Dane szczegółowe książki

SPIS TREŚCI
WSTĘP 13
1. OGÓLNE ZAGADNIENIA DOTYCZĄCE NIEWIDOMYCH I SŁABOWIDZĄCYCH SENIORÓW 15
1.1. Liczba niewidomych i słabowidzących seniorów 15
1.2. Zakres pojęcia: niewidomi i słabowidzący seniorzy 17

2. PROCES STARZENIA SIĘ 21
2.1. Wiek chronologiczny a wiek biologiczny 21
2.2. Zmiany biologiczne w procesie starzenia się 24
2.2.1. Zmiany fizjologiczne komórek organizmu 25
2.2.2. Zmiany fizjologiczne w narządach i układach organizmu 26
2.2.3. Zmiany patologiczne 29
2.3. Zmiany psychiczne w procesie starzenia się 30
2.3.1. Przyczyny zmian psychicznych 30
2.3.2. Zmiany w narządach zmysłów 32
2.3.3. Sprawność umysłowa 35
2.3.4. Funkcjonowanie osobowości 37
2.3.5. Działanie 39
2.3.6. Zmiany psychopatologiczne 40
2.4. Zmiany w życiu zawodowo-społecznym w procesie starzenia się 41
2.4.1. Przejście na emeryturę 41
2.4.2. Wycofywanie się z życia społecznego 43

3. UTRATA WZROKU W STARSZYM WIEKU 47
3.1. Narząd wzroku i jego uszkodzenie 47
3.2. Przyczyny utraty wzroku w starszym wieku 53
3.2.1. Starczowzroczność i starcza nadwzroczność 54
3.2.2. Katarakta starcza 56
3.2.3. Zwyrodnienie plamki żółtej 58
3.2.4. Jaskra w starszym wieku 59
3.2.5. Cukrzyca starcza 60

4. PROBLEMY NIEWIDOMYCH I SŁABOWIDZĄCYCH SENIORÓW 62
4.1. Problemy seniorów niewidomych i słabowidzących od urodzenia lub wcześniej ociemniałych 62
4.2. Problemy osób całkowicie i częściowo ociemniałych w starszym wieku 65

5. CELE I ZAKRES REHABILITACJI OCIEMNIAŁYCH SENIORÓW 70
5.1. Cele rehabilitacji ociemniałych seniorów 70
5.2. Zakres usług rehabilitacyjnych dla ociemniałych seniorów 73

6. ZAGADNIENIA REHABILITACJI OCIEMNIAŁYCH SENIORÓW 74
6.1. Profilaktyka geriatryczna 75
6.2. Poradnictwo rehabilitacyjne dla ociemniałych seniorów 78
6.2.1. Potrzeba poradnictwa rehabilitacyjnego 78
6.2.2. Zakres poradnictwa rehabilitacyjnego 79
6.3. Problemy psychologiczne ociemniałych seniorów 82
6.3.1. Reakcje na stopniową utratę wzroku
w starszym wieku 83
6.3.1.1. Faza niepewności i odrzucania niepomyślnej diagnozy lekarskiej 85
6.3.1.2. Faza uświadomienia sobie stanu faktycznego 87
6.3.1.3. Faza zachowań agresywnych związanych z utratą wzroku 87
6.3.1.4. Faza depresji związana z utratą wzroku w starszym wieku 88
6.3.1.5. Faza akceptacji utraty wzroku i jej skutków 89
6.3.2. Adaptacja psychiczna do utraty wzroku
i jej skutków w starszym wieku 91
6.3.2.1. Adaptacja w sferze intelektualnej 91
6.3.2.2. Adaptacja w sferze poznawczej 93
6.3.2.3. Adaptacja w sferze emocjonalnej 95
6.3.2.4. Adaptacja w sferze behawioralnej 96
6.3.2.5. Adaptacja w sferze społecznej 97
6.3.3. Zagadnienie motywacji u ociemniałych seniorów 99
6.3.4. Pomoc psychologiczna dla ociemniałych seniorów 100
6.3.4.1. Znaczenie psychoterapii 102
6.3.4.2. Rozmowa psychoterapeutyczna 103
6.3.4.3. Rozmowa poradniana 106
6.3.4.4. Trening autogenny 109
6.3.4.5. Psychoterapia grupowa 112
6.3.4.6. Spotkania z doświadczonymi osobami niewidomymi 115
6.3.4.7. Socjoterapia 116
6.3.4.8. Medytacja 120
6.4. Zagadnienie czynności życia codziennego ociemniałych seniorów 122
6.4.1. Zakres czynności życia codziennego 122
6.4.2. Przyczyny trudności i ograniczeń w wykonywaniu czynności życia codziennego 124
6.4.3. Techniki wykonywania czynności życia codziennego 126
6.4.4. Warunki umożliwiające ociemniałym seniorom wykonywanie czynności życia codziennego 129
6.4.5. Wykonywanie czynności samoobsługowych 133
6.4.6. Prowadzenie gospodarstwa domowego 137
6.4.7. Dokonywanie zakupów 143
6.5. Poruszanie się w przestrzeni ociemniałych seniorów 149
6.5.1. Przyczyny trudności i ograniczeń w poruszaniu się 150
6.5.2. Możliwości samodzielnego poruszania się 151
6.5.3. Poruszanie się ociemniałych seniorów we własnym mieszkaniu 152
6.5.4. Poruszanie się ociemniałych seniorów poza własnym mieszkaniem 156
6.5.4.1. Posługiwanie się białą laską 158
6.5.4.2. Chodzenie ociemniałych seniorów
z widzącym przewodnikiem 164
6.5.4.3. Posługiwanie się psem-przewodnikiem 165
6.5.4.4. Korzystanie z publicznych środków komunikacji 167
6.5.5. Szkolenie w zakresie poruszania się ociemniałych seniorów 168
6.6. Zagadnienie czytania i pisania ociemniałych seniorów 172
6.6.1. Trudności ociemniałych seniorów w czytaniu i pisaniu 172
6.6.2. Posługiwanie się pismem i drukiem powiększonym przez słabowidzących seniorów 176
6.6.3. Czytanie przy użyciu pomocy optycznych przez słabowidzących seniorów 178
6.6.4. Posługiwanie się brajlem przez ociemniałych seniorów 182
6.6.5. Korzystanie z magnetofonu 185
6.6.6. Korzystanie z maszyny do pisania i komputera 187
6.6.7. Korzystanie z pomocy widzącego lektora 191
6.7. Organizacja czasu wolnego przez ociemniałych seniorów 191
6.7.1. Możliwości i znaczenie zajęć rekreacyjnych 191
6.7.2. Radio, telewizja i telefon 194
6.7.3. Czytanie książek i czasopism 197
6.7.4. Inne domowe zajęcia rekreacyjne 199
6.7.5. Udział w życiu społecznym swego środowiska 200
6.7.6. Udział w imprezach organizowanych przez Polski Związek Niewidomych 203
6.7.7. Udział w zajęciach uniwersytetów trzeciego wieku 205
6.7.8. Spacery, gimnastyka i turystyka 208
6.7.9. Organizacja zajęć rekreacyjnych 211

7. FORMY REHABILITACJI OCIEMNIAŁYCH
SENIORÓW 213
7.1. Rehabilitacja domowa ociemniałych seniorów 214
7.1.1. Zawodowi pracownicy do spraw rehabilitacji domowej ociemniałych seniorów 214
7.1.1.1. Instruktorzy rehabilitacji podstawowej w Stanach Zjednoczonych 215
7.1.1.2. Doradcy osób ociemniałych w Danii 216
7.1.1.3. Specjalni pracownicy socjalni w Szwecji 217
7.1.2. Wolontariusze do spraw rehabilitacji domowej ociemniałych seniorów 218
7.1.3. Współpraca zawodowych pracowników z wolontariuszami do spraw rehabilitacji domowej ociemniałych seniorów 220
7.1.4. Zadania pracowników i wolontariuszy zajmujących się rehabilitacją domową ociemniałych seniorów 223
7.1.4.1. Ustalanie indywidualnego planu rehabilitacji 223
7.1.4.2. Realizacja indywidualnego planu rehabilitacji 226
7.1.5. Zalety i wady rehabilitacji domowej 230
7.2. Kursy rehabilitacji dla ociemniałych seniorów 232
7.3. Poradnie dla ociemniałych seniorów 235
7.4. Rola organizacji niewidomych w rehabilitacji ociemniałych seniorów 238

8. PROBLEMY SOCJALNO-BYTOWE NIEWIDOMYCH I SŁABOWIDZĄCYCH SENIORÓW 241
8.1. Sytuacja socjalno-bytowa niewidomych i słabowidzących seniorów 241
8.2. Świadczenia pomocy społecznej dostępne niewidomym i słabo widzącym seniorom 242
8.2.1. Usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania 244
8.2.2. Świadczenia pieniężne udzielane w ramach pomocy społecznej 245
8.3. Zamieszkiwanie niewidomych i słabowidzących seniorów 247
8.3.1. Samodzielne zamieszkiwanie 248
8.3.2. Zamieszkiwanie z członkami rodziny lub
z innymi osobami 249
8.3.2.1. Zamieszkiwanie ze współmałżonkiem 250
8.3.2.2. Zamieszkiwanie z członkami najbliższej rodziny 250
8.3.2.3. Zamieszkiwanie z innymi osobami 252
8.3.3. Zamieszkiwanie w domach pomocy społecznej 253
8.3.3.1. Przyczyny umieszczania niewidomych i słabowidzących seniorów w domach pomocy społecznej 254
8.3.3.2. Zadania domów pomocy społecznej 254
8.3.3.3. Zamieszkiwanie niewidomych i słabowidzących seniorów w domach pomocy społecznej dla niewidomych 255
8.3.3.4. Zamieszkiwanie niewidomych i słabowidzących seniorów w domach pomocy społecznej dla ludzi starszych i przewlekle chorych 259

9. NIEWIDOMI I SŁABOWIDZĄCY SENIORZY Z DODATKOWYMI NIEPEŁNOSPRAWNOŚ-CIAMI 261
9.1. Głuchoniewidomi seniorzy 262
9.1.1. Rodzaje uszkodzenia słuchu 263
9.1.2. Kategorie głuchonie wid ornych seniorów 264
9.1.3. Problemy głuchoniewidomych seniorów 265
9.1.3.1. Komunikowanie się z głuchonie widomymi seniorami 265
9.1.3.2. Pomoce akustyczne i optyczne 269
9.1.3.3. Zamieszkiwanie głuchoniewidomych seniorów 270
9.1.3.4. Rehabilitacja głuchoniewidomych seniorów 273
9.2. Osoby niewidome i słabo widzące ze starczym niedołęstwem fizycznym 274
9.2.1. Potrzeby osób niewidomych i słabowidzących ze starczym niedołęstwem fizycznym 275
9.2.2. Usprawnianie fizyczne osób niewidomych i słabowidzących ze starczym niedołęstwem fizycznym 277
9.2.3. Wsparcie psychiczne osób niewidomych i słabowidzących ze starczym niedołęstwem fizycznym 280
9.2.4. Organizacja opieki nad osbami niewidomymi i słabowidzącymi ze starczym niedołęstwem fizycznym 281
9.3. Osoby niewidome i słabo widzące z otępieniem starczym 283
9.3.1. Otępienie starcze 283
9.3.2. Postępowanie z osobami niewidomymi
i słabowidzącymi z otępieniem starczym 285
9.4. Osoby ociemniałe z powodu starczej cukrzycy 287
9.4.1. Problemy medyczne osób ociemniałych
z powodu starczej cukrzycy 288
9.4.2. Problemy psychospołeczne osób ociemniałych z powodu starczej cukrzycy 291
9.4.3. Zakres rehabilitacji osób ociemniałych
z powodu starczej cukrzycy 293
ZAKOŃCZENIE 297
BIBLIOGRAFIA 298