pojęcie prawa administracyjnego 33
III. Budowa prawa administracyjnego. Wyróżnienie podstawowe 36
IV. Prawo administracyjne jako prawo publiczne 37
V Cechy realizacji norm prawa administracyjnego regulujących sytuacje podmiotów zewnętrznych 41
VI.Wewnętrzne prawo administracyjne 45
VII.W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego 50
VIII.W sprawie pojęcia międzynarodowego prawa administracyjnego 53
Rozdział trzeci ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 56
I.Wprowadzenie 56
II.Cechy źródeł prawa administracyjnego 58
III. Badanie źródeł prawa administracyjnego 61
IV. Rodzaje źródeł prawa administracyjnego 61
1. Konstytucja 61
2. Ustawy 64
3. Umowy międzynarodowe jako źródła prawa administracyjnego 65
A.Stosunek prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego 65
B. Umowy międzynarodowe w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej 67
C.Prawo międzynarodowe według obowiązującej Konstytucji67
D.Ustawowa regulacja zawierania, nabywania mocy obowiązującej i ogłaszania
umów międzynarodowych68
E.Prawo międzynarodowe a prawo administracyjne 70
4.Prawo Unii Europejskiej 71
A. .Kilka informacji o powstaniu i strukturze Wspólnot Europejskich 71
B. W kwestii obowiązywania prawa Wspólnot Europejskich 75
C.Układ Europejski 78
5. Akty prawne stanowione przez administrację naczelną 80
A. Rozporządzenia z mocą ustawy 80
B. Rozporządzenia 80
C. Zarządzenia 82
D. Uchwały 83
E. Regulaminy i statuty 83
6.Lokalne źródła prawa 84
A.Z teorii 84
B.Akty prawa miejscowego-zagadnienia podstawowe 87
(1)Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego 89
(a) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy gminy 89
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy powiatu 94
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy województwa 95
(2)Akty prawa miejscowego organów administracji rządowej w województwie 96
(a) Zagadnienia ogólne 96
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę 97
#536
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji
niezespolonej98
C.Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych
(prawo zakładowe) 100
D.Akty normatywne stanowione przez organy samorządów specjalnych 103
V.O zgodności rozporządzeń (innych aktów) z ustawami104
VI.Promulgacja źródeł prawa administracyjnego 108
VII.Przepisy przejściowe w prawie administracyjnym 113
VIII.Źródła niezorganizowane 116
1. Odesłania i normy pozaprawne stosowane przez administrację publiczną 116
2. Zwyczaj 122
3. Orzecznictwo sądowe 125
4. Doktryna 126
Rozdział czwarty ORGANIZACJA PRAWNA ADMINISTRACJI 130
I. Z problematyki badania struktur organizacyjnych 130
II. Podmioty administrujące 132
1. Pojęcie organu administracji publicznej 133
2. Pojęcie organu administrującego 136
3. Urzędy organów administracji publicznej 137
4. Pojęcie kompetencji 141
5. Odpowiedzialność za działania administracji 143
III. Administracja państwowa 146
1.Naczelne organy administracji rządowej (państwowej) 146
A. Prezydent jako naczelny organ administracji państwowej 148
B. Rada Ministrów 149
(1) Organy wewnętrzne i pomocnicze Rady Ministrów 153
C. Prezes Rady Ministrów 154
(1) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 155
D. Ministrowie156
2. Centralne organy administracji państwowej 158
3. Administracja rządowa w województwie 162
A. Wojewodowie 162
B. Wojewódzka administracja zespolona 164
4. Terenowe organy rządowej administracji niezespecjalnej 165
5. Organy przedsiębiorstw jako podmioty administrujące 168
6. Zakłady administracyjne 168
7. Organizacje społeczne wykonujące funkcje administracji publiczne j172
A. Przykład stowarzyszeń 174
B. Przykład fundacji 178
C. Organizacje pożytku publicznego180
8. Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji publicznej 183
IV. Samorząd terytorialny 184
1. Teorie samorządu terytorialnego 184
2. Samorząd terytorialny w polskiej nauce prawa administracyjnego 185
3. Modele samorządu terytorialnego 189
4. Z historii samorządu terytorialnego w Polsce 191
5. Ustrój samorządu terytorialnego 195
A. Gmina 196
(1) Pojęcie gminy 196
(2) Zadania gminy 200
(3) Władze gminy 203
(a) Referendum gminne 203
(b) Rada gminy 205
(c) Wójt (burmistrz, prezydent miasta) 206
(d) Organy w pomocniczych jednostkach podziału gminy 207
#536
(e) Wnioski 208
B. Powiat 210
(1) Pojęcie powiatu 210
(2) Zadania powiatu 211
(3) Władze powiatu 212
(a) Referendum powiatowe 212
(b) Rada powiatu 213
(c) Zarząd powiatu 214
(d) Starosta215
(e) Administracja zespolona216
C.Województwo216
(1) Pojęcie województwa216
(2) Zadania województwa217
(3) Władze samorządu województwa218
(a) Referendum wojewódzkie219
(b) Sejmik województwa 219
(c) Zarząd województwa221
(d) Marszalek województwa222
(e) Administracja zespolona223
D.Samorządowe kolegium odwoławcze223
E.Swoiste formy współdziałania międzykomunalnego związane z wykonywaniem zadań publicznych224
(1) Wprowadzenie224
(2) Formy współdziałania między lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego 225
(a) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie gminnym . . 225
(b) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie powiatowym 228
(3)Formy współdziałania z udziałem województwa229
V.Stosunki ustrojowo-prawne między podmiotami administrującymi 230
1. Centralizacja 230
2. Decentralizacja236
3. Nadzór prawny239
A.Nadzór w systemie organów administracji239
B.Nadzór nad działalnością gminną, działalnością powiatu oraz działalnością samorządu wojewódzwa 240
(1) Samodzielność prawnajednostek samorządu terytorialnego240
(2) Swoistość nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego242
(3) Kryterium nadzoru243
(4) Organy nadzoru245
(5) Kontrola w nadzorze nad działalnością samorządu terytorialnego245
(6) Środki nadzoru248
(7) Ochrona prawna przed nielegalną ingerencją nadzorczą254
VI.Resortowa struktura administracji 256
VII.Terytorialna struktura administracji 258
VIII.Pracownicy administracji 263
1. Pojęcie służby publicznej263
2. Historia polskiego prawa urzędniczego265
3. Pracownicy administracji rządowej270
A.Pracownicy urzędów państwowych nie będący urzędnikami służby cywilnej .... 270
B.Urzędnicy służby cywilnej 274
4.Pracownicy samorządowi279
Rozdziatpiąty MAJĄTEK PUBLICZNY288
I.Idea własności a majątek publiczny 288
II.Klasyfikacja majątku publicznego290
III.Zasoby, przysparzanie i uszczuplanie majątku publicznego 294
IV Prawny reżim korzystania294
#538
V.Regulacja prawna gospodarowania mieniem publicznym295
1. Pojęcie i rodzaje mienia publicznego
2. 295
3. Podmioty zarządzające mieniem publicznym 296
A.Skarb Państwa i jego organy 296
B.Gmina, powiat, województwo jako podmioty mienia publicznego298
(1) Sposoby nabycia mienia298
(2) Zasady gospodarowania300
3. Formy organizacji majątku publicznego wykorzystywanego w działalności gospodarczej303
4. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych305
A.Prywatyzacja pośrednia305
B.Prywatyzacja bezpośrednia308
(1) Sprzedaż przedsiębiorstwa308
(2) Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki309
(3) Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania310
5.Przykład reglamentacji w zakresie gospodarowania majątkiem publicznym. Zamówienia publiczne311
A.Podstawowe zasady postępowania o udzielenie zamówienia publicznego312
B.Tryby udzielania zamówień publicznych313
VI.Uwagi ogólne 315
Rozdział szósty PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ . . 317
I.Wprowadzenie 317
1. Refleksje ogólne 317
2. Pojęcie form działania administracji publicznej318
3. Klasyfikacja form działania administracji publicznej 320
II.Akty administracyjne320
III. Wadliwe akty administracyjne 328
IV. Formy aktów administracyjnych w polskim ustawodawstwie. Definicje i przykłady 332
1. Decyzja 332
2. Decyzje o szczególnej nazwie 334
A. Zezwolenie 334
B. Koncesja 335
C. Licencja 336
V. Akty normatywne administracji 337
VI. Formy działań faktycznych 342
1. Formy działań faktycznych w stosowaniu prawa 345
2. Inne formy działań faktycznych 348
VII. Umowy 354
1. Umowy cywilnoprawne 355
2. Umowy publicznoprawne 356
Rodział siódmy SFERY INGERENCJI ADMINISTRACJI 360
I. Policja administracyjna 360
II. Reglamentacja 362
III. Świadczenia materialne 364
IV. Świadczenia niematerialne 365
V. Zakaz ingerencji administracji 365
Rozdział ósmy STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE I SYTUACJE ADMINISTRACYJNOPRAWNE 367
I. Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego 367
II. Pojęcie sytuacji administracyjnoprawnej 369
III. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych373
IV. Rodzaje sytuacji administracyjnoprawnych 375
V. Sposoby powstawania sytuacji administracyjnoprawnych i nawiązywania stosunków administracyjnoprawnych 379
538
Rozdział dziewiąty KONTROLA PRAWNA ADMINISTRACJI 381
I. Pojęcie i zasięg kontroli 381
II. Podziały kontroli 386
III. Prawny system kontroli 388
1. Kontrola parlamentarna 390
A. Kontrola sejmowa390
B.Kontrola senacka 392
2. Kontrola państwowa (NIK) 393
3. Kontrola sądowa 398
A. Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny 399
(1) Aktualna kontrola dokonywana przez Naczelny Sąd Administracyjny 399
(2) Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny od pierwszego stycznia dwa tysiące czwartego roku 408
B. Kontrola bezpośrednia decyzji administracyjnych sprawowana przez inne sądy 408
(1) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd cywilny 408
(2) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd ubezpieczeń społecznych 411
(3) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd karny 412
(4) Bezpośrednia kontrola decyzji przez sąd antymonopolowy 412
C. Kontrola pośrednia 413
D. Sądowa kontrola aktów normatywnych administracji414
E.Sądowa kontrola umownej działalności administracji 419
4. Kontrola prokuratorska 420
5. Kontrola społeczna 422
6. Kontrola resortowa 425
7. Kontrola międzyresortowa 428
8. Kontrola dokonywana przez Rzecznika Praw Obywatelskich 437
Rozdział dziesiąty PODSTAWY ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ ZA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI 441
I. Wprowadzenie 442
II. Podmiotowy zakres odpowiedzialności 444
1. Podmioty odpowiedzialności 444
A. Skarb Państwa 444
B. Jednostka samorządu terytorialnego 444
C. Solidarna odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostki samorządu terytorialnego 446
2. Osoby, za które ponosi się odpowiedzialność 446
A. Funkcjonariusze państwowi 446
B. Funkcjonariusze samorządu terytorialnego 447
3. Przedmiotowy zakres odpowiedzialności 448
A. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej czynności 448
B. Odpowiedzialność za wadliwe decyzje administracyjne 449
C. Odpowiedzialność za decyzje administracyjne legalne 451
D. Odpowiedzialność za niewykonanie orzeczenia sądu administracyjnego 451
E. Odpowiedzialność za akty prawa miejscowego 452
F. Odpowiedzialność za bezczynność administracji 452
Rozdział jedenasty PRAWO ADMINISTRACYJNE NORMUJĄCE SYTUACJE
PRAWNE OBYWATELA 454
I. Uprawnienie a obowiązek 454
II. Rodzaje materialnoprawnych sytuacji obywatela wyznaczonych przez prawo administracyjne 456
1. Wprowadzenie 456
2. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków osobowych 457
A. Sytuacja prawna obywatela w zakresie stanu cywilnego 457
B. Sytuacja obywatela w zakresie obowiązku meldunkowego 458
#540
C. Obywatel jako podmiot obowiązku posiadania dokumentu tożsamości 458
D. Obywatelskie prawo do otrzymania paszportu 460
E. Imię i nazwisko obywatela 461
3. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków politycznych 462
A. Obywatel jako podmiot żądający informacji 462
B. Udział obywatela w referendum 463
C. Konstytucyjne prawo zrzeszania się 464
D. Wolność wyrażania poglądów i rozpowszechniania informacji 465
E. Prawo do uczestniczenia i organizowania zgromadzeń 465
F. Powszechny obowiązek obrony ojczyzny określony przez Konstytucję 466
4. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków społecznych 467
A. Obywatel a obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki 467
B. Prawo do uzyskania pomocy społecznej i pomocy socjalnej 470
C. Obywatel a prawo o zbiórkach publicznych 472
D. Obywatel a odznaczenia 473
5. Obywatel jako właściciel 474
A. Obywatel jako właściciel nieruchomości (gruntowej) 474
B. Obywatel jako właściciel ruchomości 480
(1) Obywatel jako właściciel zabytku ruchomego 480
(2) Obywatel jako podmiot świadczeń rzeczowych 481
(3) Przykład sytuacji szczególnej regulowanej prawem celnym 482
6. Obywatel jako przedsiębiorca 483
A. Obywatel jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą 483
(1) Podstawy prawne i zasady prowadzenia działalności gospodarczej 483
(2) Ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej 485
(3) Ustawa z dziewiętnastego listopada tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku „Prawo działalności gospodarczej” 487
(4) Formy współdziałania przy podejmowaniu (prowadzeniu) działalności gospodarczej 489
(5) Szczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej 491
(6) Podejmowanie działalności gospodarczej 492
(7) Prowadzenie działalności gospodarczej 494
B. Działalność gospodarcza obywatela wobec prawa ochrony środowiska 497
7. Obywatel w sytuacjach innych, tj. nie mieszczących się w dotychczasowej systematyzacji (obywatel jako mieszkaniec) 500
A. Wprowadzenie 500
B. Obywatel jako podmiot świadczeń osobistych 500
C. Obywatel jako użytkownik drogi publicznej 501
D. Obywatel jako poszkodowany skutkami zanieczyszczenia środowiska 503
8. Obywatel w sytuacjach reżimów specjalnych 504
A. Obywatel w sytuacji ustanowionego obszaru specjalnego 504
B. Obywatel w sytuacji stanu klęski żywiołowej 506
C. Obywatel w stanie poważnej awarii 507
D. Obywatel w sytuacji stanu zagrożenia powodziowego 509
E. Obywatel w sytuacji stanu wojny 509
F. Obywatel w sytuacji stanu wojennego 510
G. Obywatel w sytuacji stanu wyjątkowego 513
III. Uwagi ogólne o zabezpieczeniu procesowym sytuacji prawnych obywatela 514
Rozdział dwunasty PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE 520
Rozdział trzynasty ADMINISTRACYJNOPRAWNA
SYTUACJA CUDZOZIEMCA W POLSCE 525
INTERAKTYWNY SPIS TREŚCI
Rozdział pierwszy: POJĘCIE ADMINISTRACJI 3
I. Wprowadzenie 3
II. Z rodowodu administracji publicznej 5
III. Pojęcie administracji 13
IV. Przesłanki rozwoju ingerencji administracji 24
Rozdział drugi: PRAWO ADMINISTRACYJNE 39
I. Z rodowodu polskiej nauki prawa administracyjnego 39
1. Okres policystyki 39
2. Okres narodzin polskiej nauki prawa administracyjnego 45
3. Okres rozwoju nauki prawa administracyjnego 53
II. Pojęcie prawa administracyjnego 62
III. Budowa prawa administracyjnego. Wyróżnienie podstawowe 66
IV. Prawo administracyjne jako prawo publiczne 69
V. Cechy realizacji norm prawa administracyjnego regulujących sytuacje podmiotów zewnętrznych 76
VI. Wewnętrzne prawo administracyjne 84
VII. W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego 96
VIII. W sprawie pojęcia międzynarodowego prawa administracyjnego 101
Rozdział trzeci: ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 106
I. Wprowadzenie 106
II. Cechy źródeł prawa administracyjnego 110
III. Badanie źródeł prawa administracyjnego 115
IV. Rodzaje źródeł prawa administracyjnego 116
1. Konstytucja 116
2. Ustawy 121
3. Umowy międzynarodowe jako źródła prawa administracyjnego 122
A. Stosunek prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego 122
B. Umowy międzynarodowe w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej 126
C. Prawo międzynarodowe według obowiązującej Konstytucji 128
D. Ustawowa regulacja zawierania, nabywania mocy obowiązującej i ogłaszania umów międzynarodowych 129
E. Prawo międzynarodowe a prawo administracyjne 134
4. Prawo Unii Europejskiej 135
A. Kilka informacji o powstaniu i strukturze Wspólnot Europejskich 135
B. W kwestii obowiązywania prawa Wspólnot Europejskich 142
C. Układ Europejski 150
5. Akty prawne stanowione przez administrację naczelną 153
A. Rozporządzenie z mocą ustawy 153
B. Rozporządzenia 154
C. Zarządzenia 157
D. Uchwały 159
E. Regulaminy i statuty 161
6. Lokalne źródła prawa 163
A. Z teorii 163
B. Akty prawa miejscowego - zagadnienia podstawowe 169
(1) Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego 172
(a) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy gminy 172
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy powiatu 183
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy województwa 186
(2) Akty prawa miejscowego organów administracji rządowej w województwie 189
(a) Zagadnienia ogólne 189
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę 191
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji niezespolonej 194
C. Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych (prawo zakładowe) 196
D. Akty normatywne stanowione przez organy samorządów specjalnych 202
V. O zgodności rozporządzeń (innych aktów) z ustawami 205
VI. Promulgacja źródeł prawa administracyjnego 212
VII. Przepisy przejściowe w prawie administracyjnym 223
VIII. Źródła niezorganizowane 229
1. Odesłania i normy pozaprawne stosowane przez administrację publiczną 229
2. Zwyczaj 241
3. Orzecznictwo sądowe 247
4. Doktryna 250
Rozdział czwarty: ORGANIZACJA PRAWNA ADMINISTRACJI 256
I. Z problematyki badania struktur organizacyjnych 256
II. Podmioty administrujące 261
1. Pojęcie organu administracji publicznej 262
2. Pojęcie organu administrującego 269
3. Urzędy organów administracji publicznej 270
4. Pojęcie kompetencji 278
5. Odpowiedzialność za działania administracji 282
III. Administracja państwowa 289
1. Naczelne organy administracji rządowej (państwowej) 289
A. Prezydent jako naczelny organ administracji państwowej 292
B. Rada Ministrów 295
(1) Organy wewnętrzne i pomocnicze Rady Ministrów 302
C. Prezes Rady Ministrów 304
(1) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 307
D. Ministrowie 309
2. Centralne organy administracji państwowej 312
3. Administracja rządowa w województwie 319
A. Wojewodowie 320
B. Wojewódzka administracja zespolona 322
4. Terenowe organy rządowej administracji niezespolonej 324
5. Organy przedsiębiorstw jako podmioty administrujące 330
6. Zakłady administracyjne 331
7. Organizacje społeczne wykonujące funkcje administracji publicznej 337
A. Przykład stowarzyszeń 340
B. Przykład fundacji 350
C. Organizacje pożytku publicznego 355
8. Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji publicznej 361
IV. Samorząd terytorialny 363
1. Teorie samorządu terytorialnego 363
2. Samorząd terytorialny w polskiej nauce prawa administracyjnego 367
3. Modele samorządu terytorialnego 374
4. Z historii samorządu terytorialnego w Polsce 377
5. Ustrój samorządu terytorialnego 389
A. Gmina 392
(1) Pojęcie gminy 392
(2) Zadania gminy 399
(3) Władze gminy 405
(a) Referendum gminne 406
(b) Rada gminy 410
(c) Wójt (burmistrz, prezydent miasta) 413
(d) Organy w pomocniczych jednostkach podziału gminy 416
(e) Wnioski 419
B. Powiat 421
(1) Pojęcie powiatu 421
(2) Zadania powiatu 423
(3) Władze powiatu 425
(a) Referendum powiatowe 425
(b) Rada powiatu 427
(c) Zarząd powiatu 430
(d) Starosta 431
(e) Administracja zespolona 433
C. Województwo 434
(1) Pojęcie województwa 434
(3) Władze samorządu województwa 438
(a) Referendum wojewódzkie 439
(b) Sejmik województwa 440
(c) Zarząd województwa 444
(d) Marszałek województwa 446
(e) Administracja zespolona 447
D. Samorządowe kolegium odwoławcze 448
E. Swoiste formy współdziałania międzykomunalnego związane z wykonywaniem zadań publicznych 449
(1) Wprowadzenie 450
(2) Formy współdziałania między lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego 453
(a) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie gminnym 453
(b) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie powiatowym 459
(3) Formy współdziałania z udziałem województwa 461
V. Stosunki ustrojowo-prawne między podmiotami administrującymi 462
1. Centralizacja 462
2. Decentralizacja 473
3. Nadzór prawny 479
A. Nadzór w systemie organów administracji 479
B. Nadzór nad działalnością gminną, działalnością powiatu oraz działalnością samorządu województwa 481
(1) Samodzielność prawna jednostek samorządu terytorialnego 482
(2) Swoistość nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego 485
(3) Kryterium nadzoru 487
(4) Organy nadzoru 491
(5) Kontrola w nadzorze nad działalnością samorządu terytorialnego 491
(6) Środki nadzoru 498
(7) Ochrona prawna przed nielegalną ingerencją nadzorczą 510
VI. Resortowa struktura administracji 513
VII. Terytorialna struktura administracji 517
VIII. Pracownicy administracji 526
1. Pojęcie służby publicznej 526
2. Historia polskiego prawa urzędniczego 529
3. Pracownicy administracji rządowej i państwowej 542
A. Pracownicy urzędów państwowych nie będący członkami korpusu służby cywilnej 542
B. Korpus służby cywilnej 550
4. Pracownicy samorządowi 563
Rozdział piąty: MAJĄTEK PUBLICZNY 580
I. Idea własności a majątek publiczny 580
II. Klasyfikacja majątku publicznego 585
III. Zasoby, przysparzanie i uszczuplanie majątku publicznego 590
IV. Prawny reżim korzystania 593
V. Regulacja prawna gospodarowania mieniem publicznym 595
1. Pojęcie i rodzaje mienia publicznego 595
2. Podmioty zarządzające mieniem publicznym 598
A. Skarb Państwa i jego organy 598
B. Gmina, powiat, województwo jako podmioty mienia publicznego 602
3. Formy organizacji majątku publicznego wykorzystywanego w działalności gospodarczej 611
4. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych 616
A. Prywatyzacja pośrednia 616
B. Prywatyzacja bezpośrednia 621
(1) Sprzedaż przedsiębiorstwa 622
(2) Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki 623
(3) Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania 625
5 Przykład reglamentacji w zakresie gospodarowania majątkiem publicznym. 628
Zamówienia publiczne 628
A. Podstawowe zasady postępowania o udzielenie zamówienia publicznego 629
B. Tryby udzielania zamówień publicznych 631
VI. Uwagi ogólne 636
Rozdział szósty: PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 638
II. Wprowadzenie 638
1. Refleksje ogólne 638
2. Pojęcie form działania administracji publicznej 640
3. Klasyfikacja form działania administracji publicznej 643
II. Akty administracyjne 643
III. Wadliwe akty administracyjne 659
IV. Formy aktów administracyjnych w polskim ustawodawstwie. Definicje i przykłady 666
1. Decyzja 666
2. Decyzje o szczególnej nazwie 671
A. Zezwolenie 671
B. Koncesja 675
C. Licencja 677
V. Akty normatywne administracji 679
VI. Formy działań faktycznych 689
1. Formy działań faktycznych w stosowaniu prawa 694
2. Inne formy działań faktycznych 700
VII. Umowy 713
1. Umowy cywilnoprawne 714
2. Umowy publicznoprawne 716
Rozdział siódmy: SFERY INGERENCJI ADMINISTRACJI 724
I. Policja administracyjna 724
II. Reglamentacja 727
III. Świadczenia materialne 732
IV. Świadczenia niematerialne 733
V. Zakaz ingerencji administracji 734
Rozdział ósmy: STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE I SYTUACJE ADMINISTRACYJNOPRAWNE 736
I. Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego 736
II. Pojęcie sytuacji administracyjnoprawnej 739
III. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych 747
IV. Rodzaje sytuacji administracyjnoprawnych 751
V. Sposoby powstawania sytuacji administracyjno-prawnych i nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych 760
Rozdział dziewiąty: KONTROLA PRAWNA ADMINISTRACJI 763
I. Pojęcie i zasięg kontroli 763
II. Podziały kontroli 772
III. Prawny system kontroli 776
1. Kontrola parlamentarna 780
A. Kontrola sejmowa 780
B. Kontrola senacka 786
2. Kontrola państwowa (NIK) 787
3. Kontrola sądowa 798
A. Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny 802
(1) Aktualna kontrola dokonywana przez Naczelny Sąd Administracyjny 802
(2) Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny od pierwszego stycznia dwa tysiące czwartego roku 817
B. Kontrola bezpośrednia decyzji administracyjnych sprawowana przez inne sądy 819
(1) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd cywilny 819
(2) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd ubezpieczeń społecznych 825
(3)Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd karny 827
(4) Bezpośrednia kontrola decyzji przez sąd antymonopolowy 827
C. Kontrola pośrednia 829
D. Sądowa kontrola aktów normatywnych administracji 830
E. Sądowa kontrola umownej działalności administracji 841
4. Kontrola prokuratorska 842
5. Kontrola społeczna 846
6. Kontrola resortowa 851
7. Kontrola międzyresortowa 857
8. Kontrola dokonywana przez Rzecznika Praw Obywatelskich 874
Rozdział dziesiąty: PODSTAWY ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ 882
I. Wprowadzenie 882
II. Podmiotowy zakres odpowiedzialności 885
1. Podmioty odpowiedzialne 885
A. Skarb Państwa 885
B. Jednostka samorządu terytorialnego 886
C. Solidarna odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostki samorządu terytorialnego 889
2. Osoby, za które ponosi się odpowiedzialność 890
A. Funkcjonariusze państwowi 890
B. Funkcjonariusze samorządu terytorialnego 892
3. Przedmiotowy zakres odpowiedzialności 894
A. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej czynności 894
B. Odpowiedzialność za wadliwe decyzje administracyjne 896
C.Odpowiedzialność za decyzje administracyjne legalne 899
D.Odpowiedzialność za niewykonanie orzeczenia sądu administracyjnego 900
E.Odpowiedzialność za akty prawa miejscowego 901
F.Odpowiedzialność za bezczynność administracji 902
Rozdział jedenasty: PRAWO ADMINISTRACYJNE NORMUJĄCE SYTUACJE PRAWNE OBYWATELA 904
I. Uprawnienie a obowiązek 904
II. Rodzaje materialnoprawnych sytuacji obywatela wyznaczonych przez prawo administracyjne 908
1. Wprowadzenie 908
2. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków osobowych 910
A. Sytuacja prawna obywatela w zakresie stanu cywilnego 910
B.Sytuacja obywatela w zakresie obowiązku meldunkowego 912
C.Obywatel jako podmiot obowiązku posiadania dokumentu tożsamości 913
D. Obywatelskie prawo do otrzymania paszportu 916
E. Imię i nazwisko obywatela 918
3. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków politycznych 919
A. Obywatel jako podmiot żądający informacji 920
B. Udział obywatela w referendum 922
C. Konstytucyjne prawo zrzeszania się 923
D.Wolność wyrażania poglądów i rozpowszechniania informacji 925
E.Prawo do uczestniczenia i organizowania zgromadzeń 926
F. Powszechny obowiązek obrony ojczyzny określony przez Konstytucję 928
4. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków społecznych 930
A. Obywatel a obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki 930
B. Prawo do uzyskania pomocy społecznej i pomocy socjalnej 937
C. Obywatel a prawo o zbiórkach publicznych 942
D. Obywatel a odznaczenia 944
5. Obywatel jako właściciel 946
A. Obywatel jako właściciel nieruchomości (gruntowej) 946
B. Obywatel jako właściciel ruchomości 958
(1) Obywatel jako właściciel zabytku ruchomego 958
(2) Obywatel jako podmiot świadczeń rzeczowych 960
(3) Przykład sytuacji szczególnej regulowanej prawem celnym 963
6. Obywatel jako przedsiębiorca 965
A. Obywatel jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą 965
(1) Podstawy prawne i zasady prowadzenia działalności gospodarczej 965
(2) Ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej 968
(3) Ustawa z dziewiętnastego listopada tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku „Prawo działalności gospodarczej” 973
(4) Formy współdziałania przy podejmowaniu (prowadzeniu) działalności gospodarczej 976
(5) Szczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej 981
(6) Podejmowanie działalności gospodarczej 983
(7) Prowadzenie działalności gospodarczej 987
B. Działalność gospodarcza obywatela wobec prawa ochrony środowiska 992
7. Obywatel w sytuacjach innych, tj. nie mieszczących się w dotychczasowej systematyzacji (obywatel jako mieszkaniec) 998
A.Wprowadzenie 998
B.Obywatel jako podmiot świadczeń osobistych 999
C. Obywatel jako użytkownik drogi publicznej 1001
D. Obywatel jako poszkodowany skutkami zanieczyszczenia środowiska 1004
8. Obywatel w sytuacjach reżimów specjalnych 1005
A. Obywatel w sytuacji ustanowionego obszaru specjalnego 1005
B. Obywatel w sytuacji stanu klęski żywiołowej 1009
C. Obywatel w stanie poważnej awarii 1013
D.Obywatel w sytuacji stanu zagrożenia powodziowego 1016
E.Obywatel w sytuacji stanu wojny 1018
F. Obywatel w sytuacji stanu wojennego 1020
G. Obywatel w sytuacji stanu wyjątkowego 1025
III. Uwagi ogólne o zabezpieczeniu procesowym sytuacji prawnych obywatela 1028
Rozdział dwunasty: PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE 1041
Rozdział trzynasty: ADMINISTRACYJNOPRAWNA SYTUACJA CUDZOZIEMCA W POLSCE 1050
I. Wprowadzenie 7
II. Z rodowodu administracji publicznej 8
III. Pojęcie administracji 12
IV. Przesłanki rozwoju ingerencji administracji 17
Rozdział drugi PRAWO ADMINISTRACYJNE 26
I. Z rodowodu polskiej nauki prawa administracyjnego 26
1. Okres policystyki 26
2. Okres narodzin polskiej nauki prawa administracyjnego 28
3. Okres rozwoju nauki prawa administracyjnego 31
II.Pojęcie prawa administracyjnego 33
III. Budowa prawa administracyjnego. Wyróżnienie podstawowe 36
IV. Prawo administracyjne jako prawo publiczne 37
V Cechy realizacji norm prawa administracyjnego regulujących sytuacje podmiotów zewnętrznych 41
VI.Wewnętrzne prawo administracyjne 45
VII.W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego 50
VIII.W sprawie pojęcia międzynarodowego prawa administracyjnego 53
Rozdział trzeci ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 56
I.Wprowadzenie 56
II.Cechy źródeł prawa administracyjnego 58
III. Badanie źródeł prawa administracyjnego 61
IV. Rodzaje źródeł prawa administracyjnego 61
1. Konstytucja 61
2. Ustawy 64
3. Umowy międzynarodowe jako źródła prawa administracyjnego 65
A.Stosunek prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego 65
B. Umowy międzynarodowe w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej 67
C.Prawo międzynarodowe według obowiązującej Konstytucji67
D.Ustawowa regulacja zawierania, nabywania mocy obowiązującej i ogłaszania
umów międzynarodowych68
E.Prawo międzynarodowe a prawo administracyjne 70
4.Prawo Unii Europejskiej 71
A. .Kilka informacji o powstaniu i strukturze Wspólnot Europejskich 71
B. W kwestii obowiązywania prawa Wspólnot Europejskich 75
C.Układ Europejski 78
5. Akty prawne stanowione przez administrację naczelną 80
A. Rozporządzenia z mocą ustawy 80
B. Rozporządzenia 80
C. Zarządzenia 82
D. Uchwały 83
E. Regulaminy i statuty 83
6.Lokalne źródła prawa 84
A.Z teorii 84
B.Akty prawa miejscowego-zagadnienia podstawowe 87
(1)Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego 89
(a) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy gminy 89
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy powiatu 94
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy województwa 95
(2)Akty prawa miejscowego organów administracji rządowej w województwie 96
(a) Zagadnienia ogólne 96
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę 97
#536
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji
niezespolonej98
C.Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych
(prawo zakładowe) 100
D.Akty normatywne stanowione przez organy samorządów specjalnych 103
V.O zgodności rozporządzeń (innych aktów) z ustawami104
VI.Promulgacja źródeł prawa administracyjnego 108
VII.Przepisy przejściowe w prawie administracyjnym 113
VIII.Źródła niezorganizowane 116
1. Odesłania i normy pozaprawne stosowane przez administrację publiczną 116
2. Zwyczaj 122
3. Orzecznictwo sądowe 125
4. Doktryna 126
Rozdział czwarty ORGANIZACJA PRAWNA ADMINISTRACJI 130
I. Z problematyki badania struktur organizacyjnych 130
II. Podmioty administrujące 132
1. Pojęcie organu administracji publicznej 133
2. Pojęcie organu administrującego 136
3. Urzędy organów administracji publicznej 137
4. Pojęcie kompetencji 141
5. Odpowiedzialność za działania administracji 143
III. Administracja państwowa 146
1.Naczelne organy administracji rządowej (państwowej) 146
A. Prezydent jako naczelny organ administracji państwowej 148
B. Rada Ministrów 149
(1) Organy wewnętrzne i pomocnicze Rady Ministrów 153
C. Prezes Rady Ministrów 154
(1) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 155
D. Ministrowie156
2. Centralne organy administracji państwowej 158
3. Administracja rządowa w województwie 162
A. Wojewodowie 162
B. Wojewódzka administracja zespolona 164
4. Terenowe organy rządowej administracji niezespecjalnej 165
5. Organy przedsiębiorstw jako podmioty administrujące 168
6. Zakłady administracyjne 168
7. Organizacje społeczne wykonujące funkcje administracji publiczne j172
A. Przykład stowarzyszeń 174
B. Przykład fundacji 178
C. Organizacje pożytku publicznego180
8. Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji publicznej 183
IV. Samorząd terytorialny 184
1. Teorie samorządu terytorialnego 184
2. Samorząd terytorialny w polskiej nauce prawa administracyjnego 185
3. Modele samorządu terytorialnego 189
4. Z historii samorządu terytorialnego w Polsce 191
5. Ustrój samorządu terytorialnego 195
A. Gmina 196
(1) Pojęcie gminy 196
(2) Zadania gminy 200
(3) Władze gminy 203
(a) Referendum gminne 203
(b) Rada gminy 205
(c) Wójt (burmistrz, prezydent miasta) 206
(d) Organy w pomocniczych jednostkach podziału gminy 207
#536
(e) Wnioski 208
B. Powiat 210
(1) Pojęcie powiatu 210
(2) Zadania powiatu 211
(3) Władze powiatu 212
(a) Referendum powiatowe 212
(b) Rada powiatu 213
(c) Zarząd powiatu 214
(d) Starosta215
(e) Administracja zespolona216
C.Województwo216
(1) Pojęcie województwa216
(2) Zadania województwa217
(3) Władze samorządu województwa218
(a) Referendum wojewódzkie219
(b) Sejmik województwa 219
(c) Zarząd województwa221
(d) Marszalek województwa222
(e) Administracja zespolona223
D.Samorządowe kolegium odwoławcze223
E.Swoiste formy współdziałania międzykomunalnego związane z wykonywaniem zadań publicznych224
(1) Wprowadzenie224
(2) Formy współdziałania między lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego 225
(a) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie gminnym . . 225
(b) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie powiatowym 228
(3)Formy współdziałania z udziałem województwa229
V.Stosunki ustrojowo-prawne między podmiotami administrującymi 230
1. Centralizacja 230
2. Decentralizacja236
3. Nadzór prawny239
A.Nadzór w systemie organów administracji239
B.Nadzór nad działalnością gminną, działalnością powiatu oraz działalnością samorządu wojewódzwa 240
(1) Samodzielność prawnajednostek samorządu terytorialnego240
(2) Swoistość nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego242
(3) Kryterium nadzoru243
(4) Organy nadzoru245
(5) Kontrola w nadzorze nad działalnością samorządu terytorialnego245
(6) Środki nadzoru248
(7) Ochrona prawna przed nielegalną ingerencją nadzorczą254
VI.Resortowa struktura administracji 256
VII.Terytorialna struktura administracji 258
VIII.Pracownicy administracji 263
1. Pojęcie służby publicznej263
2. Historia polskiego prawa urzędniczego265
3. Pracownicy administracji rządowej270
A.Pracownicy urzędów państwowych nie będący urzędnikami służby cywilnej .... 270
B.Urzędnicy służby cywilnej 274
4.Pracownicy samorządowi279
Rozdziatpiąty MAJĄTEK PUBLICZNY288
I.Idea własności a majątek publiczny 288
II.Klasyfikacja majątku publicznego290
III.Zasoby, przysparzanie i uszczuplanie majątku publicznego 294
IV Prawny reżim korzystania294
#538
V.Regulacja prawna gospodarowania mieniem publicznym295
1. Pojęcie i rodzaje mienia publicznego
2. 295
3. Podmioty zarządzające mieniem publicznym 296
A.Skarb Państwa i jego organy 296
B.Gmina, powiat, województwo jako podmioty mienia publicznego298
(1) Sposoby nabycia mienia298
(2) Zasady gospodarowania300
3. Formy organizacji majątku publicznego wykorzystywanego w działalności gospodarczej303
4. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych305
A.Prywatyzacja pośrednia305
B.Prywatyzacja bezpośrednia308
(1) Sprzedaż przedsiębiorstwa308
(2) Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki309
(3) Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania310
5.Przykład reglamentacji w zakresie gospodarowania majątkiem publicznym. Zamówienia publiczne311
A.Podstawowe zasady postępowania o udzielenie zamówienia publicznego312
B.Tryby udzielania zamówień publicznych313
VI.Uwagi ogólne 315
Rozdział szósty PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ . . 317
I.Wprowadzenie 317
1. Refleksje ogólne 317
2. Pojęcie form działania administracji publicznej318
3. Klasyfikacja form działania administracji publicznej 320
II.Akty administracyjne320
III. Wadliwe akty administracyjne 328
IV. Formy aktów administracyjnych w polskim ustawodawstwie. Definicje i przykłady 332
1. Decyzja 332
2. Decyzje o szczególnej nazwie 334
A. Zezwolenie 334
B. Koncesja 335
C. Licencja 336
V. Akty normatywne administracji 337
VI. Formy działań faktycznych 342
1. Formy działań faktycznych w stosowaniu prawa 345
2. Inne formy działań faktycznych 348
VII. Umowy 354
1. Umowy cywilnoprawne 355
2. Umowy publicznoprawne 356
Rodział siódmy SFERY INGERENCJI ADMINISTRACJI 360
I. Policja administracyjna 360
II. Reglamentacja 362
III. Świadczenia materialne 364
IV. Świadczenia niematerialne 365
V. Zakaz ingerencji administracji 365
Rozdział ósmy STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE I SYTUACJE ADMINISTRACYJNOPRAWNE 367
I. Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego 367
II. Pojęcie sytuacji administracyjnoprawnej 369
III. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych373
IV. Rodzaje sytuacji administracyjnoprawnych 375
V. Sposoby powstawania sytuacji administracyjnoprawnych i nawiązywania stosunków administracyjnoprawnych 379
538
Rozdział dziewiąty KONTROLA PRAWNA ADMINISTRACJI 381
I. Pojęcie i zasięg kontroli 381
II. Podziały kontroli 386
III. Prawny system kontroli 388
1. Kontrola parlamentarna 390
A. Kontrola sejmowa390
B.Kontrola senacka 392
2. Kontrola państwowa (NIK) 393
3. Kontrola sądowa 398
A. Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny 399
(1) Aktualna kontrola dokonywana przez Naczelny Sąd Administracyjny 399
(2) Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny od pierwszego stycznia dwa tysiące czwartego roku 408
B. Kontrola bezpośrednia decyzji administracyjnych sprawowana przez inne sądy 408
(1) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd cywilny 408
(2) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd ubezpieczeń społecznych 411
(3) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd karny 412
(4) Bezpośrednia kontrola decyzji przez sąd antymonopolowy 412
C. Kontrola pośrednia 413
D. Sądowa kontrola aktów normatywnych administracji414
E.Sądowa kontrola umownej działalności administracji 419
4. Kontrola prokuratorska 420
5. Kontrola społeczna 422
6. Kontrola resortowa 425
7. Kontrola międzyresortowa 428
8. Kontrola dokonywana przez Rzecznika Praw Obywatelskich 437
Rozdział dziesiąty PODSTAWY ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ ZA DZIAŁANIA ADMINISTRACJI 441
I. Wprowadzenie 442
II. Podmiotowy zakres odpowiedzialności 444
1. Podmioty odpowiedzialności 444
A. Skarb Państwa 444
B. Jednostka samorządu terytorialnego 444
C. Solidarna odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostki samorządu terytorialnego 446
2. Osoby, za które ponosi się odpowiedzialność 446
A. Funkcjonariusze państwowi 446
B. Funkcjonariusze samorządu terytorialnego 447
3. Przedmiotowy zakres odpowiedzialności 448
A. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej czynności 448
B. Odpowiedzialność za wadliwe decyzje administracyjne 449
C. Odpowiedzialność za decyzje administracyjne legalne 451
D. Odpowiedzialność za niewykonanie orzeczenia sądu administracyjnego 451
E. Odpowiedzialność za akty prawa miejscowego 452
F. Odpowiedzialność za bezczynność administracji 452
Rozdział jedenasty PRAWO ADMINISTRACYJNE NORMUJĄCE SYTUACJE
PRAWNE OBYWATELA 454
I. Uprawnienie a obowiązek 454
II. Rodzaje materialnoprawnych sytuacji obywatela wyznaczonych przez prawo administracyjne 456
1. Wprowadzenie 456
2. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków osobowych 457
A. Sytuacja prawna obywatela w zakresie stanu cywilnego 457
B. Sytuacja obywatela w zakresie obowiązku meldunkowego 458
#540
C. Obywatel jako podmiot obowiązku posiadania dokumentu tożsamości 458
D. Obywatelskie prawo do otrzymania paszportu 460
E. Imię i nazwisko obywatela 461
3. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków politycznych 462
A. Obywatel jako podmiot żądający informacji 462
B. Udział obywatela w referendum 463
C. Konstytucyjne prawo zrzeszania się 464
D. Wolność wyrażania poglądów i rozpowszechniania informacji 465
E. Prawo do uczestniczenia i organizowania zgromadzeń 465
F. Powszechny obowiązek obrony ojczyzny określony przez Konstytucję 466
4. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków społecznych 467
A. Obywatel a obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki 467
B. Prawo do uzyskania pomocy społecznej i pomocy socjalnej 470
C. Obywatel a prawo o zbiórkach publicznych 472
D. Obywatel a odznaczenia 473
5. Obywatel jako właściciel 474
A. Obywatel jako właściciel nieruchomości (gruntowej) 474
B. Obywatel jako właściciel ruchomości 480
(1) Obywatel jako właściciel zabytku ruchomego 480
(2) Obywatel jako podmiot świadczeń rzeczowych 481
(3) Przykład sytuacji szczególnej regulowanej prawem celnym 482
6. Obywatel jako przedsiębiorca 483
A. Obywatel jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą 483
(1) Podstawy prawne i zasady prowadzenia działalności gospodarczej 483
(2) Ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej 485
(3) Ustawa z dziewiętnastego listopada tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku „Prawo działalności gospodarczej” 487
(4) Formy współdziałania przy podejmowaniu (prowadzeniu) działalności gospodarczej 489
(5) Szczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej 491
(6) Podejmowanie działalności gospodarczej 492
(7) Prowadzenie działalności gospodarczej 494
B. Działalność gospodarcza obywatela wobec prawa ochrony środowiska 497
7. Obywatel w sytuacjach innych, tj. nie mieszczących się w dotychczasowej systematyzacji (obywatel jako mieszkaniec) 500
A. Wprowadzenie 500
B. Obywatel jako podmiot świadczeń osobistych 500
C. Obywatel jako użytkownik drogi publicznej 501
D. Obywatel jako poszkodowany skutkami zanieczyszczenia środowiska 503
8. Obywatel w sytuacjach reżimów specjalnych 504
A. Obywatel w sytuacji ustanowionego obszaru specjalnego 504
B. Obywatel w sytuacji stanu klęski żywiołowej 506
C. Obywatel w stanie poważnej awarii 507
D. Obywatel w sytuacji stanu zagrożenia powodziowego 509
E. Obywatel w sytuacji stanu wojny 509
F. Obywatel w sytuacji stanu wojennego 510
G. Obywatel w sytuacji stanu wyjątkowego 513
III. Uwagi ogólne o zabezpieczeniu procesowym sytuacji prawnych obywatela 514
Rozdział dwunasty PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE 520
Rozdział trzynasty ADMINISTRACYJNOPRAWNA
SYTUACJA CUDZOZIEMCA W POLSCE 525
INTERAKTYWNY SPIS TREŚCI
Rozdział pierwszy: POJĘCIE ADMINISTRACJI 3
I. Wprowadzenie 3
II. Z rodowodu administracji publicznej 5
III. Pojęcie administracji 13
IV. Przesłanki rozwoju ingerencji administracji 24
Rozdział drugi: PRAWO ADMINISTRACYJNE 39
I. Z rodowodu polskiej nauki prawa administracyjnego 39
1. Okres policystyki 39
2. Okres narodzin polskiej nauki prawa administracyjnego 45
3. Okres rozwoju nauki prawa administracyjnego 53
II. Pojęcie prawa administracyjnego 62
III. Budowa prawa administracyjnego. Wyróżnienie podstawowe 66
IV. Prawo administracyjne jako prawo publiczne 69
V. Cechy realizacji norm prawa administracyjnego regulujących sytuacje podmiotów zewnętrznych 76
VI. Wewnętrzne prawo administracyjne 84
VII. W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego 96
VIII. W sprawie pojęcia międzynarodowego prawa administracyjnego 101
Rozdział trzeci: ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 106
I. Wprowadzenie 106
II. Cechy źródeł prawa administracyjnego 110
III. Badanie źródeł prawa administracyjnego 115
IV. Rodzaje źródeł prawa administracyjnego 116
1. Konstytucja 116
2. Ustawy 121
3. Umowy międzynarodowe jako źródła prawa administracyjnego 122
A. Stosunek prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego 122
B. Umowy międzynarodowe w systemie prawnym Rzeczypospolitej Polskiej 126
C. Prawo międzynarodowe według obowiązującej Konstytucji 128
D. Ustawowa regulacja zawierania, nabywania mocy obowiązującej i ogłaszania umów międzynarodowych 129
E. Prawo międzynarodowe a prawo administracyjne 134
4. Prawo Unii Europejskiej 135
A. Kilka informacji o powstaniu i strukturze Wspólnot Europejskich 135
B. W kwestii obowiązywania prawa Wspólnot Europejskich 142
C. Układ Europejski 150
5. Akty prawne stanowione przez administrację naczelną 153
A. Rozporządzenie z mocą ustawy 153
B. Rozporządzenia 154
C. Zarządzenia 157
D. Uchwały 159
E. Regulaminy i statuty 161
6. Lokalne źródła prawa 163
A. Z teorii 163
B. Akty prawa miejscowego - zagadnienia podstawowe 169
(1) Akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego 172
(a) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy gminy 172
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy powiatu 183
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy województwa 186
(2) Akty prawa miejscowego organów administracji rządowej w województwie 189
(a) Zagadnienia ogólne 189
(b) Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę 191
(c) Akty prawa miejscowego stanowione przez organy administracji niezespolonej 194
C. Akty normatywne stanowione przez organy zakładów administracyjnych (prawo zakładowe) 196
D. Akty normatywne stanowione przez organy samorządów specjalnych 202
V. O zgodności rozporządzeń (innych aktów) z ustawami 205
VI. Promulgacja źródeł prawa administracyjnego 212
VII. Przepisy przejściowe w prawie administracyjnym 223
VIII. Źródła niezorganizowane 229
1. Odesłania i normy pozaprawne stosowane przez administrację publiczną 229
2. Zwyczaj 241
3. Orzecznictwo sądowe 247
4. Doktryna 250
Rozdział czwarty: ORGANIZACJA PRAWNA ADMINISTRACJI 256
I. Z problematyki badania struktur organizacyjnych 256
II. Podmioty administrujące 261
1. Pojęcie organu administracji publicznej 262
2. Pojęcie organu administrującego 269
3. Urzędy organów administracji publicznej 270
4. Pojęcie kompetencji 278
5. Odpowiedzialność za działania administracji 282
III. Administracja państwowa 289
1. Naczelne organy administracji rządowej (państwowej) 289
A. Prezydent jako naczelny organ administracji państwowej 292
B. Rada Ministrów 295
(1) Organy wewnętrzne i pomocnicze Rady Ministrów 302
C. Prezes Rady Ministrów 304
(1) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów 307
D. Ministrowie 309
2. Centralne organy administracji państwowej 312
3. Administracja rządowa w województwie 319
A. Wojewodowie 320
B. Wojewódzka administracja zespolona 322
4. Terenowe organy rządowej administracji niezespolonej 324
5. Organy przedsiębiorstw jako podmioty administrujące 330
6. Zakłady administracyjne 331
7. Organizacje społeczne wykonujące funkcje administracji publicznej 337
A. Przykład stowarzyszeń 340
B. Przykład fundacji 350
C. Organizacje pożytku publicznego 355
8. Podmioty prywatne wykonujące funkcje administracji publicznej 361
IV. Samorząd terytorialny 363
1. Teorie samorządu terytorialnego 363
2. Samorząd terytorialny w polskiej nauce prawa administracyjnego 367
3. Modele samorządu terytorialnego 374
4. Z historii samorządu terytorialnego w Polsce 377
5. Ustrój samorządu terytorialnego 389
A. Gmina 392
(1) Pojęcie gminy 392
(2) Zadania gminy 399
(3) Władze gminy 405
(a) Referendum gminne 406
(b) Rada gminy 410
(c) Wójt (burmistrz, prezydent miasta) 413
(d) Organy w pomocniczych jednostkach podziału gminy 416
(e) Wnioski 419
B. Powiat 421
(1) Pojęcie powiatu 421
(2) Zadania powiatu 423
(3) Władze powiatu 425
(a) Referendum powiatowe 425
(b) Rada powiatu 427
(c) Zarząd powiatu 430
(d) Starosta 431
(e) Administracja zespolona 433
C. Województwo 434
(1) Pojęcie województwa 434
(3) Władze samorządu województwa 438
(a) Referendum wojewódzkie 439
(b) Sejmik województwa 440
(c) Zarząd województwa 444
(d) Marszałek województwa 446
(e) Administracja zespolona 447
D. Samorządowe kolegium odwoławcze 448
E. Swoiste formy współdziałania międzykomunalnego związane z wykonywaniem zadań publicznych 449
(1) Wprowadzenie 450
(2) Formy współdziałania między lokalnymi jednostkami samorządu terytorialnego 453
(a) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie gminnym 453
(b) Formy współdziałania przewidziane w ustawie o samorządzie powiatowym 459
(3) Formy współdziałania z udziałem województwa 461
V. Stosunki ustrojowo-prawne między podmiotami administrującymi 462
1. Centralizacja 462
2. Decentralizacja 473
3. Nadzór prawny 479
A. Nadzór w systemie organów administracji 479
B. Nadzór nad działalnością gminną, działalnością powiatu oraz działalnością samorządu województwa 481
(1) Samodzielność prawna jednostek samorządu terytorialnego 482
(2) Swoistość nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego 485
(3) Kryterium nadzoru 487
(4) Organy nadzoru 491
(5) Kontrola w nadzorze nad działalnością samorządu terytorialnego 491
(6) Środki nadzoru 498
(7) Ochrona prawna przed nielegalną ingerencją nadzorczą 510
VI. Resortowa struktura administracji 513
VII. Terytorialna struktura administracji 517
VIII. Pracownicy administracji 526
1. Pojęcie służby publicznej 526
2. Historia polskiego prawa urzędniczego 529
3. Pracownicy administracji rządowej i państwowej 542
A. Pracownicy urzędów państwowych nie będący członkami korpusu służby cywilnej 542
B. Korpus służby cywilnej 550
4. Pracownicy samorządowi 563
Rozdział piąty: MAJĄTEK PUBLICZNY 580
I. Idea własności a majątek publiczny 580
II. Klasyfikacja majątku publicznego 585
III. Zasoby, przysparzanie i uszczuplanie majątku publicznego 590
IV. Prawny reżim korzystania 593
V. Regulacja prawna gospodarowania mieniem publicznym 595
1. Pojęcie i rodzaje mienia publicznego 595
2. Podmioty zarządzające mieniem publicznym 598
A. Skarb Państwa i jego organy 598
B. Gmina, powiat, województwo jako podmioty mienia publicznego 602
3. Formy organizacji majątku publicznego wykorzystywanego w działalności gospodarczej 611
4. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstw państwowych 616
A. Prywatyzacja pośrednia 616
B. Prywatyzacja bezpośrednia 621
(1) Sprzedaż przedsiębiorstwa 622
(2) Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki 623
(3) Oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania 625
5 Przykład reglamentacji w zakresie gospodarowania majątkiem publicznym. 628
Zamówienia publiczne 628
A. Podstawowe zasady postępowania o udzielenie zamówienia publicznego 629
B. Tryby udzielania zamówień publicznych 631
VI. Uwagi ogólne 636
Rozdział szósty: PRAWNE FORMY DZIAŁANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 638
II. Wprowadzenie 638
1. Refleksje ogólne 638
2. Pojęcie form działania administracji publicznej 640
3. Klasyfikacja form działania administracji publicznej 643
II. Akty administracyjne 643
III. Wadliwe akty administracyjne 659
IV. Formy aktów administracyjnych w polskim ustawodawstwie. Definicje i przykłady 666
1. Decyzja 666
2. Decyzje o szczególnej nazwie 671
A. Zezwolenie 671
B. Koncesja 675
C. Licencja 677
V. Akty normatywne administracji 679
VI. Formy działań faktycznych 689
1. Formy działań faktycznych w stosowaniu prawa 694
2. Inne formy działań faktycznych 700
VII. Umowy 713
1. Umowy cywilnoprawne 714
2. Umowy publicznoprawne 716
Rozdział siódmy: SFERY INGERENCJI ADMINISTRACJI 724
I. Policja administracyjna 724
II. Reglamentacja 727
III. Świadczenia materialne 732
IV. Świadczenia niematerialne 733
V. Zakaz ingerencji administracji 734
Rozdział ósmy: STOSUNKI ADMINISTRACYJNOPRAWNE I SYTUACJE ADMINISTRACYJNOPRAWNE 736
I. Pojęcie stosunku administracyjnoprawnego 736
II. Pojęcie sytuacji administracyjnoprawnej 739
III. Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych 747
IV. Rodzaje sytuacji administracyjnoprawnych 751
V. Sposoby powstawania sytuacji administracyjno-prawnych i nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych 760
Rozdział dziewiąty: KONTROLA PRAWNA ADMINISTRACJI 763
I. Pojęcie i zasięg kontroli 763
II. Podziały kontroli 772
III. Prawny system kontroli 776
1. Kontrola parlamentarna 780
A. Kontrola sejmowa 780
B. Kontrola senacka 786
2. Kontrola państwowa (NIK) 787
3. Kontrola sądowa 798
A. Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny 802
(1) Aktualna kontrola dokonywana przez Naczelny Sąd Administracyjny 802
(2) Kontrola dokonywana przez sąd administracyjny od pierwszego stycznia dwa tysiące czwartego roku 817
B. Kontrola bezpośrednia decyzji administracyjnych sprawowana przez inne sądy 819
(1) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd cywilny 819
(2) Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd ubezpieczeń społecznych 825
(3)Bezpośrednia kontrola dokonywana przez sąd karny 827
(4) Bezpośrednia kontrola decyzji przez sąd antymonopolowy 827
C. Kontrola pośrednia 829
D. Sądowa kontrola aktów normatywnych administracji 830
E. Sądowa kontrola umownej działalności administracji 841
4. Kontrola prokuratorska 842
5. Kontrola społeczna 846
6. Kontrola resortowa 851
7. Kontrola międzyresortowa 857
8. Kontrola dokonywana przez Rzecznika Praw Obywatelskich 874
Rozdział dziesiąty: PODSTAWY ODPOWIEDZIALNOŚCI ODSZKODOWAWCZEJ 882
I. Wprowadzenie 882
II. Podmiotowy zakres odpowiedzialności 885
1. Podmioty odpowiedzialne 885
A. Skarb Państwa 885
B. Jednostka samorządu terytorialnego 886
C. Solidarna odpowiedzialność Skarbu Państwa i jednostki samorządu terytorialnego 889
2. Osoby, za które ponosi się odpowiedzialność 890
A. Funkcjonariusze państwowi 890
B. Funkcjonariusze samorządu terytorialnego 892
3. Przedmiotowy zakres odpowiedzialności 894
A. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu powierzonej czynności 894
B. Odpowiedzialność za wadliwe decyzje administracyjne 896
C.Odpowiedzialność za decyzje administracyjne legalne 899
D.Odpowiedzialność za niewykonanie orzeczenia sądu administracyjnego 900
E.Odpowiedzialność za akty prawa miejscowego 901
F.Odpowiedzialność za bezczynność administracji 902
Rozdział jedenasty: PRAWO ADMINISTRACYJNE NORMUJĄCE SYTUACJE PRAWNE OBYWATELA 904
I. Uprawnienie a obowiązek 904
II. Rodzaje materialnoprawnych sytuacji obywatela wyznaczonych przez prawo administracyjne 908
1. Wprowadzenie 908
2. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków osobowych 910
A. Sytuacja prawna obywatela w zakresie stanu cywilnego 910
B.Sytuacja obywatela w zakresie obowiązku meldunkowego 912
C.Obywatel jako podmiot obowiązku posiadania dokumentu tożsamości 913
D. Obywatelskie prawo do otrzymania paszportu 916
E. Imię i nazwisko obywatela 918
3. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków politycznych 919
A. Obywatel jako podmiot żądający informacji 920
B. Udział obywatela w referendum 922
C. Konstytucyjne prawo zrzeszania się 923
D.Wolność wyrażania poglądów i rozpowszechniania informacji 925
E.Prawo do uczestniczenia i organizowania zgromadzeń 926
F. Powszechny obowiązek obrony ojczyzny określony przez Konstytucję 928
4. Obywatel jako podmiot praw i obowiązków społecznych 930
A. Obywatel a obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny oraz obowiązek nauki 930
B. Prawo do uzyskania pomocy społecznej i pomocy socjalnej 937
C. Obywatel a prawo o zbiórkach publicznych 942
D. Obywatel a odznaczenia 944
5. Obywatel jako właściciel 946
A. Obywatel jako właściciel nieruchomości (gruntowej) 946
B. Obywatel jako właściciel ruchomości 958
(1) Obywatel jako właściciel zabytku ruchomego 958
(2) Obywatel jako podmiot świadczeń rzeczowych 960
(3) Przykład sytuacji szczególnej regulowanej prawem celnym 963
6. Obywatel jako przedsiębiorca 965
A. Obywatel jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą 965
(1) Podstawy prawne i zasady prowadzenia działalności gospodarczej 965
(2) Ograniczenia w podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej 968
(3) Ustawa z dziewiętnastego listopada tysiąc dziewięćset dziewięćdziesiątego dziewiątego roku „Prawo działalności gospodarczej” 973
(4) Formy współdziałania przy podejmowaniu (prowadzeniu) działalności gospodarczej 976
(5) Szczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej 981
(6) Podejmowanie działalności gospodarczej 983
(7) Prowadzenie działalności gospodarczej 987
B. Działalność gospodarcza obywatela wobec prawa ochrony środowiska 992
7. Obywatel w sytuacjach innych, tj. nie mieszczących się w dotychczasowej systematyzacji (obywatel jako mieszkaniec) 998
A.Wprowadzenie 998
B.Obywatel jako podmiot świadczeń osobistych 999
C. Obywatel jako użytkownik drogi publicznej 1001
D. Obywatel jako poszkodowany skutkami zanieczyszczenia środowiska 1004
8. Obywatel w sytuacjach reżimów specjalnych 1005
A. Obywatel w sytuacji ustanowionego obszaru specjalnego 1005
B. Obywatel w sytuacji stanu klęski żywiołowej 1009
C. Obywatel w stanie poważnej awarii 1013
D.Obywatel w sytuacji stanu zagrożenia powodziowego 1016
E.Obywatel w sytuacji stanu wojny 1018
F. Obywatel w sytuacji stanu wojennego 1020
G. Obywatel w sytuacji stanu wyjątkowego 1025
III. Uwagi ogólne o zabezpieczeniu procesowym sytuacji prawnych obywatela 1028
Rozdział dwunasty: PUBLICZNE PRAWA PODMIOTOWE 1041
Rozdział trzynasty: ADMINISTRACYJNOPRAWNA SYTUACJA CUDZOZIEMCA W POLSCE 1050