Dane szczegółowe książki
Społeczne tworzenie ciała: płeć kulturowa i płeć biologiczna / Buczkowski, Adam (1970-)
Autorzy
Tytuł
Społeczne tworzenie ciała: płeć kulturowa i płeć biologiczna
Wydawnictwo
Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2005
ISBN
8324205705
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wstęp
Ciało nieobecne.........................................7
Rozdział pierwszy
Płeć kulturowa.........................................27
Wprowadzenie.........................................27
1.1. Powstanie podziału na płeć biologiczną i płeć kulturową .....29
1.1.1. Role płciowe...................................29
1.1.2. Czy tylko role płciowe? ...........................34
1.2. Płeć biologiczna i pleć kulturowa .......................35
1.3. Ciało w klasycznych koncepcjach feministycznych ..........40
1.3.1. Kobiece ciało jako przekleństwo biologii..............40
1.3.2. Kobiece ciało jako obiekt możliwych przemian .........46
1.3.3. Ciało jako szansa dla kobiety.......................51
Podsumowanie ........................................58
Rozdział drugi
Ciało w procesie cywilizowania ............................61
Wprowadzenie.........................................61
2.1. Cywilizowania ciała - zarys procesu .....................63
2.2. Historia zapachu....................................77
2.3. Historia czystości ciała ...............................88
2.4. Historia fragmentów ciała .............................98
Podsumowanie .......................................108
Rozdział trzeci
Ciało instytucjonalizowane, ciało w procesie racjonalizacji.......111
Wprowadzenie........................................111
3.1. „Wytworzenie" płci biologicznej - powstanie różnicy pomiędzy ciałem kobiety i ciałem mężczyzny ..............116
3.1.1. Jednopłciowy model ciała człowieka ................117
3.1.2. Dwupłciowy model ciała człowieka - różnice pomiędzy ciałami kobiety i mężczyzny.........................123
Obecność modelu dwupłciowego w języku................129
3.2. Przyczyny pojawienia się modelu dwupłciowego...........131
3.3. Instytucjonalizacja nauki o kobiecie ....................140
3.3.1. Medykalizacja ciała kobiety.......................144
Choroba jako metafora...............................145
3.3.2. Seksualizacja kobiety...........................150
3.3.3. Medykalizacja porodu...........................158
Czy kobiety są ofiarami medykalizacji? ...................162
Cesarskie cięcie.....................................165
3.3.4. Medykalizacja menopauzy........................166
Pigułka antykoncepcyjna..............................174
Podsumowanie .......................................179
Rozdział czwarty
Ciało w rzeczywistości jednostkowej .......................185
Wprowadzenie........................................185
4.1. Wytwarzanie płci kulturowej..........................188
4.1.1. Rzeczywistość przedjęzykowa.....................188
Objawienie się „innego" ..............................190
Podział płciowy.....................................193
4.1.2. Rzeczywistość językowa .........................194
Symboliczny interakcjonizm ...........................194
Socjalizacja pierwotna................................197
4.1.3. Socjalizowanie dzieci ...........................200
Dzieciństwo .......................................200
Wpływ instytucjonalny szkoły ..........................203
Podręczniki jako przykład przekazu społecznego dotyczącego
ról płciowych.......................................205
344
4.2. Reprodukowanie ciała upłciowionego...................209
4.2.1. Odgrywanie/odtwarzanie płci kulturowej ............212
4.2.2. Binarność płci jako instytucja totalna ...............225
Podsumowanie .......................................237
Rozdział piąty
Ciało indywidualne w relacji do współczesnych dyskursów ciała .. 239 Wprowadzenie........................................239
5.1. Mechanizmy reprodukcji binarności płci.................242
5.1.1. Dyscyplinowanie jako element reprodukcji ...........242
5.1.2. Narodziny więzienia spojrzeń .....................247
5.2. Ciało jako indywidualna fasada płci kulturowej............251
5.2.1. Opakowanie ciała .............................252
Funkcje ubioru .....................................254
Ubiór jako oznaka różnicy społecznej....................257
Ubiór jako oznaka różnicy płciowej .....................264
Ubiór jako komunikat................................276
Wpływ ubioru na tożsamość i seksualność ................280
5.2.2. Przemiany ciała ................................284
Mit piękna ........................................284
Cielesna tożsamość kobiety ...........................2 7
Chirurgia plastyczna .................................289
Kosmetyzowanie....................................296
Anoreksja i bulimia, dieta .............................300
Kulturystyka .......................................305
5.3. Gesty znaczące jako element płci kulturowej .............309
Podsumowanie .......................................315
Podsumowanie .......................................317
Literatura wykorzystywana i cytowana w książce ..............323
Indeks nazwisk .......................................339
Ciało nieobecne.........................................7
Rozdział pierwszy
Płeć kulturowa.........................................27
Wprowadzenie.........................................27
1.1. Powstanie podziału na płeć biologiczną i płeć kulturową .....29
1.1.1. Role płciowe...................................29
1.1.2. Czy tylko role płciowe? ...........................34
1.2. Płeć biologiczna i pleć kulturowa .......................35
1.3. Ciało w klasycznych koncepcjach feministycznych ..........40
1.3.1. Kobiece ciało jako przekleństwo biologii..............40
1.3.2. Kobiece ciało jako obiekt możliwych przemian .........46
1.3.3. Ciało jako szansa dla kobiety.......................51
Podsumowanie ........................................58
Rozdział drugi
Ciało w procesie cywilizowania ............................61
Wprowadzenie.........................................61
2.1. Cywilizowania ciała - zarys procesu .....................63
2.2. Historia zapachu....................................77
2.3. Historia czystości ciała ...............................88
2.4. Historia fragmentów ciała .............................98
Podsumowanie .......................................108
Rozdział trzeci
Ciało instytucjonalizowane, ciało w procesie racjonalizacji.......111
Wprowadzenie........................................111
3.1. „Wytworzenie" płci biologicznej - powstanie różnicy pomiędzy ciałem kobiety i ciałem mężczyzny ..............116
3.1.1. Jednopłciowy model ciała człowieka ................117
3.1.2. Dwupłciowy model ciała człowieka - różnice pomiędzy ciałami kobiety i mężczyzny.........................123
Obecność modelu dwupłciowego w języku................129
3.2. Przyczyny pojawienia się modelu dwupłciowego...........131
3.3. Instytucjonalizacja nauki o kobiecie ....................140
3.3.1. Medykalizacja ciała kobiety.......................144
Choroba jako metafora...............................145
3.3.2. Seksualizacja kobiety...........................150
3.3.3. Medykalizacja porodu...........................158
Czy kobiety są ofiarami medykalizacji? ...................162
Cesarskie cięcie.....................................165
3.3.4. Medykalizacja menopauzy........................166
Pigułka antykoncepcyjna..............................174
Podsumowanie .......................................179
Rozdział czwarty
Ciało w rzeczywistości jednostkowej .......................185
Wprowadzenie........................................185
4.1. Wytwarzanie płci kulturowej..........................188
4.1.1. Rzeczywistość przedjęzykowa.....................188
Objawienie się „innego" ..............................190
Podział płciowy.....................................193
4.1.2. Rzeczywistość językowa .........................194
Symboliczny interakcjonizm ...........................194
Socjalizacja pierwotna................................197
4.1.3. Socjalizowanie dzieci ...........................200
Dzieciństwo .......................................200
Wpływ instytucjonalny szkoły ..........................203
Podręczniki jako przykład przekazu społecznego dotyczącego
ról płciowych.......................................205
344
4.2. Reprodukowanie ciała upłciowionego...................209
4.2.1. Odgrywanie/odtwarzanie płci kulturowej ............212
4.2.2. Binarność płci jako instytucja totalna ...............225
Podsumowanie .......................................237
Rozdział piąty
Ciało indywidualne w relacji do współczesnych dyskursów ciała .. 239 Wprowadzenie........................................239
5.1. Mechanizmy reprodukcji binarności płci.................242
5.1.1. Dyscyplinowanie jako element reprodukcji ...........242
5.1.2. Narodziny więzienia spojrzeń .....................247
5.2. Ciało jako indywidualna fasada płci kulturowej............251
5.2.1. Opakowanie ciała .............................252
Funkcje ubioru .....................................254
Ubiór jako oznaka różnicy społecznej....................257
Ubiór jako oznaka różnicy płciowej .....................264
Ubiór jako komunikat................................276
Wpływ ubioru na tożsamość i seksualność ................280
5.2.2. Przemiany ciała ................................284
Mit piękna ........................................284
Cielesna tożsamość kobiety ...........................2 7
Chirurgia plastyczna .................................289
Kosmetyzowanie....................................296
Anoreksja i bulimia, dieta .............................300
Kulturystyka .......................................305
5.3. Gesty znaczące jako element płci kulturowej .............309
Podsumowanie .......................................315
Podsumowanie .......................................317
Literatura wykorzystywana i cytowana w książce ..............323
Indeks nazwisk .......................................339