Dane szczegółowe książki

SPIS TREŚCI
Wstęp 7
Część pierwsza
Zofia Sękowska
PEDAGOGIKA NIEWIDOMYCH I NIEDOWIDZĄCYCH. Zarys - 9
Rozdział I. Związek tyflopedagogiki z pedagogiką specjalną i ich status metodologiczny w 10
Rozdział II. Ustalenie pojęć tyflopedagogiicznych 17
Rozdział III. Przyczyny inwalidztwa wzrokowego 25
Rozdział IV. Przemiany w sytuacji niewidomych i niedowidzących na przestrzeni dziejów 33
Rozwój i stan współczesnej opieki nad dziećmi niedowidzącymi w Polsce Ludowej 38
Metody nauczania w polskim szkolnictwie dla dzieci niedowidzących 41
Rozdział V. Wpływ braku wzroku na rozwój psychiczny dziecka 46
Zjawiska specyficzne występujące w rozwoju dzieci niewidomych 52
Potrzeby psychiczne a brak wzroku : 56
Rozdział VI. Procesy poznawcze u uczniów niewidomych 64
Zjawisko kompensacji izmysłów 64
Kompensacyjna rola dotyku 66
Teorie dotykowego ujmowania 69
Kompensacyjna rola słuchu 72
Drugi układ sygnałowy a proces kompensacji 75
Wyobrażenia niewidomych 78
Wyobrażenia słuchowe 78
Wyobrażenia dotykowe i kinestetyczne 79
Wyobrażenia zastępcze 79
Wyobrażenia przedmiotów i przestrzeni u niewidomych 81
Rozdział VII. Czynniki rewalidacji dzieci niewidomych i niedowidzących 83
Cele i zasady tyflopedagogiki 91
Diagnoza psychologiczna i pedagogiczna punktem wyjścia pracy rewalidacyjnej 94
Internat jako środowisko wychowawcze uczniów niewidomych i niedowidzących oraz metody ich wychowania 96
Rozdział VIII. Metoda ośrodków pracy w niższych klasach szkoły specjalnej dla niewidomych 100
Realizacja programu ośrodków pracy 101
Zajęcia wstępne 102
Obserwacja 104
Kojarzenie 109
Ekspresja 110
Formy ekspresji stosowane w metodzie ośrodków pracy 111
Rozdział IX. Kształcenie niewidomych i niedowidzących w ogólnym systemie edukacji narodowej 125
Uwarunkowania procesu rewalidacji uczniów niewidomych 129
Kryteria realizacji programu nauczania i wychowania uczniów niedowidzących 133

Część druga
NAUCZANIE POCZĄTKOWE W SZKOŁACH DLA NIEWIDOMYCH I NIEDOWIDZĄCYCH 139
Rozdział X. Ogólne założenie pracy wychowawczej w przedszkolach dla dzieci niewidomych (Antonina Molenda, Zofia Sękowska) 140 Formy realizacji programu wychowawczego w przedszkolach dla dzieci niewidomych, ze szczególnym uwzględnieniem funkcji zabaw 142
Rozdział XI. Nauczanie początkowe dzieci z wadami wzroku (Ewa Bendych) 147
Cele i zadania nauczania początkowego dzieci z wadami wzroku 147
Program nauczania w klasach I-III 151
Zasady, metody i organizacja pracy dydaktyczno-wychowawczej w klasach I-III 158
Rozdział XII. Techniki stosowane w nauczaniu języka polskiego w klasach I - III szkół dla niewidomych (Wanda Wańtuch) 167
Nauczanie języka polskiego w klasie I 167
Ćwiczenia przygotowujące do nauki czytania i pisania 167
Ćwiczenia mowy 167
Ćwiczenia oddechowe i artykulacji 168
Ćwiczenia rozwijające słuch fonematyazny 168
Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej 169
Ćwiczenia analizy i syntezy dotykowej 169
Ćwiczenia bezpośrednio przygotowujące do nauki czytania i pisania 170
Nauka czytania i pisania w klasie 171
Ćwiczenia w mówieniu, pisaniu i czytaniu z elementami gramatyki 172
Ćwiczenia w mówieniu i czytaniu 173
Ćwiczenia w pisaniu 173
Elementy gramatyki i ortografii 173
Wybrane zagadnienia nauczania języka polskiego w klasach I-III 174
Ćwiczenia w czytaniu 174
Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu 175
Ćwiczenia z gramatyki i ortografii 175
Rozdział XIII. Nauczanie języka polskiego w klasach I - III szkół dla niedowidzących (Irena Babieć) 177
Okres przygotowawczy 178
Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu 180
Pisanie 181
Czytanie 183
Ćwiczenia ortograficzne i gramatyczne 185
Rozdział XIV. Realizacja przedmiotu „środowisko społeczno-przyrodnicze” w szkołach dla niedowidzących (Helena Zderkiewicz) 187
Cele i zadania przedmiotu „środowisko społeczno-przyrodnicze” w klasach I-III . 187
Zasady nauczania 187
Treści programowe 187
Metody nauczania i środki dydaktyczne 191
Rozdział XV. Problematyka wycieczek przyrodniczych w szkołach dla niewidomych. Przykłady (Sergiusz Riabinin) 195
Zagadnienia wybrane 197
Ogólne wskazania metodyczne 197
Rozdział XVI. Nauczanie matematyki w klasach I-III w szkołach dla dzieci niewidomych (Rozalia Mekler) 199
Wprowadzanie pojęć matematycznych 199
I etap. Stosunki przestrzenne 199
Cechy wielkościowe 200
Figury geometryczne 200
II etap. Kształtowanie pojęcia mnogości 201
Kształtowanie pojęcia zbioru 201
III etap. Kształtowanie pojęcia liczby 204
IV etap. Pojęcie osi liczbowej 205
Metodyka wprowadzania działań na liczbach 205
V etap. Mnożenie 207
VI etap. Dzielenie 207
VII etap. Kształtowanie pojęcia ułamka 208
VIII etap. Potęgowanie 208
IX etap. Rozwiązywanie zadań 208
Metoda zapisu matematycznego 208
Monografia liczb 209
Wskazówki metodyczne do realizacji programu nauczania matematyki w klasach. I-III 210
Rozdział XVII. Nauczanie matematyki w klasach I - III szkół dla niedowidzących (Krystyna Budzyńska) 213
Cele nauczania matematyki w nowym programie szkolnym 213
Metody i środki nauczania matematyki w klasach I-III 214
Wstępny etap kształtowania pojęć matematycznych 215
Zaznajamianie uczniów z nazwami prostych figur geometrycznych 217
Elementy teorii mnogości w programie klasy I 217
Pojęcie liczby naturalnej i metoda jej zapisu oraz działań matematycznych 220
Metodyka rozwiązywania zadań tekstowych 223
Wskazówki i uwagi do realizacji programu nauczania matematyki w klasach I-III 225
Rozdział XVIII. Uwagi o realizacji przedmiotu „praca-technika” w klasach I-II szkół dla niewidomych (Michał Żółtowski) 230
Wyposażenie klasy 230
Rodzaje materiałów do pracy 231
Narzędzia 231
Ogólne uwagi dotyczące realizacji przedmiotu praca-technika 232
I lekcja przykładowa w klasie I. Pudełko kartonowe składane 232
II lekcja przykładowa w klasie I. Przyszywanie guzika 235
III lekcja przykładowa w klasie I. Zakładka do książki 236
Lekcja w klasie II. Kartonowe pudełko klejone 237
Przebieg lekcji 237
Rozdział XIX. Elementy specjalne w metodyce wychowania fizycznego w szkołach dla niedowidzących (Andrzej Pielecki) 241
Rozwój fizyczny i motoryczny dzieci niedowidzących 241
Cele nauczania przedmiotu „kultura fizyczna” w szkołach dla dzieci niedowidzących 242
Zasady nauczania kultury fizycznej w szkołach dla dzieci niedowidzących 244
Metody nauczania 246
Ograniczenia i zalecenia różnych form realizacji kultury fizycznej u dzieci niedowidzących 247
Współpraca nauczyciela kultury fizycznej z opieką medyczną 250
Rozdział XX. Wybrane zagadnienia z metodyki kształcenia orientacji przestrzennej niewidomych. Klasa I - III (Zofia Palak, Wacław Czyżycki) 251
Rola ćwiczeń orientacyjnych w rewalidacji inwalidów wzroku 251
Funkcje ćwiczeń orientacyjnych 254
Program nauczania i cel ćwiczeń orientacji przestrzennej 255
Orientacja w schemacie ciała 256
Orientacja w przestrzeni zamkniętej 259
Orientacja w terenie otwartym 261
Rozdział XXI. Rewalidacja indywidualna w klasach I - III szkół dla dzieci niewidomych i niedowidzących (Ewa Skrzetuska, Grażyna Walczak) 263
Zadania i zakres działania 263
Realizacja programu „rewalidacja indywidualna” w szkole dla niewidomych 265
Dobór ćwiczeń na zajęcia z rewalidacji 266
Struktura jednostki ćwiczeniowej 267
Realizacja programu „rewalidacja indywidualna” w szkole dla niedowidzących 269
Przykładowe opracowanie programu na podstawie badań psychologiczno-pedagogicznych 271
Niezbędne warunki do prowadzenia rewalidacji indywidualnej 272
Literatura zalecana do wykorzystania przez rewalidatora 273
Bibliografia 274