Dane szczegółowe książki
Prawo pracy / Florek, Ludwik (1946-)
Autorzy
Tytuł
Prawo pracy
Serie wydawnicze
Wydawnictwo
Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck, 2013
Numer wydania
15. wyd.
ISBN
9788325556303; 9788325556310
Hasła przedmiotowe
Spis treści
pokaż spis treści
Wykaz skrótów … XVII
Wykaz literatury … XXI
Przedmowa do piętnastego wydania … XXIII
Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie pracy … 1
§ 1. Pojęcie, przedmiot i funkcje prawa pracy … 1
I. Praca jako przedmiot regulacji prawnej … 1
II. Praca a służba publiczna … 3
III. Przedmiot prawa pracy … 4
IV. Prawo pracy jako gałąź prawa … 6
V. Funkcje prawa pracy … 8
§ 2. Podstawowe zasady prawa pracy … 9
§ 3. Równe traktowanie pracowników … 17
I. Podstawy i zakres równego traktowania … 17
II. Dopuszczalne różnicowanie … 19
III. Odpowiedzialność pracodawcy … 20
§ 4. Źródła prawa pracy … 21
I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa pracy … 22
II. Konstytucja RP … 25
III. Kodeks pracy … 27
1. Zakres regulacji … 27
2. Charakter norm … 28
IV. Odrębne akty ustawowe … 29
V Akty wykonawcze … 30
VI. Pragmatyki służbowe … 31
VII. Kodeks cywilny jako pomocnicze źródło prawa pracy … 33
1. Prawo pracy a prawo cywilne … 33
2. Przesłanki stosowania przepisów Kodeksu cywilnego … 34
3. Odpowiednie stosowanie … 36
VIII. Źródła zbiorowego prawa pracy … 37
IX. Układy zbiorowe pracy … 38
X. Porozumienie zbiorowe … 38
XI. Akty wewnątrzzakładowe … 40
1. Regulamin pracy … 40
2. Regulamin wynagradzania … 41
3. Statut … 42
XII. Umowy międzynarodowe … 42
XIII. Prawo unijne … 44
§ 5. Pojęcie, cechy i strony stosunku pracy … 47
I. Pojęcie i cechy stosunku pracy … 47
1. Pojęcie stosunku pracy … 47
2. Cechy stosunku pracy … 48
3. Obowiązkowy charakter stosunku pracy … 51
II. Podmioty (strony) stosunku pracy … 52
1. Pracodawca … 52
2. Zmiana pracodawcy … 54
2.1. Kontynuacja stosunku pracy … 54
2.2. Zawiadomienie pracowników … 55
2.3. Rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika … 55
2.4. Odpowiedzialność pracodawcy … 56
3. Pracownik … 56
III. Zdolność do czynności i działań prawnych w sprawach z zakresu prawa pracy … 57
1. Zdolność pracodawcy … 57
2. Zdolność pracownika … 59
Rozdział II. Powstanie i zmiana stosunku pracy … 61
§ 6. Powstanie stosunku pracy … 61
I. Uwagi ogólne … 62
II. Dane osobowe … 63
III. Zawarcie umowy o pracę … 65
1. Pojęcie umowy … 65
2. Odgraniczenie umowy o pracę od innych umów o świadczenie usług … 66
3. Funkcje umowy o pracę … 66
4. Składniki (treść) umowy o pracę … 68
4.1. Postanowienia przewidziane Kodeksem … 68
4.2. Postanowienia dodatkowe … 70
4.3. Informowanie pracowników … 73
4.4. Pracownicy skierowani za granicę … 73
5. Zakaz konkurencji … 73
6. Sposób zawarcia umowy o pracę … 75
7. Forma zawarcia umowy o pracę … 76
IV. Rodzaje umów o pracę … 78
1. Uwagi wstępne … 78
2. Umowa na okres próbny … 79
3. Umowa na czas określony … 80
4. Umowa na zastępstwo … 81
5. Umowa na czas wykonania określonej pracy … 81
6. Umowa na czas nieokreślony … 82
§ 7. Nawiązanie stosunku pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania i spółdzielczej umowy o pracę … 83
I. Uwagi wstępne … 83
II. Powołanie … 84
III. Wybór … 85
IV. Mianowanie … 85
V Spółdzielcza umowa o pracę … 87
§ 7a. Nawiązanie stosunku pracy z cudzoziemcem … 87
I. Warunki podjęcia pracy przez cudzoziemców … 87
II. Cudzoziemcy wywodzący się z Unii … 88
III. Warunki zatrudnienia cudzoziemców … 89
§ 8. Zmiana stosunku pracy … 90
I. Uwagi wstępne … 90
II. Porozumienie zmieniające … 91
III. Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy … 92
1. Przedmiot, definicja … 92
2. Skuteczność … 92
3. Skutki wypowiedzenia … 93
4. Zakres … 94
IV. Zmiana umówionej pracy na podstawie jednostronnych czynności pracodawcy … 94
1. Uwagi ogólne … 94
2. Przeniesienie pracownika do innej pracy … 94
3. Powierzenie pracownikowi na okres przejściowy innej pracy … 95
Rozdział III. Ustanie stosunku pracy … 96
§ 9. Zdarzenia powodujące ustanie stosunku pracy … 96
I. Czynności prawne dwustronne (porozumienie stron) … 96
1. Porozumienie stron - uwagi ogólne … 96
2. Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron … 97
3. Skrócenie okresu wypowiedzenia … 97
4. Porozumienie pracodawców … 98
II. Czynności prawne jednostronne … 98
III. Zdarzenia niebędące czynnościami prawnymi … 98
§ 10. Wypowiedzenie umowy o pracę … 99
I. Pojęcie i forma wypowiedzenia … 99
1. Pojęcie … 99
2. Forma … 100
II. Okresy i terminy wypowiedzenia … 101
1. Charakter prawny okresu wypowiedzenia … 101
2. Długość okresu wypowiedzenia … 102
3. Termin wypowiedzenia … 102
III. Ograniczenia dopuszczalności wypowiadania umów o pracę przez pracodawcę (ochrona trwałości stosunku pracy) … 103
1. Uwagi wstępne … 103
2. Powszechna ochrona przed wypowiedzeniem … 104
3. Związkowa kontrola wypowiadania umów o pracę … 104
4. Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę … 106
IV. Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem … 108
1. Uwagi wstępne … 108
2. Ograniczenie dopuszczalności wypowiedzenia ze względu na sytuację osobistą lub rodzinną pracownika … 108
3. Ograniczenia dopuszczalności wypowiadania (rozwiązywania) umów o pracę ze względu na pełnione funkcje … 111
V Roszczenia pracownika w razie bezprawnego wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę … 112
1. Uwagi wstępne … 112
2. Orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia lub przywróceniu pracownika do pracy … 113
3. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy … 114
4. Odszkodowanie z tytułu bezprawnego wypowiedzenia … 115
VI. Rozwiązanie stosunku pracy w wyniku wypowiedzenia warunków pracy lub płacy … 117
1. Zakres ochrony powszechnej … 117
2. Zasadność wypowiedzenia … 117
3. Konsultacja ze związkami zawodowymi … 118
4. Ochrona szczególna … 118
5. Roszczenia pracownika … 118
§ 11. Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników … 120
I. Uwagi ogólne … 120
II. Przyczyny zwolnień … 121
III. Pojęcie i tryb zwolnienia grupowego … 121
IV. Ograniczenie ochrony trwałości stosunku pracy … 123
V. Odprawa … 124
VI. Ponowne zatrudnienie … 124
§ 12. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia … 125
I. Pojęcie i forma … 125
1. Pojęcie … 125
2. Forma … 126
II. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę … 126
1. Uwagi wstępne … 126
2. Przesłanki dopuszczalności niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę … 127
2.1. Przyczyny zawinione przez pracownika … 127
2.2. Przyczyny niezawinione przez pracownika … 129
3. Związkowa kontrola rozwiązywania umów o pracę bez wypowiedzenia … 131
III. Roszczenia pracowników w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia … 132
1. Uwagi wstępne … 132
2. Przywrócenie pracownika do pracy … 133
3. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy … 133
4. Odszkodowanie … 134
IV. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika.. 135
1. Przesłanki … 135
2. Termin i forma … 136
3. Skutki … 136
4. Odpowiedzialność odszkodowawcza pracownika … 136
5. Inne przypadki … 137
§ 13. Rozwiązanie terminowej umowy o pracę … 137
I. Rozwiązanie umowy zawartej na okres próbny … 137
II. Rozwiązanie umowy zawartej na czas określony … 138
III. Rozwiązanie umowy zawartej na czas wykonania określonej
§ 14. Rozwiązanie stosunku pracy z powołania, wyboru lub mianowania … 139
I. Rozwiązanie stosunku pracy z powołania … 139
1. Odwołanie … 139
2. Ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy … 140
3. Roszczenia służące odwołanemu pracownikowi … 141
II. Rozwiązanie stosunku pracy z wyboru … 141
III. Rozwiązanie i wygaśnięcie stosunku pracy z mianowania … 142
§ 15. Wygaśnięcie stosunku pracy … : … 142
I. Uwagi wstępne … 143
II. Tymczasowe aresztowanie … 144
III. Śmierć pracownika … 145
IV. Śmierć pracodawcy (właściciela zakładu pracy) … 145
V. Roszczenia pracownika w razie naruszenia przez pracodawcę przepisów o wygaśnięciu stosunku pracy … 146
§ 16. Obowiązki pracodawcy w związku z ustaniem stosunku pracy … 146
I. Obowiązek udzielenia pracownikowi zwolnienia na poszukiwanie pracy … 146
II. Obowiązek wydania pracownikowi świadectwa pracy … 147
1. Wydanie i sprostowanie świadectwa pracy … 147
2. Treść świadectwa pracy … 148
3. Roszczenia pracownika w razie niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy … 148
3.1. Sprostowanie wadliwego świadectwa … 148
3.2. Odszkodowanie … 149
Rozdział IV. Treść stosunku pracy … 150
§ 17. Prawa i obowiązki stron w stosunkach pracy (wiadomości ogólne) … 150
I. Uwagi wstępne … 151
II. Wzajemne prawa stron … 153
1. Uwagi ogólne … 153
2. Prawo do zatrudnienia na stanowisku odpowiadającym umówionej pracy … 154
3. Prawo pracownika do wynagrodzenia odpowiadającego rodzajowi pracy … 154
4. Prawo do korzystania z wyników pracy pracownika … 154
5. Uprawnienia kierownicze … 155
III. Obowiązki pracodawcy … 156
1. Obowiązki z art. 22 KP … 156
2. Obowiązki stanowiące zasady prawa pracy … 157
3. Obowiązki szczegółowe … 158
IV. Obowiązki pracownika … 158
1. Podstawowe obowiązki pracownika … 158
2. Obowiązki porządkowe … 159
3. Obowiązek dbałości o dobro pracodawcy … 160
4. Obowiązek przestrzegania tajemnicy … 161
5. Obowiązek stosowania się do poleceń pracodawcy … 161
V. Umowne ustalanie treści stosunku pracy … 162
§ 18. Miejsce pracy … 163
I. Uwagi ogólne … 163
II. Pojęcie miejsca pracy … 163
III. Miejsce wykonywania czynności pracowniczych … 165
IV. Sposób określenia miejsca pracy … 165
§ 19. Czas pracy … 166
I. Uwagi ogólne … 166
II. Pojęcie czasu pracy … 167
III. Wymiar (norma) i rozkład czasu pracy … 169
IV. Przerwy w pracy i okresy odpoczynku … 172
1. Przerwy w pracy … 173
2. Okresy odpoczynku … 173
V Ustalanie rozkładu czasu pracy … 174
VI. Ewidencja czasu pracy … 174
VII. Praca w godzinach nadliczbowych … 175
1. Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych … 175
2. Ograniczenie dopuszczalności zatrudniania pracowników w godzinach nadliczbowych … 175
3. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych … 176
VIII. Praca w nocy, w niedziele i święta … 178
IX. Czas pracy pracowników zarządzających … 179
§ 20. Urlop wypoczynkowy i inne przerwy w wykonywaniu pracy … 180
I. Uwagi wstępne … 180
II. Urlopy pracownicze … 180
1. Pojęcie i rodzaje … 180
1.1. Urlop wypoczynkowy … 181
1.1.1. Uwagi wstępne … 181
1.1.2. Nabycie prawa do urlopu … 181
1.1.3. Wymiar urlopu … 182
1.1.4. Urlop proporcjonalny … 183
1.1.5. Zasady udzielania i korzystania z urlopów … 184
1.1.5.1. Udzielenie urlopu … 184
1.1.5.2. Charakter prawny planu urlopów … 184
1.1.5.3. Zmiana terminu … 185
1.1.5.4. Urlop w okresie wypowiedzenia … 185
1.1.5.5. Podział urlopu … 186
1.1.5.6. Odwołanie z urlopu … 186
1.1.6. Wynagrodzenie za czas urlopu i ekwiwalent za niewykorzystany urlop … 187
1.1.6.1. Wynagrodzenie za czas urlopu … 187
1.1.6.2. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop … 187
1.1.6.3. Przedawnienie roszczenia urlopowego … 188
1.2. Urlop bezpłatny … 189
III. Zwolnienia od pracy (urlopy okolicznościowe) … 189
IV. Przerwy z przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy (usprawiedliwiona nieobecność w pracy) … 190
1. Nieobecność w pracy lub spóźnienie … 190
2. Przyczyny uzasadniające nieobecność pracownika w pracy … 190
3. Obowiązki pracownika … 191
§ 21. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia związane z pracą … 191
I. Ogólna charakterystyka wynagrodzenia za pracę … 192
II. Przedmiot wynagrodzenia za pracę … 193
1. Praca wykonana … 193
2. Czas niewykonywania pracy … 194
III. Warunki wynagrodzenia za pracę … 196
1. Pojęcie … 196
2. Ustalenie i zmiana warunków wynagrodzenia za pracę … 196
IV. Składniki wynagrodzenia za pracę … 198
1. Uwagi wstępne … 198
2. Wynagrodzenie zasadnicze … 198
3. Dodatkowe składniki wynagrodzenia za pracę … 199
3.1. Premia … 199
3.2. Prowizja … 200
4. Dodatki do wynagrodzenia podstawowego … 200
V. Prawna ochrona wynagrodzenia za pracę … 201
1. Uwagi wstępne … 201
2. Ograniczenia swobody dysponowania prawem do wynagrodzenia za pracę … 202
3. Ograniczenia dopuszczalności tzw. potrąceń z wynagrodzenia za pracę … 202
4. Termin, miejsce i forma wypłaty wynagrodzenia … 205
5. Sankcje z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku zapłaty wynagrodzenia za pracę … 206
VI. Inne świadczenia związane z pracą … 207
1. Uwagi ogólne … 207
2. Świadczenia kompensacyjne … 207
3. Odprawy … 207
4. Wypłaty z zysku … 208
§ 22. Ochrona roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy … 209
1. Fundusz gwarancyjny … 209
2. Zakres podmiotowy … 210
3. Pojęcie niewypłacalności … 210
4. Świadczenia gwarancyjne … 211
§ 23. Staż pracy … 212
Rozdział V. Odpowiedzialność stron w stosunkach pracy … 215
§ 24. Ogólna charakterystyka odpowiedzialności pracowników i pracodawcy … 215
§ 25. Odpowiedzialność pracownicza … 216
I. Odpowiedzialność porządkowa … 216
1. Ogólna charakterystyka … 216
2. Przesłanki odpowiedzialności … 217
3. Kary porządkowe … 217
4. Tryb postępowania przy wymierzaniu kar oraz ich uchylanie i zatarcie … 218
II. Odpowiedzialność materialna … 219
1. Ogólna charakterystyka … 219
2. Podstawy odpowiedzialności … 220
3. Przesłanki odpowiedzialności … 221
4. Naprawienie szkody … 223
5. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi … 225
5.1. Podstawa i przesłanki … 225
5.2. Zakres powierzania mienia … 226
5.3. Zakres odpowiedzialności … 227
6. Odpowiedzialność za szkodę kilku pracowników … 228
7. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej (pracownicza odpowiedzialność regresowa) … 229
§ 26. Odpowiedzialność pracodawcy … 230
I. Odpowiedzialność majątkowa pracodawcy … 230
1. Uwagi ogólne … 230
2. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa … 231
3. Odpowiedzialność za szkodę w mieniu pracownika … 232
II. Odpowiedzialność za wykroczenia i przestępstwa przeciwko prawom pracownika … 233
1. Ogólna charakterystyka … 233
2. Odpowiedzialność za wykroczenia … 234
3. Odpowiedzialność za przestępstwa … 235
4. Postępowanie w sprawach o wykroczenia i przestępstwa przeciwko prawom pracownika … 236
Rozdział VI. Ochrona pracy … 237
§ 27. Powszechna ochrona pracy … 237
I. Pojęcie ochrony pracy … 237
II. Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony pracy … 238
1. Uwagi ogólne … 238
2. Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy … 238
3. Szkolenie i informacja o ryzyku zawodowym … 239
4. Profilaktyczna ochrona zdrowia … 240
5. Służba i komisja bezpieczeństwa i higieny pracy … 241
III. Obowiązki i prawa pracowników w zakresie ochrony pracy … 242
IV. Odpowiedzialność pracowników za naruszenie przepisów i zasad ochrony pracy … 243
§ 28. Uprawnienia związane z rodzicielstwem … 244
I. Prace wzbronione kobietom … 245
II. Ochrona pracy kobiet w związku z macierzyństwem … 245
1. Uwagi ogólne … 245
2. Ochrona zdrowia kobiety w ciąży … 246
3. Urlop macierzyński i rodzicielski … 247
4. Urlop wychowawczy … 249
5. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy … 249
6. Ochrona przed zmianą stosunku pracy … 252
7. Uprawnienia z tytułu opieki nad dziećmi … 252
§ 29. Zatrudnianie młodocianych … 253
I. Zasady ogólne … 253
II. Umowy w celu przygotowania zawodowego … 254
1. Uwagi ogólne … 254
2. Treść i forma umowy o pracę … 254
3. Rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego … 255
III. Zatrudnianie młodocianych przy wykonywaniu lekkich prac … 256
IV. Ochrona zdrowia młodocianych … 256
V. Obowiązek dokształcania się młodocianego … 258
VI. Praca dzieci … 258
§ 30. Kontrola i nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad ochrony pracy … 259
I. Uwagi wstępne … 259
II. Państwowa Inspekcja Pracy … 259
1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy … 259
2. Kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy … 260
III. Społeczna inspekcja pracy … 261
Rozdział VII. Spory ze stosunku pracy … 263
§ 31. Rozpatrywanie sporów ze stosunku pracy … 263
I. Uwagi ogólne … 263
II. Komisje pojednawcze … 264
III. Postępowanie pojednawcze … 264
IV. Ustrój sądów pracy … 265
V. Właściwość sądów pracy … 267
1. Właściwość rzeczowa … 267
2. Właściwość miejscowa … 268
3. Jurysdykcja krajowa … 268
VI. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy … 269
VII. Mediacja … 272
VIII. Sąd polubowny … 272
IX. Wykonywanie orzeczeń i ugód … 273
§ 32. Przedawnienie i terminy zawite … 274
I. Uwagi wstępne … 274
II. Przedawnienie roszczeń … 275
1. Istota i cele przedawnienia … 275
2. Przedmiot przedawnienia … 276
3. Terminy przedawnienia … 276
4. Bieg przedawnienia … 277
III. Terminy zawite … 279
Rozdział VIII. Zbiorowe prawo pracy … 281
§ 33. Ogólna charakterystyka zbiorowego prawa pracy … 281
I. Pojęcie i zakres zbiorowego prawa pracy … 281
II. Ewolucja zbiorowego prawa pracy w Polsce … 284
§ 34. Związki zawodowe … 285
I. Wprowadzenie … 285
II. Swoboda zrzeszania się w związki zawodowe (wolność związkowa) … 286
1. Uwagi ogólne … 286
2. Swoboda tworzenia związków zawodowych … 286
3. Swoboda wyboru związku … 287
4. Zakaz dyskryminacji … 287
5. Negatywna wolność związkowa … 287
6. Samorządność i niezależność związku … 287
7. Granice wolności związkowej … 288
8. Gwarancje materialne … 289
III. Zakres podmiotowy wolności związkowej … 289
IV. Tworzenie i rozwiązywanie związku zawodowego … 290
V. Przedmiot działalności związkowej … 291
VI. Uprawnienia związków zawodowych … 292
VII. Reprezentatywność związków zawodowych … 294
VIII. Uprawnienia i ochrona działaczy związkowych … 296
1. Prawa działaczy związków zawodowych … 296
2. Ochrona trwałości stosunku pracy … 296
IX. Skutki naruszenia prawa związkowego … 298
§ 35. Organizacje pracodawców … 299
I. Uwagi ogólne … 299
II. Swoboda zrzeszania się pracodawców … 300
III. Zadania organizacji pracodawców … 301
IV. Tworzenie organizacji pracodawców … 301
V. Uprawnienia organizacji pracodawców … 301
§ 36. Rokowania i układy zbiorowe pracy … 302
I. Pojęcie i charakter prawny układu … 303
II. Zakres stosowania układów … 304
III. Przedmiot układu … 304
IV. Strony układu … 307
1. Zdolność układowa pracodawców … 307
2. Zdolność układowa pracowników … 307
3. Reprezentatywność związku … 308
V Zakres podmiotowy układu … 309
VI. Rokowania zbiorowe … 310
VII. Zawarcie, rejestracja i rozwiązanie układu … 313
VIII. Autonomia (swoboda) układowa … 314
IX. Zmiany organizacyjne stron układu … : … 315
1. Połączenie lub podział organizacji … 315
2. Rozwiązanie organizacji … 315
3. Przejęcie zakładu pracy … 315
X. Układ a umowa o pracę … 316
§ 37. Spory zbiorowe … 316
I. Pojęcie i przedmiot sporu zbiorowego … 317
II. Strony sporu zbiorowego … 318
III. Rozwiązywanie sporu zbiorowego … 319
1. Uwagi wstępne … 319
2. Rokowania … 319
3. Mediacja … 320
4. Arbitraż … 320
5. Ograniczenie akcji strajkowej … 320
IV. Prawo do strajku … 321
1. Pojęcie i zakres podmiotowy … 321
2. Przesłanki strajku legalnego … 321
3. Zasady prowadzenia strajku … 322
4. Sytuacja pracownika w czasie strajku … 323
5. Odpowiedzialność za naruszenie ustawy … 324
§ 38. Rady pracowników … 324
I. Uwagi ogólne … 325
II. Wybór rady pracowników … 325
III. Informacja i konsultacja … 326
IV. Informacje poufne … 326
V. Naruszenie obowiązków … 327
VI. Rada pracowników a inni pozazwiązkowi przedstawiciele pracowników … 327
VII. Rada pracowników a związki zawodowe … 328
VIII. Europejskie rady zakładowe … 329
Rozdział IX. Zatrudnienie atypowe … 331
§ 39. Ogólna charakterystyka … 331
§ 40. Praca tymczasowa … 333
I. Podstawy i charakter pracy … 333
II. Warunki pracy … 334
III. Przeciwdziałanie nadużywaniu pracy tymczasowej … 335
§ 41. Telepraca … 336
I. Cel i podstawy prawne … 336
II. Pojęcie i zakres … 336
III. Obowiązki i prawa pracodawcy … 337
IV. Zakaz dyskryminacji … 337
Rozdział X. Pracownicze ubezpieczenia społeczne … 338
§ 42. Ogólna charakterystyka pracowniczego ubezpieczenia społecznego … 338
I. Związki prawa pracy i ubezpieczeń społecznych … 338
II. Cechy ubezpieczenia społecznego pracowników … 339
III. Podstawy prawne … 339
IV. Stosunek ubezpieczenia społecznego … 340
V Obowiązek ubezpieczeniowy … 340
VI. Składka … 341
1. Podstawa wymiaru … 341
2. Wysokość składki … 342
3. Podział składki … 342
4. Skutki nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości … 343
§ 43. Ubezpieczenie chorobowe … 343
I. Uwagi wstępne … 343
II. Zasiłek chorobowy … 344
1. Nabycie … 344
2. Okres zasiłkowy … 344
3. Wymiar … 344
4. Obniżenie lub pozbawienie prawa do zasiłku … 345
III. Inne świadczenia związane z chorobą … 345
1. Świadczenie rehabilitacyjne … 345
2. Zasiłek wyrównawczy … 346
IV. Zasiłek macierzyński … 346
V Zasiłek opiekuńczy … 346
VI. Postępowanie w sprawie zasiłków … 347
§ 44. Ubezpieczenie emerytalne … 347
I. Prawne podstawy ubezpieczenia emerytalnego … 347
II. Emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (1 filar) … 348
1. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed 1.1.1949 r … 348
2. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r … 350
III. Otwarte fundusze emerytalne (II filar) … 350
1. Cel funduszu … 350
2. Członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym … 351
3. Transfer lub podział kapitału emerytalnego … 351
4. Prawo do emerytury kapitałowej … 351
IV. Pracownicze programy emerytalne (III filar) … 352
1. Cel i forma programu … 352
2. Umowy … 352
3. Uczestnictwo w programie … 352
§ 45. Ubezpieczenie rentowe … 353
I. Renta z tytułu niezdolności do pracy … 353
1. Warunki nabycia … ' 353
2. Niezdolność do pracy … 353
3. Staż ubezpieczeniowy … 354
4. Wysokość renty … 354
II. Renta rodzinna … 355
1. Warunki, jakie musi spełnić zmarły żywiciel … 355
2. Krąg uprawnionych … 355
3. Wysokość renty … 355
III. Zasiłek pogrzebowy … 356
IV. Postępowanie w sprawie emerytur i rent … 356
V Zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń … 357
§ 46. Ubezpieczenie wypadkowe … 357
I. Uwagi wstępne … 357
II. Pojęcie wypadku przy pracy i choroby zawodowej … 358
1. Wypadek przy pracy … 358
2. Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy … 360
3. Choroba zawodowa … 360
III. System kompensacji szkód … 361
IV. Wyłączenie odpowiedzialności za wypadek … 361
V Świadczenia powypadkowe … 362
1. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu … 362
2. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci pracownika … 363
3. Świadczenia rentowe i inne świadczenia … 364
4. Odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone … 364
VI. Wypadek w drodze do pracy i z pracy … 365
VII. Postępowanie w sprawie wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy lub z pracy lub choroby zawodowej … 365
Indeks rzeczowy … 367
Wykaz literatury … XXI
Przedmowa do piętnastego wydania … XXIII
Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie pracy … 1
§ 1. Pojęcie, przedmiot i funkcje prawa pracy … 1
I. Praca jako przedmiot regulacji prawnej … 1
II. Praca a służba publiczna … 3
III. Przedmiot prawa pracy … 4
IV. Prawo pracy jako gałąź prawa … 6
V. Funkcje prawa pracy … 8
§ 2. Podstawowe zasady prawa pracy … 9
§ 3. Równe traktowanie pracowników … 17
I. Podstawy i zakres równego traktowania … 17
II. Dopuszczalne różnicowanie … 19
III. Odpowiedzialność pracodawcy … 20
§ 4. Źródła prawa pracy … 21
I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa pracy … 22
II. Konstytucja RP … 25
III. Kodeks pracy … 27
1. Zakres regulacji … 27
2. Charakter norm … 28
IV. Odrębne akty ustawowe … 29
V Akty wykonawcze … 30
VI. Pragmatyki służbowe … 31
VII. Kodeks cywilny jako pomocnicze źródło prawa pracy … 33
1. Prawo pracy a prawo cywilne … 33
2. Przesłanki stosowania przepisów Kodeksu cywilnego … 34
3. Odpowiednie stosowanie … 36
VIII. Źródła zbiorowego prawa pracy … 37
IX. Układy zbiorowe pracy … 38
X. Porozumienie zbiorowe … 38
XI. Akty wewnątrzzakładowe … 40
1. Regulamin pracy … 40
2. Regulamin wynagradzania … 41
3. Statut … 42
XII. Umowy międzynarodowe … 42
XIII. Prawo unijne … 44
§ 5. Pojęcie, cechy i strony stosunku pracy … 47
I. Pojęcie i cechy stosunku pracy … 47
1. Pojęcie stosunku pracy … 47
2. Cechy stosunku pracy … 48
3. Obowiązkowy charakter stosunku pracy … 51
II. Podmioty (strony) stosunku pracy … 52
1. Pracodawca … 52
2. Zmiana pracodawcy … 54
2.1. Kontynuacja stosunku pracy … 54
2.2. Zawiadomienie pracowników … 55
2.3. Rozwiązanie stosunku pracy przez pracownika … 55
2.4. Odpowiedzialność pracodawcy … 56
3. Pracownik … 56
III. Zdolność do czynności i działań prawnych w sprawach z zakresu prawa pracy … 57
1. Zdolność pracodawcy … 57
2. Zdolność pracownika … 59
Rozdział II. Powstanie i zmiana stosunku pracy … 61
§ 6. Powstanie stosunku pracy … 61
I. Uwagi ogólne … 62
II. Dane osobowe … 63
III. Zawarcie umowy o pracę … 65
1. Pojęcie umowy … 65
2. Odgraniczenie umowy o pracę od innych umów o świadczenie usług … 66
3. Funkcje umowy o pracę … 66
4. Składniki (treść) umowy o pracę … 68
4.1. Postanowienia przewidziane Kodeksem … 68
4.2. Postanowienia dodatkowe … 70
4.3. Informowanie pracowników … 73
4.4. Pracownicy skierowani za granicę … 73
5. Zakaz konkurencji … 73
6. Sposób zawarcia umowy o pracę … 75
7. Forma zawarcia umowy o pracę … 76
IV. Rodzaje umów o pracę … 78
1. Uwagi wstępne … 78
2. Umowa na okres próbny … 79
3. Umowa na czas określony … 80
4. Umowa na zastępstwo … 81
5. Umowa na czas wykonania określonej pracy … 81
6. Umowa na czas nieokreślony … 82
§ 7. Nawiązanie stosunku pracy na podstawie powołania, wyboru, mianowania i spółdzielczej umowy o pracę … 83
I. Uwagi wstępne … 83
II. Powołanie … 84
III. Wybór … 85
IV. Mianowanie … 85
V Spółdzielcza umowa o pracę … 87
§ 7a. Nawiązanie stosunku pracy z cudzoziemcem … 87
I. Warunki podjęcia pracy przez cudzoziemców … 87
II. Cudzoziemcy wywodzący się z Unii … 88
III. Warunki zatrudnienia cudzoziemców … 89
§ 8. Zmiana stosunku pracy … 90
I. Uwagi wstępne … 90
II. Porozumienie zmieniające … 91
III. Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy … 92
1. Przedmiot, definicja … 92
2. Skuteczność … 92
3. Skutki wypowiedzenia … 93
4. Zakres … 94
IV. Zmiana umówionej pracy na podstawie jednostronnych czynności pracodawcy … 94
1. Uwagi ogólne … 94
2. Przeniesienie pracownika do innej pracy … 94
3. Powierzenie pracownikowi na okres przejściowy innej pracy … 95
Rozdział III. Ustanie stosunku pracy … 96
§ 9. Zdarzenia powodujące ustanie stosunku pracy … 96
I. Czynności prawne dwustronne (porozumienie stron) … 96
1. Porozumienie stron - uwagi ogólne … 96
2. Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron … 97
3. Skrócenie okresu wypowiedzenia … 97
4. Porozumienie pracodawców … 98
II. Czynności prawne jednostronne … 98
III. Zdarzenia niebędące czynnościami prawnymi … 98
§ 10. Wypowiedzenie umowy o pracę … 99
I. Pojęcie i forma wypowiedzenia … 99
1. Pojęcie … 99
2. Forma … 100
II. Okresy i terminy wypowiedzenia … 101
1. Charakter prawny okresu wypowiedzenia … 101
2. Długość okresu wypowiedzenia … 102
3. Termin wypowiedzenia … 102
III. Ograniczenia dopuszczalności wypowiadania umów o pracę przez pracodawcę (ochrona trwałości stosunku pracy) … 103
1. Uwagi wstępne … 103
2. Powszechna ochrona przed wypowiedzeniem … 104
3. Związkowa kontrola wypowiadania umów o pracę … 104
4. Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę … 106
IV. Szczególna ochrona przed wypowiedzeniem … 108
1. Uwagi wstępne … 108
2. Ograniczenie dopuszczalności wypowiedzenia ze względu na sytuację osobistą lub rodzinną pracownika … 108
3. Ograniczenia dopuszczalności wypowiadania (rozwiązywania) umów o pracę ze względu na pełnione funkcje … 111
V Roszczenia pracownika w razie bezprawnego wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę … 112
1. Uwagi wstępne … 112
2. Orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia lub przywróceniu pracownika do pracy … 113
3. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy … 114
4. Odszkodowanie z tytułu bezprawnego wypowiedzenia … 115
VI. Rozwiązanie stosunku pracy w wyniku wypowiedzenia warunków pracy lub płacy … 117
1. Zakres ochrony powszechnej … 117
2. Zasadność wypowiedzenia … 117
3. Konsultacja ze związkami zawodowymi … 118
4. Ochrona szczególna … 118
5. Roszczenia pracownika … 118
§ 11. Zwolnienia z przyczyn niedotyczących pracowników … 120
I. Uwagi ogólne … 120
II. Przyczyny zwolnień … 121
III. Pojęcie i tryb zwolnienia grupowego … 121
IV. Ograniczenie ochrony trwałości stosunku pracy … 123
V. Odprawa … 124
VI. Ponowne zatrudnienie … 124
§ 12. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia … 125
I. Pojęcie i forma … 125
1. Pojęcie … 125
2. Forma … 126
II. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę … 126
1. Uwagi wstępne … 126
2. Przesłanki dopuszczalności niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę … 127
2.1. Przyczyny zawinione przez pracownika … 127
2.2. Przyczyny niezawinione przez pracownika … 129
3. Związkowa kontrola rozwiązywania umów o pracę bez wypowiedzenia … 131
III. Roszczenia pracowników w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia … 132
1. Uwagi wstępne … 132
2. Przywrócenie pracownika do pracy … 133
3. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy … 133
4. Odszkodowanie … 134
IV. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika.. 135
1. Przesłanki … 135
2. Termin i forma … 136
3. Skutki … 136
4. Odpowiedzialność odszkodowawcza pracownika … 136
5. Inne przypadki … 137
§ 13. Rozwiązanie terminowej umowy o pracę … 137
I. Rozwiązanie umowy zawartej na okres próbny … 137
II. Rozwiązanie umowy zawartej na czas określony … 138
III. Rozwiązanie umowy zawartej na czas wykonania określonej
§ 14. Rozwiązanie stosunku pracy z powołania, wyboru lub mianowania … 139
I. Rozwiązanie stosunku pracy z powołania … 139
1. Odwołanie … 139
2. Ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy … 140
3. Roszczenia służące odwołanemu pracownikowi … 141
II. Rozwiązanie stosunku pracy z wyboru … 141
III. Rozwiązanie i wygaśnięcie stosunku pracy z mianowania … 142
§ 15. Wygaśnięcie stosunku pracy … : … 142
I. Uwagi wstępne … 143
II. Tymczasowe aresztowanie … 144
III. Śmierć pracownika … 145
IV. Śmierć pracodawcy (właściciela zakładu pracy) … 145
V. Roszczenia pracownika w razie naruszenia przez pracodawcę przepisów o wygaśnięciu stosunku pracy … 146
§ 16. Obowiązki pracodawcy w związku z ustaniem stosunku pracy … 146
I. Obowiązek udzielenia pracownikowi zwolnienia na poszukiwanie pracy … 146
II. Obowiązek wydania pracownikowi świadectwa pracy … 147
1. Wydanie i sprostowanie świadectwa pracy … 147
2. Treść świadectwa pracy … 148
3. Roszczenia pracownika w razie niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy … 148
3.1. Sprostowanie wadliwego świadectwa … 148
3.2. Odszkodowanie … 149
Rozdział IV. Treść stosunku pracy … 150
§ 17. Prawa i obowiązki stron w stosunkach pracy (wiadomości ogólne) … 150
I. Uwagi wstępne … 151
II. Wzajemne prawa stron … 153
1. Uwagi ogólne … 153
2. Prawo do zatrudnienia na stanowisku odpowiadającym umówionej pracy … 154
3. Prawo pracownika do wynagrodzenia odpowiadającego rodzajowi pracy … 154
4. Prawo do korzystania z wyników pracy pracownika … 154
5. Uprawnienia kierownicze … 155
III. Obowiązki pracodawcy … 156
1. Obowiązki z art. 22 KP … 156
2. Obowiązki stanowiące zasady prawa pracy … 157
3. Obowiązki szczegółowe … 158
IV. Obowiązki pracownika … 158
1. Podstawowe obowiązki pracownika … 158
2. Obowiązki porządkowe … 159
3. Obowiązek dbałości o dobro pracodawcy … 160
4. Obowiązek przestrzegania tajemnicy … 161
5. Obowiązek stosowania się do poleceń pracodawcy … 161
V. Umowne ustalanie treści stosunku pracy … 162
§ 18. Miejsce pracy … 163
I. Uwagi ogólne … 163
II. Pojęcie miejsca pracy … 163
III. Miejsce wykonywania czynności pracowniczych … 165
IV. Sposób określenia miejsca pracy … 165
§ 19. Czas pracy … 166
I. Uwagi ogólne … 166
II. Pojęcie czasu pracy … 167
III. Wymiar (norma) i rozkład czasu pracy … 169
IV. Przerwy w pracy i okresy odpoczynku … 172
1. Przerwy w pracy … 173
2. Okresy odpoczynku … 173
V Ustalanie rozkładu czasu pracy … 174
VI. Ewidencja czasu pracy … 174
VII. Praca w godzinach nadliczbowych … 175
1. Pojęcie pracy w godzinach nadliczbowych … 175
2. Ograniczenie dopuszczalności zatrudniania pracowników w godzinach nadliczbowych … 175
3. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych … 176
VIII. Praca w nocy, w niedziele i święta … 178
IX. Czas pracy pracowników zarządzających … 179
§ 20. Urlop wypoczynkowy i inne przerwy w wykonywaniu pracy … 180
I. Uwagi wstępne … 180
II. Urlopy pracownicze … 180
1. Pojęcie i rodzaje … 180
1.1. Urlop wypoczynkowy … 181
1.1.1. Uwagi wstępne … 181
1.1.2. Nabycie prawa do urlopu … 181
1.1.3. Wymiar urlopu … 182
1.1.4. Urlop proporcjonalny … 183
1.1.5. Zasady udzielania i korzystania z urlopów … 184
1.1.5.1. Udzielenie urlopu … 184
1.1.5.2. Charakter prawny planu urlopów … 184
1.1.5.3. Zmiana terminu … 185
1.1.5.4. Urlop w okresie wypowiedzenia … 185
1.1.5.5. Podział urlopu … 186
1.1.5.6. Odwołanie z urlopu … 186
1.1.6. Wynagrodzenie za czas urlopu i ekwiwalent za niewykorzystany urlop … 187
1.1.6.1. Wynagrodzenie za czas urlopu … 187
1.1.6.2. Ekwiwalent za niewykorzystany urlop … 187
1.1.6.3. Przedawnienie roszczenia urlopowego … 188
1.2. Urlop bezpłatny … 189
III. Zwolnienia od pracy (urlopy okolicznościowe) … 189
IV. Przerwy z przyczyn uniemożliwiających stawienie się do pracy (usprawiedliwiona nieobecność w pracy) … 190
1. Nieobecność w pracy lub spóźnienie … 190
2. Przyczyny uzasadniające nieobecność pracownika w pracy … 190
3. Obowiązki pracownika … 191
§ 21. Wynagrodzenie za pracę i inne świadczenia związane z pracą … 191
I. Ogólna charakterystyka wynagrodzenia za pracę … 192
II. Przedmiot wynagrodzenia za pracę … 193
1. Praca wykonana … 193
2. Czas niewykonywania pracy … 194
III. Warunki wynagrodzenia za pracę … 196
1. Pojęcie … 196
2. Ustalenie i zmiana warunków wynagrodzenia za pracę … 196
IV. Składniki wynagrodzenia za pracę … 198
1. Uwagi wstępne … 198
2. Wynagrodzenie zasadnicze … 198
3. Dodatkowe składniki wynagrodzenia za pracę … 199
3.1. Premia … 199
3.2. Prowizja … 200
4. Dodatki do wynagrodzenia podstawowego … 200
V. Prawna ochrona wynagrodzenia za pracę … 201
1. Uwagi wstępne … 201
2. Ograniczenia swobody dysponowania prawem do wynagrodzenia za pracę … 202
3. Ograniczenia dopuszczalności tzw. potrąceń z wynagrodzenia za pracę … 202
4. Termin, miejsce i forma wypłaty wynagrodzenia … 205
5. Sankcje z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku zapłaty wynagrodzenia za pracę … 206
VI. Inne świadczenia związane z pracą … 207
1. Uwagi ogólne … 207
2. Świadczenia kompensacyjne … 207
3. Odprawy … 207
4. Wypłaty z zysku … 208
§ 22. Ochrona roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy … 209
1. Fundusz gwarancyjny … 209
2. Zakres podmiotowy … 210
3. Pojęcie niewypłacalności … 210
4. Świadczenia gwarancyjne … 211
§ 23. Staż pracy … 212
Rozdział V. Odpowiedzialność stron w stosunkach pracy … 215
§ 24. Ogólna charakterystyka odpowiedzialności pracowników i pracodawcy … 215
§ 25. Odpowiedzialność pracownicza … 216
I. Odpowiedzialność porządkowa … 216
1. Ogólna charakterystyka … 216
2. Przesłanki odpowiedzialności … 217
3. Kary porządkowe … 217
4. Tryb postępowania przy wymierzaniu kar oraz ich uchylanie i zatarcie … 218
II. Odpowiedzialność materialna … 219
1. Ogólna charakterystyka … 219
2. Podstawy odpowiedzialności … 220
3. Przesłanki odpowiedzialności … 221
4. Naprawienie szkody … 223
5. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi … 225
5.1. Podstawa i przesłanki … 225
5.2. Zakres powierzania mienia … 226
5.3. Zakres odpowiedzialności … 227
6. Odpowiedzialność za szkodę kilku pracowników … 228
7. Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej (pracownicza odpowiedzialność regresowa) … 229
§ 26. Odpowiedzialność pracodawcy … 230
I. Odpowiedzialność majątkowa pracodawcy … 230
1. Uwagi ogólne … 230
2. Odpowiedzialność kontraktowa i deliktowa … 231
3. Odpowiedzialność za szkodę w mieniu pracownika … 232
II. Odpowiedzialność za wykroczenia i przestępstwa przeciwko prawom pracownika … 233
1. Ogólna charakterystyka … 233
2. Odpowiedzialność za wykroczenia … 234
3. Odpowiedzialność za przestępstwa … 235
4. Postępowanie w sprawach o wykroczenia i przestępstwa przeciwko prawom pracownika … 236
Rozdział VI. Ochrona pracy … 237
§ 27. Powszechna ochrona pracy … 237
I. Pojęcie ochrony pracy … 237
II. Obowiązki pracodawcy w zakresie ochrony pracy … 238
1. Uwagi ogólne … 238
2. Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy … 238
3. Szkolenie i informacja o ryzyku zawodowym … 239
4. Profilaktyczna ochrona zdrowia … 240
5. Służba i komisja bezpieczeństwa i higieny pracy … 241
III. Obowiązki i prawa pracowników w zakresie ochrony pracy … 242
IV. Odpowiedzialność pracowników za naruszenie przepisów i zasad ochrony pracy … 243
§ 28. Uprawnienia związane z rodzicielstwem … 244
I. Prace wzbronione kobietom … 245
II. Ochrona pracy kobiet w związku z macierzyństwem … 245
1. Uwagi ogólne … 245
2. Ochrona zdrowia kobiety w ciąży … 246
3. Urlop macierzyński i rodzicielski … 247
4. Urlop wychowawczy … 249
5. Szczególna ochrona trwałości stosunku pracy … 249
6. Ochrona przed zmianą stosunku pracy … 252
7. Uprawnienia z tytułu opieki nad dziećmi … 252
§ 29. Zatrudnianie młodocianych … 253
I. Zasady ogólne … 253
II. Umowy w celu przygotowania zawodowego … 254
1. Uwagi ogólne … 254
2. Treść i forma umowy o pracę … 254
3. Rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego … 255
III. Zatrudnianie młodocianych przy wykonywaniu lekkich prac … 256
IV. Ochrona zdrowia młodocianych … 256
V. Obowiązek dokształcania się młodocianego … 258
VI. Praca dzieci … 258
§ 30. Kontrola i nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad ochrony pracy … 259
I. Uwagi wstępne … 259
II. Państwowa Inspekcja Pracy … 259
1. Organizacja Państwowej Inspekcji Pracy … 259
2. Kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy … 260
III. Społeczna inspekcja pracy … 261
Rozdział VII. Spory ze stosunku pracy … 263
§ 31. Rozpatrywanie sporów ze stosunku pracy … 263
I. Uwagi ogólne … 263
II. Komisje pojednawcze … 264
III. Postępowanie pojednawcze … 264
IV. Ustrój sądów pracy … 265
V. Właściwość sądów pracy … 267
1. Właściwość rzeczowa … 267
2. Właściwość miejscowa … 268
3. Jurysdykcja krajowa … 268
VI. Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy … 269
VII. Mediacja … 272
VIII. Sąd polubowny … 272
IX. Wykonywanie orzeczeń i ugód … 273
§ 32. Przedawnienie i terminy zawite … 274
I. Uwagi wstępne … 274
II. Przedawnienie roszczeń … 275
1. Istota i cele przedawnienia … 275
2. Przedmiot przedawnienia … 276
3. Terminy przedawnienia … 276
4. Bieg przedawnienia … 277
III. Terminy zawite … 279
Rozdział VIII. Zbiorowe prawo pracy … 281
§ 33. Ogólna charakterystyka zbiorowego prawa pracy … 281
I. Pojęcie i zakres zbiorowego prawa pracy … 281
II. Ewolucja zbiorowego prawa pracy w Polsce … 284
§ 34. Związki zawodowe … 285
I. Wprowadzenie … 285
II. Swoboda zrzeszania się w związki zawodowe (wolność związkowa) … 286
1. Uwagi ogólne … 286
2. Swoboda tworzenia związków zawodowych … 286
3. Swoboda wyboru związku … 287
4. Zakaz dyskryminacji … 287
5. Negatywna wolność związkowa … 287
6. Samorządność i niezależność związku … 287
7. Granice wolności związkowej … 288
8. Gwarancje materialne … 289
III. Zakres podmiotowy wolności związkowej … 289
IV. Tworzenie i rozwiązywanie związku zawodowego … 290
V. Przedmiot działalności związkowej … 291
VI. Uprawnienia związków zawodowych … 292
VII. Reprezentatywność związków zawodowych … 294
VIII. Uprawnienia i ochrona działaczy związkowych … 296
1. Prawa działaczy związków zawodowych … 296
2. Ochrona trwałości stosunku pracy … 296
IX. Skutki naruszenia prawa związkowego … 298
§ 35. Organizacje pracodawców … 299
I. Uwagi ogólne … 299
II. Swoboda zrzeszania się pracodawców … 300
III. Zadania organizacji pracodawców … 301
IV. Tworzenie organizacji pracodawców … 301
V. Uprawnienia organizacji pracodawców … 301
§ 36. Rokowania i układy zbiorowe pracy … 302
I. Pojęcie i charakter prawny układu … 303
II. Zakres stosowania układów … 304
III. Przedmiot układu … 304
IV. Strony układu … 307
1. Zdolność układowa pracodawców … 307
2. Zdolność układowa pracowników … 307
3. Reprezentatywność związku … 308
V Zakres podmiotowy układu … 309
VI. Rokowania zbiorowe … 310
VII. Zawarcie, rejestracja i rozwiązanie układu … 313
VIII. Autonomia (swoboda) układowa … 314
IX. Zmiany organizacyjne stron układu … : … 315
1. Połączenie lub podział organizacji … 315
2. Rozwiązanie organizacji … 315
3. Przejęcie zakładu pracy … 315
X. Układ a umowa o pracę … 316
§ 37. Spory zbiorowe … 316
I. Pojęcie i przedmiot sporu zbiorowego … 317
II. Strony sporu zbiorowego … 318
III. Rozwiązywanie sporu zbiorowego … 319
1. Uwagi wstępne … 319
2. Rokowania … 319
3. Mediacja … 320
4. Arbitraż … 320
5. Ograniczenie akcji strajkowej … 320
IV. Prawo do strajku … 321
1. Pojęcie i zakres podmiotowy … 321
2. Przesłanki strajku legalnego … 321
3. Zasady prowadzenia strajku … 322
4. Sytuacja pracownika w czasie strajku … 323
5. Odpowiedzialność za naruszenie ustawy … 324
§ 38. Rady pracowników … 324
I. Uwagi ogólne … 325
II. Wybór rady pracowników … 325
III. Informacja i konsultacja … 326
IV. Informacje poufne … 326
V. Naruszenie obowiązków … 327
VI. Rada pracowników a inni pozazwiązkowi przedstawiciele pracowników … 327
VII. Rada pracowników a związki zawodowe … 328
VIII. Europejskie rady zakładowe … 329
Rozdział IX. Zatrudnienie atypowe … 331
§ 39. Ogólna charakterystyka … 331
§ 40. Praca tymczasowa … 333
I. Podstawy i charakter pracy … 333
II. Warunki pracy … 334
III. Przeciwdziałanie nadużywaniu pracy tymczasowej … 335
§ 41. Telepraca … 336
I. Cel i podstawy prawne … 336
II. Pojęcie i zakres … 336
III. Obowiązki i prawa pracodawcy … 337
IV. Zakaz dyskryminacji … 337
Rozdział X. Pracownicze ubezpieczenia społeczne … 338
§ 42. Ogólna charakterystyka pracowniczego ubezpieczenia społecznego … 338
I. Związki prawa pracy i ubezpieczeń społecznych … 338
II. Cechy ubezpieczenia społecznego pracowników … 339
III. Podstawy prawne … 339
IV. Stosunek ubezpieczenia społecznego … 340
V Obowiązek ubezpieczeniowy … 340
VI. Składka … 341
1. Podstawa wymiaru … 341
2. Wysokość składki … 342
3. Podział składki … 342
4. Skutki nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości … 343
§ 43. Ubezpieczenie chorobowe … 343
I. Uwagi wstępne … 343
II. Zasiłek chorobowy … 344
1. Nabycie … 344
2. Okres zasiłkowy … 344
3. Wymiar … 344
4. Obniżenie lub pozbawienie prawa do zasiłku … 345
III. Inne świadczenia związane z chorobą … 345
1. Świadczenie rehabilitacyjne … 345
2. Zasiłek wyrównawczy … 346
IV. Zasiłek macierzyński … 346
V Zasiłek opiekuńczy … 346
VI. Postępowanie w sprawie zasiłków … 347
§ 44. Ubezpieczenie emerytalne … 347
I. Prawne podstawy ubezpieczenia emerytalnego … 347
II. Emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (1 filar) … 348
1. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed 1.1.1949 r … 348
2. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r … 350
III. Otwarte fundusze emerytalne (II filar) … 350
1. Cel funduszu … 350
2. Członkostwo w otwartym funduszu emerytalnym … 351
3. Transfer lub podział kapitału emerytalnego … 351
4. Prawo do emerytury kapitałowej … 351
IV. Pracownicze programy emerytalne (III filar) … 352
1. Cel i forma programu … 352
2. Umowy … 352
3. Uczestnictwo w programie … 352
§ 45. Ubezpieczenie rentowe … 353
I. Renta z tytułu niezdolności do pracy … 353
1. Warunki nabycia … ' 353
2. Niezdolność do pracy … 353
3. Staż ubezpieczeniowy … 354
4. Wysokość renty … 354
II. Renta rodzinna … 355
1. Warunki, jakie musi spełnić zmarły żywiciel … 355
2. Krąg uprawnionych … 355
3. Wysokość renty … 355
III. Zasiłek pogrzebowy … 356
IV. Postępowanie w sprawie emerytur i rent … 356
V Zawieszenie lub zmniejszenie świadczeń … 357
§ 46. Ubezpieczenie wypadkowe … 357
I. Uwagi wstępne … 357
II. Pojęcie wypadku przy pracy i choroby zawodowej … 358
1. Wypadek przy pracy … 358
2. Wypadki zrównane z wypadkami przy pracy … 360
3. Choroba zawodowa … 360
III. System kompensacji szkód … 361
IV. Wyłączenie odpowiedzialności za wypadek … 361
V Świadczenia powypadkowe … 362
1. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu … 362
2. Jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci pracownika … 363
3. Świadczenia rentowe i inne świadczenia … 364
4. Odszkodowanie za przedmioty utracone lub uszkodzone … 364
VI. Wypadek w drodze do pracy i z pracy … 365
VII. Postępowanie w sprawie wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy lub z pracy lub choroby zawodowej … 365
Indeks rzeczowy … 367